Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2019 r. w Legnicy

sprawy z wniosku M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania M. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 10 maja 2018 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 10 maja 2018 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy M. M. prawo do emerytury od dnia 18 maja 2018 r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt VU 437/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 10 maja 2018 r. odmówił wnioskodawcy M. M. prawa do emerytury określonej w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując w uzasadnieniu, iż wnioskodawca do dnia wejścia w życie tej ustawy, tj. do dnia 01 stycznia 1999 r., nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych co najmniej 15 lat takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca M. M. stwierdził, że w okresach:

- od 15 lipca 1976 r. do 31 stycznia 1978 r. w Zakładzie (...),

- od 03 lutego 1978 r. do 28 września 1978 r. w Cukrowni (...),

- od 29 września 1978 r. do 31 sierpnia 1991 r. w Zakładzie Rolnym (...)

na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymienione w stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. wykazie A, Dział VIII poz. 2 prace w szczególnych warunkach, a ponadto w okresach: od 10 września 1991 r. do 31 grudnia 1991 r., od 01 września 1992 r. do 31 grudnia 1992 r., od 01 września 1993 r. do 31 grudnia 1993 r., od 01 września 1994 r. do 31 grudnia 1994 r., od 01 września 1995 r. do 31 grudnia 1995 r., od 01 września 1996 r. do 31 grudnia 1996 r., od 01 września 1997 r. do 31 grudnia 1997 r. i od 01 września 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. w Cukrowni (...) na stanowisku palacza kotła parowego typu przemysłowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione we wskazanym wykazie A, Dział XIV poz. 1.

Wskazując na powyższe wnioskodawca wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury od dnia 18 maja 2018 r. i zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej w wysokości 17,00 zł od udzielonego pełnomocnictwa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w zaskarżonej decyzji, wskazując jednocześnie że nie rozpatrywał jako pracy w szczególnych warunkach wskazanych w odwołaniu okresów zatrudnienia, bowiem wnioskodawca za te okresy nie przedłożył świadectw pracy w szczególnych warunkach, a za niektóre z tych okresów pracodawcy w świadectwach pracy wskazywali jednoznacznie, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. M., ur. (...), 60 lat ukończył w dniu (...), udowodnił do dnia 01 stycznia 1999 r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz spełnia warunek dotyczący OFE. Ubezpieczony posiada od 11 czerwca 1976 r. uprawnienia kierowania samochodami ciężarowymi o masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

W okresie od 15 lipca 1976 r. do 31 stycznia 1978 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) w J. na stanowisku kierowcy.

W Cukrowni (...) M. M. w czasie od 03 lutego 1978 r. do 28 września 1978 r. wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego marki (...), gdzie został przekazany na zasadzie porozumienia stron. Cukrownia nie miała swoich ciężarówek, takie pojazdy wynajmowała. W Cukrowni (...) wnioskodawca był kierowcą (...). Wiosną kończyła się kampania cukrownicza i wywrotkami wozili błoto z tzw. odstojników i czasami żwir. Od sierpnia magazynowali wapno palone, które wozili z M.. Cukrownia (...) nie miała swoich warsztatów samochodowych i nie zatrudniała mechaników samochodowych. Miała tylko (...)i autobus.

Do pracy w Bazie (...) w J. w charakterze kierowcy wnioskodawca powrócił 29 września 1978 r. i był zatrudniony w tej Bazie do 31 sierpnia 1991 r. W okresie tego zatrudnienia M. M. odbywał zasadniczą służbę wojskową od 24 kwietnia 1980 r. do 08 grudnia 1980 r. Z dniem 28 sierpnia 1991 r. (...) w J., którego jednostką organizacyjną była wskazana Baza, przekazało wnioskodawcę wraz z jego aktami osobowymi do Zakładu Rolnego (...). Zwracając się do kierownika Zakładu Rolnego (...) wnioskodawca wniósł o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 01 września 1991 r.

M. M. we wskazanych wyżej okresach w Zakładzie (...) w J. (od 15.07.1976 r. do 31.01.1978 r. i od 29 września 1978 r. do 31 sierpnia 1991 r.) był kierowcą samochodu ciężarowego (...). W okresie żniw przewoził nim płody rolne: zboże, buraki, ziemniaki. Świadczył nim także na rzecz innych zakładów usługi transportowe. W okresie zimowym jeździł do (...) i (...), wożąc piece oraz do Składnicy (...) w J..

D o w ó d: zeznanie świadków M. F., k. 81v.,

S. J., k. 81v.-82,

B. W., k. 82,

wyjaśnienia wnioskodawcy, k. 105,

w aktach kapitału początkowego, kserokopia książeczki wojskowej,

w aktach osobowych kserokopie:

- wniosku o przyjęcie do pracy w charakterze kierowcy,

- umów o pracę z 15 lipca 1976 r. i z dnia 29 września 1978 r.,

- opinii z dnia 05 marca 1979 r. i z dnia 05 marca 1980 r.,

- protokół przekazania z dnia 28 sierpnia 1991 r.,

- wniosek o rozwiązanie umowy o pracę,

- świadectwo pracy.

W okresie zatrudniania od 10 września 1991 r. do 31 grudnia 2003 r. w Cukrowni (...) wnioskodawca w okresie kampanii cukrowniczej, od września do końca roku wykonywał pracę palacza służących do wytwarzania pary niezbędnej do produkcji cukru kotłów typu przemysłowego, dużego (...) i dwóch kotłów poniemieckich (...). Kocioł (...) wytwarzał 32 tony pary na godzinę. Wszystkie kotły były na paliwo stałe, opalane miałem. Kocioł (...) był kotłem zautomatyzowanym, jego ruszta były automatyczne. Kotły (...) były częściowo zautomatyzowane, a 2 kotły (...) o dopuszczalnym ciśnieniu do 6 barów (6 atm)w ogóle nie były zautomatyzowane. Zasyp odbywał się przy użyciu taśmociągu. (...) miał ciśnienie maksymalne 32 atm., a kotły (...) ponad 16 atm. W kotłowni przemysłowej wnioskodawca pracował na trzy zmiany. Na zmianie był jeden palacz na kotle (...) i jeden palacz na kotłach (...). Obsługujący kotły przemysłowe palacz sprawdzał parametry, ciśnienie, prawidłowość zasypu. Zasyp i odżużlanie były automatyczne. Kotły (...)służyły bardziej do ogrzewania zakładu.

Po zakończeniu kampanii cukrowniczej ubezpieczony obsługiwał służące do centralnego ogrzewania, niezwiązane z procesem produkcyjnym, kotłownie lokalne.

D o w ó d: zeznanie świadków: S. B., k. 82,

A. P., k. 82v,

wyjaśnienia wnioskodawcy, k. 105.

Wnosząc we wniosku z dnia 30 stycznia 1978 r. o zatrudnienie w dziale transportu wnioskodawca podał, iż posiada zawód mechanika kierowcy. W związku ze skierowaniem na okresowe badanie lekarskie w dziale transportu na stanowisku mechanika samochodowego z dnia 01 lutego 1978 r., w świadectwie badania lekarskiego z dnia 02 lutego 1978 r. stwierdzono, że M. M. może podjąć pracę mechanika samochodowego. Na podstawie umowy o pracę z dnia 01 lutego 1978 r., zatrudniono wnioskodawcę w Cukrowni (...), w dziale transportu, z powierzeniem obowiązków mechanika samochodowego.

D o w ó d: akta osobowe wnioskodawcy.

W świetle świadectwa pracy z dnia 31 grudnia 2003 r. wnioskodawca w okresie zatrudnienia od 10 września 1991 r. do 31 grudnia 2003 r. w Cukrowni (...) wykonywał prace ślusarza-palacza, nie wykonywał prac w szczególnych warunkach.

D o w ó d: w aktach emerytalnych:

- świadectwo pracy,

- zaświadczenia Rp-7 z dnia 03 marca 2003 r.,

- zaświadczenie z dnia 31 października 2003 r.

M. M. posiada prawo jazdy uprawniające do prowadzenia pojazdów ciężarowych od 11 czerwca 1976 r.

D o w ó d: kserokopii prawa jazdy - k. 13.

Wnioskodawca był słuchaczem kursu palaczy centralnego ogrzewania w okresie od 02 października 1991 r. do 16 grudnia 1991 r. i ten kurs ukończył.

D o w ó d: zaświadczenie, k. 89.

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Obowiązująca od 01 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS przewiduje różne podstawy nabycia prawa do emerytury, uzależniając je od daty urodzenia ubezpieczonego. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. – jak wnioskodawca – generalnie nabywają prawo do emerytury powszechnej w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, który od 01 października 2016 r. dla mężczyzn został określony na 65 lat.

Ustawa emerytalna dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje jednak dodatkowo możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy. Wobec nieosiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, sporną kwestią pozostawało więc, czy spełnia on warunki do nabycia świadczenia tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z dyspozycji § 4 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że wnioskodawca w dniu (...) ukończył 60 lat oraz spełnia warunek dotyczący OFE, a także na dzień 01 stycznia 1999 r. udowodnił wymagane 25 lat okresów składkowych. Jedynie sporna pozostawała kwestia, czy wnioskodawca posiada wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach i szczególnie czy prace w takich warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał we wskazanych w odwołaniu okresach.

W ocenie Sądu materiał dowodowy daje uzasadnione podstawy do uznania, że wnioskodawca spełnił przesłankę posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Dokonując ustaleń w tym zakresie Sąd oparł się na dokumentach z akt osobowych wnioskodawcy, zeznaniach świadków i wyjaśnieniach ubezpieczonego. Materiał ten uzasadnia ocenę, że w okresach od 15 lipca 1976 r. do 31 stycznia 1978 r. w Zakładzie (...) w J., od 03 lutego 1978 r. do 28 września 1978 r. w Cukrowni (...) i od 29 września 1978 r. do 31 sierpnia 1991 r. ponownie w Bazie (...) w J. wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony marki (...). Treść akt osobowych wnioskodawcy dotyczących jego zatrudnienia od 01 lutego 1978 r. w Cukrowni (...) wskazuje na wykonywanie w czasie do 28 września 1978 r. pracy mechanika samochodowego. W świetle jednak całokształtu zebranego materiału należało przyjąć, że faktycznie we wskazanym wyżej okresie wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego. Okoliczność ta wynika bowiem nie tylko z zeznań świadków i wyjaśnień wnioskodawcy. Sporządzona przez Bazę (...) w J. opinia wskazuje, że wnioskodawca pracował w Cukrowni (...) z powodu przekazania samochodu i braku etatu od 03 lutego 1978 r. do 28 września 1978 r. Okoliczność ta w powiązaniu z zeznaniami świadków S. J. i B. W. nie pozostawia wątpliwości, że we wskazanym wyżej okresie samochodem (...) wnioskodawca wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego. Nie wykonywał pracy mechanika samochodowego. Świadek B. W. podał, że Cukrownia (...) nie zatrudniała mechaników samochodowych i że nie miała także odpowiedniego zaplecza warsztatowego. Wszystkie pracujące na rzecz tej Cukrowni samochody ciężarowe pochodziły z najmu. Mając zatem na uwadze całokształt zebranego materiału Sąd przyjął, że w okresach od 15 lipca 1976 r. do 31 stycznia 1978 r, od 03 lutego 1978 r. do 28 września 1978 r. i od 29 września 1978 r. do 31 sierpnia 1991 r. M. M. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, wymienione w stanowiącym załącznik do wskazanego na wstępie niniejszych rozważań wykazie A, dział VIII, poz. 2. Tym samym wnioskodawca wykazując wymagane 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach spełnił ostatnią sporną przesłankę warunkującą prawo do wcześniejszej emerytury. W uzupełnieniu należy wskazać, że co prawda w okresie wykonywanego od 29 września 1978 r. w Zakładzie (...) zatrudnienia M. M. w czasie od 24 kwietnia 1980 r. do 08 grudnia 1980 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową, to jednak i ten okres zatrudnienia jest w świetle orzecznictwa okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach. Zarówno bowiem bezpośrednio przed podjęciem służby jak i po jej zakończeniu wymieniony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę kierowcy samochodów ciężarowych o masie całkowitej powyżej 3,5 tony. W tym miejscu należy zauważyć, iż zgodnie z obowiązującym w czasie odbywania służby wojskowej art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1999 nr 50, poz. 500 ze zm.) pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. W świetle zebranego materiału ubezpieczony spełnia wszystkie określone wskazanym przepisem przesłanki; organ rentowy nie wykazał by tak nie było. Wykładnia gramatyczna przepisu art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 44, poz. 220 ze zm.) przewiduje w tym względzie, że okresy odbytej służby wojskowej traktuje się tak samo, jak wykonywanie pracy, a więc zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia emerytury również w wieku obniżonym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białystoku z dnia 20 sierpnia 2013 r., III AUa 428/13; Legalis numer 735764). Okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 kwietnia 2006 r., III UK 5/06; Legalis numer 81878).

Zebrany materiał wskazuje na to, że w spornym okresie pracy w Cukrowni (...) od 10 września 1991 r. do 31 grudnia 2003 r. M. M. wykonywał prace palacza kotła zautomatyzowanego (...), kotłów (...), które były częściowo zautomatyzowane oraz kotłów (...), które służyły do celów grzewczych Cukrowni. Tymczasem, zgodnie z wykazem A, dział XIV poz. 1, pracami w szczególnych warunkach są prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego. Wnioskodawca - na co wskazuje zebrany materiał – nie wykazał by takie prace wykonywał, szczególnie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Uwaga ta jest o tyle istotna, że związana z obsługą kotłów(...) praca palacza c.o. nie kwalifikuje się do kategorii prac palaczy kotłów typu przemysłowego. Zebrany materiał nie pozwala na ustalenie okresów obsługi będących na wyposażeniu kotłowni kotłów. Pozostałe zaś kotły były, jeden zautomatyzowany i dwa pozostałe częściowo zautomatyzowane.

Wobec jednak wykazania wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach odwołanie było uzasadnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd uwzględniając uzasadnione odwołanie, zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł co do istoty sprawy.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804, zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1667)