Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy J. M. prawa do zmiany wysokości kapitału początkowego i emerytury. W uzasadnieniu decyzji wskazano ,że można zmienić wysokość kapitału początkowego i emerytury jeżeli ubezpieczony przedstawi nowe dowody lub ujawnią się nowe okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczenia i jego wysokość. Decyzją z dnia 11 grudnia 2015 roku do wyliczenia wysokości świadczenia za lata 1976-1980 przyjęto wynagrodzenia zasadnicze oraz dodatek funkcyjny wynikający z angaży. Pominięto premie uznaniowe i premie kwartalne bowiem brak jest dokumentów potwierdzających ich wypłatę. Określone zostało prawo do premii regulaminowej ale w dokumentach brak jest informacji w jakiej wysokości przysługiwała. Brak jest możliwości faktycznego jej wyliczenia. Wnioskodawca nie przedłożył żadnych nowych dokumentów mających wpływ na wyliczenie kapitału początkowego/decyzja w aktach ZUS/.

W dniu 23 sierpnia 2018 roku wnioskodawca odwołał się od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wskazał ,że organ rentowy pominął przy wyliczaniu świadczeń premie kwartalne i regulaminowe. Zarobki jakie uzyskiwał wraz z premiami powinny być znane organowi rentowemu bowiem w 1981 roku wnioskodawca uzyskał rentę i do jej wyliczenia przedkładał kopie zaświadczeń zakładu pracy o uzyskiwanych zarobkach. Do odwołania wnioskodawca przedłożył kopie zaświadczeń oraz wniósł o przesłuchanie świadków na okoliczność faktycznie uzyskiwanych premii. / odwołanie k- 3-5/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji. Wskazano, że do kapitału początkowego przyjęto z tytułu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. zarobki wynikające z angaży – wynagrodzenie zasadnicze i dodatek funkcyjny. Pominięto premie kwartalne i uznaniowe bo brak jest dokumentów potwierdzających ich wypłatę oraz premie regulaminowe bo brak jest informacji w jakiej wysokości przysługiwała. Za lata 1980-1981 przyjęto wynagrodzenia wynikające z zaświadczeń o wysokości zarobków wystawione przez Archiwum Zakładowe./ odpowiedź na odwołanie k-17-17 odw/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 11 grudnia 2015 roku ZUS I Oddział w Ł. przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 1 grudnia 2015 roku , w kwocie zaliczkowej. Emerytura powyższa została zawieszona do dnia rozwiązania stosunku pracy i przedstawienia w organie rentowym świadectwa pracy./ decyzja w aktach ZUS/.

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2016 roku ZUS I Oddział w Ł. podjął wypłatę emerytury dla wnioskodawcy i ustalił jej wysokość od dnia 1 marca 2016 roku. Kwota emerytury została wyliczona na 3519,79 zł. Termin płatności świadczenia został ustalony na 20 dzień każdego miesiąca. Do wyliczenia emerytury przyjęto kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji tj. kwotę 203 505,18 zł , kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego tj. 528 258,91 zł, średnie dalsze trwanie życie 207,90 miesięcy / decyzja w aktach ZUS, niesporne//.

Decyzją ostateczną z dnia 26 kwietnia 2016 roku ZUS I Oddział w Ł. ustalił wysokość emerytury dla wnioskodawcy od dnia 1 czerwca 2016 roku w kwocie 3523,67 zł / decyzja w aktach ZUS, niesporne/.

Decyzją z dnia 27 sierpnia 2003 roku organ rentowy ustalił dla wnioskodawcy kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku w kwocie 156 217,05 zł oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, który wyniósł 113,71% / decyzja w aktach ZUS/.

Decyzją z dnia 19 września 2003 roku organ rentowy ustalił ponowną wysokość kapitału początkowego dla wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości 161239,32 zł. Przy wyliczeniu kwoty kapitału organ rentowy uwzględnił zatrudnienie wnioskodawcy w Kombinacie (...) w W. Oddział w Ł. od dnia 1 sierpnia 1968 r do 30 sierpnia 1969 roku. / wniosek , decyzja w aktach ZUS/.

W dniu 2 grudnia 2011 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego przy uwzględnieniu dokumentów potwierdzających zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. tj. świadectwa pracy , zaświadczenie Archiwum Zakładowego o wysokości zarobków w latach 1980-1981, kserokopie angaży i umów o pracę /wniosek z załącznikami w aktach ZUS/. Decyzją z dnia 23 lutego 2012 roku organ rentowy odmówił ponownego ustalenia kapitału początkowego wskazując ,że przedłożone dokumenty pozostają bez wpływu na wysokość ustalonego kapitału początkowego. Wnioskodawca nie odwołał się od powyższej decyzji / decyzja w aktach ZUS, niesporne/.

Wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. w okresie od dnia 15 września 1975 roku do dnia 2 października 1981 roku .W okresie od dnia 1 czerwca 1981 do dnia 2 października 1981 roku wnioskodawca pracował w niepełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 31 maja 1981 roku została rozwiązana w wyniku przejścia wnioskodawcy na rentę inwalidzką . Następnie wnioskodawca był zatrudniony przez pracodawcę na podstawie umowy terminowej , która wygasła w dniu 2 października 1981 roku, z upływem okresu na jaki była zawarta. W świadectwie pracy wnioskodawcy wskazano ,że wnioskodawca otrzymywał pracując w pełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5200 zł, dodatek przejściowy 300zł i dodatek funkcyjny 1000 zł natomiast w niepełnym czasie pracy wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2600 zł, dodatek przejściowy 150 zł i funkcyjny 400 zł. Ponadto wnioskodawcy przysługiwał 10% dodatek stażowy / świadectwo pracy w aktach ZUS/.

W umowie o pracę z dnia 15 września 1975 roku oraz 29 września 1975 roku pracodawca (...) nr 2 w Ł. wskazał , że wnioskodawcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości 3700 zł miesięcznie oraz 600 zł dodatku funkcyjnego / umowy w aktach osobowych wnioskodawcy/

W dniu 30 lipca 1977 roku wnioskodawca otrzymał angaż, w którym wskazano ,że od dnia 1 sierpnia 1977 roku wynagrodzenie będzie wynosiło 4000 zł oraz dodatek funkcyjny w kwocie 800 zł . Ponadto wskazano ,że będzie przysługiwała premia regulaminowa nie wskazując wysokości./ angaż w aktach osobowych k-37 odw/. W dniu 14 czerwca 1978 r wnioskodawca otrzymał angaż, na mocy którego od 1 sierpnia 1978 r przyznano mu wynagrodzenie w wysokości 4400 zł , dodatek funkcyjny 800 zł i prawo do premii regulaminowej, nie wskazując jej wysokości / angaż w aktach osobowych k- 37 odw/.

W dniu 15 kwietnia 1981 r (...) nr 2 w Ł. wystawiło wnioskodawcy dla potrzeb rentowych zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach obejmujące okres od miesiąca kwietnia 1980 roku do marca 1981 roku, z którego9 wynikało ,że wnioskodawca osiągnął w tym okresie zarobki brutto w łącznej kwocie 75 700 zł / zaświadczenie k- 15/.

W dniu 23 lipca 1981 roku (...) nr 2 w Ł. wydało wnioskodawcy zaświadczenie, w którym wskazano ,że 15 lipca 1981 roku zakład wypłacił wnioskodawcy premię kwartalną w wysokości 2800 zł . W zaświadczeniu wskazano również że jest ono wydawane do celów rentowych i przedłożenia w ZUS/.

W dniu 14 stycznia 2002 roku przechowawca dokumentów (...) nr 2 w Ł. – Archiwum Zakładowe w Ł. – sporządziło zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1980 i 1981 na podstawie zachowanych list płac. Wskazano ,że za rok 1980 wnioskodawca osiągnął zarobki w łącznej kwocie 66 252 zł a za rok 1981 w wysokości 60 922 zł / zaświadczenie w aktach ZUS, listy płac za lata 1980 i 1981 k- 41-41 odw/.

Wnioskodawca przedkładał w organie legitymację ubezpieczeniową. Przy przyjęciu wynagrodzeń z książeczki zdrowia wnioskodawcy, które obejmują lata sprzed roku 1989 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego byłby niższy niż obecnie ustalony dla wnioskodawcy . Obliczony wskaźnik z lat 1986 do 1985 wyniósłby 112,74% / hipotetyczne wyliczenie ZUS k- 49-52/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy , w tym do akt emerytalnych wnioskodawcy. Treść dokumentów nie budził zastrzeżeń stron co do ich wiarygodności. Dotyczy to również książeczki zdrowia w oryginale, którą wnioskodawca przedkładał organowi rentowemu i którą wypożyczył na okoliczność dokonywania hipotetycznych wyliczeń.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków P. i M. oraz wnioskodawcy na okoliczność wypłacanych wnioskodawcy dodatkowych składników wynagrodzenia w postaci premii. Podnieść należy ,że sam fakt wypłacania premii w zakładzie nie budzi wątpliwości Sądu nie mniej jednak brak jest dokumentów potwierdzających wysokość premii i jej faktyczne wypłacanie. Zeznania świadków w tym zakresie są niespójne i chaotyczne. Szczególnie mało przydatne dla wyrokowania w sprawie są zeznania świadka P., która robiła rozliczenia finansowe pracowników. Z jej zeznań wynika ,że wypłaty na podstawie listy płac miały miejsce ale nie były regularne. Świadek wskazał ,że premie były co miesiąc jak i co kwartał ale kształtowało się to różnie. Premia kwartalna miała charakter zdaniem świadka uznaniowy za dobrą pracę. Natomiast świadek M. wskazał ,że on miał wpisaną premię regulaminową w stałej wysokości 30%, liczoną co miesiąc a wypłacaną tylko kwartalnie.

Sąd odmówił wiary zeznaniom wnioskodawcy w zakresie jego twierdzeń ,że co miesiąc była wypłacana mu 30% premia regulaminowa i co kwartał premia kwartalna w wysokości również 30%. Twierdzenia te nie maja potwierdzenia w dokumentach załączonych do akt. W ocenie Sądu na podstawie zeznań świadków można ustalić wyłącznie ,że zakład pracy wypłacał dodatkowe składniki wynagrodzeń ale nie można ustalić w jakiej były konkretnie wysokości. Ponadto zakład wypłacał też nagrody o charakterze uznaniowym.

Spór między stronami dotyczył wyłącznie odmowy zaliczenia przez organ rentowy do wynagrodzeń premii regulaminowej i kwartalnej. Powodowało to ,że w spornym okresie czasu zarobki zostały uwzględnione tylko w oparciu o posiadane dokumenty a nie jak twierdzi wnioskodawca w kwocie faktycznej.

Sąd zważył ,co następuje :

Odwołanie wnioskodawcy nie jest zasadne i podlega oddaleniu .

Zgodnie z treścią art. 173 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.1270) emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 art. 174 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 art. 174 w/w ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.

Natomiast w myśl ust. 7 do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. Ust. 8 powyższego przepisu, stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do 31.12.1998 r.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył nieuwzględnienia przy wyliczaniu wnioskodawcy kapitału początkowego premii jakie otrzymywał w (...) nr 2 w Ł. w spornym okresie czasu. W ocenie wnioskodawcy pozwoliłoby to ustalić wyższy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego a co za tym idzie wyższą emeryturę . W ocenie organu rentowego brak było podstaw do uwzględnienia premii przy wyliczaniu kapitału początkowego ponieważ nie ma żadnych dokumentów potwierdzających faktyczną wysokość i ich wypłatę .

Należy przypomnieć, że w postępowaniach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sąd nie jest obowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała osoba dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego. W związku z tym to na ubezpieczonym spoczywał ciężar dowodzenia i udokumentowania podnoszonych twierdzeń. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka./Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.08.2016 r. III AUa 1723/15 LEX nr 2149641 /

Wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w danych okresach, przyjmowana dla potrzeb ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, wynikać musi z nie budzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów./ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, z dnia 3 grudnia 2015 r. .III AUa 1088/15 LEX nr 1960794/.

Jak stanowi § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z 14.06.2006r., I UK 115/06, (...) 2007, nr 17-18, poz.257, str. 753). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Rzeczą Sądu jest dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe wykazane muszą być w sposób nie budzący wątpliwości w ściśle określonej kwotowo wysokości i co do odprowadzonych od nich składek na ubezpieczenie społeczne. Nie można natomiast przyjmować wysokości wynagrodzenia opartego wyłącznie na przypuszczeniach, czy też twierdzeniach ubezpieczonego, jak też dowodach niejasnych. Przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. / tak wyrok SA w Łodzi z 19.10.2016, III AUa 2185/15, LEX nr 2152862/.

Zgodnie z ustaloną linią orzeczniczą Sądów Okręgowych, Apelacyjnych i Sądu Najwyższego w przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację z akt osobowych, taką jak min.: umowy o pracę, angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia uwzględniając tylko „pewne” składnik wynagrodzenia, wypłacane w danym okresie stale i w określonej wysokości przy przyjęciu wymiaru czasu pracy udowodnionego przez ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 11.12.2017 r. III A Ua (...), LEX nr 2423321, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.08.2016 r. III A Ua (...), L., wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24.05.2016 r. III A Ua 119/16 , L., wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29.10.2015 r. III A Ua 822/15, L., wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu z 18.09.2013 r. V U 466/13, L., wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12.02.2013 r. III A Ua (...), L.).

W rozpoznawanej sprawie brak jest niebudzących wątpliwości dowodów na wypłacanie premii wskazanych przez wnioskodawcę, w rozmiarze wynikającym z jego zeznań. Przy przyjęciu kwot wskazanych w zaświadczeniu złożonym przez wnioskodawcę (k-8), wykazu zarobków (k-15) oraz zapisów w książeczce zdrowia, które już wcześniej były znane organowi rentowemu, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego byłby niższy niż przyjęty w zaskarżonej decyzji. W ocenie Sądu brak jest wykazanych w sposób niebudzący wątpliwości zarobków, które pozwalałyby przyjąć inne wynagrodzenia do wyliczenia kapitału początkowego wnioskodawcy jak też przyjąć inne dziesięciolecie pracy wnioskodawcy. W związku z tym wyliczona dla wnioskodawcy emerytura jest w kwocie najkorzystniejszej i w prawidłowej wysokości .

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Wyrok z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć wnioskodawcy

26.02.2019