Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXVII Cywilny - Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSO Ewa Cylc

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. G. (1), M. M., T. G. (2), K. M. i M. G.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 27 października 2017 r., sygn. akt II C 2488/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w pkt 1 oddala powództwo w zakresie kwoty w wysokości po 89,89 euro przyznanych na rzecz każdego z powodów z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych za okres od dnia 26 lipca 2017 r., do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 87,90 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych za okres od dnia 26 lipca 2017 r. do dnia zapłaty;

- w pkt 3 w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  znosi między stronami koszty postępowania odwoławczego.

Sygn. akt XXVII Ca 1244/18

UZASADNIENIE

Pozwami z dnia 03 kwietnia 2017 r. T. G. (1), T. G. (2), M. G., K. M. i M. M. wnieśli o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty po 400 euro z odsetkami ustawowymi oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w sposób określony w pozwach oraz domagali się zwrotu kosztów postępowania sądowego. Następnie pismem procesowym z dnia 16 października 2017 r. pełnomocnik powodów cofnął powództwa wytoczone przez powodów co do kwot po 397,67 euro, zaś w przypadku powoda M. G. co do kwoty 400,28 euro i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwot po 89,89 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 26 lipca 2017 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powoda M. G. kwoty 87,90 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 03 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz podtrzymał żądanie z tytułu zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W dniu 20 czerwca 2017 r. pozwany zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia i domagał się oddalenia powództwa w całości oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.

Wyrokiem z dnia 27 października 2017 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie zasądził od pozwanego na rzecz powodów: T. G. (1), M. M., T. G. (2) i K. M. kwoty w wysokości po 89,89 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych za okres od dnia 26 lipca 2017 r. do dnia zapłaty, zaś na rzecz powoda M. G. kwotę w wysokości 87,90 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 26 lipca 2017 r. do dnia zapłaty. W pozostałej części postępowanie w sprawie umorzył, a nadto zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę w wysokości po 407,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Od powyższego orzeczenia pozwany wniósł apelację zaskarżając je w zakresie
pkt 1 i 3, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia oraz zarzucając naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów i odmowę nadania wiarygodności twierdzeniom pozwanej, że wypłata odszkodowania nastąpiła na skutek postępowania administracyjnego wszczętego przed hiszpańskim organem ds. lotnictwa cywilnego, w sytuacji, gdy okoliczność ta została stwierdzona w korespondencji prowadzonej przez pozwaną z pełnomocnikiem powodów i następnie nie tylko nie została zaprzeczona przez stronę powodową, ale wręcz potwierdzono ją w piśmie procesowym strony powodowej z dnia 12 października 2017 roku;

2.  art. 778 k.c. w zw. z art. 775 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieuwzględnienie zgłoszonego w toku rozprawy zarzutu przedawnienia roszczenia;

3.  art. 123 § 1 pkt 2 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że wypłata odszkodowania na rzecz powodów stanowiła uznanie niewłaściwe całego roszczenia głównego i odsetkowego, podczas gdy pozwana zastrzegła, że wypłata dotyczy jedynie odszkodowania wynikającego z Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.

4.  art. 481 k.c. poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego, a zatem w świetle zgłoszonego w apelacji zarzutu przedawnienia roszczenie odsetkowe winno zostać oddalone;

5.  art. 451 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy przepis ten nie zezwala na zarachowanie świadczenia dłużnika na poczet roszczeń niezaskarżalnych (przedawnionych) bez jego zgody, a zatem w świetle zgłoszonego w apelacji zarzutu przedawnienia zarachowanie wpłaty pozwanej na zaległe roszczenie odsetkowe winno zostać uznane za niedopuszczalne;

6.  art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i bezzasadne uznanie, że to strona powodowa jest stroną wygrywającą proces, w sytuacji, gdy pozwana wypłaciła roszczenie główne w następstwie wszczętego przez powódkę odrębnego postępowania administracyjnego i pomimo braku wiedzy o wytoczeniu przez powódkę roszczenia;

7.  art. 102 k.p.c. przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zaistniały przesłanki do odstąpienia od obciążania strony pozwanej kosztami procesu.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych, względnie odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w części, z uwagi na skutecznie podniesiony w jej treści zarzut przedawnienia roszczenia głównego.

Wskazać należy, iż roszczenie główne dochodzone przez powodów w niniejszej sprawie uległo przedawnieniu przed wytoczeniem niniejszego powództwa. Stosownie bowiem do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r. „roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 k.c.” (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r., sygn. akt III CZP 111/16).

Jak wynika z pisma procesowego strony powodowej z dnia 16 października 2017 r. pełnomocnik powodów cofnął powództwa wytoczone przez powodów co do kwot po 397,67 euro, zaś w przypadku powoda M. G. co do kwoty 400,28 euro i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kwot po 89,89 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 26 lipca 2017 roku do dnia zapłaty, zaś na rzecz powoda M. G. kwoty 87,90 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 03 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz podtrzymał żądanie z tytułu zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skoro zatem powodowie dochodzą zapłaty części odszkodowania z tytułu opóźnionego lotu, zaś pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Strona powodowa dochodziła odszkodowania za opóźnienie lotu, który miał miejsce w dniu 4 sierpnia 2014 r. Natomiast, z powództwem o jego zasądzenie powodowie wystąpili dopiero w dniu 3 kwietnia 2017 r., a zatem po upływie dwóch lat i ośmiu miesięcy. Dlatego też powództwo nie mogło zostać uwzględnione co do części należności głównej z tytułu odszkodowania z uwagi na skutecznie podniesiony w apelacji zarzut przedawnienia.

Jednocześnie w tym miejscu należy zauważyć, iż dokonanie przez pozwanego na rzecz powodów zapłaty w wyniku wydania decyzji nakazującej wypłatę odszkodowania oraz dokonanie przelewu tych środków w dniu 25 lipca 2017 r. nie prowadziło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia głównego, a co za tym idzie również roszczenia o zasądzenie świadczenia ubocznego w postaci odsetek. Podjęta przez pozwanego czynność nie mogła wywołać skutku prawnego w postaci niewłaściwego uznania roszczenia, skoro termin jego przedawnienia już upłynął. Przerwaniu podlegać może bowiem wyłącznie termin, który jeszcze biegnie, a nie ten, który już upłynął (vide: wyrok SA w Szczecinie z dn. 13 października 2016 r., sygn. akt I ACa 1094/15). Nadto wskazać należy, iż zarzut skarżącego naruszenia przez Sąd I instancji art. 481 k.c. odnoszący się do przedawnienia dochodzenia świadczenia ubocznego należy uznać za uzasadniony, z uwagi na stwierdzenie przedawnienia roszczenia głównego.

Sąd Okręgowy wskazuje, że treść art. 117 § 2 zd. 2 k.c. nie zastrzega specjalnej formy zrzeczenia się zarzutu przedawnienia i może ono nastąpić zarówno poprzez zachowanie dłużnika, które wprost wyraża wolę zrzeczenia się tego zarzutu, jak i w drodze wykładni, jeśli w zachowaniu dłużnika w stopniu dostatecznym można dopatrzeć się woli zrzeczenia się zarzutu przedawnienia (wyr. Sądu Najwyższego z 12.10.2006, I CSK 119/06, Legalis; powołany już wyr. Sądu Najwyższego z 16.2.2012 r., III CSK 208/11). W szczególności zrzeczenie się zarzutu przedawnienia nie wymaga zachowania formy pisemnej. W przypadku dorozumianego zrzeczenia się zarzutu przedawnienia, należy uwzględnić czy działanie dłużnika skierowane było na wywołanie skutku w postaci zrzeczenia się tego zarzutu (tak SA w Szczecinie w wyr. z 17.2.2005 r., I ACa 13/05, OSA 2006, Nr 9, poz. 31; podobnie Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyr. z 19.3.2002 r., IV CKN 917/00). Trafne jest również spostrzeżenie Sądu Najwyższego w wyr. z 21.7.2004 r. (V CK 620/03, Legalis), zgodnie z którym nie sposób uznać za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia każdego zachowania się dłużnika zmierzającego do zaspokojenia roszczenia, np. zapłacenie odsetek. Tylko wówczas można przyjąć dorozumiane oświadczenie woli dłużnika o zrzeczeniu się zarzutu przedawnienia, gdy jego zamiar zrzeczenia się zarzutu przedawnienia wynika w sposób niewątpliwy z towarzyszących temu oświadczeniu okoliczności. Nie należy pochopnie przyznawać waloru zrzeczenia się zarzutu przedawnienia zachowaniom dłużnika, które mogą być wytłumaczone w inny sposób. W szczególności częściowe spełnienie roszczenia nie może być, w braku innych wskazówek, uznane za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, gdyż dłużnik mimo przedawnienia pozostaje nadal zobowiązany i może chcieć część swojego zobowiązania wykonać, nie pozbawiając się jednocześnie zarzutu pozwalającego łatwo uchronić się od realizacji dalszych obowiązków (tak trafnie B. Kordasiewicz, w: SPP, t. 2, 2008, s. 564). Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia nie sposób uznać częściowej zapłaty za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia. Zdaniem Sądu II instancji z powyższego zachowania pozwanego nie wynikał zamiar zrzeczenia się zarzutu przedawnienia a jedynie wykonania decyzji.

Tym samym, na uwzględnienie zasługiwały zarzuty apelacyjne sprowadzające się do naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa materialnego dotyczące przedawnienia się roszczenia z tytułu opóźnionego lotu.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł, jak
w pkt 1 sentencji wyroku.

Odnośnie zaś kosztów procesu z uwagi na okoliczność, iż pozwany w dużej mierze zaspokoił przedawnione roszczenie, Sąd II instancji na zasadzie słuszności zniósł koszty postępowania w sprawie na podstawie art. 102 k.p.c.