Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Jolanta Stasińska

Protokolant: protokolant sądowy Aleksandra Marczak

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2019 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 grudnia 2014 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie od decyzji w zakresie punktu II oraz w zakresie punktu V,VI, VII w zakresie odnoszącym się do praktyki opisanej w punkcie II decyzji,

2.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 1.260,00 zł (jeden tysiąc dwieście sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

SSR (del.) Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmA 45/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzją nr (...) z dnia 23 grudnia 2014 r., po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.:

I.  na podstawie art. 26 ust. 1 w zw. z art 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 ze zm.; dalej: uokik) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...), polegające na stosowaniu w obrocie z konsumentami postanowienia pkt 10 oświadczenia stanowiącego załącznik do wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych o treści: „(...) w przypadku skorzystania z prawa odstąpienia od Umowy, zobowiązuję się do zwrotu na swój koszt kompletnej przesyłki z kartą SIM i zwracanym towarem w stanie niezmienionym (chyba, że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu) wraz z kopią dokumentu zakupu (faktura, rachunek bądź dowód wydania) oraz załączonym pisemnym oświadczeniem o odstąpieniu od Umowy na adres”, co narusza art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i nakazał zaniechanie jej stosowania;

II.  na podstawie art. 26 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 uokik uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...), polegające na utrudnianiu konsumentom rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych poprzez żądanie zamieszczenia w oświadczeniu o braku woli przedłużenia umowy na czas nieokreślony po upływie czasu oznaczonego, na który umowa była zawarta, informacji o numerze telefonu, którego umowa ta dotyczy i uznawaniu oświadczeń o braku woli przedłużenia umowy na czas nieokreślony nieobejmujących tych informacji za bezskuteczne, podczas gdy ani z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, ani z postanowień umów łączących konsumentów z (...) obowiązek ten nie wynika, co stanowi to nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. nr 171, poz. 1206; dalej: upnpr) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i nakazał zaniechanie jej stosowania;

III.  na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...), polegające na:

1.  Stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia § 15 ust. 2 regulaminu sklepu internetowego obowiązującego od dnia 25 stycznia 2013 r. o treści: „Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. nr 22, poz. 271 ze zm.), Klient indywidualny korzystający ze Sklepu, będący konsumentem, który zawarł umowę na odległość i nie wyraził zgody na rozpoczęcie świadczenia usług przed upływem 10 dni od dnia dostawy może od niej odstąpić w terminie 10 dni od dnia dostawy, składając stosowne oświadczenie emailowo na adres (...), za pomocą faxu na nr (...) lub listownie na adres ul. (...), (...)-(...) W. z dopiskiem „Sklep Internetowy” , uznając, że narusza to art. 9 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 24 lutego 2014 r.;

2.  Stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia § 16 ust. 3 regulaminu sklepu internetowego obowiązującego od dnia 25 stycznia 2013 r. o treści : „Zwrot pieniędzy w wysokości ceny odesłanego towaru (zwrotowi nie podlega koszt dostawy), nastąpi w ciągu 14 dni roboczych od dnia otrzymania przez Operatora zwróconego towaru, według wyboru Klienta poprzez na istniejące konto abonenckie Klienta na poczet płatności, wykonanie przelewu lub przekazu przez Operatora na wskazane przez Klienta konto, jeśli nastąpiła wcześniejsza zapłata za towar”, co narusza to art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 24 lutego 2014 r.;

3.  Stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia § 17 ust. 2 regulaminu sklepu internetowego obowiązującego od dnia 25 stycznia 2013 r. o treści: „Klientowi nie przysługuje prawo zwrotu zapłaconych kosztów przesyłki”, uznając, że narusza to art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 24 lutego 2014 r.;

4.  Stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia § 16 ust. 4 regulaminu sklepu internetowego obowiązującego od dnia 25 stycznia 2013 r. o treści: „Zwrot przesyłki z towarem powinien nastąpić na koszt klienta za pośrednictwem firmy kurierskiej, na adres podany w oświadczeniu o odstąpieniu (adres nadawcy przesyłki), gdzie sporządzony jest protokół jej przyjęcia obejmujący w szczególności:

-

opis zawartości przesyłki pod względem jej kompletności,

-

opis stanu zwracanego towaru.

Klient może dokonać zwrotu za pośrednictwem firmy kurierskiej K- (...) SP. Z O.O. ( (...) z usług których korzysta (...) sp. z o.o. lub za pośrednictwem innej dowolnie wybranej firmy kurierskiej, z zastrzeżeniem, że odbiorca przesyłki będzie miał zapewnioną możliwość sprawdzenia zawartości zwrotu w momencie przyjmowania przesyłki”, co narusza to art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 24 lutego 2014 r.;

5.  Stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia pkt 11 wzoru oświadczenia stanowiącego załącznik do wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych o treści: „(...) do zwrotu otrzymanego towaru konieczne jest skorzystanie z firmy kurierskiej, która zapewni odbiorcy przesyłki możliwość sprawdzenia zawartości przesyłki pod względem jej kompletności, stanu zwracanego towaru, zasadności zwrotu w momencie przyjmowania przesyłki. Zostałem/łam poinformowany/a, iż wedle wiedzy (...) wskazane firmy kurierskie umożliwiają dostarczenie przesyłki w sposób, o którym mowa w zdaniu poprzednim: (...). O.”, uznając, że narusza to art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 13 marca 2014 r.;

IV.  na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...), polegające na stosowaniu przez (...) w obrocie konsumenckim postanowienia § 17 ust. 8 wzorca umowy regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) sp. z o.o. dla Abonentów obowiązującego od dnia 27 maja 2013 r. o treści: (...) ma prawo żądania od Abonenta naprawienia szkody poprzez zapłatę przez Abonenta kary umownej w przypadku stwierdzenia naruszenia przez Abonenta któregokolwiek z zobowiązań określonych w § 5 ust. 8 w wysokości 5 000 zł za każdą kartę SIM lub urządzenie telekomunikacyjne używane w taki sposób (...)”, uznając, że narusza to art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 ze zm.; dalej: uznk) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 8 czerwca 2014 r.;

V. na podstawie art. 26 ust. 2 i art. 27 ust. 2 uokik nałożył na (...) obowiązek publikacji niniejszej decyzji w całości, na koszt (...), na stronie internetowej tego przedsiębiorcy w ciągu 30 dni od daty jej uprawomocnienia się;

VI. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik nałożył na (...) kary pieniężne w wysokości:

-595 854 zł z tytułu naruszenia w zakresie opisanym w pkt I decyzji,

-7 282 656 zł z tytułu naruszenia w zakresie opisanym w pkt II decyzji,

-297 927 zł z tytułu naruszenia w zakresie opisanym w pkt III.1 decyzji,

-297 927 zł z tytułu naruszenia w zakresie opisanym w pkt III.2 i III.3 decyzji,

-297 927 zł z tytułu naruszenia w zakresie opisanym w pkt III.4 i III.5 decyzji;

VII. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 uokik oraz art. 263 § 1 k.p.a. i art. 264 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik obciążył (...) kosztami przeprowadzonego postępowania.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., zaskarżając ją w całości.

Zaskarżonej decyzji spółka zarzuciła naruszenie:

1.  art. 26 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225; dalej „uonpk”) poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt I sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

2.  naruszenie art. 26 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 ust. 3 uokik oraz art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206; dalej „upnpr”) poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt II sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji, jak również na uznaniu, że taka praktyka jest w ogóle stosowana, pomimo, iż brak było podstaw do takiego przyjęcia a Prezes UOKiK oparł swoje ustalenia na przypadku jednego klienta, nie uwzględniając szczególnych okoliczności związanych z tym oświadczeniem;

3.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 9 ust. 1 pkt 6) w zw. z art. 10 ust. 1 i 3 pkt 1) uonpk poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt III.1. sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

4.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 uonpk poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt III.2. sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo, braku podstaw do takiej kwalifikacji;

5.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 uonpk poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt III.3 sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

6.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 uonpk poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt III.4 sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

7.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w w. z art. 24 ust. 1 i 2 uokik oraz art. 7 ust. 3 w zw. z art. 17 uonpk poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt III.5 sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

8.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3) uokik oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.; dalej „uznk”), poprzez błędną wykładnię i zastosowanie i uznanie praktyki opisanej w pkt IV sentencji decyzji za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

9.  naruszenie art. 27 ust. 1 i 2 oraz art. 106 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 1 ust. 1 uokik poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na wydaniu decyzji mimo, iż w sprawie nie doszło do naruszenia interesu publicznego;

10.  naruszenie art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik poprzez niezastosowanie i nie umorzenie bezprzedmiotowego postępowania wobec nie stosowania przez (...) praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

11.  naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4) uokik poprzez jego zastosowani i nałożenie kary pieniężnej pomimo nie stosowania przez (...) praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

12.  naruszenie art. 111 w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4) uokik poprzez jego nieprawidłową wykładnię i nałożenie na (...) kar pieniężnych w wysokości nadmiernie wygórowanej, tzn. niewspółmiernych do zarzucanych praktyk, w szczególności oderwanej od ewentualnego wpływu tych praktyk na przedmiot ochrony prawnej zastosowanych przepisów, czyli na zbiorowe interesy konsumentów, w tym również nie rozdzielenie kar za rzekome praktyki i łączne nałożenie kar za rzekome praktyki opisane w pkt III.2 i III.3 oraz w pkt III.4 i III.5 skarżonej decyzji;

13.  naruszenie art. 26 ust. 2 i art.. 27 ust. 4 w zw. z art. 27 ust. 2 uokik poprzez jego nieprawidłową wykładnię i zastosowanie skutkujące nałożeniem na (...) obowiązku publikacji zaskarżonej decyzji w całości i na koszt (...), pomimo, iż brak było podstaw do nałożenia takiej sankcji;

14.  naruszenie art. 77 ust. 1 i art. 80 uokik i art. 263 § 1 i art. 264 §1 k.p.c. w zw. z art. 83 uokik poprzez obciążenie (...) kosztami postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz zobowiązaniem do ich zwrotu Prezesowi UOKiK [pkt VII skarżonej decyzji], pomimo iż brak było podstaw do obciążenia (...) kosztami wobec niestosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, jak również wobec niewykazania przez Prezesa UOKiK, że rzeczywiście takie koszty nie zostały poniesione, w szczególności w decyzji brak precyzyjnego wyspecyfikowania kosztów, które składają się na kwotę wskazaną w pkt VII skarżonej decyzji. (decyzja – k. 3-17)

Powód wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c. W przypadku uznania przez Sąd, że w sprawie nie zachodzą przesłanki do uchylenia zaskarżonej decyzji, z ostrożności procesowej, wniósł o dokonanie przez Sąd zmiany decyzji poprzez stwierdzenie nie stosowania przez (...) praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, odpowiednio w odniesieniu do każdej z rzekomych praktyk opisanych w pkt I – IV skarżonej decyzji i umorzenie postępowania administracyjnego jako bezprzedmiotowego, na podstawie art. 479 ^31a §3 k.p.c. w zw. z art. 105 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik, oraz uchylenie pkt V-VII skarżonej decyzji względnie dokonanie takiej zmiany w części – w odniesieniu do części praktyk (w pkt I, II, III.1, III.2, III.3, III.4, III.5, IV) i związanej z nimi kary pieniężnej (pkt VI), obowiązku publikacji (pkt V)i obciążenia kosztami postępowania (pkt VII), o ile Sąd nie uwzględni wniosku o zmianę decyzji w całości. Ponadto wniósł o uchylenie pkt VI lub zmianę pkt VI sentencji decyzji poprzez obniżenie kar pieniężnych nałożonych na (...) do kwoty odzwierciedlającej ustawowe przesłanki wymiaru kar oraz o zasądzenie od Pozwanego na rzecz (...) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według spisu przedłożonego na rozprawie lub też według norm przepisanych, o ile spis kosztów nie zostanie przełożony. (odwołanie – k. 36-53)

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK wniósł o:

I.  Oddalenie odwołania w całości,

II.  Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

III.  Oddalenie wniosków dowodowych powoda wskazanych w uzasadnieniu odwołania, bowiem dotyczą faktów nie mających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia spawy – art. 227 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101 ze zm. – t.j.). (k. 72 - 83)

Wyrokiem z dnia 24 października 2017 r. w sprawie o sygn. XVII AmA 26/15 akt Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów: w punkcie pierwszym - oddalił odwołanie, w punkcie drugim - zasądził od powoda na rzecz Prezesa UOKiK kwotę 720 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego . (k. 133)

Na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 24 października 2017 r., Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok częściowo, tj.: w punkcie pierwszym, w części dotyczącej punktu II, V, VI – tylko w zakresie kary w wysokości 7 282 656 zł (siedem milionów dwieście osiemdziesiąt dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt sześć złotych) z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 ustawy ochronie konkurencji i konsumentów w zakresie opisanym w punkcie II, i punku VII zaskarżonej decyzji oraz, w punkcie drugim: i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie – Sądowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego; oddalił apelację w pozostałym zakresie.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż SOKiK stwierdził, że „oświadczenia niezawierające informacji o numerze telefonu (...) uznaje się za bezskuteczne”, bez określenia, w jaki sposób dokonał przedmiotowego ustalenia. Sąd Apelacyjny podkreślił, że powód w odwołaniu kwestionował tą okoliczność. Wskazywał on wprost, iż „w świetle zgromadzonego przez Prezesa UOKiK materiału dowodowego nie można stwierdzić, że (...) stosuje i stosował w przeszłości taką praktykę”. Powód zarzucił też pozwanemu, że dokonując odmiennych ustaleń oparł się wyłącznie na jednym „i do tego błędnie ustalonym przypadku”.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż konsekwencją powyższego ukształtowania przedmiotowego fragmentu wyroku jest uchylenie zaskarżonego wyroku także w zakresie kary za stosowanie praktyki stypizowanej w punkcie II decyzji Prezesa Urzędu i w zakresie punktu V decyzji, również w zakresie punktu VII decyzji oraz przekazanie sprawy w tych częściach do ponownego rozpoznania SOKiK. Sąd Apelacyjny wskazał, iż zasadność publikacji przedmiotowej decyzji zależy od stopnia jej prawidłowości. Uzasadnił, iż bez dokonania weryfikacji jej poprawności nie jest możliwa ocena zasadności nałożenia na powoda obowiązku publikacyjnego i prawidłowości rozstrzygnięcia o kosztach postępowania administracyjnego.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy, w relewantnej części, SOKiK zweryfikuje twierdzenia powoda dotyczące nie stosowania praktyki, której dotyczy punkt II zaskarżonej decyzji i potraktuje swoje ustalenia dotyczące tej kwestii jako punkt wyjścia dla dalszych analiz. Na tej płaszczyźnie SOKiK rozważy w szczególności zasadność przeprowadzenia dowodów wnioskowanych przez stronę powodową.

W toku rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym wpisanym do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka świadczy usługi telekomunikacyjne, w tym również dla konsumentów. Prezes UOKiK przeprowadził dwa dotyczące działalności Spółki postępowania wyjaśniające. Postępowanie wyjaśniające sygn. akt (...) dotyczyło wstępnego ustalenia, czy (...) dopuścił się naruszenia przepisów, które uzasadniałoby wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub naruszenia chronionych prawem interesów konsumentów uzasadniającego podjęcie działań określonych w odrębnych ustawach, w zw. z odstępowaniem przez konsumentów od umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawieranych na odległość. Postępowanie wyjaśniające sygn. akt (...)) w sprawie wstępnego ustalenia czy Spółka, w zw. ze stosowanymi postanowieniami wzorców umowy dotyczącymi uprawnienia (...) do zawieszania świadczenia usług konsumentom oraz składania przez konsumentów oświadczeń o braku woli przedłużenia umowy po upływie czasu oznaczonego, na który umowa została zawarta, oraz stosowanymi w zw. z powyższym praktykami w obrocie konsumenckim, dopuściła się naruszenia przepisów, które uzasadnia wszczęcie postepowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub naruszenia chronionych prawem interesów konsumentów, które uzasadniałoby podjęcie działań określonych w odrębnych ustawach ./okoliczność bezsporna/

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2014 r. Prezes UOKiK, wszczął postępowanie w sprawie stosowania przez (...) praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. /k. 320-325 akt adm./

Z pism (...) z dnia 18 czerwca 2013 r. i 24 października 2014 r. wynika, że Spółka stosowała w obrocie z konsumentami następujące wzorce umowne:

- regulamin sklepu internetowego obowiązujący od dnia 25 stycznia 2013 r.,

- wzór umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych,

- wzór oświadczenia stanowiącego załącznik do wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych,

- regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) sp. z o.o. dla Abonentów obowiązujący od dnia 27 maja 2013 r. /k.7-9, 352-355 akt adm./

W pismach z dnia 16 września 2014 r. i 24 października 2014 r. (...) poinformował o zmianie stosowanych wzorców umownych i wprowadzeniu następujących wzorców umownych:

- regulamin sklepu internetowego obowiązujący od dnia 24 lutego 2014 r.,

- wzór umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz wzór oświadczenia stanowiącego załącznik do wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, obowiązujący od dnia 13 marca 2014 r.,

- regulamin świadczenia usług telekomunikacyjnych dla abonentów obowiązujący od dnia 8 czerwca 2014 r. /k. 330-333, 352-354 akt adm./

Z powyższych informacji i dokumentów złożonych przez Spółkę wynika, że:

1. w § 17 ust. 3 obowiązującego od dnia 27 maja 2013 r. regulaminie świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) dla Abonentów zamieszczone było postanowienie o treści: wypowiedzenie musi zawierać oznaczenie numeru telefonu w sieci (...), którego dotyczy umowa, - przy czym w regulaminie obowiązującym od dnia 8 czerwca 2014 r. zamieszczone zostało postanowienie o identycznym brzmieniu,

2. w § 5 ust. 2 wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych stosowanego do 12 marca 2014 r. znajdowało się postanowienie o treści: po upływie czasu oznaczonego Umowa ulegnie przedłużeniu na czas nieoznaczony, o ile Abonent nie złoży przeciwnego oświadczenia na piśmie nie później niż na 30 dni przed upływem czasu oznaczonego Umowy, - przy czym identyczne postanowienie zamieszczone zostało w § 3 ust. 2 wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych stosowanego od 13 marca 2014 r.

W dniu 18 stycznia 2013 roku M. R. (1) skierował do (...) Sp. o.o. oświadczenie, które nie zostało własnoręcznie podpisane. /k. 63/

W dniu 24 stycznia 2013 roku do (...) Sp. z o.o. wpłynęło oświadczenie M. R. (1) własnoręczne podpisane. W jego treści M. R. (1), wskazując serię i numer dowodu osobistego oświadczył, że nie chce aby umowa z dnia 26 lutego 2011r. na świadczenie usług telekomunikacyjnych w sieci (...), uległa przedłużeniu na czas nieoznaczony, zgodnie z § 5 pkt 2 w/w umowy. /k. 200 akt adm./

Pismem z dnia 14 lutego 2013 roku, w nawiązaniu do powyższego pisma (...) Sp. z o.o. dział Reklamacje, poinformował M. R., że przekazane w jego piśmie informacje są niewystarczające do rozpatrzenia zgłoszonego problemu. Zwrócił się o ponowne przesłanie pisma z uwzględnieniem numeru telefonu, którego dotyczy pismo. Zapewniono, że po otrzymaniu ww. pisma zgłoszony problem zostanie niezwłocznie rozpatrzony. /k. 201 akt adm./

W piśmie z dnia 19 lutego 2013 roku M. R. poinformował, że przesyła kopie dokumentów jakie wysłał do (...) oraz jakie od (...) otrzymał. W tym samym dniu wysłał również pismo w nawiązaniu do pisma (...) z dnia 14 lutego 2013 roku, wskazując że dane zawarte w oświadczeniu z dnia 18 stycznia 2013 roku były wystarczające do zidentyfikowania umowy na świadczenie usług telekomunikacyjnych. / k. 202, 203 akt adm./

W kolejnym piśmie opatrzonym datą 19 lutego 2013 roku M. R. złożył ponownie oświadczenie o braku woli przedłużenia umowy na czas nieoznaczony, wskazując również nr telefonu ./k. 204 akt adm./

Pismem z dnia 20 marca 2013 roku (...), dział Reklamacje, w odpowiedzi na pismo M. R. z dnia 19 lutego 2013 roku, udzielił odpowiedzi co do poruszonej kwestii odnośnie rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacjach. Wskazano, że umowa z dnia 26 lutego 2011 roku została zawarta na okres 24 miesięcy i w okresie oznaczonym nie otrzymali oświadczenia o braku woli kontynuowania umowy. Powołano się przy tym na treść § 17 ust. 3 regulaminu „ Wypowiedzenie musi zwierać oznaczenie numeru telefonu w sieci (...), którego dotyczy umowa.” Wskazano dalej, że pisma M. R. z dnia 24 stycznia 2013 roku „ nie wystarczyło do odnalezienia jego umowy w bazie Abonentów sieci (...). Tym samym w przypadku braku takiego oświadczenia umowa ulega przekształceniu w Umowę na czas nieznaczony. Zgodnie z regulaminem świadczenia usług telekomunikacyjnych § 17 ust. 1-3 okres wypowiedzenia wynosi 30 dni i liczony jest od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego następującego po okresie rozliczeniowym, w którym złożono wypowiedzenie umowy.” Wskazano dalej, że wypowiedzenie umowy dla wskazanego numeru otrzymali w dniu 26 lutego 2013 roku, zatem umowa zostanie rozwiązana w dniu 4 kwietnia 2013 roku. /k. 205 akt adm./

W pismach z dnia 12 sierpnia 2013 roku i 9 września 2013 roku wskazano, że (...) Sp. z o.o. łączyła jedna umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Wskazano również, że oświadczenia woli klientów o braku woli kontynuowania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych na czas nieoznaczony po upływie czasu oznaczonego wywołuje skutki prawne analogiczne jak dla wypowiedzenie umowy dokonanego zgodnie z § 17 ust. 1-3 regulaminu. Wskazano, iż z ust. 3 wynika, że wypowiedzenie musi zwierać oznaczenie numeru telefonu. Jeżeli przedmiotowe oświadczenie złożone po upływie czasu oznaczonego nie zawierające „elementów koniecznych dla nadania im dalszego biegu” (...) standardowo wzywa klientów do ich uzupełnienia. Oświadczenia te złożone po upływie terminu wskazanego w treści §5 ust. 2 umowy traktowane są przez (...) jako wypowiedzenie umowy oświadczenie usług telekomunikacyjnych dokonane w trybie §17 ust. 1-3 Regulaminu. /k. 178-181, 300-302 akt adm./

Do pism klientów w postaci oświadczeń o braku woli kontynuowania umowy (...) stosował standardową procedurę reklamacyjną. W celu ustalenia, której umowy dotyczy przedmiotowe oświadczenie, pierwszym i standardowym kryterium był numer telefonu, którego dotyczy umowa. /zeznania świadka M. W. k. 334-335/

Pismem z dnia 2 grudnia 2014 r. Prezes UOKiK zawiadomił (...) o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości zapoznania się z aktami sprawy w wyznaczonym terminie ./k.362 akt adm./

Pełnomocnik (...) zapoznał się z aktami sprawy w dniu 12 grudnia 2014 r. /k.364 akt adm./

W dniu 23 grudnia 2014 r. Prezes UOKiK wydał decyzję Nr (...)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o powyższe dowody, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Postanowieniem z dnia 6 marca 2019 roku Sąd dopuścił dowód z zeznań świadka M. W. na okoliczność praktyki w zakresie składanych oświadczeń o braku woli kontynuowania umowy, zaś oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z jego zeznań w pozostałej części, z uwagi na rozpoznanie niniejszej sprawy w relewantnym zakresie zgodnie wyrokiem Sadu Apelacyjnego z dnia 30 sierpnia 2018 roku, Sygn. akt VII Aga 1368/18. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. W. z uwagi na ich spójność.

Postanowieniem z dnia 6 marca 2019 roku Sąd na podstawie art. 207§6 k.p.c. pominął dowód z wydruków strony internetowej, zgłoszony przez pozwanego na rozprawie w dniu 6 marca 2019 roku, na okoliczność dalszego stosowania praktyki jak w pkt II decyzji. Powyższy dowód był spóźniony. Pozwany nie wykazał z jakich przyczyn nie przedstawił tego dowodu na wcześniejszym etapie postępowania, w szczególności w odpowiedzi na odwołanie, zwłaszcza, że według wskazań pełnomocnika pozwanego część opisywanych interwencji pochodziła z okresu prowadzonego postępowania administracyjnego. Nadto, dowód ten zmierzałby do przedłużenia postępowania, albowiem strona powodowa podniosła, iż w przypadku dopuszczenia tego dowodu, konieczny byłby wniosek o odroczenie rozprawy, z uwagi na potrzebę pozyskania stosownej dokumentacji dotyczącej wskazanych interwencji.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Według twierdzeń powoda zawartych w odwołaniu, nie było podstaw do stwierdzenia przez pozwanego, że powód stosuje i stosował w przeszłości praktykę opisaną w pkt II decyzji. Powód zarzucił też pozwanemu, że dokonując odmiennych ustaleń oparł się wyłącznie na jednym „i do tego błędnie ustalonym przypadku”. Powód podniósł, że pismo klienta z dnia 18 stycznia 2013 roku (poza tym, że nie zawierało numeru telefonu) było niepodpisane, a więc jego oświadczenie o braku woli kontynuowania umowy w żaden sposób nie mogło zostać uznane za skuteczne. Powód nie uznał więc pierwszego oświadczenia wskazanego klienta za bezskuteczne z powodu braku numeru telefonu ale dlatego, że oświadczenie to nie zostało przez klienta podpisane. Powód zauważył również, że znaczna część klientów jest stroną kilku umów, a umowy te są często identyfikowane przez numery telefonów – numer więc mógłby być dobrym identyfikatorem umowy, której oświadczenie dotyczy. Strony nie mogą mieć bowiem wątpliwości w przypadku istnienia kilku umów, której umowy dane oświadczenie dotyczy.

Bezsporna była w niniejszej sprawie okoliczność, iż w celu zakończenia okresu trwania zawartej z powodem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych na czas oznaczony, konieczne było złożenie przez konsumenta oświadczenia, o jakim mowa w treści w § 5 ust. 2 wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych stosowanego przez powoda do dnia 12 marca 2014 roku oraz w §3 ust.2 wzorca tej umowy stosowanego od dnia 13 marca 2014 roku . Zgodnie z treścią tego postanowienia: „ Po upływie czasu oznaczonego Umowa ulegnie przedłużeniu na czas nieoznaczony, o ile Abonent nie złoży przeciwnego oświadczenia na piśmie nie później niż na 30 dni przed upływem czasu oznaczonego Umowy”.

Bezsporna była również okoliczność, że wskazany klient oraz powód byli stronami jednej umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Istotnie, oświadczenie klienta z dnia 18 stycznia 2013 roku (k. 63) nie zostało podpisane. Klient złożył jednak kolejne oświadczenie o tożsamej treści, opatrzone datą 22.02.2013 r., które zostało przez klienta własnoręcznie podpisane. Powyższe oświadczenie wpłynęło do powoda w dniu 24 stycznia 2013 roku (data prezentaty, k. 200 akt. adm.). Z tych względów, w myśl art. 61§1 k.c., ponad wszelką wątpliwość, w tym dniu oświadczenie klienta o braku woli kontynuowania umowy z dnia 26 lutego 2011 roku dotarło do powoda w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią. Dalej zauważyć należy, iż przedmiotowe oświadczenie (k. 200 akt adm.) zawierało imię i nazwisko klienta, serię i numer dowodu osobistego oraz datę zawarcia umowy. W związku z tym, nawet w przypadku wielu klientów o tym samym imieniu i nazwisku, istniała możliwość zidentyfikowania tego klienta według wskazanej serii i numeru dowodu osobistego, zwłaszcza, że klient wskazał również datę zawarcia umowy. Zauważyć przy tym należy, iż w dalszej korespondencji klient wskazał, iż numeru umowy nie wskazał, albowiem umowa nie zawiera numeru (k. 203 akt adm.).

Treść §5 ust. 2 umowy zawartej z klientem zawiera zacytowane wyżej postanowienie, zgodne z wzorcem umowy stosowanym przez powoda (k. 199 akt adm.). Według jego treści, aby oświadczenie odniosło zamierzony skutek w postaci zakończenia umowy z upływem okresu na jaki została zawarta, powinno stanowić oświadczenie „przeciwne” oraz być złożone na piśmie nie później niż na 30 dni przed upływem czasu oznaczonego umowy. W ślad za tym, z całą pewnością oświadczenie klienta o braku woli przedłużenia umowy o świadczenie usług, które wpłynęło do powoda w dniu 24 stycznia 2013 roku, zostało złożone przed upływem 30 dni przed upływem czasu oznaczonego w umowie, czyli przed dniem 26 stycznia 2013 roku. W treści wskazanego pisma zatytułowanego „Oświadczenie” klient wprost oświadczył, że „nie chce” aby umowa z nim zawarta w dniu 26 lutego 2011 roku uległa przedłużeniu na czas nieoznaczony. Co istotne, powołał się przy tym na treść §5 ust. 2 umowy. Nie ulega zatem wątpliwości, że klient złożył oświadczenie, o którym mowa w treści §5 ust. 2 umowy, spełniając wszelkie wymagane tym postanowieniem umownym wymogi. Z tego też względu, skoro umowa została zawarta w dniu 26 lutego 2011 roku na okres 24 miesięcy, powinna ulec zakończeniu z końcem dnia 26 lutego 2013 roku (art. 112 k.c.). Tym samym, oświadczenie z dnia 24 stycznia 2013 roku, jako złożone nie później niż na 30 dni przed upływem czasu oznaczonego umowy, powinno odnieść skutek w postaci zakończenia umowy zawartej w dniu 26 lutego 2011 roku, z upływem czasu oznaczonego umowy, tj. z upływem 24 miesięcy.

Pomimo tego, że klient złożył w dniu 24 stycznia 2013 roku oświadczenie, o którym mowa w treści §5 ust. 2 umowy, jego oświadczenie zostało skierowane do działu reklamacji. Z pewnością, brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że klient zgłosił jakikolwiek „problem”. Pomimo tego, pracownik działu reklamacji powoda pismem z dnia 14 lutego 2013 roku poinformował, że przekazane przez klienta w piśmie z dnia 24 stycznia 2013 roku informacje są niewystraczające do rozpatrzenia zgłoszonego problemu i wezwał powoda do ponownego przesłania pisma z uwzględnieniem numeru telefonu (k. 201 akt adm.). Klient złożył po raz kolejny oświadczenie woli, o którym mowa w treści §5 ust. 2 umowy (k. 204 akt adm.), o tożsamej treści jak we wskazanym wyżej oświadczeniu, które wpłynęło do powoda w dniu 24 stycznia 2013 roku, dodając jedynie żądany przez powoda numer telefonu. W kolejnym zaś piśmie z dnia 20 marca 2013 roku (k. 205 akt adm.) powód poinformował klienta, że w okresie oznaczonym umowy powód nie otrzymał oświadczenia o braku zgody na kontynuację umowy. Wskazano też, że pismo z dnia 24 stycznia 2013 roku nie wystarczyło do odnalezienia umowy w bazie klientów. Wskazano również: „ Tym samym w przypadku braku takiego oświadczenia umowa ulega przekształceniu w Umowę na czas nieznaczony.” Powód wskazał dalej, że pisemne wypowiedzenie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych dla ww. numeru otrzymał w dniu 26 lutego 2013 roku. Zauważyć przy tym należy, iż z treści zeznań świadka M. W. wynika wprost, że w przedsiębiorstwie powoda nie było odrębnej procedury co do pism o braku woli kontynuowania umowy oraz, że co do tych pism stosowano procedurę z obsługi „reklamacji”. Z treści jego zeznań wynika również, że numer telefonu jest dla powoda najistotniejszy, gdyż w pierwszej kolejności powód, w celu identyfikacji umowy której oświadczenie dotyczy, posługuje się numerem telefonu. Świadek dość szeroko uzasadnił również, z jakich przyczyn numer telefonu jest najlepszym identyfikatorem służącym zidentyfikowaniu umowy. Wskazywał tu na możliwość wielu umów zawartych z tym samym klientem, jak również wielość klientów o tym samym imieniu i nazwisku. Z treści zeznań tego świadka wynika również, że taka procedura jest stosowana u powoda standardowo w przypadku oświadczeń o braku woli kontynuowania umowy. Z treści jego zeznań wynika też jednak, że numer telefonu nie jest jedynym kryterium umożliwiającym identyfikację umowy.

Z powyższej analizy wynika, że powód w przypadku braku wskazania numeru telefonu w treści oświadczenia o braku woli przedłużenia umowy na czas nieoznaczony po upływie czasu oznaczonego, kierował takie oświadczenie do działu reklamacji i dopóki klient nie wskazał numeru telefonu, dopóty oświadczenie o woli kontynuowania umowy było uznawane przez powoda za bezskuteczne. Powyższe wynika wprost z treści pisma powoda z dnia 20 marca 2013 roku skierowanego do klienta, w treści którego wskazał: „(…) w okresie oznaczonym umowy nie otrzymaliśmy oświadczenia o braku zgody na kontynuację przedmiotowej umowy. (…) Pana pismo z dnia 24.1.2013 r. nie wystarczyło do odnalezienia pana umowy w bazie Abonentów sieci (...).” Dalej powód wskazał też, że pisemne wypowiedzenie umowy dla wskazanego numeru otrzymał w dniu 26 lutego 2013 roku. Wnioskować tu należy, że powód miał tu na względzie pismo klienta pismo opatrzone datą 19 lutego 2013 roku, o tożsamej treści co oświadczenie woli z dnia 24 stycznia 2013 roku wzbogacone jedynie o żądany numer telefonu. Z uwagi bowiem na to, iż wskutek zastosowania opisanej wyżej procedury reklamacyjnej wobec oświadczenia z dnia 24 stycznia 2013 roku, doszło do tego, że ponowione oświadczenie ( z dnia 19 lutego 2013 r.) wpłynęło do powoda w dniu 26 lutego 2013 roku, a zatem po upływie 30 dni przed upływem czasu oznaczonego umowy. Z tego względu powód potraktował oświadczenie klienta z dnia 24 stycznia 2013 roku jako bezskuteczne. Przyjął, że umowa uległa przedłużeniu na czas nieoznaczony, oświadczenie wyżej wskazane, które po raz kolejny wpłynęło do powoda w dniu 26 lutego 2013 roku potraktował zaś jako wypowiedzenie, o którym mowa w treści § 17 ust. 3, obowiązującego od dnia 27 maja 2013 r. regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych przez (...) dla Abonentów ( przy czym w regulaminie obowiązującym od dnia 8 czerwca 2014 r. zamieszczone zostało postanowienie o identycznym brzmieniu). Zgodnie z jego treścią „Wypowiedzenie musi zawierać oznaczenie numeru telefonu w sieci (...), którego dotyczy umowa.” Mając na względzie treść wskazanego postanowienia regulaminu wynika, iż zastosowana wobec klienta procedura reklamacyjna względem jego oświadczenia o braku woli kontynuowania umowy, była w istocie procedurą reklamacyjną mającą zastosowanie w przypadku składnych oświadczeń klientów o „wypowiedzeniu” umowy. Stosowanie powyższej praktyki względem oświadczeń o braku woli kontynuowania umowy wynika również z pism powoda złożonych w toku postępowania administracyjnego z dnia 12 sierpnia 2013 roku i z dnia 9 września 2013 roku. Na uwagę zasługuje tu okoliczność, iż pisma te zostały złożone w szczególności celem wyjaśnienia czy działania podjęte względem wskazanego klienta stanowią standardowe/typowe działanie spółki w sytuacji, gdy przedmiotowe oświadczenie nie zawiera wszystkich wymaganych przez spółkę elementów. Powód uzasadnił bowiem powyższe działania tym, że oświadczenie woli klienta dotyczące braku woli przedłużenia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych na czas nieoznaczony po upływie czasu oznaczonego wywołuje skutki prawne analogiczne jak dla wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacjach dokonane zgodnie z § 17 ust. 3 regulaminu. Powód wskazał też, że gdy oświadczenia te nie zawierają elementów koniecznych dla nadania im dalszego biegu powód standardowo wzywa klientów do ich uzupełnienia. Wskazał też, że przedmiotowe oświadczenia składne po upływie terminu, o którym mowa w treści § 5 ust. 2, traktowane są przez powoda jako wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacjach dokonane zgodnie z § 17 ust. 1-3 regulaminu.

Powyższa praktyka stanowi nieuczciwą praktykę rynkową. Zastosowanie względem klientów składających oświadczenia o braki woli kontynuowania umowy w trybie art. § 5 ust. 2 umowy tożsamej procedury co do składanych wypowiedzeń umowy w trybie § 17 ust. 3 jest nieuprawnione. Postanowienie umowne zawarte w treści § 5 ust. 2 umowy zawartej ze wskazanym konsumentem (przy czym identyczne postanowienie zamieszczone zostało w § 3 ust. 2 wzoru umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych stosowanego od 13 marca 2014 r.) bezsprzecznie wymienia wszystkie elementy, które oświadczenie woli o braku kontynuowania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych powinno zawierać. Wszystkie te elementy zawierało oświadczenie klienta z dnia 24 stycznia 2013 roku, o czym już wyżej była mowa. Pomimo tego, do przedmiotowych oświadczeń powód stosował procedurę reklamacyjną, w przypadku braku wskazania w treści składnego oświadczenia numeru telefonu, którego umowa dotyczy. W praktyce powoda oświadczenie takie było uznawane, jako nie zawierające „elementów koniecznych dla nadania im dalszego biegu”. W świetle przedmiotowych uregulowań umownych wymóg taki byłby uzasadniony jedynie w przypadku, gdyby przedmiotowe oświadczenie woli stanowiło „wypowiedzenie” umowy, o którym mowa w treści § 17 ust. 3 regulaminu. Stosowanie tego wymogu w drodze wskazanej przez powoda „analogii” jest nieuprawnione, gdyż nie wynika z treści umowy zawartej z konsumentem, ani też z żadnego przepisu prawa. Z tego względu, powyższe działanie powoda, tj. podejmowanie procedury reklamacyjnej względem konsumenta składającego takie oświadczenie poprzez żądanie wskazania numeru telefonu, świadczy o nadużyciu przez powoda uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przez zawieraniu umowy z wykorzystaniem przygotowanego przez powoda wzorca umowy. Jest również naruszeniem dobrych obyczajów. Konsument jest bowiem uznawany za „słabszą" stronę stosunku prawnego, tak ekonomicznie, jak również pod względem doświadczenia i posiadanej wiedzy. Wykorzystanie zatem tej słabości konsumenta do uznania składanych oświadczeń o braku woli kontynuowania umowy za nieskuteczne prowadzi w istocie do utrudniania konsumentowi zakończenia okresu trwania umowy, który co istotne, został przez obie strony zaakceptowany już w chwili zawarcia umowy. Takie działanie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami w stosunkach z konsumentem jako drugą stroną umowy. Nie ulega też kwestii, że stanowi rażące naruszenie zasady swobody, jak również świętości umów. Do zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych dochodzi jedynie przez swobodne złożenie zgodnych oświadczeń woli co do jej zawarcia, ale też wola obu stron musi być respektowania co do zakończenia okresu jej trwania. Praktyka powoda, kontynuowana co najmniej do dnia wydania zaskarżonej decyzji, powodowała jednak „przedłużanie” okresu trwania części tych umów wbrew woli konsumentów. Podkreślić tu bowiem należy, co też dobitnie wynika z korespondencji prowadzonej przez powoda z konsumentem (k. 203 akt adm.), że żądanie wskazania numeru telefonu, pomimo braku takiego wymogu w treści § 5 ust. 2 umowy, stanowi element zaskoczenia oraz, wobec uznania takiego pisma jako bezskuteczne, powoduje upływ 30 dniowego terminu na złożenie takiego oświadczenie. Ponadto treść pism kierowanych do konsumentów, w których powód żąda wskazania numeru telefonu, aby nadać oświadczeniu dalszy bieg, mając na względzie w przedmiotowej sprawie model „przeciętnego konsumenta” jako przeciętnego mieszkańca kraju, mogło wprowadzać konsumenta w błędne przekonanie, że przedmiotowe oświadczenie bez numeru telefonu jest nieważne. Z tego wniosek, że należycie uważny i ostrożny konsument mógł zostać wprowadzony w błąd na skutek działań powoda. Wskazać tu również należy, że niewątpliwie powód jako profesjonalista jest autorem wskazanych wzorców umownych w postaci umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, jak również stosownego regulaminu. Opisana wyżej praktyka dowodzi jednak, że powód obarczył konsumentów negatywnymi konsekwencjami opracowanego przez siebie wzorca. Postanowienie umowne wskazane w treści § 5 ust. 2 umowy zawartej ze wskazanym konsumentem nie zawierało wymogu wskazania numeru telefonu, który w przekonaniu świadka, znacznie ułatwiłby powodowi odnalezienie klienta w bazie Abonentów sieci (...). Stosowanie zatem przez powoda wspomnianej analogi i stosowanie do przedmiotowych oświadczeń, tych samych wymogów co do wypowiedzeń umowy, o których mowa w treści § 17 ust. 3 regulaminu, jest niezgodne z zasadą lojalnego współdziałania przedsiębiorcy z konsumentem i stanowi o jednostronnym interpretowaniu przez przedsiębiorcę postanowień umowy. Ponadto, powyższa praktyka stawiała konsumenta w niekorzystnej sytuacji nie tylko z powodu uznania jego oświadczenia o braku woli kontynuowania umowy za bezskuteczne, ale też, w przypadku upływu wspomnianego 30 dniowego terminu, z powodu przedłużenia umowy na czas nieoznaczony. To z kolei zmuszało konsumenta do dołożenia kolejnych starań służących rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem, co z oczywistych względów pociągało za sobą konieczność złożenia wypowiedzenia odpowiadającego wymogom z § 17 ust. 3 regulaminu.

Z powyższych względów zasadnie ocenił pozwany, że działanie powoda opisane w pkt II zaskarżonej decyzji spełniało przesłanki nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w treści art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.u. Nr 171, poz. 1206) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów. Nie zasługują też na uwzględnienie argumenty powoda o jednostkowym charakterze jego działania. W ocenie powoda, pozwany oparł się wyłącznie na jednym „i do tego błędnie ustalonym przypadku”. Z powyższego wynika, iż wskazany „przypadek” został przez pozwanego przeanalizowany prawidłowo, jak też z udzielanych w toku postępowania administracyjnego wyjaśnień powoda oraz opisanego przypadku, pozwany wyciągnął trafne wniosku co do stosowania takiej praktyki względem innych konsumentów. Ponadto, nie wynika z powołanych przepisów prawa żadna określona liczba przypadków, które warunkują zaistnienie przesłanek, o których mowa w treści art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy. Zasadnie ocenił pozwany, iż stosowana przez powoda praktyka opisana w pkt II zaskarżonej decyzji zagrażała szerokiemu gronu konsumentów. Ponadto, Sąd podziela podgląd, iż wystąpienie w praktyce nawet jednego przypadku naruszenia spowodowanego praktyką powoda nie wyklucza naruszenia zbiorowych interesów konsumentów zwłaszcza gdy, jak w niniejszej sprawie, z analizy wskazanego przypadku wyłonił się określony model działania powoda. Nie należy tu bowiem pomijać okoliczności, że wynikające z opisanej praktyki zagrożenia dotyczą szerokiego kręgu konsumentów, zważywszy na skalę działalności powoda.

Wobec ustalenia, że powód dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 uokik Prezes UOKiK uprawniony był do nałożenia na (...) obowiązku publikacji decyzji, oraz na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik do nałożenia na powoda kary pieniężnej w wysokości do (...)przychodu przedsiębiorcy osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania zakazanej praktyki.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że przy ustalaniu wysokości nałożonej na powoda kary pieniężnej pozwany miał na uwadze, że na powodzie, jako podmiocie prowadzącym profesjonalnie działalność gospodarczą w sposób szczególny ciążył obowiązek przestrzegania przepisów ustawy. Na podstawie ustalonej wysokości kwoty bazowej, przy uwzględnieniu wymienionych w art. 111 uokik okoliczności wpływających na wymiar kary określił wysokość kary pieniężnej na kwotę 7.282.656,00 zł. Na wysokość kary pieniężnej miał wpływ okres stosowania praktyki, tj. około jednego roku z uwzględnieniem stosowania praktyki na dzień wydania decyzji. Pozwany miał również na uwadze zasady ustalania kary zawarte w opublikowanych wyjaśnieniach w sprawie wysokości kar pieniężnych za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Dokonał miarkowania kwoty bazowej osobno dla praktyki opisanej w pkt II decyzji. W oparciu o tak ustaloną kwotę bazową obliczył wysokość wskazanej wyżej kary pieniężnej, dokonując podwyższenia kwoty bazowej o (...), z uwagi na to, że skutki praktyki mogły dotyczyć potencjalnie znacznej liczby abonentów. Zdaniem Sądu nałożona na powoda kara pieniężna została ustalona na poziomie niewygórowanym, z uwzględnieniem okoliczności mających wpływ na wysokość kary z tytułu stosowania praktyki. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że przedłużanie okresu trwania umów wbrew woli konsumentów skutkowało po stronie powoda wymiernymi korzyściami finansowymi, z tytułu dalszego ponoszenia przez konsumentów kosztów opłat związanych z dalszym trwaniem umowy. Wysokość ustalonej w ten sposób kary pieniężnej pozwoli na realizację prewencyjnej i represyjnej funkcji kary bez stworzenia zagrożenia płynności finansowej powoda.

W przekonaniu Sądu, nie było podstaw do zmiany decyzji w zakresie nałożonej na powoda kary pieniężnej. Z uwagi na uwzględnienie przez pozwanego przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej wskazanych wyżej okoliczności podniesione w odwołaniu zarzuty, dotyczące procedury ustalania kary okazały się niezasadne.

W związku z tym, że jak już wyżej wskazano pozwany stwierdził stosowanie przez powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, nałożenie obowiązku określonego w pkt V decyzji było uzasadnione. Powyższe uzasadnione jest dążeniem do podniesienia świadomości konsumentów o przysługujących im uprawnieniach w stosunkach z przedsiębiorcami świadczącymi usługi telekomunikacyjne.

Z powyższych względów uzasadnione było również obciążenie powoda kosztami, o których mowa w treści pkt VII zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. art. 479 ^31a § 1 k.p.c. oddalił odwołanie od decyzji w zakresie punktu II oraz w zakresie punktu V,VI,VII w zakresie odnoszącym się do praktyki opisanej w punkcie II decyzji, jako niezasadne.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz art. 108 k.p.c. Na koszty procesu po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego za obie instancje (720,00 zł + 540,00 zł (720,00 zł x 75%), tj. 1.260,00 zł.

SSR (del.) Jolanta Stasińska