Pełny tekst orzeczenia

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Magdalena Mastej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 maja 2019 r. w Kamiennej Górze

sprawy z powództwa W. P. (1)

przeciwko S. Z. i Z. Z.

o zachowek po S. M. i J. M.

oddala powództwo w zakresie żądania zachowku po S. M..

Sygn. akt I C 448/17

UZASADNIENIE

Powódka W. P. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanych S. Z. i Z. Z. kwoty po 19 531,25 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę z zapłatą od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zachowku po S. M. oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych wraz kosztami zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko powódka podała, że S. M. i J. M. w dniu 01.08.2008 r. zawarli z pozwanymi umowę darowizny, na podstawie której, w wyniku podstępu stali się współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonej w P. nr (...), oznaczonej geodezyjnie jako działka nr (...). Powódka podniosła, że wraz z pozwaną S. Z., a także J. M. i D. Ł. są dziećmi darczyńców. Powódka podała, że S. M. zmarła w dniu 9.10.2010 r., całość majątku, który wszedłby w skład spadku wyczerpuje udział ½ w darowanej nieruchomości. Powódka wskazała, że ani ona, ani żadne z dzieci nie otrzymało należnego zachowku po zmarłej matce, ponadto w drodze cesji nabyła wierzytelność od rodzeństwa J. M. i D. Ł. o zapłatę zachowku. Powódka podniosła, że D. Ł. na dzień śmierci S. M. była całkowicie niezdolna do pracy i stan ten utrzymuje się nadal.

W odpowiedzi na pozew pozwani S. Z. i Z. Z. wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwani podali, że nie są legitymowani biernie do występowania w postępowaniu – powódka swoje roszczenia w pierwszej kolejności powinna kierować do spadkobiercy S. M. tj. do jej męża J. M., który nabył spadek na podstawie testamentu. Niezależnie od powyższego, pozwani zakwestionowali wartość nieruchomości, która znajduje się w złym stanie technicznym, a także podnieśli, że powódka uniemożliwia im korzystanie z nieruchomości, odmówiła jej wydania. Pozwani zgłosili zarzut potrącenia wierzytelności z tytułu bezumownego korzystania przez powódkę z nieruchomości w kwocie 71 500 zł za 55 miesięcy korzystania. Pozwani podali, że w dniu 23.05.2011 r. wezwali powódkę do wydania i opróżnienia nieruchomości oraz wezwali do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości w kwocie 1 000 zł miesięcznie za lokal mieszkalny oraz 300 zł za korzystanie z pomieszczeń gospodarczych oraz nieruchomości gruntowej. Pozwani zaznaczyli, że roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego.

Powódka W. P. (1) w dniu 27.10.2017 r. (data wpływu) wniosła o zasądzenie od pozwanych S. Z. i Z. Z. kwoty po 19 531,25 zł z ustawowymi odsetkami za zwłokę z zapłatą od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zachowku po J. M. oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych wraz kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powódka podała, że w dniu 4.09.2017 r. zmarł jej ojciec J. M. i w związku z tym należy się jej zachowek w wysokości 19 532 zł od każdego z pozwanych, obliczony na tej samej podstawie i w tej samej wysokości jak zachowek przypadający z tytułu dziedziczenia po S. M..

W odpowiedzi na pozew pozwani S. Z. i Z. Z. wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwani zakwestionowali wartość nieruchomości, a także podnieśli zarzut potrącenia wierzytelności z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w kwocie 71 500 zł (55 miesięcy po 1 300 zł) oraz za dalsze miesiące. Ponadto pozwani podali, że W. P. (1) wyprowadzając się z nieruchomości w listopadzie 2016 r., dokonała licznych szkód, których wartość wynosi 70 000 zł. Pozwani złożyli oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu odszkodowania za zniszczenie nieruchomości przez powódkę w tej kwocie.

W dniu 25 kwietnia 2018 r. (k.249) postanowiono połączyć obie sprawy z powództwa W. P. (1).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z małżeństwa S. M. i J. M. pochodzi czworo dzieci: W. P. (1), J. M., D. Ł. i S. Z..

(okoliczności bezsporne)

W dniu 1.08.2008 r. małżonkowie S. M. i J. M. dokonali na rzecz S. Z. i jej męża Z. Z. darowizny nieruchomości położonej w (...), w granicach działki nr (...) o powierzchni 0,4600 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą za numerem (...). Wartość darowizny według stanu z chwili jej dokonania wynosiła 234 000 zł.

Dowody: umowa darowizny k. 6-8, opinia sądowa M. T. z 2.10.2018 r. k. 268-309, wyjaśnienia do opinii biegłej M. T. z 15.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 00:04:02 do 00:53:25.

W dniu 9.10.2010 r. zmarła S. M. i spadek po niej w całości – na podstawie testamentu z dnia 4.12.2007 r. nabył mąż spadkodawczyni J. M..

Dowody: akt zgonu na k. 9, postanowienie sądowe k. 53.

S. M. nie pozostawiła po sobie w spadku istotnych składników majątku.

Dowód: zeznania M. K. z 23.03.2016 r. e-protokół rozprawy od 00:12:57: do 00:45:07.

Na przedmiotowej nieruchomości znajduje się budynek mieszkalny składający się z czterech kondygnacji, w tym z dwóch mieszkalnych, piwnicy i poddasza. Poza tym, położone są na niej trzy komórki murowane i dwie drewniane oraz murowany garaż na jeden samochód, postawiony przez pozwanych w latach 80-tych. Z jednej murowanej komórki korzystał ojciec stron J. M., z drugiej powódka i pozwani, a z trzeciej tylko pozwani. Jedną komórkę drewnianą używała powódka, a drugą pozwani. Z murowanego garażu korzystali tylko pozwani. Parter budynku mieszkalnego zajmował ojciec powódki i pozwanej - J. M., zaś na piętrze mieszkali: W. P. (1) z mężem E. P. i ich synem A. P.. Piwnica i strych użytkowane były wspólnie przez wszystkie wskazane osoby. W. P. (1) mieszkała stale w przedmiotowej nieruchomości od urodzenia, jej zaś córka M. mieszkała w niej do 2000 roku, kiedy zawarła związek małżeński i się wyprowadziła. Ojciec stron J. M. mieszkał w rzeczonej nieruchomości zawsze. Pozwana mieszkała w spornej nieruchomości również od urodzenia, ale wyprowadziła się w 1976 roku

Dowody: zeznania powódki z 10.06.2016 r. e-protokół rozprawy od 00:03:14 do 00:54:07 i z 15.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:07:48 do 01:25:41, zeznania pozwanego Z. Z. z 10.06.2016 r. e-protokół rozprawy od 02:12:24 do 02:21:17 i z 15.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:25:41 do 01:43:30, zeznania pozwanej S. Z. z 10.06.2016 r. e-protokół rozprawy od 00:54:07 do 02:12:01.

D. Ł. w dniu 9.10.2010 r. była zdolna do pracy. W tym czasie pobierała świadczenie przedemerytalne. W 2006 r. utraciła prawo do renty.

Dowód: dokumenty przesłane przez ZUS dołączone do akt I C 7/15 – koperta – w szczególności: decyzja o odmowie prawa do renty z 28.06.2006 r. k. 63, decyzja o waloryzacji świadczenia przedemerytalnego.

S. Z. i Z. Z. wystąpili przeciwko W. P. (1), E. P. i A. P. o eksmisję z nieruchomości położonej w (...). W. P. (1) dowiedziała się o wytoczeniu powództwa o wydanie nieruchomości w dniu 14.11.2011 r. Wyrokiem z 10.05.2016 r. orzeczono eksmisję W. P. (1), E. P. i A. P. z opisywanej nieruchomości. Ustalono, że A. P. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego.

Dowody: pozew z akt I C 7/15 k. 1-3, potwierdzenie odbioru z akt I C 7/15 k. 24, wyrok ws. I C 7/15 k. 378.

W dniu 18.09.2015 r. dzieci spadkodawczyni D. Ł. i J. M. dokonali przelewów swoich roszczeń o zachowek po S. M. na powódkę W. P. (1).

Dowody: umowy przelewu wierzytelności k. 10 i 11.

J. M. i W. P. (1) z rodziną wyprowadzili się z domu pod koniec 2016 r.

Dowód: zeznania powódki z 15.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:07:48 do 01:25:41, zeznania pozwanego Z. Z. z 15.05.2019 r. e-protokół rozprawy od 01:25:41 do 01:43:30.

J. M. zmarł 4.09.2017 r.

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu k. 205.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie z uwagi na przewidywane uproszczenie dalszego toku postępowania oraz z uwagi na fakt, iż sprawa w zakresie żądania zachowku po S. M., przy uwzględnieniu zarzutu potrącenia, została wyjaśniona do rozstrzygnięcia. Zasadnym było wydanie wyroku częściowego.

Na wstępie należy zaznaczyć, że w wyroku częściowym sąd nie orzekał o kosztach postępowania. O kosztach rozstrzyga się w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (zob. art. 108 k.p.c.).

Spadek po S. M. zmarłej w dniu 9.10.2010 r. na podstawie testamentu nabył mąż spadkodawczyni J. M. (zob. akt zgonu k. 9, postanowienie sądowe k. 53). ). Zgodnie z treścią przepisu art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy, albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). Gdyby nie testament, powołani do spadku z ustawy byliby – oprócz J. M. – wszystkie dzieci S. M. tj. J. M., W. P. (1), D. Ł. i S. Z.. Wówczas udziały spadkowe przestawiały by się w sposób następujący: na rzecz męża J. M. – 4/16 części spadku, na rzecz syna J. M. – 3/16 części spadku, córki W. P. (1) – 3/16, córki D. Ł. – 3/16 i wreszcie na rzecz S. Z. – również 3/16 części. Spadek był pusty, gdyż S. M. przed śmiercią, w dniu 1.08.2008 r. dokonała na rzecz córki S. Z. i jej męża Z. Z. darowizny nieruchomości położonej w (...) (zob. umowa darowizny k. 6-8). Brak było innych składników masy spadkowej – pozwani nie wykazali, aby w skład majątku pozostawionego przez S. M. wchodziła biżuteria czy też numizmaty, o których wspominał pozwany. W sytuacji zawarcia przez S. M. z pozwanymi umowy darowizny, powódka mogła żądać zachowku od obdarowanych. Podstawą prawną takiego żądania jest przepis art. 991 § 2 k.c., według którego, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Według przepisu art. 1000 § 1 k.c., jeżeli uprawniony nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.

Uprawnione do zachowku pozostałe rodzeństwo W. P. (2) tj. J. M. i D. Ł. – scedowało na jej rzecz przysługującą z tego tytułu wierzytelność (zob. umowy przelewu wierzytelności k. 10-11). W tym miejscu należy odnieść się do kwestii wartości udziału spadkowego. Otóż lektura dokumentacji zebranej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (zob. koperta dołączona do akt I C 7/15) wskazuje, że D. Ł. przysługuje połowa wartości udziału w zachowku. D. Ł. w dniu otwarcia spadku tj. w dniu 9.10.2010 r. była zdolna do pracy i w tym czasie pobierała świadczenie przedemerytalne. Brak jest zatem przesłanek, aby określić udział D. Ł. na 2/3 w świetle wskazań art. 991 § 1 k.c. Na kilka lat przed otwarciem spadku po matce D. Ł. miała prawo do renty, ale po jakimś czasie je utraciła i w dniu 9.10.2010 r. była zdolna do pracy. Należy zatem uznać, że W. P. (1), J. M. oraz D. Ł. przysługiwała połowa wartości udziału w spadku.

W następnej kolejności należało określić wartość przedmiotu darowizny. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według zasad określonych przepisem art. 995 § 1 k.c. to jest według stanu z chwili dokonania darowizny, a cen według chwili ustalania zachowku. Ustaleń w tym zakresie dostarczyła opinia sądowa M. T. z 2.10.2018 r., biegłej z zakresu szacowania nieruchomości. Biegła wskazała, że wartość darowizny odpowiadająca wartości nieruchomości zabudowanej wynosiła 234 000 zł. Dokonując oszacowania rzeczoznawca dokonała oględzin nieruchomości przy udziale stron. Biegła uzasadniła wybór podejścia i metody szacowania. W swoich wyjaśnieniach biegła przekonująco i w sposób wyczerpujący odniosła się do zarzutów pozwanych. W szczególności podała, że wzięła pod uwagę stan budynku na dzień darowizny tj. z 1.08.2008 r., a nie z 2018 r, a ponadto wyjaśniła kryteria dokonanej oceny i klasyfikacji technicznej. Odniosła się do lokalizacji nieruchomości oraz atrakcyjności architektonicznej budynku. W ślad za biegłą przyjęto, że wartość darowizny (przy uwzględnieniu wymagań art. 995 k.c.) wynosiła 234 000 zł, przy czym wyrok częściowy dotyczy jedynie S. M. zatem zachowek należy obliczać od wartości 117 000 zł. Wartość zachowku należnego W. P. (1), J. M. i D. Ł. wynosiła zatem po 10 968,75 zł (tj. 117 000 zł x 3/16 x 1/2). Stanowiło to połowę wartości udziału tych osób, który by otrzymali gdyby nie dziedziczenie testamentowe i darowizna. Powódka nabyła od rodzeństwa uprawnionego do zachowku wierzytelności z tego tytułu. Co do zasady przysługiwał jej zachowek w kwocie 32 906,25 zł (po 10 968,75 zł od W. Ł. i J. M. oraz zachowek w kwocie 10 968,75 zł należny powódce). Zatem zachowek w kwocie 32 906,25 z stanowił bazę do dokonania ewentualnych potrąceń zgłoszonych przez pozwanych. W niniejszej sprawie, jak to zaznaczył Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze (uzasadnienie wyroku k.142-143), nie zachodziła sytuacja przemawiająca za zastosowaniem art. 5 k.c. do sytuacji powódki. Uznanie, że powódce nie przysługuje zachowek wobec nadużycia przez nią prawa podmiotowego, następować powinno jedynie po stwierdzeniu skrajnie rażącego zachowania uprawnionego względem spadkodawcy, bądź tak drastycznej sytuacji zobowiązanego, że wykonanie uprawnienia do zachowku naraziłoby go na skrajny niedostatek bądź wręcz niesprawiedliwość.

Pozwani zgłosili zarzut potrącenia wierzytelności stanowiącej odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez powódkę. Pozwani żądali odszkodowania za okres 55 miesięcy, za zajmowanie pomieszczeń lokalnych – po 1 000 zł miesięcznie, zaś za zajmowanie pomieszczeń gospodarczych – po 300 zł miesięcznie. Należy stwierdzić, że potrącenie uzasadnione obejmuje okres od doręczenia pozwu W. P. (1) w sprawie I C 7/15. W myśl przepisu art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego. Zgodnie z art. 224 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Według przepisu art. 224 § 2 zd. 1 k.c. od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Z kolei art. 225 k.c. w zd. 1 stanowi, że obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Wskazać trzeba, że powódka o dokonanej darowiźnie przez jej rodziców dowiedziała się dopiero po śmierci S. M.. Istnienie tej umowy było przez jej strony przed powódką ukrywane. Powódka była przekonana, że sporna nieruchomość należy wyłącznie do jej ojca J. M., który zezwalał W. P. (1) i jej rodzinie na korzystanie z niej. Zamieszkiwanie przez W. P. (1) domu w (...) opierało się zatem na niespisanej umowie użyczenia. Należało zatem traktować ją jako posiadacza zależnego. Tymczasem prawnymi właścicielami nieruchomości byli pozwani. Skierowali oni żądanie wydania rzeczy względem W. P. (1) jej męża E. P. i syna A. P.. Z odpowiedzi na pozew wynikało, że oznaczony przez pozwanych okres za bezumowne korzystanie z rzeczy obejmował swym początkiem maj 2011 r. Tym samym pięćdziesiąty piąty miesiąc upływał w styczniu 2016 r. Zatem okres od maja 2011 r. do stycznia 2016 r. obejmował granicę czasową żądania odszkodowania za korzystanie z nieruchomości bez umowy. Należy stwierdzić, że W. P. (1) dowiedziała się o wytoczeniu powództwa w dniu 14.11.2011 r. (zob. zwrotne potwierdzenie odbioru z akt I C 7/15 k. 24). Dlatego też co do zasady odszkodowanie na rzecz pozwanych z tytułu korzystania bezumownego z rzeczy przez W. P. (1) przysługuje za okres od dnia następnego po dowiedzeniu się przez nią o wytoczeniu powództwa tj. od 15 listopada 2011 r. (a nie jak wskazywali pozwani od maja 2011 r.) do stycznia 2016 r. (jako pięćdziesiąty piąty miesiąc, za który pozwani dochodzili odszkodowania). Okres ten obejmował więc pięćdziesiąt i pół miesiąca.

Wysokość należnego pozwanym odszkodowania została określona w oparciu o opinię sądową M. T. z 2.10.2018 r., biegłej z zakresu szacowania nieruchomości. Biegła wskazała, że wartość prawa najmu pomieszczeń na I piętrze za okres od 2011 r. (wysokość miesięcznego czynszu) wynosi od 567,24 zł (w 2011 r.) do 590 zł (W 2018 r.), z kolei wysokość miesięcznego czynszu od początku 2011 r. za pomieszczenia gospodarcze: komórkę i stajenkę wynosiła od 88,93 zł (w 2011 r.) do 92,50 zł (w 2018 r.). Również w przypadku zastrzeżeń powódki biegła wyjaśniła wszystkie wątpliwości.

Bezzasadne było dokonanie potrącenia za użytkowanie części konkretnych pomieszczeń, gdyż powódka nawet jeśli zajmowała dane pomieszczenie w części to uniemożliwiała w ten sposób korzystanie z niego innym osobom. Ponadto należy stwierdzić, że powódka wraz z mężem E. P. i synem A. P. prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Bez znaczenia było które z nich zajmowało konkretne pomieszczenie. Ustalenie prawa A. P. do lokalu socjalnego także nie zmienia oceny co do sposobu korzystania przez powódkę ze wszystkich zajmowanych przez jej rodzinę pomieszczeń. Sąd dokonywał oceny uprawnień A. P. do lokalu socjalnego nie dlatego, że zajmował odrębne pomieszczenie, lecz dlatego, że spełniał wymogi określone w przepisie art.14 ust.4 pkt 5 ustawy z 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszankowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, co wskazał Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze w wyroku z 10 maja 2016 r., sygn. akt I C 7/15.

Sąd dokonał wyliczenia wyliczenia w następujący sposób:

1) co do pomieszczeń mieszkalnych:

- za okres od 15.11.2011 r. do końca 2011 r. – kwota 567,24 zł x 1,5 miesiąca = 850,86 zł,

- za 2012 rok – 567,24 x 9 miesięcy i kwota 570,49 zł x 3 miesiące = 6 816,63 zł,

- za 2013 rok – 570,49 x 9 miesięcy i kwota 573,74 zł x 3 miesiące = 6 855,63 zł,

- za 2014 rok – 573,74 x 9 miesięcy i kwota 576,99 zł x 3 miesiące = 6 894,63 zł,

- za 2015 rok – 576,99 x 9 miesięcy i kwota 580,24 zł x 3 miesiące = 6 933,63 zł,

- za styczeń 2016 r. – 580,24 zł,

łącznie – 28 931,62 zł,

2) za komórkę i drewnianą stajenkę:

- za okres od 15.11.2011 r. do końca 2011 r. – kwota 88,93 zł x 1,5 miesiąca = 133,39 zł,

- za 2012 rok – 88,93 x 9 miesięcy i kwota 89,44 zł x 3 miesiące = 1 068,69 zł,

- za 2013 rok – 89,44 x 9 miesięcy i kwota 89,95 zł x 3 miesiące = 1 074,81 zł,

- za 2014 rok – 89,95 x 9 miesięcy i kwota 90,46 zł x 3 miesiące = 1 080,93 zł,

- za 2015 rok – 90,46 x 9 miesięcy i kwota 90,97 zł x 3 miesiące = 1 087,05 zł,

- za styczeń 2016 r. – 90,97 zł,

łącznie – 4 535,84 zł.

Do potrącenia nadawała się zatem kwota 33 467,46 zł (28 931,62 zł + 4 535,84 zł) jako kwota żądanego odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez powódkę.

Rekapitulując, powódce przysługiwało od pozwanych roszczenie o zachowek po S. M. w kwocie 32 906,25 zł, z kolei pozwanym przysługiwało odszkodowanie za bezumowne korzystanie z rzeczy względem powódki w kwocie 33 467,46 zł. Pozwani S. Z. i Z. Z. zgłosili zarzut potrącenia odszkodowania za korzystanie bez umowy z ich rzeczy przez W. P. (1). Skoro kwota nadająca się do potrącenia przewyższała kwotę należną na rzecz powódki to powództwo w zakresie obejmującym wyrok częściowy należało oddalić, o czym sąd orzekł.