Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 2 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Dariusz Plewczyński

Protokolant: Agata Trawka

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2019 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa W. D.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda W. D. kwotę 694,23 zł (sześćset dziewięćdziesiąt cztery zł dwadzieścia trzy gr) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

XI GC 1252/18

UZASADNIENIE

Sprawa rozpoznana w postępowaniu „zwykłym”

Pozwem z dnia 28 maja 2018 r. powód W. D. wniósł przeciwko (...) SA w W. o zapłatę kwoty 1608,53zł zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1308,53zł od dnia 12 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał iż dnia 12 marca 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki P. nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwaną. Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego ustalił wysokość szkody na kwotę 681,43zł. Poszkodowany zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na rzecz powoda wierzytelność przysługującą mu w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy szkody. W sporządzonej kalkulacji naprawy, wskazano koszt naprawy uszkodzonego pojazdu na kwotę 1989,96zł. Z tytułu sporządzenia kalkulacji, powód poniósł koszt 300 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 18 czerwca 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwane towarzystwo ubezpieczeń podniosło, iż wypłacona dotychczas kwota odszkodowania w pełni pokrywa koszty naprawy pojazdu poszkodowanego, zaś kwota 300 zł stanowiąca koszt sporządzenia opinii nie jest zasadna. Koszt naprawy pojazdu w ocenie pozwanej został znacznie zawyżony.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 12 marca 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki P. nr rej. (...) należący do I. O.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwaną. Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego ustalił wysokość szkody na kwotę 681,43zł.

Dowód:

- akta szkody zapis na płycie k. 65;

- decyzja z dnia 30 kwietnia 2018 r. k. 40

- kalkulacja k.41-44;

Dnia 10 maja 2018 r. I. O. zawarł z powodem W. D. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na rzecz powoda wierzytelność przysługująca mu z tytułu zdarzenia z dnia 12 marca 2018 r. w stosunku do (...) SA w W..

Dowód:

- umowa cesji k. 7;

- pełnomocnictwo k.8

Powód zwrócił się do (...) sp. z o.o. w S. o ustalenie kosztu naprawy przedmiotowego pojazdu.

W sporządzonej dnia 25 maja 2018 r. kalkulacji, ustalono koszt naprawy ww. pojazdu na kwotę 1989,96 zł brutto.

Dnia 25 maja 2018 r. (...) sp. z o.o. w S. wystawił na rzecz powoda fakturę VAT nr (...) na kwotę 369zł tytułem sporządzonej opinii technicznej .

Dowód:

- kalkulacja k. 9-17;

- faktura VAT nr (...) k. 18;

Koszt naprawy pojazdu marki P. nr rej. (...) po zdarzeniu z dnia 12 marca 2018r. przy użyciu części oryginalnych, nowych, sygnowanych logo producenta pojazdu wynosił 1574,54zł brutto.

Koszt naprawy ww. pojazdu przy użyciu części zamiennych o potwierdzonej jakości porównywalnej do jakości części oryginalnych sygnowanych znakiem producenta wynosił 1375,66zł brutto. Naprawa przy użyciu takich części była uzasadniona z uwagi na okres eksploatacji pojazdu oraz prostą budowę wymienianych części.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 77-89, 120-123;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione w części.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu należącego do poszkodowanego ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Zgodnie z art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast zgodnie § 1 art. 510 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (§2). Stosownie do art. 882 §4 k.c. poszkodowany może dochodzić odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy. Jest to samodzielne odrębne roszczenie, które może być przedmiotem obrotu. Fakt nabycia wierzytelności przez powoda wynika z przedstawionej umowy przelewu. Nabycie wierzytelności przez powoda, nie było kwestionowane przez pozwanego na etapie postępowania likwidacyjnego ani w toku procesu.

Powód w pozwie domaga się zapłaty dalszych kosztów z tytułu odszkodowania uznając, że wypłacona przez pozwanego kwota 681,43zł brutto była niewystarczająca do naprawienia szkody.

Spór dotyczy więc nie zasady odpowiedzialności pozwanego ale wysokości odszkodowania.

W dotychczasowych judykatach podkreślano wielokrotnie, że uznanie wydatków związanych z naprawą pojazdu za element szkody musi być oceniane indywidualnie w realiach każdej konkretnej sprawy. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tego tytułu stosować należy metodę dyferencyjną, zgodnie z którą za szkodę poczytać należy różnicę między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia sprawczego a hipotetycznym stanem jaki istniałby, gdyby do zdarzenia tego nie doszło. Ustalenie odszkodowania w omawianym zakresie wymaga przede wszystkim udowodnienia przez poszkodowanego wysokości szkody.

Jednocześnie w myśl art. 361 §1 k.c. jedynie w sytuacji gdy koszty poniesione na naprawę pojazdu będą kwalifikowały się jako normalne (zwykłe) następstwa zdarzenia sprawczego, uznać je można będzie za składnik (element) szkody w przedstawionym wyżej rozumieniu.

Podkreśla się, że na wierzycielu (poszkodowanym) spoczywa obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów wywodzony z regulacji art. 354 §2 k.c., 362 k.c. i 826 §1 k.c.). Zatem szkody nie będzie stanowił każdy wydatek poniesiony celem naprawy, a jedynie taki, który w realiach konkretnej sprawy zostanie uznany w świetle powołanych przepisów za niezbędny i celowy dla zapobieżenia szkodzie .

Reasumując - o zakwalifikowaniu wydatku związanego z naprawą pojazdu jako szkody decydować muszą realia konkretnej sprawy, w tym zwłaszcza celowość poniesionych kosztów i ich uzasadnienie ekonomiczne.

Szkoda powstaje w chwili uszkodzenia pojazdu, na co wielokrotnie zwracał uwagę Sąd Najwyższy. Obowiązek naprawienia szkody nie jest zależny od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Jeżeli poszkodowany zbył wierzytelność odszkodowawczą, to bez znaczenia są dalsze czynności dotyczące pojazdu. Stanowisko, że szkoda wyraża się hipotetycznymi kosztami naprawy, mimo sprzedaży pojazdu zostało ostatnio wyrażone w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2018r (sygn.. akt II CNP 32/17) oraz z dnia 12 kwietnia 2018r (sygn.. II CNP 41/17), w których stwierdzono niezgodność orzeczenia sądu niższej instancji z prawem. Natomiast, że istotny jest profesjonalny koszt naprawy na prawidłowych częściach, wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018r (sygn.. II CNP 43/17). Dalej zauważyć należy, że w sprawie III CZP 51/18 (i połączonych sprawach III CZP 72/18, III CZP 74/18, III CZP 64/18 i III CZP 73/18) w dniu 7 grudnia 2018r Sąd Najwyższy odmówił odpowiedzi na pytanie Sądu Okręgowego w Szczecinie „Czy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe mechanicznym, stanowiącej szkodę częściową, w przypadku, gdy przed ustaleniem wysokości odszkodowania dojdzie do naprawy pojazdu przywracającej ten pojazd do stanu sprzed powstania szkody, odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ograniczone jest do równowartości wydatków faktycznie poniesionych celem naprawy pojazdu, czy też powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego?”​ W uzasadnieniu wskazano, że wcześniejsze stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w jego orzeczeniach w tym zakresie jest jasne. Kolejny raz Sąd Najwyższy odmówił odpowiedzi na podobne pytanie Sądu Okręgowego w dniu 20 lutego 2019r (III CZP 91/18).

Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił uzasadnione koszty naprawy w oparciu o dowód z opinii biegłego.

Biegły wskazał, że z uwagi na okres eksploatacji pojazdu (pojazd z 2000r) technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione było użycie do naprawy części alternatywnych ale wyłącznie o jakości porównywalnej do jakości części oryginalnych potwierdzonej przez niezależne instytuty badawcze. Koszt takiej naprawy biegły ustalił na kwotę 1375,66zł. W ramach takiego kosztu biegły uwzględnił jedną część o jakości PC (listwa ochronna) i jedną część o jakości Q (kierunkowskaz boczny).

Na to, że nie zawsze szkoda musi się wyrażać w kosztach naprawy przy użyciu części nowych oryginalnych wskazał m.in. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia siedmiu sędziów z dnia 20 czerwca 2012r sygn.. akt III CZP 85/11 odnosząc to w szczególności do pojazdów starszych lub w przypadku części o prostej konstrukcji, których zdatność do pełnej restytucji jest możliwa do oceny bez skomplikowanych badań. W niniejszej sprawie spełnione są oba te kryteria. Uszkodzone części mają prostą konstrukcję, a sam pojazd jest z 2000r. Biegły na rozprawie wskazał, że uszkodzone elementy podlegają procesowi starzenia niezależnie od tego, czy produkt jest eksploatowany czy nie, w związku z czym istotny jest przede wszystkim wiek, a nie przebieg pojazdu.

Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu zastrzegł przy tym, że nawet w takiej sytuacji należy badać, czy poszkodowany nie ma szczególnego interesu w wykorzystaniu części oryginalnej. Jako szczególny interes Sąd Najwyższy wskazał np. „historię napraw” wyłącznie przy użyciu części oryginalnych, lub faktyczne dokonanie naprawy przy użyciu takich części. W niniejszej sprawie powód na żadną z tych okoliczności nie wskazywał, a tym bardziej jej nie udowodnił.

W tym miejscu odnieść się też należy, do kwestii kategoryzacji części i poświadczania ich jakości. Zarówno powód jak i biegły ustalając wysokość szkody dokonywali wyliczeń hipotetycznych kosztów naprawy w programach eksperckich bazując na przyjętej tam systematyce części. Ani powód ani biegły nie oglądali poszczególnych części , nie badali ich jakości, certyfikatów. Powód wybrał jedną opcję wyboru części w systemie, biegły inną. Nie ma podstaw do przyjęcia, że tylko części oznaczone jako O zostały prawidłowo stypizowane w systemie, a części o oznaczeniu Q, PC, czy innym mają dowolne oznaczenie, którego nikt nie sprawdzał. Biegły w niniejszej sprawie wskazał, że części tego rodzaju są dostępne i stosowane do naprawy także przez autoryzowane stacje napraw. (...), czy A. to powszechnie stosowane, profesjonalne narzędzia do kalkulacji kosztów. W ocenie Sądu odwoławczego bazowanie na kalkulacjach z takich systemów, w sytuacji gdy obsługi ich dokonuje biegły, a więc osoba bezstronna o odpowiednich kwalifikacjach jest w pełni miarodajne. Biegły dokonał optymalizacji dostępnych części na dzień szkody. Powód w zarzutach do opinii podnosi, że jedna z części nie jest dostępna, ale nie wskazuje na jaki moment, domniemywać więc należy, że obecnie. Pozostaje to bez znaczenia, gdyż jak wskazano powyżej, szkoda wyliczana jest na dzień zdarzenia, bez względu na to czy poszkodowany pojazd naprawił lub zamierza to zrobić. Znamiennym jest, że w raporcie części powoda (k.16) wymieniona część także jest uwidoczniona jako aktualna i to z taką samą ceną jak u biegłego. Ponadto powód nie może obecnie naprawić pojazdu, bo nabył tylko wierzytelność, a czynności poszkodowanego zwłaszcza po cesji pozostają bez znaczenia. Idąc tokiem rozumowania powoda powinien on także wykazać dostępność wskazywanych przez siebie części, czego nie czyni, bazując tylko na danych z systemu kalkulacyjnego. Powód próbuje też podważyć kompetencje firm certyfikujących z uwagi na to, że powołały je firmy ubezpieczeniowe. W ocenie Sądu zarzut taki jest bezskuteczny. Instytuty opiniujące powstały wiele lat temu, cieszą się one określoną renomą a systematyka przez nie wprowadzona jest powszechnie stosowana, a same części kupowane i montowane. Być może powód zna inne obiektywne w jego ocenie instytucje z rynku certyfikacji części, ale bynajmniej ich dotychczas nie wskazał. Poświadczenie dokonane przez firmy certyfikujące ma większą wartość niż informacja podana przez samego producenta części. Na rozprawie biegły odniósł się też do przyjętej technologii naprawy. Jeżeli więc biegły, a więc osoba o wiadomościach specjalnych, która zna rynek części zamiennych uznał że naprawa pojazdu przy użyciu przyjętych przez niego części i technologii pozwoli na przywrócenie właściwości pojazdu to Sąd nie ma stosownej wiedzy, aby dokonać odmiennych ustaleń.

Reasumując należne odszkodowanie to kwota 1375,66zł brutto. Rozliczenie w kwocie brutto nie jest sporne między stronami i wynika z obowiązujących przepisów. Dotychczas wypłacono kwotę 681,43zł, powodowi przysługuje więc dalsze odszkodowanie w kwocie 694,23zł. Odsetki od tej kwoty przyznano na podstawie 817 k.c. od dnia 27 kwietnia 2018r (szkodę zgłoszono 27 marca 2018r).

Żądanie pozwu uznano za nieuzasadnione co do kwoty 300zł tytułem sporządzonej kalkulacji naprawy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 18 maja 2014 r. (III CZP 24/04, OSNC 2005/7-8/117), odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może - stosownie do okoliczności sprawy - obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Każdorazowo należy więc ocenić, czy w danej sprawie poniesienie tego wydatku było obiektywnie konieczne. Obowiązek wykazania takiej konieczności spoczywa na żądającym zwrotu takich kosztów (art. 6 k.c.), a więc w tym przypadku na powodzie .

Sam fakt poniesienia kosztów nie przesądza automatycznie o tym, że zakład ubezpieczeń powinien je zwrócić. W niniejszej sprawie powód nie naprowadził żadnych twierdzeń i dowodów mogących prowadzić do ustalenia, że wydatek na prywatną ekspertyzę był wydatkiem koniecznym i uzasadnionym. Tymczasem powód jest podmiotem, który w ramach prowadzonej działalności trudni się m.in. nabywaniem i dochodzeniem roszczeń od zakładów ubezpieczeń i są to – jak wskazuje praktyka sądowa – przeważnie roszczenia dotyczące zwrotu kosztów naprawy pojazdu. Powód nabywając wierzytelności odszkodowawcze musi więc znać ich wartość. Taki stan faktyczny uzasadnia zdaniem Sądu ocenę, że powód, jako profesjonalista na rynku ubezpieczeń, ma wiedzę i możliwości by samodzielnie oszacować koszt naprawy pojazdu. W tych warunkach zlecanie takiej czynności już po zawarciu umowy cesji podmiotowi zewnętrznemu jawi się jako wydatek nieuzasadniony. Znamiennym jest, że w spółce (...) wspólnikami są powód i pełnomocnik powoda. Powód pełni tam też funkcję Prezesa Zarządu. Idąc tokiem rozumowania powoda, należałoby przyjąć, że nie ma on wiedzy żeby jako osoba fizyczna wycenić koszty naprawy ale w ramach powołanej do tego spółki z o.o. już tak. Sąd takiego dysonansu nie podziela. Zdaniem Sądu koszt kalkulacji nie stanowi elementu szkody i nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem ubezpieczeniowym. Ponadto dodać trzeba, że dla powoda wydatek taki stanowi koszt prowadzonej działalności i tak powinien być rozliczany, zatem jego sytuacja różni się znacząco od sytuacji poszkodowanego, który sporządza kosztorys, by samodzielnie dochodzić odszkodowania od zakładu ubezpieczeń i nie ma możliwości rozliczyć kosztów ekspertyzy jako kosztów uzyskania przychodu, zatem wydatek ten powiększa jego szkodę.

Istotne elementy materiału dowodowego omówione zostały we wcześniejszej fazie uzasadnienia. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron dowody z dokumentów oraz dowód z opinii biegłego. Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski.

Dowód z opinii biegłego stosownie do utrwalonych w nauce i orzecznictwie poglądów, ze względu na swoją specyfikę może być oceniany przez sąd jedynie w płaszczyźnie poprawności logicznej, zgodności z zasadami doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej (por. Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2004r, sygn.akt II CK 572/04, Lex nr 151656). Sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego, czy w ich miejsce wyprowadzać własne stwierdzenia (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1990r sygn. akt I PR 148/90 opubl. Lex nr 5319, OSP 1991/11/300, wyrok SN z dnia 13 października 1987 r., II URN 228/87 opubl. PiZS 1988, nr 7, poz. 62, Komentarz do art.278 kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A., Marcewicz O., Telenga P., Wójcik M.P., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III.). Biegły sporządzający opinię jest stałym i długoletnim biegłym sądowym. Nie ma podstaw do podważania jego kwalifikacji, wyjaśnień i metodyki opartych na wiedzy i doświadczeniu. W ocenie Sądu biegły sporządził prawidłową opinię uwzględniając zgromadzony w aktach materiał. Na rozprawie odniósł się także logicznie do zarzutów powoda .

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowi art. 100 zd.1 k.p.c. stosownie do którego w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione.

Obie strony poniosły koszty biegłego i pełnomocnika. Powód przegrał w nieznacznie mniejszym stopniu ale poniósł dodatkowo koszty opłaty do pozwu. Zniesienie kosztów jest więc uzasadnione.

Pozostała część zaliczek zostanie zwrócona stronom po uprawomocnieniu się wyroku.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

(...)

(...)

3. (...)