Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2018 roku

Sąd Rejonowy w Grudziądzu IV Wydział Pracy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2018 roku

sprawy z powództwa E. W. (1)

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S.

o odprawę pieniężną

sprawy z powództwa E. W. (1)

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S.

o sprostowanie świadectwa pracy

sprawy z powództwa B. O. (1)

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S.

o odprawę pieniężną

sprawy z powództwa D. O. (1)

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S.

o odprawę pieniężną

sprawy z powództwa R. Ś. (1)

przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S.

o odprawę pieniężną

O R Z E K Ł:

1.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powódki E. W. (1) kwotę 12.000 zł (dwanaście tysięcy złotych) tytułem odprawy pieniężnej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.08.2018r. do dnia zapłaty.

2.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powoda D. O. (1) kwotę 12.000 zł (dwanaście tysięcy złotych) tytułem odprawy pieniężnej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.08.2018r. do dnia zapłaty.

3.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powoda R. Ś. (1) kwotę 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych) tytułem odprawy pieniężnej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.08.2018r. do dnia zapłaty.

4.  Zasądzić od pozwanego na rzecz powódki B. O. (1) kwotę 3.500 zł (dwanaście tysięcy złotych) tytułem odprawy pieniężnej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1.06.2018r. do dnia zapłaty.

5.  Oddalić powództwo powódki E. W. (1) o sprostowanie świadectwa pracy.

6.  Opłatą od pozwu, od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni, obciążyć Skarb Państwa.

Sygn. akt IVP 241/18

UZASADNIENIE

Powódka E. W. (1) wniosła pozew przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S. o zapłatę kwoty 12.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 sierpnia 2018r do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej. W uzasadnieniu wskazała, że strony łączyła umowa na czas nieokreślony. Wypowiedzenie w pracy nastąpiło z powodu zamknięcia zakładu pracy (piekarni w G.). Pozwany oświadczył powódce, że odprawa się nie należy.

Powódka E. W. (1) złożyła drugi pozew przeciwko pozwanemu (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S. o sprostowanie świadectwa pracy poprzez wpisanie „z powodu likwidacji stanowiska pracy z powodu zamknięcia piekarni w G.”. W uzasadnieniu wskazała, że jest w wieku przedemerytalnym i nie może otrzymać świadczeń przedemerytalnych.

Powód D. O. (1) wniósł pozew przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S. o zapłatę kwoty 12.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 sierpnia 2018r do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej. W uzasadnieniu wskazał, że strony łączyła umowa na czas nieokreślony. Wypowiedzenie w pracy nastąpiło z powodu zamknięcia zakładu pracy (piekarni w G.). Pozwany oświadczył powodowi, że odprawa się nie należy.

Powódka B. O. (1) wniosła pozew przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S. o zapłatę kwoty 3.500 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 czerwca 2018r do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej. W uzasadnieniu wskazała, że strony łączyła umowa na czas nieokreślony. Wypowiedzenie w pracy nastąpiło z powodu zamknięcia zakładu pracy (piekarni w G.). Pozwany oświadczył powódce, że odprawa się nie należy.

Powód R. Ś. (1) wniósł pozew przeciwko (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S. o zapłatę kwoty 10.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 sierpnia 2018r do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej. W uzasadnieniu wskazał, że strony łączyła umowa na czas nieokreślony. Wypowiedzenie w pracy nastąpiło z powodu zamknięcia zakładu pracy (piekarni w G.). Pozwany oświadczył powodowi, że odprawa się nie należy.

Sąd połączył sprawy powodów do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Pozwany w odpowiedziach na pozwy w zakresie odprawy pieniężnej wniósł o oddalenie powództw w całości, zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu. Pozwany w uzasadnieniu wskazał, że nie zaprzecza złożeniu wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy. Jednakże zamiarem pozwanego nie było złożenie definitywnego wypowiedzenia rozwiązującego umowy o pracę, tylko zmiana miejsca wykonywania umowy o pracę wymuszona zaprzestaniem produkcji pieczywa w piekarni w G. z uwagi na ujemny wynik finansowy tej piekarni i konieczność wzmocnienia kadrowego głównej piekarni pozwanego w S.. Ponadto zakładem pracy dla powodów była (...) Spółdzielnia Handlowo- Produkcyjna w S. a nie piekarnia w G., co wynika z zawartej umowy o pracę. Piekarnia w S. posiadająca dodatni wynik finansowy od dłuższego czasu borykała się z brakiem wykwalifikowanych pracowników, co zagrażało ciągłości produkcji tej piekarni i uniemożliwiało zwiększenia produkcji tej piekarni. Zwiększeniu produkcji było możliwe z uwagi na zamknięcie pobliskich piekarni, a w szczególności piekarni w C., ale stanął temu na przeszkodzie brak pracowników. Podkreślenia wymaga, że pracownicy piekarni w S. nie mogli korzystać z urlopów. Działanie polegające na przesunięciu pracowników z nierentownej piekarni do piekarni przynoszącej dochód był racjonalne i leżało także w interesie pracowników, gdyż pozwalało na utrzymanie dotychczasowego zatrudnienia. Trudno byłoby wymagać aby pracodawca prowadził produkcję w piekarni przynoszącej straty, gdy mógł tych strat uniknąć wzmacniając jednocześnie kadrowo piekarnię przynoszącą dochód, której ciągłość produkcji była zagrożona przez braki kadrowe. Jednakże pracownicy piekarni w G., w tym powodowie odmówili przyjęcia zmienionych warunków pracy w zakresie miejsca pracy i zachorowali, pomimo tego że pracodawca zachował te same warunki płacy i deklarował przyznanie ryczałtu na dojazdy. Należy przy tym podkreślić, że G., T. i S. leżą na terenie tej samej gminy i nie są to miejscowości na tyle odległe (odległość pomiędzy nimi nie przekracza 15 km), żeby pracownicy mogli dojeżdżać do pracy w S., a nie G.. Według badań przeprowadzonych przez K. M. B. dla (...) w 2018 r. blisko połowa (49 %) Polaków chce dojeżdżać do pracy nie dalej niż 15 km, a 1/3 (33 %) na odległość od 15 do 50 km, a na dalsze odległości deklaruje chęć dojazdów 12,3 % ankietowanych.

W świetle powyższych wyników badań pozwany był przekonany, że pracownicy, w tym powodowie nie odmówią przyjęcia zmienionych warunków pracy w zakresie miejsca jej świadczenia. Jednakże pracownicy nie tylko odmówili przyjęcia zmienionych warunków pracy, ale wszyscy, w tym powodowie zachorowali w okresie wypowiedzenia, co uniemożliwiło uzupełnienia w tym okresie braków kadrowych piekarni w S., a w konsekwencji doprowadziło do wstrzymania ciągłości produkcji tej piekarni. Odmowa przyjęcia nowych warunków pracy była zatem obiektywnie nieuzasadniona, co może świadczyć o tym, że pracownicy zmierzali do zaprzestania wykonywania pracy w pozwanej Spółdzielni, a nie jej utrzymania. Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników uzależnia prawo do odprawy pieniężnej określonej w art. 8 tej ustawy, aby przyczyny wypowiedzenia niedotyczące pracownika stanowiły wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie umowy o pracę. Bezpośrednią przyczyną rozwiązania umowy o pracy była odmowa przyjęcia zmienionych warunków pracy nie pogarszających w istotny sposób powodów i możliwych do zaakceptowania po obiektywnym wyważaniu interesów powodów i pozwanego.

Takie zachowanie powinno być uważane co najmniej jako przyczynienie się powodów do rozwiązania umowy o pracę, które nie zasługuje na aprobatę, a przez to sprzeciwia się uznaniu, że wyłącznymi powodami ustania stosunku pracy były przyczyny niedotyczące pracownika (Por. wyrok SN I PK 211/14).Pozwany kwestionuje także wysokość odprawy żądanej przez powodów, która nie została poparta żadnymi dowodami i wyliczeniem.

Pozwany w odpowiedzi na pozew powódki E. W. (1) w zakresie sprostowania świadectwa pracy wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że wydał powódce świadectwo pracy z pouczeniem. Podniósł, że strona powodowa pomimo pouczenia nie wystąpiła z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa pracy. Pozwany nie znajduje podstaw prawnych jak i faktycznych do sprostowania świadectwa pracy. Bezpośrednią przyczyną rozwiązania umowy o pracę była odmowa przyjęcia zmienionych warunków pracy w zakresie miejsca wykonywania pracy, a nie likwidacja stanowiska pracy. U podstaw wypowiedzenia zmieniającego leżał ujemny wynik piekarni w G. i braki kadrowe głównej piekarni pozwanego położonej w S., które zagrażały ciągłości produkcji tej piekarni. Jednakże wszyscy pracownicy piekarni w G. odmówili przyjęcia zmienionych warunków pracy w zakresie miejsca pracy, pomimo tego, że pracodawca zachował te same warunki płacy i deklarował przyznanie ryczałtu na dojazdy. Pozwany podkreślił, że G. i S. leżą na terenie tej samej gminy i nie są to miejscowości na tyle odległe. Pracownicy nie tylko odmówili przyjęcia zmienionych warunków pracy, ale wszyscy zachorowali w okresie wypowiedzenia, co uniemożliwiło uzupełnienie w tym okresie braków kadrowych piekarni w S., a w konsekwencji doprowadziło do wstrzymania ciągłości produkcji piekarni w S..

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Powodowie byli pracownikami pozwanego zatrudnionymi w oparciu o umowy o pracę w piekarni w G..

Powodowie E. W. (1) , R. Ś. (1) , B. O. (1), D. O. (1) byli pracownikami pozwanego zatrudnionymi w piekarni w G.. Powódka E. W. pracowała w charakterze kierownika do 31 07 2018r. ,D. O. (1) pracował jako piekarz – brygadzista , R. Ś. (1) pracował jako pomoc piekarza , R. Ś. (1) był zatrudniony także w charakterze pomocy piekarskiej. Zasadniczo powodowie pracowali w różnych godzinach. Kolejno przedstawiało się to w następujący sposób: - E. W. od godz. 4.00 do 12 lub 13 – D. O. w zależności od pory roku od 8 lub 9.00 na jedną godzinę a potem na godzinę 12 lub 13 na 8 godzin. ,B. O. pracowała od godz. 21 do 5, R. Ś. pracował od 1.00 do 9.00 i od 13 do 21 zdarzało się ,że powód także przyjeżdżał z powodem D. O. w ciągu dnia na godzinę zrobić zakwas. Zasady pracy powodów w piekarni w S. miały być takie same jak w piekarni w G.. Pozwany gwarantował zwrot kosztów dojazdu na poziomie 250 zł brutto.

Pismem z dnia 23 kwietnia 2018r. powodowie otrzymali wypowiedzenia warunków umowy o pracę. Pozwany wypowiedział warunki umowy o pracę w zakresie miejsca świadczenia pracy tj. zaproponował piekarni w S..W okresie wypowiedzenia powodowie zostali oddelegowani do pracy w piekarni w S.. Powodowie nie podjęli pracy w ramach oddelegowania. Świadek K. K. i E. M. potwierdzili trudną sytuację w piekarni w G. i S.. Pozwany prezes W. L. także potwierdził trudną sytuację kadrowa w piekarni w S.. Pozwany przedstawił podjęte przez pozwanego próby zatrudnienia pracowników do piekarni w S.. Pozwany także przedstawił wyniki finansowe piekarni w G. i w S.. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów: świadectwa pracy powodów, pisma pozwanego z dnia 23 04 2018r., zgłoszenia oferty pracy , internetowa oferta pracy zgłoszona przez pozwanego oraz zeznań świadków K. K., E. M., zeznań powodów i pozwanego. Sąd dał wiarę dokumentom, albowiem nie budziły zastrzeżeń. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków i stron. Zeznania były logiczne i spójne. Przechodząc do rozważań prawnych w pierwszej kolejności należy zauważyć, że kwestia odprawy pieniężnej uregulowana została w ustawie z dnia 13 marca 2003r o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003r. Nr 90, poz. 844) dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych). Ustawa o zwolnieniach grupowych przewiduje dwa rodzaje zwolnień uzasadniających wypłatę odprawy pieniężnej, a mianowicie: zwolnienia grupowe oraz indywidualne zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników. Pierwszą kategorię reguluje przepis art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych, zgodnie z którym przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

1) 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,

2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,

3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników

- zwanego dalej "grupowym zwolnieniem".

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Indywidualny tryb zwolnień przewidziany został w art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 tej ustawy przepis art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1 ustawy.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki z art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych. Bezsporne jest, że ustawa o zwolnieniach grupowych ma zastosowanie do pozwanego (...) Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w S..

Istotne jest dokonanie szczegółowych ustaleń w zakresie warunków świadczenia pracy przez powodów. Powodowie E. W. (1), R. Ś. (1), B. O. (1), D. O. (1) byli pracownikami pozwanego zatrudnionymi w piekarni w G.. Powódka E. W. pracowała w charakterze kierownika do 31lipca 2018r. , D. O. (1) pracował jako piekarz – brygadzista , R. Ś. (1) pracował jako pomoc piekarza, R. Ś. (1) był zatrudniony także w charakterze pomocy piekarskiej. Zasadniczo powodowie pracowali w różnych godzinach. Kolejno przedstawiało się to w następujący sposób: - E. W. od godz. 4.00 do 12 lub 13 –D. O. w zależności od pory roku od 8 lub 9.00 na jedną godzinę a potem na godzinę 12 lub 13 na 8 godzin. ,B. O. pracowała od godz. 21 do 5, R. Ś. pracował od 1.00 do 9.00 i od 13 do 21r. ,zdarzało się ,że powód także przyjeżdżał z powodem D. O. w ciągu dnia na godzinę zrobić zakwas. Zasady pracy powodów w piekarni w S. miały być takie same jak w piekarni w G.. Pozwany gwarantował zwrot kosztów dojazdu na poziomie 250 zł. brutto. Należy podkreślić, że tylko powód D. O. dysponował samochodem. Odległość między G. a S. to odległość ok. 15 km. Nie było sporu co do twierdzeń powodów , że nie mieli żadnych możliwości dojazdu autobusem lub pociągiem. Jedyną możliwością było wykorzystanie prywatnego środka komunikacji .Zaproponowana kwota zwrotu kosztów była niska .Wg kalkulatora przy założeniu ,że samochód spalał na 100 km 7 l. biorąc pod uwagę odległość czyli ok. 30 km codziennie i cenę paliwa daje to kwotę ok. 347 zł. miesięcznie. Zaproponowana kwota nie pokrywała nawet rzeczywistych podstawowych kosztów użytkowania prywatnego samochodu do celów prywatnych. Należy stanowcze stwierdzić ,że odległość , możliwości techniczne powodów , zaproponowane zwroty kosztów dojazdu czyniły przyjęcie zaproponowanych warunków za obiektywnie niemożliwe. Na marginesie należy dodać ,że powodowie wnieśli również pozwy o wyrównanie wynagrodzeń ,w których zostały zawarte ugody.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Sąd odwołuje się do wyroku SN z 27 sierpnia 2013 r., II PK 340/12, stwierdzono, że rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia, następujące w wyniku odmowy pracownika przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków pracy lub płacy, może być uznane za rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli z porównania dotychczasowych i proponowanych warunków wynika, że ich przyjęcie prowadziłoby do poważnych zmian na niekorzyść pracownika. W konsekwencji pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna, o której stanowi art. 8 ustawy. W takiej bowiem sytuacji, rozwiązanie stosunku pracy jest wprawdzie bezpośrednio skutkiem odmowy pracownika przyjęcia proponowanych warunków, lecz jego istotną przyczynę stanowi działanie pracodawcy zmierzające do poważnego pogorszenia warunków pracy lub płacy.

Z kolei w wyroku z 12 kwietnia 2012 r., I PK 144/11, podkreślono, że ocena, czy odmowa przyjęcia nowych warunków pracy i płacy stanowi współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy należy do sądu rozpoznającego sprawę i jest kwestią ustaleń faktycznych. Sąd dokonując takiej oceny, powinien po pierwsze, wziąć pod uwagę interes pracownika i zakładu pracy. Po drugie, ocena ta powinna być zobiektywizowana, co oznacza, że sąd powinien rozważyć, czy w danych okolicznościach zaproponowane pracownikowi nowe warunki pracy są usprawiedliwione sytuacją pracodawcy i czy rozsądnie rzecz biorąc osoba znajdująca się w takiej sytuacji, jak zainteresowany pracownik, powinna tę ofertę przyjąć. Po trzecie - dokonując takiej oceny, sąd powinien mieć na uwadze, że jeśli występują przyczyny uzasadniające wypowiedzenie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, pracodawca nie ma obowiązku proponować mu dalszej pracy na zmienionych warunkach.

Przedmiotem rozpoznawanej sprawy w istocie była kwestia sprowadzająca się do rozstrzygnięcia problemu prawnego - czy rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika (na skutek jego oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków) w następstwie wypowiedzenia warunków płacy z przyczyn wskazanych w art. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r., które prowadziłoby do radykalnego obniżenia jego wynagrodzenia, może być uznane za dokonane wyłącznie z tych przyczyn (w pojęciu art. 10 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r.) i uzasadniać jego roszczenie o odprawę pieniężną.

Sąd uznał, że w niniejszej sprawie roszczenia o odprawę powodów były uzasadnione. W orzecznictwie sądowym dawno została utrwalona wykładnia, zgodnie z którą oświadczenie pracownika o odmowie przyjęcia nowych warunków, może być uznane za rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r.) - por. wyrok SN z dnia 16 listopada 2000 r., I PKN 79/00, OSNP 2002/10/240; wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 r., I PK 139/04 OSNP 2005/17/264; wyrok SN z dnia 10 października 1990 r., I PR 319/90, OSNP 1992/11/204.

Co do roszczenia powódki E. W. Sąd uznał, że w świetle sposobu rozwiązania umowy o pracę nie ma podstaw do sprostowania świadectwa pracy w sposób przedstawiony przez powódkę. Powódka nie przyjęła zaproponowanych nowych warunków pracy i podstawa prawa wskazana w świadectwie pracy jest właściwa. Dlatego Sąd oddalił powództwo powódki w tym zakresie.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc. Sąd wziął z urzędu pod uwagę trudną sytuację pozwanego i nie obciążył kosztami procesu.