Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa S. S.

przeciwko P. S.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

z dnia 25 czerwca 2014 r. sygn. akt I C 1102/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok, nadając mu treść :

„I. uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda S. S., czynność prawną w postaci umowy darowizny udziału 1/ 2 części w prawie własności zabudowanej nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...), objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Z., dokonanej przez K. S.z pozwanym P. S., w dniu 28 marca 2013 r., w formie aktu notarialnego rep. (...), przed notariuszem R. O. - Kancelaria Notarialna w Z., w celu ochrony wierzytelności powoda wobec dłużniczki K. S., stwierdzonej prawomocnymi wyrokami: Sądu Okręgowego w N.z dnia 5 października 2012 r., sygn. akt: I C 1403/11 i Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 99/13;

II. zasądza od pozwanego P. S. na rzecz powoda S. S.kwotę 8.247,74 zł (osiem tysięcy dwieście czterdzieści siedem 74/100 złotych), tytułem kosztów procesu;

III. nakazuje ściągnąć od pozwanego P. S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 17.500 zł (siedemnaście tysięcy pięćset złotych), tytułem kosztów sądowych, których powód nie miał obowiązku ponieść.”;

2. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3. nakazuje ściągnąć od P. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Nowym Sączu kwotę 17.500 zł (siedemnaście tysięcy pięćset złotych) tytułem opłaty od apelacji, od której powód był zwolniony.

SSA Paweł Czepiel SSA Jerzy Bess SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt : I ACa 1277/14

UZASADNIENIE

Powód S. S.domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny z dnia 28 marca 2013r, sporządzonej w formie aktu notarialnego przed notariuszem R. O. w Z. Rep.(...), na podstawie której K. S.darowała swojemu synowi , pozwanemu P. S. , udział wynoszący ½ w prawie nieruchomości zabudowanej, położonej w Z. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Z.prowadzi KW (...).

Domagał się również obciążenia przeciwnika procesowego kosztami postępowania.

Uzasadniając żądanie wskazał , że przysługuje mu względem dłużniczki K. S.wierzytelność o zapłatę kwoty 350.000 zł z tytułu należności głównej z tytułu zachowku wraz z odsetkami i kosztami postępowania, wynikająca z wyroku Sądu Okręgowego w N.z dnia 24 października 2012 roku oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 8 marca .2013 roku, którym apelacja dłużniczki została oddalona.

Zdaniem powoda dłużniczka wskutek dokonanej darowizny stała się niewypłacalna, bądź niewypłacalna w wyższym stopniu niż przed dokonaniem tej czynności, gdyż posiadany przez nią majątek nie wystarczy na zaspokojenie jego roszczenia. Przy tym pozwany, jako syn dłużniczki , był świadkiem w postępowaniu poprowadzonym przez Sąd Okręgowy w N.o roszczenie z tytułu zachowku , stąd wiedział o długu matki , w chwili dokonywania nieodpłatnej , kwestionowanej przez wierzyciela czynności.

Darowizna udziału spowodowała, że prowadzone przez powoda postępowanie egzekucyjne jest utrudnione albowiem egzekucyjna sprzedaż udziału w nieruchomości, który zachowała dłużniczka, jest trudniejsza niż sprzedaż pełnego prawa do niej.

Tym samym przez dokonanie darowizny możliwość zaspokojenia wierzytelności S. S.o ile w ogóle będzie realna to z pewnością będzie odroczona w czasie i związana z wyższymi kosztami.

Odpowiadając na pozew P. S. domagał się oddalenia powództwa oraz obciążenia przeciwnika procesowego kosztami procesu.

W swoim stanowisku zanegował wysokość przysługującej powodowi wierzytelności twierdząc , iż jej część została spłacona przez matkę.

Ponadto podnosił , że powód nie zdołał wykazać , iż na skutek kwestionowanej umowy K. S.stała się niewypłacalną , w wyższym stopniu niż przed jej zawarciem z pozwanym. Nie dowiódł także tego , iż egzekucja z udziału w nieruchomości , który dłużniczce pozostał , odwlecze w czasie możliwość zaspokojenia pretensji finansowej S. S..

Podnosił , że matka dysponuje jeszcze innymi składnikami majątkowymi z których do takiego zaspokojenia może dojść i wskazywał na udział K. S.w zabudowanej domem jednorodzinnym nieruchomości położonej w N. o wartości do 350 000 złotych, dochody z wynajmu pokoi w Z. oraz przychody ze świadczenia emerytalnego.

Pozwany wykluczał to , aby darowizna była podjęta z zamiarem pozbawienia powoda możliwości zaspokojenia jego wierzytelności podnosząc , iż czynność ta była w rodzinie wcześniej zaplanowana ,a orzeczenie Sądu Apelacyjnego o oddaleniu apelacji dłużniczki tylko przyspieszyło jego realizację.

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2014r , Sąd Okręgowy w Nowym Sączu :

- oddalił powództwo [ pkt I ] ,

- zasądził od S. S.na rzecz powoda P. S. kwotę 7217 zł tytułem kosztów procesu [ pkt II ] oraz

- nieuiszczoną przez powoda opłatą od pozwu obciążył Skarb Państwa [ pkt III wyroku]

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Powód S. S.jest bratankiem dłużniczki K. S.. Urodził się ze związku pozamałżeńskiego E. S. i brata dłużniczki J. S. w 1990 roku. J. S. nie przyznawał się do ojcostwa względem powoda, jednak na podstawie wyroku Sądu jego ojcostwo zostało ustalone.

Powód domagał się także alimentów od ojca, które wyrokiem z dnia 23 lipca 2010 roku Sąd Rejonowy w Z. (1) zasądził w wysokości po 600 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 czerwca 2010 roku.

Przed wydaniem tego orzeczenia zobowiązany do alimentacji w dniu 20 lipca 2010 r, obawiając się konsekwencji finansowych, darował siostrze K. S.nieruchomość w Z. ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Z. prowadzi KW (...). Mimo wyroku zasądzającego alimenty, ojciec powoda ich nie płacił. Uprawniony do alimentacji wszczął przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne w dniu 2 września 2010 r

W toku tego postępowania , w związku z zajęciami komorniczymi, J. S. popełnił w dniu (...), samobójstwo . Do końca życia wypierał się ojcostwa względem powoda.

Na podstawie testamentu notarialnego spadek po J. S. nabyła K. S.. Po postępowaniu spadkowym wraz z mężem przeprowadzili się do Z. i wyremontowali dom, który dłużniczka otrzymała w drodze darowizny.

Wyrokiem Sądu Okręgowego wN.z dnia 5 października 2012 r. [ sygn. akt IC 1403/11 ], utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 marca 2013, zasądzono od K. S.na rzecz powoda kwotę 350.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wyroku z tytułu zachowku należnego S. S.jako spadkobiercy ustawowemu zmarłego ojca oraz koszty procesu w wysokości 7.887,15 zł i koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 5.581,42 zł .

Dłużniczka K. S.czuła się pokrzywdzona działaniami bratanka . Twierdziła, że nie otrzymała po rodzicach żadnej rekompensaty i powód powinien ustąpić ze swoich roszczeń finansowych, chociażby częściowo.

Zakwestionowała wyrok Sądu II instancji skargą kasacyjną , której Sąd Najwyższy nie przyjął do rozpoznania . Składając skargę kasacyjną dłużniczka ubiegała się o zwolnienie od kosztów sądowych, w którym przedstawiła posiadany przez siebie majątek, wykazując na udział ½ nieruchomości położonej w N. oraz udział ½ działki o pow. 225 m kw, jak też udział ½ nieruchomości położonej w Z..

Podała także wysokość własnych dochodów uzyskiwanych z emerytury na kwotę 2.009,61 zł miesięcznie oraz z wynajmu pokoi w Z. w kwocie 189,46 zł miesięcznie.

Już po wyroku Sądu drugiej instancji, a przed rozpoznaniem skargi kasacyjnej K. S., umową darowizny z dnia 28 marca 2013 r., sporządzonej w formie aktu notarialnego, przed notariuszem R. O. w Z. Rep. (...), darowała synowi, pozwanemu P. S., udział wynoszący ½ w nieruchomości zabudowanej, położonej w Z. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy wZ.prowadzi KW (...). Realność ta ,na dzień 12 marca 12 marca 2013r reprezentowała wartość 1 151 000 złotych.

Jak ustala w dalszym ciągu Sąd I instancji pozwany dokładnie wiedział o tym jak zakończyło się w Sądzie Apelacyjnym postępowanie dotyczące zapłaty zachowku.

Znał również sytuację majątkową swojej matki oraz jej dążenia do utrzymania w rodzinnym majątku nieruchomości w Z. i jej determinację by cel ten osiągnąć. Wiedział również, że matka nie posiada oszczędności na spłatę bratanka.

Na podstawie wyroku zasądzającego świadczenie z tytułu zachowku, powód wszczął egzekucję przeciwko K. S., gdyż wezwanie do dobrowolnej jego zapłaty okazało się nieskuteczne.

Zawiadomieniem z dnia 29 kwietnia 2013 roku komornik przy Sądzie Rejonowym w Z. Waldemar Hosiawa poinformował dłużniczkę o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z wezwaniem do zapłaty długu.

Na ten dzień należność główna wynosiła 350.000 zł, odsetki na dzień 29.04.2013 roku 25.774,14 zł, koszty procesu 7.887,15.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2014r komornik informował o dokonaniu zajęcia udziału w nieruchomości z którego miała być prowadzona egzekucja. Informował, na wniosek wierzyciela również, że statystycznie sprzedaż w drodze licytacji całej nieruchomości ma większe prawdopodobieństwo niż sprzedaż jej udziału. Każda sprawa powinna być jednak traktowana indywidualnie i w rzeczywistości rynek nieruchomości reguluje faktyczną ilość sprzedaży całych nieruchomości czy też udziałów.

W toku postępowania egzekucyjnego w sprawie KM (...), dłużniczka w dniu 28 maja 2013 roku wpłaciła komornikowi kwoty 40.000 zł i 10.000 zł, a w dniu 24 czerwca .2014 roku 100.000 zł. Zaangażowała również swojego męża i syna w spłatę powoda, ponieważ bardzo zależało jej na tym , aby dom rodzinny w Z. nie trafił w obce ręce.

Zdecydowała wraz z mężem o sprzedaży nieruchomości w N. obj KW (...), której obydwoje są właścicielami na prawach wspólnoty majątkowej małżeńskiej. Nieruchomość ta stanowi odrębny lokal mieszkalny i obciążona jest hipoteką umowną do kwoty 330.000 zł na podstawie umowy pożyczki z dnia 21 maja 2013 roku z (...) Bankiem (...) SA.

Mąż dłużniczki i jego rodzeństwo postanowili również pomóc w tej spłacie przez sprzedaż nieruchomości w P.obj. KW (...). Pozwany wystawił również swoje mieszkanie na sprzedaż. Wszystkie te realności zostały wystawione na sprzedaż w Internecie i biurach nieruchomości. Mimo upływu, na datę orzekania przez Sąd I instancji, dwóch lat od wystawienia ofert sprzedaży, nie znalazł się na nie kupiec.

W rozważaniach prawnych , po podstawieniu przesłanek , które opisane przez normę art. 527 kc muszą być spełnione aby uznać , że takie roszczenie z jakim wystąpił S. S.jest uzasadnione , Sąd Okręgowy stanął na stanowisku , że w okolicznościach ustalonych w sprawie są one zrealizowane za wyjątkiem jednej , a mianowicie przesłanki pokrzywdzenia wierzyciela kwestionowaną czynnością.

Powód bowiem nie wykazał, aby na skutek dokonanej czynności K. S.stała się niewypłacalna , bądź nie wypłacalna w wyższym niż uprzednio stopniu.

Przeciwko takiemu wnioskowi przemawia, zdaniem Sądu to , że dokonana na rzecz syna darowizna udziału w nieruchomości w Z. , nie skutkowała wyzbyciem się przez dłużniczkę całego majaku. Wartość tego udziału , który jej pozostał , stanowi natomiast dostateczną gwarancję , że wierzytelność chroniona skargą paulińską zostanie zaspokojona, skoro wartość jest wyższa aniżeli jej wysokość. Co więcej , jak wskazywał Sąd , K. S.poprzez wpłaty gotówkowe w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego , prowadzonego przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Z., ogranicza jej rozmiar , tym bardziej upewniając w tej pozytywnej prognozie zaspokojenia pretensji finansowej powoda.

Nie można , jego zdaniem , uznać za uzasadnione , w świetle ustalonych okoliczności faktycznych twierdzenia powoda , że wyzbycie się udziału w nieruchomości spowoduje utrudnienie w prowadzeniu postępowania wykonawczego , zmierzającego do zaspokojenia tej wierzytelności.

Odwołując się do stanowiska komornika , prowadzącego postępowanie Km (...)Sąd zaakcentował , iż zważywszy na charakter realności w Z. , w tym miejsca jej położenia gołosłownym jest twierdzenie (...), że objęcie egzekucją jedynie udziału w niej , wpłynie ograniczająco na osiągniecie jego celu.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania była norma art. 98 §1 kpc i zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

W apelacji od tego orzeczenia S. S., kwestionując je w całości , domagał się wydania przez Sąd II instancji rozstrzygnięcia reformatoryjnego i uwzględnienia powództwa oraz obciążenia przeciwnika kosztami postępowania za obydwie instancje.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego , w następstwie której doszło do niepoprawnego przyjęcia przez Sąd Okręgowy , iż na skutek dokonania kwestionowanej przez skarżącego czynności prawnej nie doszło do pokrzywdzenia wierzyciela.

Zdaniem apelującego wszechstronna ocena zgromadzonego materiału powinna była doprowadzić do wniosku przeciwnego , a mianowicie , że była dokonana z zamiarem utrudnienia prowadzenia postepowania egzekucyjnego , które wszczął powód. Tym samym doszło do jego pokrzywdzenia wierzyciela ,

- naruszenia przepisów postępowania w sposób , mający dla treści rozstrzygnięcia istotne znaczenie , a to art. 228 §1 kpc , jako następstwa nie zastosowania przez Sąd tego przepisu , mimo istnienia ku temu dostatecznych podstaw.

Zdaniem skarżącego Sąd Okręgowy powinien był przyjąć jako okoliczność powszechnie znaną , że prowadzenie egzekucji z udziału w prawie własności nieruchomości i licytacyjna sprzedaż takiego udziału jest wysoce utrudniona lub wręcz niemożliwa,

- naruszenia prawa materialnego - art. 527 §2 kc , pod postacią niepoprawnej wykładni tej normy , której następstwem było przyjęcie w rozstrzyganej sprawie , że przesłanka niewypłacalności dłużnika na skutek podważanej czynności nie została spełniona mimo , że o niej świadczy już sytuacja w której doszło do jakiegokolwiek pod względem zakresu pogorszenia możliwości zaspokojenia wierzytelności z majątku dłużnika.

P. S. domagał się oddalenia apelacji , jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz przyznania na swoją rzecz kosztów postępowania przed Sądem Apelacyjnym

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy S. S.jest uzasadniony , prowadząc do zmiany objętego nim wyroku , w sposób określony w punkcie 1 sentencji wyroku Sądu II instancji.

Nie ma racji powód stawiając zarzut procesowy naruszenia art. 228 §1 kpc.

Stanowiące jego podstawę twierdzenie , że egzekucyjna sprzedaż udziału w nieruchomości jest wysoce utrudniona lub nawet niemożliwa nie może bowiem zostać zaliczone do kategorii takich , które nie wymagają dowodu w rozumieniu tej normy.

Przeciwnie , w rozstrzyganej sprawie teza ta była przedmiotem kontrowersji procesowej pomiedzy stronami i jej usunięciu służyła m. in informacja komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne z inicjatyw powoda . Wynikało z niej , że tego rodzaju uogólnienie do którego nawiązuje w podstawie zarzutu powód , nie jest uzasadnione, w świetle różnorodnych okoliczności konkretnego postępowania wykonawczego, w którym elementem majątkowym z którego prowadzona jest egzekucja jest taki udział.

Nietrafny jest również zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego , w sposób w jaki opisuje tę wadę skarżący.

Motywy zarzutu dają bowiem podstawę do przyjęcia , iż upatruje jej realizacji w niepoprawnym, w świetle właściwego rozważenia treści tego materiału, uznaniu przez Sąd , iż zawierając z synem umowę darowizny udziału w prawie własności nieruchomości w Z. , K. S.nie działała z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Zdaniem powoda taka kwalifikacja działania dłużniczki , jako realizującego jedną z przesłane skargi pauliańskiej , wynika ze skutku jaki czynność ta przyniosła dla postępowania egzekucyjnego , pod postacią jego utrudnienia , wystarczającego dla uznania , że skarżący jest nią pokrzywdzony.

Taka motywacja omawianego zarzutu przekonuje , że stanowi on narzędzie za pomocą którego apelujący nie tyle neguje dokonane w sprawie ustalenia , w formie podnoszonej sprzeczności ich części ale zmierza do podważania oceny prawnej Sądu I instancji , w ramach której nie uznał on przesłanki pokrzywdzenia wierzyciela, za wykazaną przez powoda , co zdecydowało o treści kontrolowanego instancyjnie orzeczenia.

Tym samym zarzut ten należy odeprzeć.

W tych warunkach , szczególnie , że powód nie odwołuje się do zarzutu wady w sposobie dokonania przez Sąd Okręgowy oceny zgromadzonych dowodów , Sad II instancji , podzielając ustalenia , które stały się podstawą faktyczną wyroku z 25 czerwca 2014r , przyjmuje je za własne.

Wymagają one jednak uzupełnienia o fakty , które , odnosząc się do przebiegu postępowania egzekucyjnego w sprawie Km (...), prowadzonego przez komornika przy Sądzie Rejonowym wZ. Waldemara Hosiawę, miały miejsce pomiedzy datą wydania rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy, a wyrokowaniem przez Sąd Apelacyjny.

Uzupełnienie , opierając się na dokumentach urzędowych , pochodzących od organu egzekucyjnego / k.123- 125 ,204-205 ,220 i 224 akt/ , nie kwestionowanych przez strony, przedstawiają się następująco.

Poza wpłatami gotówkowymi ,których dokonała dłużniczka na poczet egzekwowanego zobowiązania , na początkowym etapie postępowania wykonawczego , których ogólną sumę ustalił Sąd Okręgowy , później K. S.już ich nie dokonywała.

Wobec tego, także po ich uwzględnieniu przez komornika, egzekwowany dług narastał i na dzień ostatniej uzyskanej przez Sąd II instancji informacji od niego – 26 września 2017r , należna była S. S. jeszcze kwota 399 494, 91 zł / k. 204 akt /

Postępowanie egzekucyjne , pomimo wyznaczenia dwóch terminów licytacyjnej sprzedaży udziału dłużniczki w prawie własności nieruchomości położonej w Z. , objętej księgą wieczystą nr (...) , okazało się bezskuteczne. Komornik postanowieniem z dnia 15 stycznia 2018r umorzył je na podstawie art. 985 §1 kpc , wobec nie przejęcia tego udziału przez wierzyciela na własność, w warunkach nie dojścia do skutku drugiej jego licytacji. Orzeczenie to uzyskało walor prawomocności z dniem 31 stycznia 2018 r / k. 224 akt / .

Zarzut naruszenia prawa materialnego jest wadliwie skonstruowany , tym nie mniej na podstawie ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji i powyższego ich uzupełnienia , należy uznać go za trafny i prowadzący do podzielenia postulatu apelacyjnego skarżącego o zreformowanie rozstrzygnięcia Sądu I instancji poprzez uwzględnienie powództwa.

Wada konstrukcji zarzutu wynika stąd , iż zgodnie z utrwalonym stanowiskiem doktryny prawa procesowego , które Sąd Apelacyjny w składzie rozstrzygającym sprawę podziela, wada niepoprawnej wykładni normy materialnej może mieć miejsce wówczas, gdy strona neguje sposób w jaki Sąd interpretuje mający w sprawie zastosowanie przepis nie nawiązując w zupełności do faktów ustalonych w sprawie.

W przypadku gdy wadliwość taką zarzuca w związku z tymi ustaleniami, w nich upatrując argumentów za jej występowaniem , możemy mówić nie o nie]prawidłowości wykładni ale zastosowania przepisu.

To , w jaki sposób skarżący motywuje zarzut naruszenia art. 527 § kc przekonuje , że jest to zarzut niepoprawnego zastosowania tej normy.

Jak wynika ze stanowiska prawnego Sądu Okręgowego, okoliczności ustalone w sprawie potwierdziły realizację wszystkich pozostałych przesłanek skargi pauliańskiej z wyjątkiem jednej , a mianowicie działania K. S., dokonującej z synem jako druga stroną , nieodpłatnego przeniesienia na pozwanego udziału w prawie własności nieruchomości w Z. z pokrzywdzeniem S. S..

Brak realizacji tej przesłanki normatywnej , niezbędnej dla uwzględnienia roszczenia wierzyciela Sąd upatrywał w tym , że powód nie zdołał wykazać , że dłużniczka na skutek tej darowizny jest podmiotem niewypłacalnym lub stała się nim w wyższym stopniu.

Wsparciem dla poprawności takiej oceny było stanowisko zgodnie z którym istnieje realna możliwość zaspokojenia wierzytelności bratanka dłużniczki z udziału w nieruchomości w Z. , który po zawarciu kwestionowanej umowy pozostał w majątku K. S..

Rozważając to zagadnienie przez pryzmat postawionego zarzutu apelacyjnego , w pierwszej kolejności wskazać należy , że ma rację apelujący podnosząc, iż pojęciem niewypłacalności , spowodowanej czynnością dłużnika , którym posługuje się norma art. 527§ 2 kc należy obejmować każde , stanowiące jej konsekwencję pogorszenie pespektywy zaspokojenia wierzyciela. Elementami decydującymi o takim pogorszeniu są m. in. zwiększenie kosztów po stronie dochodzącego takiego zaspokojenia czy też [ i ] , wydłużenie w czasie osiągniecia pozytywnego efektu przedsięwziętych w tym celu przez niego działań.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , że albo to obciążenie hipoteczne innego majątku nieruchomego przysługującego dłużniczce , czy niewystarczająca z punktu widzenia rozmiaru wierzytelności powoda , skala dochodów K. S., albo też nieskuteczność zabiegów jej i członków jej rodziny, w celu zgromadzenia kwoty zaspokającej jego pretensję finansową stwierdzoną tytułem wykonawczym , powodowało , że jedyną realną podstawą tego zaspokojenia była nieruchomość w Z. przy ul. (...).

W warunkach nie dokonania umowy darowizny udziału w niej przez K. S.na rzecz swojego syna , powód mógłby z niej prowadzić egzekucję. Został przez tę czynność takiej możliwości pozbawiony, a przymusowe zaspokojenie jego wierzytelności ograniczone zostało jedynie do udziału w niej.

Zasadniczy wniosek prawny Sądu Okręgowego , zgodnie z którym , mimo , że obydwie strony umowy z 28 marca 2013r wiedziały o takich jej konsekwencjach po stronie egzekwującego wierzyciela , dłużniczka nie stała się niewypłacalną , w co najmniej w wyższym stopniu niż miało to miejsce przed jej dokonaniem , w świetle poczynionych przez Sąd II instancji dodatkowych ustaleń jest wnioskiem nietrafnym .

Opiera się on bowiem na błędnym założeniu faktycznym , że postępowanie wykonawcze, prowadzone z udziału we własności tej nieruchomości, który pozostał w majątku K. S. , wystarczy dla zaspokojenia wierzytelności powoda .

Okoliczności dotyczące wyniku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km (...), które okazało się nieskuteczne , nie prowadząc [ poza wypłatami gotówkowymi dłużniczki ] do wyegzekwowania jakikolwiek kwoty na rzecz wierzyciela , przy braku zainteresowania ze strony potencjalnych oferentów egzekucyjnym nabyciem udziału w nieruchomości , który w następstwie kwestionowanej przez powoda czynności prawnej pozostał w majątku dłużniczki , wykluczają poprawność takiego założenia.

Tym samym , podzielając zapatrywanie prawne apelującego , uznające , że przez czynność z 28 marca 2013r , dłużniczka stała się co najmniej osobą niewypłacalną w wyższym stopniu , a w konsekwencji taką , która działała z pokrzywdzeniem swojego bratanka , przy potwierdzonej uprzednio realizacji pozostałych przesłanek normatywnych skargi pauliańskiej , Sąd Apelacyjny , w następstwie uwzględnienia środka odwoławczego powoda , zmienił objęty nim wyrok , w sposób wskazany w punkcie 1 sentencji swojego rozstrzygnięcia , na podstawie art. 386 §1 kpc w z art. 527 §1 i 2 kc.

W ramach orzeczenia o kosztach procesu , został nimi obciążony P. S. , jako przerywający spór, na podstawie art. 98 §1 i 3 kpc i wynikającej z niego , dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasady odpowiedzialności za wynik sprawy.

Ta sama reguła , zastosowana zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 [ jedn. tekst DzU z 2014 poz. 1025 ze zm ] zdecydowała o obciążeniu pozwanego opłatą od pozwu , której S. S., jako od niej zwolniony , nie miał obowiązku ponieść .

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego , Sąd II instancji zastosował art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 108§1 i 391 §1 kpc.

Kwota należna powodowi od przegrywającego pozwanego , zważywszy na wskazaną wartość przedmiotu zaskarżenia oraz to , iż koszty te wyczerpują się w wynagrodzeniu profesjonalnego pełnomocnika , została ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [ DZU z 2015 poz. 1800 ze zm ].

Przy zastosowaniu wskazanej wyżej normy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych , pozwany został obciążony także opłatą od apelacji , której powód nie miał obowiązku pokryć .

SSA Grzegorz Krężołek SSA Jerzy Bess SSA Paweł Czepiel