Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2018 r. w Katowicach

sprawy z odwołania K. D. (K. D.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o składki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 15 listopada 2017 r. sygn. akt IV U 112/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 i 3 i oddala odwołanie,

2.  zasądza od K. D. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 3.150 zł (trzy tysiące sto pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu za obie instancje.

/-/SSA L.Jachimowska /-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 118/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 października 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że K. D. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy i w kwotach w niej wskazanych.

Decyzją z dnia 12 grudnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. określił, iż:

I. według stanu na dzień 23 listopada 2016 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

a) ubezpieczenia społeczne za okres od grudnia 2001 roku do stycznia 2002 roku, od marca 2002 roku do sierpnia 2002 roku, od października 2002 roku do marca
2003 roku oraz za maj 2003 roku, w łącznej kwocie 10.365,72 zł, w tym z tytułu:

- składek w wysokości 6.546,84 zł;

- odsetek w wysokości 3.734,08 zł oraz

- kosztów upomnienia w wysokości 84,80 zł;

b) na ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2001 roku do stycznia
2002 roku, od marca 2002 roku do sierpnia 2002 roku, od października 2002 roku
do marca 2003 roku oraz za maj 2003 roku, w łącznej kwocie 4.216,87 zł,
w tym z tytułu:

- składek w wysokości 1.531,01 zł;

- odsetek w wysokości 2.601,06 zł oraz

- kosztów upomnienia w wysokości 84,80 zł;

c) Fundusz Pracy za okres od grudnia 2001 roku do stycznia 2002 roku, od marca 2002 roku do sierpnia 2002 roku, od października 2002 roku do marca 2003 roku
oraz za maj 2003 roku, w łącznej wysokości 1.344,67 zł, w tym z tytułu:

- składek w wysokości 466,17 zł;

- odsetek w wysokości 793,70 zł oraz

- kosztów upomnienia w wysokości 84,80 zł.

II. warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz wydanym na jej podstawie rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w C. wniósł o odrzucenie odwołania od decyzji z dnia 3 października 2016 roku, a w przypadku przyjęcia sprawy do rozpoznania o oddalenie odwołania. Domagał się także oddalenia odwołania od decyzji z dnia 12 grudnia 2016 roku oraz zasądzenia kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy - Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie:

1. odrzucił odwołanie od decyzji z dnia 3 października 2016 roku;

2. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 12 grudnia 2016 roku w punkcie II o tyle,
że stwierdził, iż warunkiem umorzenia należności określonych w punkcie I decyzji jest spłata należności niepodlegających umorzeniu z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Pracowniczych
w wysokości 7.819,85 zł w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się tej decyzji
i oddalił odwołanie w pozostałej części;

3. zniósł między stronami wzajemnie koszty zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, iż K. D., urodzony się (...), od dnia 15 maja 1994 roku do 30 listopada 2003 roku prowadził własną działalność gospodarczą. Jej przedmiotem było blacharstwo, lakiernictwo i konserwacje.
Od grudnia 1999 roku płatnik składek zalegał z zapłatą składek, z tytułu prowadzonej działalności.

W dniu 18 grudnia 2002 roku organ rentowy, w rozpatrzeniu wniosku odwołującego z dnia 15 listopada 2002 roku, określił warunki restrukturyzacji.
Z uwagi na ich niespełnienie, organ rentowy decyzją z dnia 29 kwietnia 2004 roku umorzył postępowanie restrukturyzacyjne. W międzyczasie, organ rentowy
na podstawie tytułów wykonawczych wystawionych w okresie od 28 marca 2002 roku do 13 października 2003 roku wszczął, za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w K., postępowanie egzekucyjne przeciwko K. D..

Postępowanie to dnia 13 lutego 2007 roku zostało umorzone z powodu jego nieściągalności.

Pismem z dnia 26 lipca 2016 roku, doręczonym ojcu odwołującego w dniu
29 lipca 2016 roku, organ rentowy poinformował K. D. o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek
na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od stycznia 2001 roku do maja 2003 roku.

W dniu 6 października 2016 roku, na adres wskazany przez ubezpieczonego, doręczona została decyzja z dnia 3 października 2016 roku.

W dniu 23 listopada 2016 roku K. D. złożył wniosek o umorzenie należności.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd Okręgowy wskazał, iż nie znalazł podstaw do przywrócenia terminu do złożenia przez K. D. odwołania
od decyzji z dnia 3 października 2016 roku określającej wysokość jego zadłużenia
z tytułu składek. Sąd I instancji nie dał bowiem wiary odwołującemu, iż nie miał
on wiedzy o powyższej decyzji, a w konsekwencji nie mógł jej zaskarżyć w terminie. Uzasadnił, iż sporna decyzja wysłana została na adres wskazany przez płatnika składek i odebrana została przez matkę ubezpieczonego w dniu 6 października
2016 roku. Wniosek o umorzenie należności K. D. złożył w dniu
23 listopada 2016 roku, to niewątpliwie najpóźniej w tej dacie musiał wiedzieć
o decyzji z dnia 3 października 2016 roku. Odwołanie od niej złożone zostało natomiast blisko 4 miesiące później, co w ocenie Sądu I instancji, wyklucza obecnie możliwość przywrócenia terminu do jej zaskarżenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art 477 ⁹ § 3 k.p.c. odrzucił odwołanie od decyzji z dnia 3 października 2016 roku.

Sąd Okręgowy wskazał również, iż w takiej sytuacji bez znaczenia pozostają twierdzenia ubezpieczonego dotyczące przedawnienia składek określonych w decyzji z dnia 3 października 2016 roku.

Na marginesie wskazał, iż art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października
1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 963
ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 roku, przewidywał,
iż należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, o którym mowa w ust. 5, po upływie 10 lat, licząc
od dnia, w którym stały się wymagalne. Następnie ustawą z dnia 18 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2002 roku nr 241, poz. 2074) zmieniono od dnia 1 stycznia 2003 roku treść art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określając, iż należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5- 5d. Następnie art. 11 ustawy
z dnia 16 września 2011 roku o redukcji niektórych obowiązków obywateli
i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011 roku nr 232, poz. 1378) od dnia 1 stycznia 2012 roku w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dokonano zmiany terminu przedawnienia z 10 lat na lat 5. Tym niemniej, w art. 27 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej wskazano, iż do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa
w art. 24 ust. 4 ustawy wymienionej w art. 11, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 roku, stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą,
z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 roku. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 roku nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje
z upływem tego wcześniejszego terminu. Zgodnie jednak z art. 24 ust. 5a ustawy, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a (umowy umożliwiającej dłużnikowi rozłożenia należności na raty lub odroczenie termin płatności), do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty. Z kolei w myśl
art. 24 ust. 5b ustawy, bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. W niniejszej sprawie czynności związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym, tj. za okres od grudnia 2002 roku do kwietnia 2004 roku,
jak i prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym, tj. w okresie od marca 2003 roku do lutego 2007 roku spowodowały wydłużenie okresu przedawnienia powyższych należności do około 5 lat.

Sąd Okręgowy za częściowo zasadne uznał natomiast odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 12 grudnia 2016 roku.

Wskazał, iż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku
o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551), na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego
2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu
art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1. która przed dniem 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8;

2. innej, niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika Urzędu Skarbowego lub komornika sądowego.

Umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika Urzędu Skarbowego lub komornika sądowego (ust. 6).

Jak natomiast stanowi art. 1 ust. 8 ustawy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie
na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek,
o którym mowa w ust. 2 oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika Urzędu Skarbowego lub komornika sądowego (ust. 10).

W myśl art. 1 ust. 11 ustawy, niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8.

Z treści art. 1 ust. 8 ustawy wynika, iż decyzja o umorzeniu należności składkowych winna składać się z dwóch elementów, a mianowicie z części określającej należności podlegające umorzeniu, jak również części regulującej warunki tego umorzenia. Przez warunki umorzenia należy rozumieć informację dotyczącą kwot niepodlegających umorzeniu wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi oraz wskazanie terminu, w jakim należności te powinny zostać spłacone. W niniejszej sprawie organ rentowy w pkt I decyzji wskazał należności podlegające umorzeniu. Odnosząc się zaś do warunków umorzenia ograniczył się jedynie do wskazania terminu, w którym należności niepodlegające umorzeniu powinny zostać uiszczone, uchylając się jednak od podania wnioskodawcy kwot tych należności. Powyższe zaś pozbawiło odwołującego możliwości zaskarżenia decyzji w tym zakresie i uzasadniało konieczność zmiany tej decyzji jako nieprawidłowej. Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdził przykładowo Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia
10 grudnia 2014 roku, w sprawie sygn. akt II AUa 671/14 ((...)), zgodnie z którym w decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej, powinny zostać określone nie tylko kwoty należności z tytułu nieopłaconych składek i innych należności wymienionych w ust. 1 i 6, podlegające umorzeniu, ale również warunki umorzenia, o których mowa w przepisach ust. 10-12 art. 1 ustawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest w decyzji z art. 1 ust. 8 warunki te określić, tzn. skonkretyzować poprzez podanie kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i FEP
za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku, do których opłacenia jest obowiązany wnioskodawca wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi wymienionymi w ustawie oraz poprzez wskazanie terminu, w jakim należności te podlegają spłacie. Analogicznie orzekł Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 8 października
2015 roku, w sprawie sygn. akt III AUa 147/15 (Lex nr 1916656), zgodnie
z którym skoro jednym z warunków umorzenia zaległości jest zapłata należności niepodlegających umorzeniu, to w decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy
z 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, musi zostać wskazana ta kwota.

Sąd I instancji uzasadnił, iż z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że w przypadku K. D. należności niepodlegające umorzeniu dotyczą składek:

• na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych:

- za grudzień 2001 roku w wysokości 191,30 zł wraz z odsetkami w wysokości 358 zł;

- za styczeń 2002 roku w wysokości 191,30 zł wraz z odsetkami w wysokości 353 zł;

- za marzec 2002 roku w wysokości 193,63 zł wraz z odsetkami w wysokości 349 zł;

- za kwiecień 2002 roku w wysokości 193,63 zł wraz z odsetkami w wysokości 345 zł;

- za maj 2002 roku w wysokości 193,69 zł wraz z odsetkami w wysokości 341 zł;

- za czerwiec 2002 roku w wysokości 193,69 zł wraz z odsetkami w wysokości 337 zł;

- za lipiec 2002 roku w wysokości 193,69 zł wraz z odsetkami w wysokości
333 zł;

- za sierpień 2002 roku w wysokości 193,69 zł wraz z odsetkami w wysokości 333 zł;

- za październik 2002 roku w wysokości 146,36 zł wraz z odsetkami
w wysokości 244 zł;

- za listopad 2002 roku w wysokości 146,36 zł wraz z odsetkami w wysokości 242 zł;

- za grudzień 2002 roku w wysokości 146,36 zł wraz z odsetkami w wysokości 240 zł;

- za styczeń 2003 roku w wysokości 147,60 zł wraz z odsetkami w wysokości 240 zł;

- za luty 2003 roku w wysokości 147,60 zł wraz z odsetkami w wysokości
238 zł;

- za marzec 2003 roku w wysokości 147,60 zł wraz z odsetkami w wysokości 236 zł;

- za maj 2003 roku w wysokości 147,60 zł wraz z odsetkami w wysokości 233 zł

oraz dodatkowej opłaty w wysokości 600 zł;

• na Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych:

- za maj 2003 roku w wysokości 26,01 zł wraz z odsetkami w wysokości 41 zł oraz dodatkowej opłaty w wysokości 110 zł oraz

• na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

• za grudzień 2001 roku w wysokości 0,42 zł;

• za styczeń 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za marzec 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za kwiecień 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za maj 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za czerwiec 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za lipiec 2002 roku w wysokości 0,42 zł; 

• za sierpień 2002 roku w wysokości 0,42 zł;

• za październik 2002 roku w wysokości 0,81 zł;

• za listopad 2002 roku w wysokości 0,82 zł;

• za grudzień 2002 roku w wysokości 0,59 zł;

• za styczeń 2003 roku w wysokości 0,60 zł;

• za luty 2003 roku w wysokości 2,36 zł;

• za marzec 2003 roku w wysokości 0,60 zł;

• za maj 2003 roku w wysokości 0,60 zł oraz dodatkowej opłaty w wysokości
40 zł.

Tym samym, to te kwoty winny zostać wyszczególnione w punkcie II decyzji.

Z tego też względu, Sąd Okręgowy w tym zakresie na podstawie art. 477 ¹⁴
§ 2 k.p.c. orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

Uwzględniając natomiast wynik postępowania, tj. biorąc pod uwagę, iż każda ze stron wygrała proces w takiej samej części, Sąd I instancji na podstawie
art. 100 k.p. zniósł między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył organ rentowy, zaskarżając
je w części:

- co do pkt 2 stwierdzającego, że warunkiem umorzenia należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 7.819,85 zł w terminie 12 miesięcy.

Zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez ich błędną wykładnię, a to:

• art. 1 ust. 8 i 10 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1551 ze zm.) i wbrew treści tego przepisu, zobowiązanie organu rentowego do wskazania w treści decyzji kwoty należności niepodlegających umorzeniu, pomimo braku podstaw prawnych dla sformułowania takiego zobowiązania.

Powołując powyższe, wniósł o zmianę orzeczenia Sądu I instancji w części dotyczącej zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz zasądzenie
od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje.

Rozpoznając apelację organu rentowego, Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja organu rentowego zasłużyła na uwzględnienie. Podane w niej argumenty znalazły pełną akceptację Sądu Apelacyjnego.

Przede wszystkim należy wskazać, iż odwołujący skorzystał z dobrodziejstwa ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U.
z 2012 roku poz.1551) i złożył w tym zakresie w dniu 23 listopada 2016 roku stosowny wniosek do organu rentowego. Wniosek ten został rozpatrzony pozytywnie, a jego skutkiem była kontrolowana decyzja. Decyzja określała warunki, jakie powinien spełnić wnioskodawca, aby nieopłacone należności składkowe uległy umorzeniu; wskazywała też, iż należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia
1999 roku, nieobjęte postępowaniem o umorzenie, należy uregulować w terminie
12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji wraz z odsetkami. Brak wyrzeczenia w decyzji warunkowej odnośnie określenia należności niepodlegających umorzeniu nie oznacza automatycznego zakwestionowania prawidłowości decyzji odmawiającej umorzenia należności, wydanej na podstawie art. 1 ust. 13 pkt 2 cytowanej ustawy
z dnia 9 listopada 2012 roku. Wysokość kwot do zapłaty winna była być doskonale znana odwołującemu, jako osobie prowadzącej działalność gospodarczą. Kwota składek do zapłaty wynikała z treści deklaracji, składanych co miesiąc do organu rentowego w oparciu o obowiązek określony przepisami ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, a w szczególności
z art. 46 ust. 1, gdzie wskazano, iż płatnik składek jest obowiązany obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Niedopełnienie tego obowiązku skutkowało odpowiedzialnością karną - w oparciu o treść art. 98 ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy. Obowiązek prowadzenia dokumentacji obejmującej listy wypłaconych pracownikom wynagrodzeń wynika nadto z treści przepisu § 8 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. nr 62, poz. 286 ze zm.). Płatnik winien był zatem posiadać stosowną dokumentację, zwłaszcza w obliczu faktu, iż posiadał wiedzę
co do tego, że stosowne składki nie zostały przez niego zapłacone. Sąd Apelacyjny podziela przy tym pogląd wyrażony w uzasadnieniu do wyroku z dnia 6 kwietnia
2016 roku, wydanego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku do sprawy III AUa 1789/15, gdzie wskazano, iż bierne zachowanie się przedsiębiorcy, ograniczone do złożenia wniosku, stanowi nadużycie z perspektywy istoty i celu ustawy abolicyjnej; ustawa
ta miała na celu pomóc dłużnikom, ale na określonych w niej warunkach.
To wnioskodawca, chcący skorzystać z dobrodziejstwa ustawy winien wykazać się należytą starannością w wypełnieniu obowiązków warunkujących możliwość umorzenia nieopłaconych należności składkowych. Jak podkreślił to Sąd
Apelacyjny w Gdańsku, a Sąd w niniejszym składzie akceptuje ten pogląd, celem ustawy abolicyjnej było złagodzenie skutków w istocie nagannych
zachowań płatników składek, polegających na nieopłaceniu w ogóle,
bądź też opłaceniu w niewłaściwej wysokości czy z opóźnieniem - składek
na ubezpieczenie społeczne.

Zwraca uwagę niekonsekwencja działań ubezpieczonego, skoro z jednej strony zgłasza zarzut przedawnienia składek, a z drugiej strony składa wniosek
o umorzenie należności objętych ustawą; wypada przy tym wskazać,
iż dobrodziejstwem ustawy objęte są składki na ubezpieczenia za okres od dnia
1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku, a zatem w okresie, do którego odnosił się chybiony - jak to zasadnie wskazał Sąd I instancji - zarzut
przedawnienia.

Sąd Okręgowy, zmieniając w punkcie II kontrolowaną decyzję, wskazał
na konieczność spłaty składek w łącznej wysokości 7.819,85 zł, obejmującej należności niepodlegające umorzeniu na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych,
na Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - wraz z odsetkami od nich oraz kwotami opłaty dodatkowej. Umknęło jednak uwadze tego Sądu, iż dyspozycja art. 1 ust. 10 cytowanej ustawy oprócz odsetek oraz opłat dodatkowych wymaga zwolnienia się z długu również w zakresie opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Rzeczą dłużnika jest w tej sytuacji zasięgnięcie informacji w organie rentowym o wysokości tego zadłużenia.
Organ rentowy zasadnie podnosił w apelacji, iż omawiana ustawa nie zawiera
podstaw prawnych do sformułowania zobowiązania w zakresie kwot objętych obowiązkiem spłaty i to już na etapie wydania decyzji warunkowej w zakresie zastosowania abolicji. Dłużnik od chwili uprawomocnienia się takiej decyzji
ma termin 12 miesięcy na dokonanie wszystkich spłat i poza wysokością kwot,
co do których winien posiadać pełne rozeznanie, winien uiścić wszystkie kwoty
objęte dyspozycją treści art. 1 ust. 10 ustawy, a wysokość których może
ujawnić, współpracując z organem rentowym i przekazując mu pełne dane, w tym ewentualnie pochodzące od innych organów - naczelnika urzędu skarbowego
lub komornika sądowego. Dopiero tak ujawnione i opłacone zobowiązania
mogą stanowić podstawę do realizacji decyzji warunkowej. W żadnym razie kwota
do zapłaty nie może wynikać z załącznika do pisma procesowego, na co wskazywał Sąd I instancji.

Reasumując, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do kwestionowania treści kontrolowanej decyzji odmawiającej umorzenia należności na podstawie art. 1 ust.
13 pkt 2 cytowanej ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność pod warunkami określonymi w punkcie 2 decyzji i na tej podstawie dokonał zmiany zaskarżonego wyroku, opierając swoje rozstrzygnięcie na treści
art. 386 § 1 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach w punkcie 2 wyroku zostało oparte na treści
art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 507) i uwzględnia wartość przedmiotu sporu, stanowiącą kwotę należności głównej, w zakresie której dokonano odmowy umorzenia należności, biorąc pod uwagę należne koszty za prowadzenie sprawy
w pierwszej i drugiej instancji.

/-/SSA L.Jachimowska /-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR