Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Jacek Głowacz

Protokolant: staż. Karina Przysło

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2018 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa H. C.

przeciwko M. C., Z. S. i Zakładowi (...)

(...) I Oddziałowi w P.

o zwolnienie udziału w prawie od egzekucji i umorzenie postępowania egzekucyjnego

1)  zwalnia od egzekucji udział wynoszący ¼ (jedną czwartą) części w prawie własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą nr (...) przysługujący uprzednio Z. C. zajęty w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi J. B. w sprawie o sygn. akt Km (...)z wniosku M. C. przeciwko Z. C.;

2)  oddala powództwo w pozostałej części w stosunku do pozwanego M. C.;

3)  oddala powództwo w całości w stosunku do pozwanych Z. S. i Zakładu (...) I Oddziału w P.;

4)  nie obciąża pozwanego M. C. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda;

5)  nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanych Z. S. i Zakładu (...) I Oddziału w P.;

6)  przyznaje i nakazuje wypłacenie przez Skarb Państwa-Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz adw. A. Ś. prowadzącego Kancelarię Adwokacką przy ul. (...) lok. 408 w Ł. kwoty 2.952 (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa) zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu M. C..

Sygn. akt I C 190/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 7 marca 2017 r. powód H. C. wniósł o zwolnienie od egzekucji udziału ¼ części w prawie własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) oraz umorzenie egzekucji prowadzonej z tego udziału z wniosku M. C. przeciwko Z. C.. Powód wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych M. C., Z. S. i ZUS kosztów procesu. /pozew- k. 2-6/

W odpowiedzi na pozew ZUS wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu podnosząc, że przysługująca mu hipoteka została wykreślona z księgi wieczystej, a ZUS nie kierował wniosku o wszczęcie egzekucji z nieruchomości oraz nie zgłaszał się do już prowadzonego postępowania egzekucyjnego. /odpowiedź na pozew- k. 46/

W odpowiedzi na pozew M. C. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, a także o rozstrzygnięcie o kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu. Zdaniem pozwanego powód uchybił terminowi na wytoczenie powództwa ekscydencyjnego. Ponadto, rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne w stosunku do dłużnika i nabywcy. /odpowiedź na pozew- k. 64-66/

W piśmie procesowym powód wskazał, że do momentu ustania wspólności majątku spadkowego (działu spadku) wierzyciele, którzy nie dysponują tytułami egzekucyjnymi przeciwko wszystkim spadkobiercom nie mogą zaspokajać się z udziałów przysługujących tym spadkobiercom w majątku spadkowym. Pozwany M. C. jako wierzyciel nie skorzystał przy tym z uprawnienia do zażądania przeprowadzenia egzekucji z mienia przypadłego dłużnikowi w dziale spadku. Powód podkreślił, że pozwany M. C. prowadzi egzekucję z wierzytelności przysługującej Z. C. na podstawie postanowienia o dziale spadku. Wobec tego prowadzenie egzekucji również z udziału dłużnika przysługującego mu wcześniej w lokalu należącym do spadku stanowi nadużycie prawa. /pismo- k. 91-97/

W dalszym toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy ul. (...) wraz z prawem z nim związanym stanowi odrębną nieruchomość, dla której tutejszy Sąd prowadzi księgę wieczystą nr (...). W treści księgi wieczystej jako współwłaściciele nieruchomości ujawnieni byli H. C., A. C., Z. C. i J. C. w udziałach wynoszących po ¼ części. /bezsporne; wydruk treści kw- k. 364-376 zał. akt I Ns 651/13/

Prawomocnym postanowieniem z dnia 7 października 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 651/13 tutejszy Sąd dokonał działu spadku po W. C. (1) i W. C. (2) oraz zniesienia współwłasności wyżej wymienionego prawa do lokalu mieszkalnego poprzez jego przyznanie wraz z prawem z nim związanym H. C. zobowiązując go do dokonania spłat na rzecz J. C., A. C. i Z. C.. Spłata na rzecz Z. C. wynosi 44.100 zł i została zasądzona w 2 równych ratach wynoszących po 22.050 zł przypadających do zapłaty odpowiednio w terminie 12 i 24 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o dziale spadku.

Postanowienie jest prawomocne od dnia 29 października 2018 r. /kopia odpisu postanowienia- k. 7-9; postanowienie- k. 384-385 zał. akt I Ns 651/13/

W toku postępowania o dział spadku udział Z. C. w prawie własności lokalu został zajęty przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi J. B. w sprawie o sygn. akt Km (...) prowadzonej z wniosku M. C. przeciwko Z. C.. Wniosek o wszczęcie egzekucji został złożony przez M. C. w dniu 22 sierpnia 2016 r.

Przesyłka zawierająca zawiadomienie o wszczęciu egzekucji dla H. C. została zwrócona Komornikowi po dwukrotnej awizacji. Na przesyłce nie zamieszczono adnotacji o uznaniu jej za doręczoną.

Wzmianka o wszczęciu egzekucji z udziału została ujawniona w księdze wieczystej w dniu 22 sierpnia 2016 r. Wydruk z treści księgi wieczystej udostępniony w portalu został przedłożony Sądowi w postępowaniu działowym w dniu 7 października 2016 r. przez pełnomocnika H. C. i A. C.. H. C. nie był obecny na rozprawie w dniu 7 października 2016 r. Pełnomocnictwo udzielone przez H. C. obejmowało wyłącznie umocowanie do prowadzenia sprawy o dział spadku. /pełnomocnictwo, wydruk treści kw, protokół- k. 141, 364-376, 382 zał. akt I Ns 651/13; kopia zawiadomienia- k. 10 w zw. z k. 11; kopia wniosku- k. 143-144; kopia zawiadomienia- k. 145 w zw. z k. 146/

H. C. dopiero w dniu 7 lutego 2017 r. faktycznie dowiedział się o dokonaniu zajęcia udziału Z. C.. W tym dniu doręczono mu odpis pisma Komornika informującego go o terminie opisu i oszacowania udziału. Po wszczęciu postępowania egzekucyjnego M. C. i H. C. nie kontaktowali się ze sobą. /kopia zawiadomienia- k. 10-12; zeznania powoda- k. 62 w zw. z k. 139; zeznania pozwanego- k. 62-63 w zw. z k. 140/

H. C. został ujawniony w księdze wieczystej lokalu jako jego jedyny właściciel w dniu 3 kwietnia 2017 r.

Hipoteki przysługujące ZUS i Z. S. zostały prawomocnie wykreślone z księgi wieczystej w toku niniejszego postępowania. /bezsporne; wydruk treści kw- k. 67-84; odpis z kw- k. 102-124; zupełna treść kw – portal ems.gov.pl/

Pozwany M. C. w postępowaniu egzekucyjnym dokonał zajęcia wierzytelności Z. C. o spłatę przysługującą mu na podstawie postanowienia o dziale spadku. Powód jako dłużnik zajętej wierzytelności uiścił I ratę spłaty w kwocie 22.050 zł na rachunek Komornika. /odpis zajęcia i dowodu wpłaty- k. 100-101; kopia zajęcia i dowodu wpłaty- k. 158, 159/

Nieprawomocnym postanowieniem wydanym w dniu 7 czerwca 2018 r. w sprawie o sygn. akt II1 Co 153/18 tutejszy Sąd m.in. odrzucił skargę powoda na czynność Komornika polegającą na skierowaniu egzekucji z udziału Z. C. przed dokonaniem działu spadku i na podstawie art. 759 § 2 k.p.c. uchylił zarządzenie Komornika z dnia 29 marca 2017 r. i polecił mu ponowne rozpoznanie wniosku o umorzenie postępowania po jego podjęciu. /kopia postanowienia- k. 164/

Powyższy stan faktyczny nie jest sporny. Spór dotyczy jedynie oceny prawnej ustalonych okoliczności sprawy.

Sąd nie dopatrzył się podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania z urzędu na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., co pierwotnie rozważał. Skarga powoda na czynność Komornika rozpoznawana w sprawie o sygn. akt II1 Co 153/18 została nieprawomocnie odrzucona (obecnie toczy się postępowanie międzyinstancyjne). Przedmiot i kognicja Sądu w tamtej sprawie nie obejmuje jednak badania potrzeby i dopuszczalności zwolnienia zajętego udziału od egzekucji. Ponadto, postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone w trybie zabezpieczenia do czasu prawomocnego zakończenia niniejszego postępowania (postanowienie z dnia 13 marca 2017 r. – k. 14). Oznacza to, że postępowanie w sprawie ze skargi na czynność Komornika w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym nie ma wpływu na tok postępowania z powództwa ekscydencyjnego. Komornik nie będzie mógł zastosować się do polecenia Sądu wynikającego z treści postanowienia z dnia 7 czerwca 2018 r. i rozważyć umorzenia postępowania egzekucyjnego do czasu, kiedy postępowanie to nie zostanie podjęte. Tym niemniej jego podjęcie będzie możliwe tylko w po prawomocnym zakończeniu niniejszej sprawy.

Sąd zważył:

Powództwo okazało się uzasadnione w zakresie roszczenia o zwolnienie od egzekucji zajętego prawa w postaci udziału we współwłasności lokalu powoda.

Sąd orzekający w sprawie z powództwa ekscydencyjnego, a więc w procesie nie jest natomiast władny umorzyć postępowania egzekucyjnego. Decyzja w tym zakresie należy do wierzyciela, Komornika lub Sądu sprawującego nadzór nad egzekucją jako właściwego sądu egzekucyjnego (Sekcji Egzekucyjnej przy II Wydziale Cywilnym) i jest podejmowania w ramach postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824-825 k.p.c.

Zgodnie z art. 841 § 1 i 3 k.p.c., osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. Powództwo ekscydencyjne (interwencyjne) jest środkiem obrony osoby trzeciej w przypadku skierowania egzekucji do określonego przedmiotu z naruszeniem jej praw.

W zaistniałej konfiguracji procesowej nie ulega wątpliwości, że powództwo zostało wytoczone w terminie ustawowym, a więc w ciągu miesiąca od dowiedzenia się przez powoda o naruszeniu jego prawa. Powód dowiedział się o zajęciu prawa (udziału) i wyznaczeniu terminu opisu i oszacowania lokalu w dniu 7 lutego 2017 r. Zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny i orzecznictwa, dniem, w którym strona dowiedziała się o naruszeniu prawa jest dzień, w którym strona faktycznie dowiedziała się o zajęciu przedmiotu (por. np. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 6 listopada 2007 r., III CZP 93/07, OSNC 2008, nr 7-8; wyrok SN z dnia 12 grudnia 2007 r., V CSK 275/07, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 651/08, LEX; H. Pietrzkowski w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom V, Postępowanie egzekucyjne, pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 2016, s. 377). W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 października 2016 r. (I ACa 424/16, LEX) stwierdza się wprost, że dniem, w którym strona dowiedziała się o naruszeniu prawa, jest - według art. 841 § 3 k.p.c. - dzień, w którym strona faktycznie dowiedziała się o zajęciu przedmiotu, a nie dzień, w którym mogła się o nim dowiedzieć przy dołożeniu należytej staranności.

Nie ma ponadto dowodu, że powód jako osoba trzecia w stosunku do stron postępowania egzekucyjnego faktycznie dowiedział wcześniej o zajęciu udziału Z. C.. Powód wiarygodnie zeznał, że w okresie doręczania mu przesyłek nie otrzymywał żadnych awiz od doręczycieli. Z kolei, przesyłki kierowane do powoda i zwrócone jako awizowane nie zawierają adnotacji o uznaniu ich za doręczone.

Należy przy tym podkreślić, że pełnomocnik powoda, który reprezentował go w sprawie o dział spadku nie był jego pełnomocnikiem w postępowaniu egzekucyjnym, wobec czego ewentualna wiedza pełnomocnika nie jest równoznaczna z wiedzą strony o zajęciu udziału.

Nie przeczy temu treść art. 2 u.k.w.h., zgodnie z którym księgi wieczyste są jawne i nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę. Dyspozycja powołanego przepisu ma bowiem inny charakter i cel, aniżeli przepisy o postępowaniu egzekucyjnym, a zwłaszcza normujące terminy do wytoczenia powództwa ekscydencyjnego. Przede wszystkim art. 2 u.k.w.h. nie rozstrzyga, w którym momencie należy przyjmować, że powód dowiaduje się o naruszeniu jego prawa. W tym zakresie należy odwołać się do przepisów prawa procesowego. Zgodnie z art. 925 § 1 i 2 k.p.c., w stosunku do dłużnika nieruchomość jest zajęta z chwilą doręczenia mu wezwania. W stosunku do dłużnika, któremu nie doręczono wezwania, jako też w stosunku do osób trzecich, nieruchomość jest zajęta z chwilą dokonania wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku komornika do zbioru dokumentów. Jednakże w stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu egzekucji, skutki zajęcia powstają z chwilą, gdy o wszczęciu egzekucji powziął wiadomość, chociażby wezwanie nie zostało jeszcze dłużnikowi wysłane ani wpis w księdze wieczystej nie był jeszcze dokonany.

Nie można jednak przeoczyć, że samo zajęcie udziału w dniu 22 sierpnia 2018 r., ani jego ujawnienie w księdze wieczystej w żadnym razie nie naruszało jeszcze prawa powoda, i nie był on jeszcze ani dłużnikiem, ani osobą trzecią w rozumieniu art. 925 k.p.c. Aż do dnia uprawomocnienia się postanowienia o dziale spadku, a więc do dnia 29 października 2016 r. zajęty udział wynoszący ¼ części przysługiwał bowiem nadal Z. C.. Udział ten stał się zatem częścią majątku powoda dopiero w dniu 29 października 2016 r. i najwcześniej od tego momentu zajęcie dawnego udziału Z. C. mogło (następczo) naruszać jego prawo własności. Ściślej ujmując prawo to zostało naruszone w związku z kontynuowaniem postępowania egzekucyjnego i wyznaczeniem terminu opisu i oszacowania lokalu, o którym powód faktycznie dowiedział się w dniu 7 lutego 2017 r. Skoro tak, powództwo wytoczone w dniu 7 marca 2017 r. należy uznać za wytoczone w terminie.

Natomiast odmiennie, aniżeli wskazuje powód, pozwany M. C. nie miał obowiązku uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko powodowi. Przepis art. 779 k.p.c. nie znajduje bowiem w tej sprawie zastosowania. Zgodnie z art. 779 § 1 i 2 k.p.c., do egzekucji ze spadku konieczny jest - aż do działu spadku - tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom. Jeżeli tytuł był wydany przeciwko spadkodawcy, przejście obowiązków na spadkobierców następuje stosownie do art. 788 k.p.c. Powyższy przepis odnosi się do sytuacji, w której dłużnik zmarł przed wszczęciem egzekucji, wobec czego powstaje kwestia możliwości wszczęcia egzekucji oraz jednoczesnej ochrony spadku i interesów spadkobierców dłużnika (por. art. 1036 k.c.). W układzie procesowym niniejszej sprawy problem ten nie powstał, ponieważ dłużnik M. C., a więc Z. C. żyje. Egzekucja nie jest więc skierowana przeciwko jego spadkobiercom.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia ma natomiast art. 912 § 1 w zw. z art. 930 i art. 1004 k.p.c. Zgodnie z art. 912 § 1 k.p.c., jeżeli zajęte zostało prawo, z mocy którego dłużnik może żądać działu majątku, zajęcie obejmuje wszystko to, co dłużnikowi z działu przypadnie. Gdy dłużnik otrzyma z działu nieruchomość lub ułamkową jej część, sąd przeprowadziwszy dział zawiadomi o zajęciu sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej w celu ujawnienia zajęcia przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie zawiadomienia do zbioru dokumentów. Jeżeli wierzyciel w ciągu miesiąca po ukończeniu działu nie zażądał przeprowadzenia egzekucji z mienia przypadłego dłużnikowi, przedmioty majątkowe, z których egzekucji nie żądał, będą wolne od zajęcia.

Jak natomiast stanowi art. 930 § 1 i 2 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Rozporządzenia przedmiotami podlegającymi zajęciu razem z nieruchomością po ich zajęciu są nieważne. Nie dotyczy to rozporządzeń zarządcy nieruchomości w zakresie jego ustawowych uprawnień.

Z treści powołanych przepisów ujmowanych łącznie wynika jednoznacznie, że zajęcie udziału Z. C. dotyczyło prawa, z mocy którego mógł on żądać działu spadku, a wobec tego zajęcie w istocie dotyczyło wszystkiego, co rzeczywiście przypadło mu z tytułu działu. Ponieważ na skutek działu spadku Z. C. nie uzyskał ani całości, ani dalszych udziałów w prawie własności lokalu, a jedynie prawo do spłaty zajęcie mogło ostatecznie obejmować wyłącznie to prawo, tj. wierzytelność o spłatę. W świetle powyższego utrzymywanie zajęcia udziału wynoszącego ¼ części uprzednio przysługującego Z. C., nie znajduje oparcia w przepisach prawa materialnego, ani procesowego. Na marginesie odnotować należy, że M. C. dokonał zajęcia prawa Z. C. do spłaty, a powód jako dłużnik zajętej wierzytelności uregulował już I ratę spłaty na rzecz M. C. za pośrednictwem Komornika.

Z kolei sam fakt, że postanowienie w sprawie o dział spadku zapadło po zajęciu udziału Z. C., nie oznacza, że doszło do rozporządzenia nieruchomością w rozumieniu art. 930 § 1 k.p.c. Tak rozumiany art. 930 § 1 k.p.c. nie miałby racji bytu w relacji do art. 912 § 1 k.p.c., który wprost dopuszcza dział spadku i honoruje jego skutki także po dokonaniu zajęcia przedmiotu.

Aktualny pozostaje pogląd prezentowany w orzecznictwie, zgodnie z którym art. 930 k.p.c. nie ma zastosowania do nieruchomości, której jednym ze współwłaścicieli był dłużnik, a która orzeczeniem sądu znoszącym współwłasność przyznana została na wyłączną własność współwłaścicielowi nie będącemu dłużnikiem, chociażby orzeczenie sądowe wydane zostało w uwzględnieniu zgodnego wniosku uczestników postępowania po zajęciu tej nieruchomości (uchwała SN z dnia 19 grudnia 1980 r., III CZP 65/80, OSNC z 1981 r., nr 6, poz. 100; H. Ciepła w: Komentarz do art. 930 k.p.c., pod red. H. Doleckiego i T. Wiśniewskiego, LEX 2014, nb 4). W wyroku SN z dnia 1 grudnia 1977 r. (I CR 409/77, OSNC z 1979 r., nr 1-2, poz. 6) stwierdza się wprost, że zmiana spowodowana orzeczeniem sądu na skutek podziału majątku wspólnego, działu spadku lub zniesienia współwłasności nieruchomości nie ma charakteru rozporządzenia tą nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c. Dotyczy to także sytuacji, kiedy sąd rozstrzyga na zgodny wniosek zainteresowanych, który co do zasady ma obowiązek uwzględnić (por. art. 622 § 2 w zw. z art. 687-688 k.p.c.).

W najnowszym orzecznictwie uznano za rozporządzenie nieruchomością w szczególnych okolicznościach sprawy wyrok zobowiązujący stronę do złożenia określonego oświadczenia woli i zastępującego to oświadczenie (por. szerzej wyrok SN z dnia 29 września 2017 r., V CSK 2/17, LEX). Powyższe rozstrzygnięcie w żadnej mierze nie podważa jednak linii orzeczniczej dotyczącej postępowań działowych, których zakończenie postanowieniem sądu nie może być traktowane jako rozporządzenie nieruchomością.

Nawet przyjęcie odmiennego poglądu nie przeczyłoby celowości i zasadności powództwa ekscydencyjnego. W wyroku SN z dnia 6 września 2013 r. (V CSK 359/12, OSNC z 2014 r., nr 5, poz. 52) wyjaśniono, że przewidziany w art. 930 § 1 k.p.c. materialnoprawny skutek dokonanego po zajęciu rozporządzenia rzeczą, wyrażający się bezskutecznością względną czynności prawnej, oznacza tyle, że umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a osobą trzecią jest ważna, ale bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję. Egzekucja toczy się więc nadal przeciwko dłużnikowi, który uważany jest za właściciela mimo skutecznego przeniesienia własności na nabywcę. Nabywca natomiast, który wiedzę o zajęciu powziął po nabyciu nieruchomości i dla którego przedmiotem nabycia była tym samym nieruchomość niezajęta, powinien poszukiwać ochrony przed toczącym się postępowaniem egzekucyjnym za pomocą środków właściwych dla jego sytuacji prawnej. Właściwym środkiem jest tu powództwo z art. 841 k.p.c.

W tym stanie rzeczy uznać należy, że dalsza egzekucja z udziału przysługującego uprzednio Z. C. z wniosku jego wierzyciela M. C. jest niedopuszczalna i naruszałaby prawo własności powoda stwierdzone prawomocnym postanowieniem w sprawie o dział spadku. Powództwo o zwolnienie zajętego udziału od egzekucji podlegało więc uwzględnieniu.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie w stosunku do M. C., a więc co do odrębnego żądania umorzenia postępowania egzekucyjnego. Jak już wskazano, w procesie z powództwa ekscydencyjnego sąd nie jest władny umorzyć postępowania egzekucyjnego. Decyzja w tym zakresie należy do wierzyciela, Komornika lub sądu prowadzącego sprawę o nadzór nad egzekucją z nieruchomości jako właściwego sądu egzekucyjnego (Sekcji Egzekucyjnej przy II Wydziale Cywilnym tutejszego Sądu) i jest podejmowania w ramach postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824-825 k.p.c.

Sąd oddalił powództwo w całości w stosunku do Z. S. i ZUS mając na uwadze, że podmioty te nie posiadały legitymacji procesowej biernej w procesie ekscydencyjnym. Wprawdzie podmiotom tym przysługiwały hipoteki ujawnione w księdze wieczystej lokalu, jednakże w toku postępowania zostały wykreślone. Ponadto, nigdy nie były one stronami postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku M. C. przeciwko Z. C., w toku którego zajęto udział w prawie własności lokalu objęty powództwem w tej sprawie.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył pozwanego M. C. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda. Sąd wziął pod uwagę złożony pod względem prawnym charakter sprawy, a także fakt, że M. C. jest osobą niepełnosprawną, utrzymuje się jedynie z renty socjalnej w kwocie 724, 40 zł netto (k. 51v). Pozwany kierując egzekucję do udziału Z. C. był subiektywnie przekonany o możliwości jej kontynuowania także po dokonaniu działu spadku.

Również na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanych Z. S. i ZUS biorąc pod uwagę złożony pod względem prawnym charakter sprawy. Sąd uznał, że pozwanie tych podmiotów nastąpiło z daleko idącej ostrożności powoda wobec faktu, że figurowali oni wcześniej w księdze wieczystej jako wierzyciele hipoteczni mogący kierować egzekucję do nieruchomości. Wprawdzie więc pozwani ci nie byli legitymowani biernie w niniejszej sprawie, to jednak potrzeba ochrony słusznych interesów powoda wyklucza obciążenie go kosztami procesu tych pozwanych.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1184) w zw. z § 4 ust. 1 i 3 oraz § 8 pkt 5 obowiązującego w dacie wszczęcia postępowania rozporządzenia MS z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r., poz. 1714), Sąd przyznał i nakazał wypłacenie przez Skarb Państwa na rzecz pełnomocnika pozwanego M. C. kwoty 2.952 zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.