Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lipca 2016 r., znak: 603424/20/ZIWS Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 6 czerwca 2016 roku odmówił W. U. prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż komisja lekarska orzeczeniem z dnia
19 lipca 2016 r. ustaliła, że W. U. nie jest niezdolny do pracy powstałej w związku ze służbą wojskową, a zatem nie przysługuje mu prawo do renty.

/decyzja k. 107 plik I akt ZUS/

W dniu 6 sierpnia 2016 r. W. U. złożył odwołanie od powyższej decyzji ZUS, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z pełnieniem służby wojskowej. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, gdyż od 25 lat pozostaje pod opieką Poradni Hematologicznej i systematycznie się leczy.

/odwołanie k.2-3/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.5-5 odwrót/

W toku postępowania sądowego w dniu 24 marca 2017 roku wnioskodawca zmarł.

/odpis skrócony aktu zgonu - k. 57/

Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2017 roku Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt. 1 kpc, a następnie postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2017 roku podjął je z udziałem następcy prawnego (żony) zmarłego wnioskodawcy – B. U. (1).

/postanowienia – k. 58-59, 62/

Na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2017 roku B. U. (1) podtrzymała oświadczenie sprecyzowane w piśmie z dnia 5 kwietnia 2017 roku, że przystępuje do sprawy jako następca prawny zmarłego męża oraz wniosła o wypłatę niezrealizowanego świadczenia rentowego. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowisko B. U. i pełnomocnika ZUS: e- protokół rozprawy - 00:00:50-00:04:03– płyta CD k. 71/

Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku – w dniu 11 marca 2019 roku B. U. (1) poparła odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/oświadczenia: B. U. i pełnomocnika ZUS – e- protokół rozprawy - 00:00:42-00:07:05- płyta CD k.270/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. U. urodził się (...), posiadał wykształcenie zasadnicze zawodowe, w zawodzie frezera. Pracował jako frezer, podawacz surowca.

/okoliczności bezsporne/

W. U. w okresie od dnia 25 października 1983 roku do dnia 28 września 1984 roku oraz od dnia 2 lutego 1988 roku do dnia 24 lutego 1989 roku odbywał służbę wojskową w specjalności radiolokacja z bezpośrednim narażeniem na działanie szkodliwego promieniowania.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 1 listopada 1997 roku do dnia 31 lipca 2016 roku otrzymywał rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową (do dnia 30 kwietnia 2010 roku z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, od dnia 1 maja 2010 roku z tytułu częściowej niezdolności do pracy). U wnioskodawcy stwierdzono niedokrwistość aplastyczną, a jej związek ze służbą wojskową potwierdzono orzeczeniem nr (...) w sprawie zdolności do służby wojskowej Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskie w Ł. z dnia 20 października 1997 roku.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 15 lutego 2016 roku wnioskodawca podjął pracę portiera w (...) M..

/ okoliczność bezsporna/

W dniu 6 czerwca 2016 r. W. U. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek k.100-101 plik I akt ZUS/

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawcy: anemię aplastyczną z powtarzającymi się dusznościami, krwawieniami z nosa, osłabieniem i uczuciem kołatania serca z obniżonymi wartościami morfologii oraz stwierdził nadciśnienie tętnicze do diagnostyki. Orzeczeniem z dnia 27 czerwca 2016 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 czerwca 2018 roku, data powstania częściowej niezdolności do pracy – trwa nadal, częściowa niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową.

/opinia lekarska k.24 w dokumentacji orzeczniczo- medycznej wnioskodawcy, orzeczenie k.104 plik I akt ZUS/

Sprawa W. U. została przekazana przez organ rentowy do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS w związku z rozpatrywaniem sprawy w trybie nadzoru nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego.

/wniosek o wydanie orzeczenia – k. 25 w dokumentacji orzeczniczo- medycznej wnioskodawcy /

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u niego: anemię aplastyczną w okresie remisji z utrzymującą się leukopenią bez danych na zwiększoną zapadalność na infekcje, podejrzenie nadciśnienia tętniczego, zaburzenie rytmu serca. Orzeczeniem z dnia 19 lipca
2016 r. komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/opinia lekarska z k.29-31 w dokumentacji medycznej wnioskodawcy , orzeczenie k.106 plik I akt ZUS/

W oparciu o powyższe orzeczenie komisji lekarskiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję.

/decyzja k. 107 plik I akt ZUS/

W badaniu sądowo - lekarskim z dnia 17 listopada 2016 roku rozpoznano u skarżącego: niedokrwistość aplastyczną (anemię aplastyczną) wskutek narażenia na promieniowanie mikrofalowe w trakcie służby wojskowej, nie wymagającą leczenia przyczynowego i objawowego (substycyjnego) z utrzymującymi się obniżonymi parametrami morfologii krwi powodującą ograniczenia funkcji organizmu. U badanego z powodu trwałego uszkodzenia komórek szpiku kostnego – a właściwie hematopoezy istniały przeciwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Badany pracował jako podawacz surowca w fabryce włókienniczej co było pracą fizyczną i pracą w narażeniu na czynniki szkodliwe (pył). Podobne narażenie występuje na stanowisku zgodnym z wykształceniem, czyli frezer. Wydolność szpiku kostnego nie poprawi się, a wręcz w związku z fizjologicznym wyczerpaniem się możliwości hematopoetycznych szpiku kostnego (starzeniem się) będzie się pogarszała. Fakt, że w chwili badania ubezpieczony nie wymagał leczenia hematologicznego nie stanowi o odzyskaniu zdrowia i możliwości powrotu do poprzedniej pracy lub zgodnej z wyuczonym zawodem. W. U. jest trwale częściowo niezdolny do pracy w związku ze służbą wojskową.

/opinia pisemna biegłego hematologa J. H. – k.22-23/

Schorzenia układu krwiotwórczego w większości przypadków nie powodują istotnych odchyleń w badaniu przedmiotowym, a tym samym widocznego upośledzenia funkcji organizmu w zakresie jego funkcji. Głównym zaburzeniem funkcji w przebiegu niedokrwistości aplastycznej są zaburzenia odporności, zarówno komórkowej, jak i humoralnej. W przypadku badanego – na podstawie badania przedmiotowego - nawracające infekcje oraz wyników badań dodatkowych granulocytopenia w badaniu morfologii krwi istnieją podstawy merytoryczne do rozpoznania tego typu zaburzeń. Tym samym istnieje u badanego trwałe upośledzenie sprawności organizmu pomimo braku odzwierciedlenia tego stanu w badaniu przedmiotowym (fizykalnym).

/opinia pisemna uzupełniająca biegłego hematologa J. H. – k.39, 45/

Istotnym następstwem schorzeń układu krwiotwórczego jest upośledzenie funkcji organizmu w zakresie prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego. U wnioskodawcy podstawowym zaburzeniem funkcji organizmu było nieprawidłowe funkcjonowanie hematopoezy, czyli krwiotworzenia. W wyniku tego typu zaburzeń u chorego występują zaburzenia odporności, zarówno komórkowej, jak i humoralnej, zaburzenie utlenowania: narządów, tkanek i komórek (co skutkuje nieprawidłową funkcją narządów i tkanek) oraz zaburzenia hemostazy. W przypadku odwołującego na podstawie badania podmiotowego – nawracające infekcje i krwawienia oraz wyników badań dodatkowych granulocytopenia i niewielkiego stopnia małopłytkowość w badaniu morfologii krwi istnieją podstawy merytoryczne do rozpoznania tego typu zaburzeń. W wnioskodawcy upośledzenie sprawności organizmu polegało na trwałym uszkodzeniu hematopoezy w przebiegu niedokrwistości aplastycznej. Fakt stwierdzenia dobrej reakcji na zastosowane w przeszłości leczenie (globulina antytymocytarna, steroidy, anaboliki, preparaty witaminowe) stanowi dowód na trwałe uszkodzenie hematopoezy, pod postacią zmniejszenia liczby komórek multipotencjalnych (macierzystych) układu krwiotwórczego. W przypadku opiniowanego każdy przypadek narażenia na działanie mielosupresyjne, prowadziłoby do pogorszenia zdolności organizmu do prawidłowego zabezpieczenia hematopoezy. W prowadzonym procesie orzeczniczym uwzględnia się prawidłowo przeprowadzone badanie kliniczne, na które składa się badanie przedmiotowe – uwzględniające nie tylko aktualne dolegliwości opiniowanego, ale także historię zdarzeń medycznych (przebyte schorzenia, ich przebieg i sposób leczenia), badanie przedmiotowe oraz analizę wyników badań dodatkowych. Zgodnie z zasadami sztuki medycznej dopiero uwzględnienie wszystkich uzyskanych danych z badania przedmiotowego, podmiotowego oraz wyników badań dodatkowych można merytorycznie, obiektywnie ocenić stan zdrowia opiniowanego. Schorzenia układu krwiotwórczego w większości przypadków przebiegają bez istotnych skarg w badaniu podmiotowym oraz odchyleń w badaniu przedmiotowym. Dlatego też ocena stopnia upośledzenia sprawności organizmu w przypadku schorzeń układu krwiotwórczego wymaga wiedzy dotyczącej fizjologii i patofizjologii tego układu, a tym samym następstw klinicznych.

/opinia pisemna uzupełniająca biegłego hematologa J. H. – k.257-257 odwrót/

Jak wynika z dokumentacji medycznej odwołującego się, od około 2010 roku parametry dotyczące wyników badań krwi są dość stabilne, co nie oznacza, że prawidłowe. Niewielka leukopenia z niewielką granulocytopenią i stale utrzymująca się makrocytozą z nadbarwliwością krwinek czerwonych jest objawem niepokojącym, bo może prowadzić do rozwoju wtórnego zespołu mielodysplastycznego. Uszkodzony szpik nie odzyskał prawidłowej wydolności, jaką ma szpik zdrowy, co potwierdzają wyniki badań kontrolnych i konieczność okresowych wizyt specjalistycznych w poradni hematologicznej. Z punktu widzenia innego hematologa W. U. był nadal częściowo niezdolny do pracy do dnia 30 czerwca 2018 roku w związku ze służbą wojskową.

/opinie pisemne biegłej hematolog R. W.– k.152-155, 189-191/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane dokumenty znajdujące się w aktach ZUS oraz opinie biegłych lekarzy specjalistów : w dziedzinie hepatologii J. H. (2) i R. W. (2).

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał opinie w/w biegłych za wiarygodne, gdyż są rzetelne i sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Opinie zostały sporządzone w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz wyniki badania bezpośredniego. Biegli zdiagnozowali schorzenia, ocenili ich wpływ na sprawność organizmu i zdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy, odnosząc swą ocenę do jego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych.

Wszelkie zastrzeżenia sformułowane przez organ rentowy w stosunku do opinii w/w biegłych w kolejnych pismach procesowych sprowadzały się do niewskazania przez biegłych, na czym polega stwierdzone naruszenie sprawności organizmu W. U., tym bardziej, że dokumentacja medyczna wskazuje na stabilny przebieg schorzenia oraz nieuwzględnienia faktu, że w 2016 roku skarżący podjął pracę na stanowisku portiera, co oznaczałoby, że doszło do przekwalifikowania odwołującego.

W ocenie Sądu w szczególności biegły J. H. (2) odniósł się do podniesionych zastrzeżeń wskazując, że fakt stwierdzenia dobrej reakcji na zastosowane w przeszłości leczenie (globulina antytymocytarna, steroidy, anaboliki, preparaty witaminowe) stanowi dowód na trwałe uszkodzenie hematopoezy, pod postacią zmniejszenia liczby komórek multipotencjalnych (macierzystych) układu krwiotwórczego. W przypadku opiniowanego każdy przypadek narażenia na działanie mielosupresyjne, prowadziłoby do pogorszenia zdolności organizmu do prawidłowego zabezpieczenia hematopoezy. W prowadzonym procesie orzeczniczym uwzględnia się prawidłowo przeprowadzone badanie kliniczne, na które składa się badanie przedmiotowe – uwzględniające nie tylko aktualne dolegliwości opiniowanego, ale także historię zdarzeń medycznych (przebyte schorzenia, ich przebieg i sposób leczenia), badanie przedmiotowe oraz analizę wyników badań dodatkowych. Zgodnie z zasadami sztuki medycznej dopiero uwzględnienie wszystkich uzyskanych danych z badania przedmiotowego, podmiotowego oraz wyników badań dodatkowych można merytorycznie, obiektywnie ocenić stan zdrowia opiniowanego. Schorzenia układu krwiotwórczego w większości przypadków przebiegają bez istotnych skarg w badaniu podmiotowym oraz odchyleń w badaniu przedmiotowym. Dlatego też ocena stopnia upośledzenia sprawności organizmu w przypadku schorzeń układu krwiotwórczego wymaga wiedzy dotyczącej fizjologii i patofizjologii tego układu, a tym samym następstw klinicznych.

U wnioskodawcy podstawowym zaburzeniem funkcji organizmu było nieprawidłowe funkcjonowanie hematopoezy, czyli krwiotworzenia. W wyniku tego typu zaburzeń u chorego występują zaburzenia odporności, zarówno komórkowej, jak i humoralnej, zaburzenie utlenowania: narządów, tkanek i komórek (co skutkuje nieprawidłową funkcją narządów i tkanek) oraz zaburzenia hemostazy. W przypadku odwołującego na podstawie badania podmiotowego – nawracające infekcje i krwawienia oraz wyników badań dodatkowych granulocytopenia i niewielkiego stopnia małopłytkowość w badaniu morfologii krwi istnieją podstawy merytoryczne do rozpoznania tego typu zaburzeń. W wnioskodawcy upośledzenie sprawności organizmu polegało na trwałym uszkodzeniu hematopoezy w przebiegu niedokrwistości aplastycznej. U badanego z powodu trwałego uszkodzenia komórek szpiku istniały przeciwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Badany pracował jako podawacz surowca w fabryce włókienniczej co było pracą fizyczną i pracą w narażeniu na czynniki szkodliwe (pył). Podobne narażenie występuje na stanowisku zgodnym z wykształceniem, czyli frezer.

Sąd odmówił wiarygodności wnioskom orzeczniczym zawartym w opinii biegłego specjalisty z zakresu medycyny pracy J. G., gdyż jego ocena jest całkowicie odmienna od oceny biegłych specjalistów z zakresu hematologii, którzy zgodnie wskazali, iż z powodu schorzeń układu krwiotwórczego – niedokrwistości aplastycznej wnioskodawca był nadal częściowo niezdolny do pracy w związku ze służbą wojskową. Natomiast wniosek biegłego specjalisty z zakresu medycyny pracy, że W. U. był zdolny do pracy oparty był wyłącznie na stwierdzeniu, że stan hematologiczny wnioskodawcy był zadowalający, odpowiadał on remisji anemii plastycznej pomimo braku leczenia farmakologicznego, co jego zdaniem oznacza, że po dniu 31 lipca 2016 roku odzyskał on zdolność do pracy zarobkowej odpowiedniej dla jego poziomu kwalifikacji.

Należy mieć na uwadze, że biegli specjaliści hematolodzy – biorąc pod uwagę rodzaj ocenianego schorzenia – niedokrwistość aplastyczna – niewątpliwie byli najbardziej władni do oceny stanu zdrowia wnioskodawcy, gdyż w ramach swojej specjalności zajmują się schorzeniami krwi i układu krwionośnego. Zatem mając na uwadze ewidentną sprzeczność ich opinii z wnioskami orzeczniczymi biegłego J. G., w ocenie Sądu Okręgowego właściwym było poczynienie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie w oparciu o opinię biegłych hematologów.

W ocenie Sądu sporządzone opinie w/w biegłych ( w tym opinie uzupełniające) były rzetelne i na tyle wyczerpujące, że brak było potrzeby powoływania kolejnych dowodów z opinii biegłych. Wobec powyższego oddalony został wniosek pełnomocnika ZUS o powołanie innego biegłego specjalisty z zakresu hematologii, gdyż zmierzałoby to jedynie do opieszałości postępowania.

Zdaniem Sądu nie ma podstaw do tego by podważać wiarygodność i moc dowodową opinii w/w biegłych, a kwestia zdolności do pracy odwołującego została dostatecznie wyjaśniona. Bez znaczenia w sprawie pozostaje inna ocena czasookresu trwania niezdolności do pracy wnioskodawcy dokonana przez biegłych hematologów. Biegły J. H. uznał bowiem, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy trwale, natomiast biegła R. W. uznała, że częściowa niezdolność do pracy jest do dnia 30 czerwca 2018 roku. Powyższa sprzeczność pozostaje bez wpływu na ostateczne rozstrzygnięcie z uwagi na okoliczność, że stan zdrowia W. U. należało ocenić do daty jego śmierci.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego
w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą, więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974r. II CR 817/73, niepubl).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przy ocenie opinii biegłych lekarzy sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywająca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości
w sprawie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 1987 roku, sygn. akt II URN 228/87, publ. (...)).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 136 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz. U. 2018 r. poz. 1270) w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła (ust.2).

Osobą, która zgłosiła udział w dalszym postępowaniu po śmierci ubezpieczonego i spełniła w/w warunki jest żona ubezpieczonego B. U. (1).

Stosownie natomiast do treści art. 35 ust. 1 w związku z art.30 ust. 1 ustawy z dnia
29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2017 r. poz. 2193), obowiązującej w dacie wydania zaskarżonej decyzji – renta przysługuje żołnierzowi niezawodowemu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, który stał się całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy, a niezdolność powstała:

1.  w czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie;

2.  w ciągu 3 lat od zwolnienia z tej służby, jeżeli niezdolność ta jest następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej.

W myśl art. 31 powołanej ustawy w zależności od przyczyny powstania niezdolność do pracy może pozostawać w związku ze służbą wojskową albo bez związku z tą służbą.

Natomiast stosownie do treści art.57 ustawy związek zranień, kontuzji i innych obrażeń lub chorób z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych albo ze służbą wojskową oraz związek śmierci żołnierza z tymi działaniami lub tą służbą ustala wojskowa komisja lekarska. Wojskowa komisja lekarska ustala również związek śmierci ze służbą wojskową żołnierza zwolnionego ze służby, jeżeli śmierć nastąpiła w podmiocie leczniczym, którego podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej. Związek zranień i kontuzji z działaniami ustala wojskowa komisja lekarska. Niezdolność do pracy, datę jej powstania, związek niezdolności do pracy z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych albo ze służbą wojskową, związek śmierci ze służbą wojskową żołnierza zwolnionego ze służby, który zmarł poza podmiotem, o którym mowa w ust. 1, oraz związek śmierci inwalidy ze służbą wojskową ustala lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

Zgodnie zaś z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mającym zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie art. 64 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin - niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zdefiniowanie pojęcia "poziom kwalifikacji", użytego w tym przepisie ma istotne znaczenie, bowiem stanowi ono podstawę do ustalania rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować, jako znaczne. O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy, także pracy fizycznej. Niższy jest zatem poziom kwalifikacji osób wykonujących proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osób wykonujących prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego/tak SA w wyroku z dnia 19 listopada 2015 r., III AUa 786/15, Lex nr 1950585/.

Częściowo niezdolny do pracy jest pracownik, który w wyniku choroby ma w istotny sposób ograniczoną zdolność do pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Może on natomiast wykonywać zatrudnienie niżej kwalifikowane, o niższych zarobkach, w obniżonym wymiarze godzin. Wykonywanie pracy o takim charakterze nie świadczy o odzyskaniu zdolności do pracy /tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 19 stycznia 2016 r., III Aua 342/15, Lex nr 2026205/ .

W niniejszej sprawie W. U. w okresie od 1 listopada 1997 roku do dnia 31 lipca 2016 roku otrzymywał rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową (do dnia 30 kwietnia 2010 roku z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, od dnia 1 maja 2010 roku z tytułu częściowej niezdolności do pracy). U wnioskodawcy stwierdzono niedokrwistość aplastyczną, a jej związek ze służbą wojskową potwierdzono orzeczeniem nr (...) w sprawie zdolności do służby wojskowej Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskie w Ł. z dnia 20 października 1997 roku.

Przedmiotem sporu, było czy W. U. jest niezdolny do pracy w związku ze służbą wojskową nadal od dnia 1 sierpnia 2016 roku.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłych specjalistów z zakresu hematologii wynika, że wnioskodawca był osobą częściowo niezdolną do pracy do dnia śmierci, tj. do dnia 24 marca 2017 roku. Biegli ci jednoznacznie orzekli, iż rozpoznane u W. U. schorzenie - anemia aplastyczna, skutkuje częściową niezdolnością wnioskodawcy do pracy. U badanego z powodu trwałego uszkodzenia komórek szpiku kostnego – a właściwie hematopoezy istniały przeciwskazania do ciężkiej pracy fizycznej. Badany pracował jako podawacz surowca w fabryce włókienniczej co było pracą fizyczną i pracą w narażeniu na czynniki szkodliwe (pył). Podobne narażenie występuje na stanowisku zgodnym z wykształceniem, czyli frezer. Wydolność szpiku kostnego nie poprawi się, a wręcz w związku z fizjologicznym wyczerpaniem się możliwości hematopoetycznych szpiku kostnego (starzeniem się) będzie się pogarszał. Fakt, że w chwili badania ubezpieczony nie wymagał leczenia hematologicznego nie stanowi o odzyskaniu zdrowia i możliwości powrotu do poprzedniej pracy lub zgodnej z wyuczonym zawodem. Ponadto w ocenie Sądu Okręgowego okoliczność, że wnioskodawca podjął pracę na stanowisku portiera absolutnie nie stanowi o jakimkolwiek przekwalifikowaniu, jest to bowiem praca nie wymagająca żadnego przygotowania zawodowego, przekwalifikowania, czy też wykształcenia. Twierdzenie, że odwołujący cierpiący na schorzenia układu krwiotwórczego wykluczające prace fizyczną jest zdolny do pracy bowiem może wykonywać pracę portiera wydaje się nieporozumieniem.

Analizując kwestię kwalifikacji ubezpieczonego wskazać należy, iż świadczona przez niego od lutego 2016 roku praca na stanowisku pracownika ochrony – portiera bez licencji nie wymagała żadnych kwalifikacji. Nie sposób zatem traktować jej jako zgodnej z poziomem posiadanych przez ubezpieczonego kwalifikacji. Stąd Sąd nie wziął także pod uwagę opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, w jakiej wskazał on, iż począwszy od 1 sierpnia 2016r. ubezpieczony był zdolny do pracy odpowiedniej dla poziomu kwalifikacji, jedynie z profilaktycznymi przeciwskazaniami.

Potwierdza to wyrok Sąd Najwyższego z dnia 25 stycznia 2010r. (I UK 215/09; lex nr 577815), w myśl którego uznaje się za częściowo niezdolną do pracy osobę, która wobec naruszenia sprawności organizmu nie jest w stanie wykonać prawidłowo czynności związanych z zawodem, gdy zachowała zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji pracownika ochrony - portiera), lecz jednocześnie utraciła w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje, jak miało to miejsce w przypadku ubezpieczonego.

Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r. (sygn. akt I UK 103/06, OSNP 2007 Nr 17-18, poz. 261) doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy ma podkreślenie, iż chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. R. legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach, po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania, zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia. Innymi słowy, ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. pracy wymagającej niższych albo niewymagającej w ogóle jakichkolwiek kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy, pomimo ograniczeń sprawności organizmu.

W niniejszym przypadku ubezpieczony miał wyłącznie zarówno formalne, jak i rzeczywiste kwalifikacje do wykonywania pracy frezera. Tylko do tego zawodu należy zatem odnosić pojęcie posiadanych przez niego kwalifikacji. Skoro przy tym zgodnie z opinią biegłych specjalistów z zakresu hematologii nie jest zdolny do tej właśnie pracy, przeto jest niezdolny do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Sąd podzielił opinie w/w biegłych, uznając, że są one pełne, jasne i dają wystarczający obraz stanu zdrowia ubezpieczonego. Opinia biegłego może być oceniona przez Sąd i podważona dowodem z innej opinii. Organ rentowy, jak każda strona w procesie, w myśl art. 6 k.c. winien dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać poglądy. W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty, które mogłyby budzić wątpliwość Sądu, co do jednoznaczności wskazanych opinii.

Spełnienie pozostałych warunków nabycia prawa do renty nie było przedmiotem sporu pomiędzy stronami.

Zebrany w niniejszym postępowaniu materiał dowodowy pozwolił skutecznie zakwestionować prawidłowości zaskarżonej decyzji.

Podkreślić w tym miejscu należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)).

O dacie przyznania renty Sąd orzekła zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach w związku z art. 64 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.

W przedmiotowej sprawie, Sąd ustalił, że wnioskodawca był częściowo niezdolny do pracy zarobkowej w okresie od dnia 1 sierpnia 2016 roku. do dnia śmierci w dniu 24 marca 2017 roku.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż ustalił, że W. U. przysługiwało prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 sierpnia 2016 roku do dnia
24 marca 2017 roku..

Wobec śmierci W. U. do postępowania na mocy art. 136 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wstąpiła następca prawna - jego żona B. U. (1), a zatem jej wniosek o niezrealizowane świadczenie należało przekazać do ZUS I Oddział w Ł. celem rozpoznania.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji orzeczenia.

ZARZĄDZENIE

1.Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego ;

2.Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.