Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 sierpnia 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Dorota Elżbieta Zarzecka (spr.)

Sędziowie: SA Bożena Szponar - Jarocka

SO del. Bohdan Bieniek

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 sierpnia 2013 r. w B.

sprawy z odwołania L. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2013 r. sygn. akt III U 673/12

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 428/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 3 października 2012r., na mocy art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U z 2009r. Nr 153, poz. 227) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (DZ. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił L. D. prawa do emerytury z uwagi na brak 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia wnioskodawcy w Państwowym Ośrodku (...) w S. w okresach: odbywania stażu na stanowisku montera ciągnikowego od 1 sierpnia 1968r. do 28 sierpnia 1969r.; na stanowisku kierownika kontroli jakości od 1 listopada 1980r. do 31 lipca 1985r., ponieważ wnioskodawca nie wykonywał obowiązków stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie; od 1 marca 1992r. do 31 sierpnia 1992r. jako pełnomocnika likwidatora, z uwagi na to, że przepisy resortowe nie wymieniały tego stanowiska jako wykonywanego w warunkach szczególnych oraz odbywania służby wojskowej od 3 stycznia 1977r. do 20 grudnia 1977r.

W odwołaniu od tej decyzji L. D. wniósł o zmianę w/w decyzji i uwzględnienie spornych okresów do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 13 lutego 2013r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał L. D. prawo do emerytury od dnia 1 października 2012r.

Sąd ten ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca udowodnił 27 lat 3 miesiące i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Zaliczony przez ZUS okres pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 9 lat 8 miesięcy i 13 dni dotyczył zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w S. od 1 października 1976r. do 2 stycznia 1977r., od 21 grudnia 1977r. do 31 października 1980r. oraz od 1 sierpnia 1985r. do 29 lutego 1992r. na stanowiskach kolejno: mistrza produkcji, inspektora kontroli jakości i kierownika produkcji. Zajmowane stanowiska były zgodne ze świadectwem pracy i podlegały pod kontrolę międzyoperacyjną (dział XIV poz. 24 wykazu A załącznika do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze).

Sąd pierwszej instancji zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienie wnioskodawcy w Państwowym Ośrodku (...) w S. od 1 listopada 1980r. do 31 lipca 1985r. na stanowisku kierownika kontroli jakości, na podstawie działu XIV pkt 24 załącznika A do w/w rozporządzenia. Uwzględniając ten okres miał na uwadze dane zawarte w aktach osobowych, zeznania wnioskodawcy i świadków, którzy potwierdzili, że jako kierownik kontroli jakości wnioskodawca wykonywał prace związane z kontrolą wyrobów produkowanych w zakładzie, jak też bezpośrednio nadzorował naprawy i inne czynności przeprowadzane w zakładzie, takie jak: lakierowanie natryskowe, czy spawanie.

Sąd uwzględnił również okres odbywania służby wojskowej od 3 stycznia 1977r. do 20 grudnia 1977r., ponieważ wnioskodawca po jej zakończeniu wrócił do tego samego zakładu pracy, na to samo stanowisko w szczególnych warunkach mistrza produkcji. Uwzględniony przez Sąd pierwszej instancji łączny okres pracy w warunkach szczególnych wyniósł ponad wymagane 15 lat i uprawniał L. D. do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd pierwszej instancji ze stażu pracy w warunkach szczególnych wyłączył okres zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku montera ciągnikowego od 1 sierpnia 1968r. do 28 sierpnia 1969r., gdyż wnioskodawca nabywał wówczas doświadczenie w pracy, co wiązało się z wykonywaniem przez niego różnych czynności, w tym niekwalifikowanych do prac w warunkach szczególnych. Nie zaliczył też do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy na stanowisku pełnomocnika likwidatora, z uwagi na to, że stanowisko to nie było wymienione w wykazie tego rodzaju prac.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił mu naruszenie:

1.  przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyjęcie przez Sąd, że wnioskodawca udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych uprawniający do przyznania prawa do emerytury,

2.  przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i pominięcie dla oceny zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od 1 listopada 1980r. do 31 lipca 1985r. (4 lata i 9 miesięcy) na stanowisku kierownika kontroli jakości w (...) w S. faktu, iż ubezpieczony nie nadzorował wyłącznie bezpośrednio prac osób zatrudnionych na stanowiskach podgalających zaliczeniu do prac wykonywanych w warunkach szczególnych i w konsekwencji błędnym przyjęciu, na etapie subsumcji i wyrokowania, że wnioskodawca w całym spornym okresie swojego zatrudnienia pracował stale i w pełnym wymiarze w warunkach szczególnych na stanowisku kierownika kontroli jakości w oparciu o wykaz A, dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r.,

3.  art. 328 § 2 k.p.c., polegające na niewskazaniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn, dla których Sąd pierwszej instancji odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zakresowi czynności wnioskodawcy zawartemu w aktach osobowych.

Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest zasadna.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji rozpoznając sprawę dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jak też prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c.

Wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji, całokształt dowodów sprawy nie pozwalał na przyjęcie, że wnioskodawca legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i tym samym spełnia sporną przesłankę do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wymiarze wieku emerytalnego, o której mowa § 4 ust. 1 pkt 3 w/w rozporządzenia.

Zgodnie z przepisem art. 184 w/w ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Z kolei zgodnie z § 4 w/w rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn i posiada wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla oceny, czy wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach, nie ma przy tym istotnego znaczenia nazwa zajmowanych przez niego stanowisk, tylko rodzaj powierzanej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia. Takie stanowisko wielokrotnie zajmował także Sąd Najwyższy (wyroki SN: z 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75; z 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z 4 października 2007r., I UK 111/07; z 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325). Sąd Najwyższy stwierdził również, że prawo do emerytury z art. 32 w/w ustawy, czyli w niższym niż określony w art. 27 w/w ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Jeśli czynności ogólnie pojętej kontroli oraz dozoru inżynieryjno – technicznego wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z określoną w pkt 24 działu XIV wykazu A w/w rozporządzenia kontrolą lub dozorem inżynieryjno – technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu, niezależnie od tego ile czasu pracownik poświęca na bezpośredni dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji (wyroki SN: z dnia 24 września 2009r., IIUK 31/09, LEX nr 559949; z dnia 11 marca 2009r., LEX nr 550990; 4 października 2007r., I UK 111/07, LEX nr 375689).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji niezasadnie zaliczył do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych jego zatrudnienie na stanowisku kierownika kontroli jakości w Państwowym Ośrodku (...) w S. od 1 listopada 1980r. do 31 lipca 1985r.

Wszechstronna ocena materiału dowodowego w postaci zeznań świadków, wnioskodawcy oraz dokumentacji osobowej nie wykazała bowiem aby wówczas wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązki z zakresu kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dział XIV, pozycja 24 – kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, stale i w pełnym wymiarze czasu nad pracami bezpośrednio wykonywanymi w warunkach szczególnych).

W ocenie Sądu Apelacyjnego wnioskodawca na stanowisku kierownika służb kontroli jakości w przedsiębiorstwie (...) nie pełnił stale i w pełnym wymiarze czasu kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozoru inżynieryjno – technicznego na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie. Nie potwierdziła tego przede wszystkim dokumentacja znajdująca się aktach osobowych prowadzonych przez (...) w S.. Z zakresu obowiązków wnioskodawcy jako kierownika służby kontroli jakości (k. 38, 39 akt osobowych) i protokołu przekazania obowiązków kierownika kontroli jakości (k. 45 akt osobowych) wynika, że wnioskodawca w tym czasie sprawował funkcję kierowniczą do wszystkich służb kontrolnych w przedsiębiorstwie, czyli nadzorował pracę wszystkich jednostek kontroli jakości i podlegał przy tym bezpośrednio dyrektorowi przedsiębiorstwa i przez nim odpowiadał za techniczną jakość produkowanych wyrobów, przeprowadzonych napraw sprzętu rolniczego i transportowego, zgodnie z warunkami odbioru technicznego. W przypadku braku warunków odbioru technicznego na produkowane wyroby lub na naprawy kierownik kontroli jakości był zobowiązany do zgłoszenia tego faktu do dyrektora przedsiębiorstwa, a w następnej kolejności do (...). Sprawował nadzór nad legalizacją, używaniem i przechowywaniem narzędzi i przyrządów pomiarowych oraz ich uzupełnieniem i doborem, zgodnie z potrzebami pomiarowymi. Musiał dopilnować aby przyrządy były na czas zalegalizowane, co zajmowało mu około trzy godziny w roku (k. 54v). Zajmował się także organizacją, wyposażeniem i działalnością stacji (lub stanowiska) diagnostycznej, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wytycznymi, w szczególności aby każdy ciągnik, samochód lub maszyna rolnicza były badane na stacji diagnostycznej przed naprawą i po naprawie oraz by były w tym zakresie wyciągane odpowiednie wnioski. Prowadził również współpracę zakładu z Państwową Inspekcją Techniczną (...) w zakresie odbiorów, zlecania wyrobów do odbioru przez (...), kontroli kompleksowej zakładu i wyciągał wnioski z protokołów w sprawach dotyczących kontroli jakości. Ta współpraca polegała – jak zeznał wnioskodawca – na kontaktowaniu się telefonicznym z inspektorami w celu odbioru wyrobów. Wnioskodawca uczestniczył także w tym odbiorze.

Wnioskodawca zaprzeczył wprawdzie, że wykonywał określone w zakresie obowiązków czynności administracyjno - organizacyjne oraz obowiązki wynikające z podległości dyrektorowi przedsiębiorstwa a nie z wykonywaniem bezpośredniego nadzoru nad pracownikami, jednak Sąd Apelacyjny nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy w tym zakresie, bowiem pozostają w sprzeczności z zakresem jego obowiązków jako kierownika służby kontroli jakości i protokołem przekazania obowiązków kierownika kontroli jakości (k. 38, 39, 45 akt osobowych).

Sąd Apelacyjny podziela prezentowany w orzecznictwie pogląd, że same zeznania wnioskodawcy, czy świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter emerytury w obniżonym wieku, nie mogą przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji zebranej w aktach osobowych (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 22 lutego 2012r., III AUa 1734/11, LEX nr 1129735, wyrok Sądu Apelacyjnego w łodzi z dnia 3 kwietnia 2013r., III AUa 1267/12, LEX nr 1312036).

Pomimo wykonywania pewnych czynności w warunkach nienarażających bezpośrednio na szkodliwe dla zdrowia czynniki, można by uznać, że wnioskodawca wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w sytuacji jeśli byłyby to czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem (poz. 24 działu XIV wykazu A załącznika do w/w rozporządzenia) i stanowiące jego immanentna cechę (por. uzasadnienie wyroku Sąd Najwyższego z dnia 17 stycznia 2012r. I UK 189/11, LEX nr 1125264). Jednakże, w ocenie Sądu Apelacyjnego, obowiązki wnioskodawcy nie tylko były związane ze stałą kontrolą jakości prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Poza kontrolą służb gwarancyjnych, weryfikatorów, stacji diagnostycznej, używania, legalizacji urządzeń i przyrządów pomiarowych kontrolował ogół prac osób zatrudnionych na produkcji, na różnych stanowiskach, wymienionych i nie wymienionych w wykazie A załącznika do w/w rozporządzenia. Nie sprawował, zatem wyłącznie kontroli nad pracami uwzględnionymi w wykazie, a zatem nie świadczył jej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z zeznań świadków zatrudnionych wraz z wnioskodawcą w spornym okresie: A. B., J. K., K. K., J. S. (1) (k. 25v – 26, 27) oraz samego wnioskodawcy (k. 26, 27, 54 – 55) wynikało, że jako kierownik kontroli jakości weryfikował różne prace na trzech halach (...) w S. wymienione i nie wymienione w wykazie A, takie jak np. prace malarzy, pracowników przygotowujących części do malowania i osób zatrudnionych przy kształtowaniu arkusza blachy.

Wnioskodawca kontrolując prace wymienione w wykazie A nie czynił tego stale i w pełnym wymiarze. Nie sprawował również bezpośredniego nadzoru nad pracownikami zatrudnionym na dziale produkcji (...). Z jego zeznań wynikało (k. 55), że czynili to kierownicy produkcji i – jak stwierdził – „być może byli mistrzowie produkcji”. A. B. zeznał, że wnioskodawca jako kierownik kontroli jakości bezpośrednio brał udział w kontroli na hali produkcji. J. K. zeznał, że wnioskodawca chodził wówczas po halach produkcyjnych i po działach takich jak: malarnie, działy obróbki mechanicznej i spawalnie i sprawdzał jakość wykonania zbiorników olejów, bortów, zbiorników balastowych do cyklopów, napędów urządzeń (roztrząsaczy, oborników). Na produkcji było zatrudnionych około 100 pracowników, których prace kontrolował wnioskodawca. Z kolei K. K. podał, że wnioskodawca chodził po halach i malarniach, kontrolując wszystkie wyroby. Jak stwierdził: „praktycznie każdą sztukę przewracał i jak coś było źle to odsyłał do poprawki”. Kontrolował takie prace jak: czyszczenie, spawane, malowanie natryskowe, odbiór końcowy. Z zeznań J. S. (2) wynikało, że wnioskodawca kontrolował prace na trzech halach różnych pracowników, w tym świadka, który zajmował się spawaniem skrzyń balastowych i zbiorników olejów.

Reasumując, zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji błędnie przyjął, że wnioskodawca w spornym okresie sprawował kontrolę jakości prac świadczonych w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nadzorował prace wykonywane na halach (...) w S. wielu specjalności, w tym niewymienione w wykazie A załącznika do w/w rozporządzenia a także jako kierownik kontrolował pracę wszystkich służb zajmujących się kontrolą jakości. Stąd nie można przyjąć, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracował w warunkach szczególnych.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (wyroki SN: z dnia 8 czerwca 2011r., I UK 393/10, LEX nr: 950426; z dnia 22 lutego 2007r., I UK 258/06, OSNP 2008 Nr 5-6, poz. 81; z dnia 17 września 2007r., III UK 51/07, OSNP 2008 Nr 21-22, poz. 328; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 62/07, Lex Nr 375653; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, Lex Nr 483283; z dnia 13 listopada 2008r., II UK 88/08, niepubl.; z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, Lex Nr 509022).

Poza tym, wbrew stanowisku organu rentowego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okres służby wojskowej, którą wnioskodawca odbywał od 3 stycznia 1977r. do 20 grudnia 1977r. W tym przedmiocie relewantne znaczenie miał art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21.11.1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 44, poz. 220 ze zm.) stanowiący, iż pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Również 6 ust. 1 pkt. 11 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową służbę wojskową. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 czerwca 2006r. sygn. akt III UK 5/06 także stwierdził, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia.

Zgromadzone w sprawie dowody jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca został powołany do służby wojskowej podczas zatrudnienia w (...) w S. na stanowisku mistrza produkcji. Okres pracy na tym stanowisku trwający od 1 października 1976r. do 2 stycznia 1977r. ZUS zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych. Po odbyciu służby skarżący wrócił do pracy w (...) w S. w zakreślonym w/w przepisem terminie., a od dnia 2 stycznia 1978r. objął stanowisko inspektora kontroli jakości (k. 54 akt osobowych).

Warto podkreślić, że obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny, a zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa (art. 85 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasada równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji), wymuszają na gruncie Konstytucji, będącej najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 Konstytucji RP), ustanawianie takich regulacji ustawowych lub dokonywanie wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wykluczają dyskryminację i nierówne traktowanie obywateli z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. Wyrazem tych zasad jest m.in. przepis art. 6 ust. 1 pkt. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że okresy służby wojskowej są okresami składkowymi.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wykładnia gramatyczna przepisu art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje w tym względzie, że okresy odbytej służby wojskowej traktuje się tak samo, jak wykonywanie pracy, a więc zalicza się je do stażu pracy wymaganego do nabycia emerytury również w wieku obniżonym.

Jednakże nawet doliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych nie kwestionowanego przez ZUS (9 lat 8 miesięcy i 13 dni) okresu służby wojskowej (11 miesięcy i 18 dni) oraz pozostałych okresów pracy wnioskodawcy w (...) w S. (1 rok i 1 miesiąc stażu na stanowisku montera ciągnikowego i 6 miesięcy pracy na stanowisku pełnomocnika likwidatora), po wyłączeniu zatrudnienia wnioskodawcy od 1 listopada 1980r. do 31 lipca 1985r. (4 lata i 9 miesięcy) w charakterze kierownika kontroli jakości, było by niewystarczające do spełnienia przesłanki posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Stąd nie było podstaw do przyznania wnioskodawcy emerytury, na mocy art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Mając powyższe okoliczności na uwadze orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.