Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Kropiewnicka

Sędziowie SSO Krzysztof Głowacki (spr.)

SSO Alojzy Zawadzki

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Bogdana Myrny

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2013 r.

sprawy R. W. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art.292§1 kk.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 17 czerwca 2013 r. sygn. akt V K 4/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia – Śródmieścia do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy dla Wrocławia – Stare Miasto oskarżył R. W. (1) o to, że: we wrześniu 2011 r. we W. nabył od M. M. (1) pochodzący z kradzieży rower marki G. (...) wartości 2 000 zł za kwotę 500 zł, tj. o czyn z art.291§1 kk.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia wyrokiem z dnia 17 czerwca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt V K 4/13:

I.  uznał oskarżonego R. W. (1) za winnego tego, że we wrześniu 2011 r. we W., działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, nabył od M. M. (1) za kwotę 500 zł, pochodzący z kradzieży rower G. T. o nieustalonej wartości, chociaż na podstawie towarzyszących okoliczności mógł i powinien przypuszczać, że rower ten został uzyskany za pomocą czynu zabronionego, tj. przestępstwa z art.292§1 kk. i za to na podstawie art.292§1 kk. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art.69§1 kk. i art.70§1 pkt.1 kk. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na podstawie art.33§2 kk. wymierzył oskarżonemu 20 (dwadzieścia) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwudziestu) zł;

IV.  na podstawie art.63§1 kk. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary grzywny okres zatrzymania od dnia 04 października 2011 r. do dnia 06 października 2011 r., przyjmując jeden dzień zatrzymania za równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny;

V.  na podstawie art.230§2 kpk zarządził zwrot oskarżonemu przedmiotów opisanych w wykazie dowodów rzeczowych nr I/937/11 (k.51) pod poz. 2 – 6;

VI.  na podstawie art.624 kpk oraz art.17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania, obciążając nimi Skarb Państwa.

Powyższy wyrok w całości na korzyść oskarżonego zaskarżył jego obrońca, zarzucając:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie przez Sąd poglądu, iż oskarżony R. W. na podstawie okoliczności towarzyszących zakupowi roweru powinien przypuszczać, iż pochodzi on z czynu zabronionego w sytuacji, gdy z ujawnionego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż oskar­żony nie miał podstaw do wyciągania takich wniosków;

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, iż M. M. (2) sprzedał ukra­dziony przez siebie rower R. W. (1) i innej osobie, podczas gdy z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż rower ten zakupiła od(...) M. M. B. i dała ten rower R. W. (1) w pre­zencie;

III.  obrazę prawa procesowego w postaci art.5§2 kpk. i rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, który to błąd mógł mieć wpływ na treść orzeczenia.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego R. W. (2)­kroty od zarzucanego mu czynu oraz zasądze­nie na rzecz R. W. (1) kosztów obrony zgodnie z przedłożonym do akt sprawy zestawieniem, a z ostrożności procesowej - o uchylenie orzeczenia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Niezależnie od granic apelacji i podniesionych w niej zarzutów należy przyjąć, iż wyrok Sądu Rejonowego nie może się ostać z powodu obrazy przepisu prawa materialnego, to jest art.292§1 kk. Waga naruszenia tego przepisu była na tyle istota, że miała niewątpliwie wpływ na treść wyroku tak znaczny, że powodowała konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Wskazać należy, że przedmiotem przestępstwa paserstwa (zarówno w jego typie umyślnym jak i nieumyślnym – art.291§1 kk. i art.292§1 kk.) jest rzecz uzyskana za pomocą czynu zabronionego.

Przestępstwo paserstwa umyślnego nieumyślnego (tak jak i umyślnego) posiada swój odpowiednik w kodeksie wykroczeń, opisany w art.122§2 kw. Z przepisu tego, w brzmieniu nadanym mu ustawą z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 25 października 2013 r., poz.1247) wyraźnie wynika, że nieumyślne paserstwo mienia, którego wartość nie przekracza 1/4 minimalnego wynagrodzenia, uznaje się za wykroczenie.

Elementami różnicującymi wykroczenia przewidziane w art.122 kw. od występków określonych w art.291§1 kk. i art.292§1 kk. jest, poza pochodzeniem mienia, jego wartość a zatem paserstwo w stosunku do rzeczy o wartości nie przekraczającej 1/4 minimalnego wynagrodzenia, nie stanowi przestępstwa, lecz wykroczenie.

Tymczasem Sąd I instancji przypisując oskarżonemu R. W. (1) popełnienie przestępstwa z art.292§1 kk. nie tylko nie ustalił wartości pochodzącego z kradzieży roweru, który oskarżony nabył od M. M. (1) uznając, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie jest to możliwe z uwagi na brak oględzin tego roweru i brak dokumentacji fotograficznej, ale wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia (strona 13 uzasadnienia, k.425), iż ustalenie wartości roweru „nie jest konieczne, gdyż wartość mienia nie należy do znamion

przestępstwa paserstwa, a czyn taki nie wiąże się z wyrządzeniem szkody, której wysokość należałoby ustalać”.

N. sposób podzielić stanowiska Sądu Rejonowego.

Do przypisania czynu polegającego na paserstwie konieczne jest precyzyjne ustalenie wartości rzeczy będącej przedmiotem paserstwa, bowiem przesądza to o zakwalifikowaniu czynu sprawcy jako przestępstwa bądź wykroczenia, gdyż granicę między nimi wyznacza właśnie wartość przedmiotu czynności wykonawczej. Wartość mienia ma zatem zasadnicze znaczenie dla kwalifikacji zachowania sprawcy, od niej bowiem zależy, czy określone zachowanie stanowi występek z art.292§1 kk. czy też wykroczenie określone w art.122§2 kw.

Takie też stanowisko zajmuje Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 9 kwietnia 2003 r. (V KK 76/03, OSNwSK 2003/1/762) Sąd ten wskazał, iż „ocena prawna czynu stanowiącego paserstwo dokonane w warunkach nieumyślności wymagała uwzględnienia wartości mienia będącego przedmiotem czynu. W wypadku mienia, którego wartość nie przekraczała kwoty 250 złotych, czyn sprawcy stanowi jedynie wykroczenie, o ile nie dotyczy mienia w postaci wyrąbanego, lub powalonego drzewa z lasu.”

Z kolei w wyroku z dnia 29 listopada 2012 r. (II AKa 153/12, KZS 2013/1/56)

Sąd Apelacyjny w Krakowie wyraził pogląd, iż nie tylko brak ustalenia, ale nawet dokonanie w wyroku nieprecyzyjnego ustalenia wartości przywłaszczonego mienia poprzez posłużenie się słowem „około” jest błędem i jest niedopuszczalne ze względu na powinność dokładnego oznaczenia przypisanego czynu (art.413§2 pkt.1 kpk).

Nie można pominąć przy tym treści przepisu art.292§2 kk., tworzącego kwalifikowany typ paserstwa nieumyślnego, którego znamieniem kwalifikującym jest znaczna wartość rzeczy, a także treści przepisu art.291§2 kk. przewidującego złagodzenie odpowiedzialności za paserstwo umyślne, stanowiące wypadek mniejszej wagi, który należy wiązać przede wszystkim z niewielką wartością przedmiotu czynu i brakiem korzyści po stronie pasera.

Mając na względzie powyższe konstatacje wskazać należy, iż brak dokonanie przez Sąd I instancji ustaleń w zakresie wartości roweru będącego przedmiotem czynu oskarżonego, było błędne i stanowiło naruszenie prawa materialnego a wpływ tego uchybienia na treść wyroku nie budzi żadnych wątpliwości.

W wyniku rozpoznania środka odwoławczego wniesionego jedynie na korzyść oskarżonego, nie było jednak możliwe, aby Sąd Odwoławczy zmienił ustalenia faktyczne i w ślad za nimi opis czynu w taki sposób, by wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa, za które sprawca został skazany, zostały wypełnione. Tym samym konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien poczynić jednoznaczne ustalenia w zakresie wartości pochodzącego z kradzieży roweru G. T., bacząc na wynikający z dyspozycji art.443 kpk zakaz reformationis in peius.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak na wstępie.