Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2019r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy E. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania E. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 16 października 2018r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 2901/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 16 października 2018r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu E. W. ( W. ) prawa
do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż ubezpieczony nie udowodnił na dzień
1 stycznia 1999r. wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie osiągnął wieku emerytalnego.

Organ rentowy wskazał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył zatrudnienia ubezpieczonego w (...) S.A.
w G. od 14 listopada 1979r. do 31 grudnia 1993r. oraz okresu pracy
w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w G.
od 1 stycznia 1994r. do 31 grudnia 1998r., ponieważ zajmowane przez ubezpieczonego stanowiska pracy „ elektryk samochodowy ”, „ elektromechanik samochodowy – mechanik samochodowy ”, „ starszy elektromechanik i elektryk samochodowy ” nie figuruje pod wskazaną pozycją powołanego zarządzenia.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania prawa
do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po uprzednim zaliczeniu do takiej pracy okresów zatrudnienia kwestionowanych przez organ rentowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

ubezpieczony E. W. (...). ukończył 60 lat życia.
Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Wniosek o przyznanie prawa do emerytury ubezpieczony złożył 11 października 2018r. i został on rozpoznany decyzją zaskarżoną omówioną na wstępie.

Ubezpieczony od 14 listopada 1979r. do 31 grudnia 1993r. był zatrudniony
w (...) S.A. w G. na stanowisku elektryka samochodowego, starszego elektromechanika samochodowego.

W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 11 marca 2003r. zakład pracy wskazał, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych:

- na stanowisku elektryka samochodowego od 14 listopada 1979r. do 31 grudnia 1988r. wymienionym w wykazie A dziale XIV poz.16 pkt 1/73/,

- na stanowisku elektromechanika samochodowego – mechanika samochodowego
od 1 stycznia 1989r. do 31 grudnia 1993r. wymienionym w wykazie A dziale XIV poz.16 pkt 1 /66/.

Ubezpieczony od 1 stycznia 1994r. do 28 lutego 2006r. był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie Usług (...) Sp. z o.o. w G.
na stanowiskach:

- od 1 stycznia 1994r. do 31 maja 1995r. – starszego elektromechanika,

- od 1 czerwca 1995r. do 28 lutego 2006r. – elektryka samochodowego.

W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 5 grudnia 2003r. zakład pracy wskazał, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych na stanowisku starszego elektromechanika od 1 stycznia 1994r. do 31 maja 1995r. i elektryka samochodowego od 1 czerwca 1995r. do nadal, wymienionych w wykazie A dziale XIV poz.16.

Przedsiębiorstwo (...) powstało wskutek wydzielenia z Górnośląskiego Zakładu (...) w G..

Ubezpieczony faktycznie od 14 listopada 1979r. do grudnia 1998r. pracował w tym samym miejscu, to jest w warsztacie samochodowym. Przedsiębiorstwa miały swoją własną bazę transportową obejmującą około 350 samochodów i samochody te były naprawiane
w warsztacie. Ubezpieczony pracował jako mechanik i elektryk samochodowy. Jako mechanik pracował przeciętnie 5 godzin dziennie, natomiast prace elektryczne wykonywał
w pozostałym czasie pracy. Zajmował się np. naprawą rozruszników, które najpierw musiał wymontować z samochodu i potem na stole w warsztacie dokonywał ich naprawy. Naprawiał także wiązki światła, tu również część prac była wykonywana w kanale remontowym,
a pozostałe prace poza tym kanałem, blokady tylnych mostów, napędy, siłowniki itd. Przeciętnie ubezpieczony prace w kanałach świadczył przez 5 godzin dziennie,
a w pozostałym zakresie wykonywał prace poza kanałami. Kanałów w warsztacie było 3 – 4.

Razem z ubezpieczonym pracowali L. G. i J. N.
na stanowisku mechanika samochodowego.

/dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonego, zeznań świadków L. G., J. N. oraz z zeznań ubezpieczonego/.

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie ubezpieczonego E. W. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1270 ) ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 1 stycznia 1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem – pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący
20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołujący nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z 26 czerwca 2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

Ubezpieczony E. W. wiek emerytalny 60 lat ukończył
(...), na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym pozostawało, czy odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r. posiada 15 - letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a konkretnie czy istnieją podstawy zaliczenia do takiej pracy zatrudnienia ubezpieczonego w Górnośląskim Zakładzie (...) i następnie w Przedsiębiorstwie (...).

Ubezpieczony w obu tych okresach wykonywał taką samą pracę mechanika
i elektryka samochodowego. Zakłady pracy zakwalifikowały tę pracę do pracy w warunkach szczególnych z wykazu A działu XIV poz.16, to jest „ praca wykonywana w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych ”.

Dla zaliczenia danego okresu pracy do pracy w warunkach szczególnych
z wymienionego uregulowania prawnego koniecznym jest, aby była to praca wykonywana
w kanałach remontowych oraz praca przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Praca taka musi być świadczona stale, czyli codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy, a więc w przypadku ubezpieczonego musiałaby to być praca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywana w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2013r. II UK 413/12 Lex. (...) ).

Tymczasem z zebranego materiału dowodowego wynika w sposób jednoznaczny,
bo zgodnie wskazują na to zeznania świadków – byłych współpracowników ubezpieczonego
i samego ubezpieczonego, że prace w kanałach remontowych ubezpieczony świadczył przeciętnie przez około 5 godzin dziennie, a w pozostałym czasie wykonywał prace poza tymi kanałami, np. przy naprawie wymontowanych wcześniej z samochodów urządzeń.

W takiej sytuacji nie sposób jest uznać, że pracę w warunkach szczególnych z wykazu A działu XIV poz.16 ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i stąd brak jest podstaw do jej zaliczenia na prawo do emerytury. W konsekwencji ubezpieczony
nie legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem takiej pracy na dzień 1 stycznia 1999r.
i tym samym nie spełnia łącznie wszystkich koniecznych przesłanek prawa do dochodzonego świadczenia.

Zaznaczyć należy, że ubezpieczony wprawdzie przedłożył w organie rentowym świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych sporządzone przez zakłady pracy, lecz świadectwa takie traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowiące dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno
co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i do prawidłowości przywołanej podstawy prawnej. Zatem dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach,
nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, ani też treść świadectwa pracy, ale tylko wykazanie, że wykonywana przez niego praca miała charakter pracy w szczególnych warunkach. Zatem istnienie stosownego świadectwa lub jego brak nie wywołuje skutków materialnoprawnych. Świadectwo służy wyłącznie do celów dowodowych, zaś jego pozytywna treść może być skutecznie zakwestionowana
w postępowaniu sądowym.

Zajmując takie stanowisko Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

(-)SSO Grzegorz Tyrka