Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III S 322/19

POSTANOWIENIE

Dnia 20 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący-Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

Sędziowie Sądu Okręgowego Barbara Braziewicz

Artur Żymełka

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 sierpnia 2019 r.

sprawy ze skargi D. N.

z udziałem Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w T. G.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

w sprawie o sygn. akt I C 280/16 Sądu Rejonowego w T. G.

postanawia:

oddalić skargę.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Barbara Braziewicz

UZASADNIENIE

Skarżąca D. N. wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której żądała: stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w T. G. (w sprawie o sygn. akt I C 280/16) oraz przyznania jej kwoty 6.000 zł i kosztów postępowania skargowego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy, na podstawie akt o sygn. I C 280/16 Sądu Rejonowego w T. G., ustalił następujący przebieg postępowania.

25 lutego 2016r. do Sądu Rejonowego w T. G. wpłynął pozew D. N. o zapłatę.

Zarządzeniem z 26 lutego 2016 r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 21 kwietnia 2016 r. Rozprawa ta została odroczona na 23 czerwca 2016 r. celem przesłuchania świadka oraz powódki.

Rozprawa z 23 czerwca 2016r. została odroczona z terminem z urzędu celem przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. 27 czerwca 2016r. akta zostały przesłane biegłemu.

Zarządzeniem z 9 sierpnia 2016r. zobowiązano świadka do udostępnienia biegłemu samochodu celem dokonania jego oględzin. Zarządzenie wykonano 10 sierpnia 2016 r.

25 sierpnia 2016r. do Sądu wpłynął wniosek biegłego o przedłużenie terminu do sporządzenia opinii. W tym samym dniu wydano zarządzenie w przedmiocie przedłużenia terminu do sporządzenia opinii. 6 października 2016 r. do Sądu wpłynęła opinia biegłego.

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2016r. przyznano biegłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia zostały wysłane 3 stycznia 2017r.

Zarządzeniem z 31 stycznia 2017r. przesłano biegłemu akta celem wydania opinii uzupełniającej. Zarządzenie wykonano 22 marca 2017r.

9 lutego 2017r. do Sądu wpłynęło pismo powoda stanowiące rozszerzenie powództwa. Zarządzenie z dnia 9 lutego 2017r. zobowiązano pełnomocnika powódki do złożenia odpisu pisma z dnia 31 stycznia 2017r. Zarządzenie wykonano 22 marca 2017r.

10 kwietnia 2017r. do Sądu wpłynęła opinia uzupełniająca.

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2017 r. przyznano biegłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia zostały wysłane 26 maja 2017r. Zarządzeniem 27 kwietnia 2017 r. wyznaczono termin rozprawy na 28 czerwca 2017r. Rozprawę odroczono do 26 września 2017r. celem uzupełniającego przesłuchania świadka.

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2017 r. przyznano biegłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia zostały wysłane 4 września 2017 r.

Rozprawa z dnia 26 września 2017r. została odroczona z terminem z urzędu celem sporządzenia opinii biegłego.

Akta zostały wysłane biegłemu w dniu 26 września 2017r.

17 listopada 2017r. do Sądu wpłynęło pismo biegłego w którym biegły wnosił o zwolnienie od przeprowadzenia osobistych pomiarów. Zarządzeniem z 20 listopada 2017 r. zobowiązano biegłego do sporządzenia opinii zgodnie z treścią zlecenia.

Zarządzeniem z 29 grudnia 2017r. zobowiązano świadka o udostępnienie pojazdu celem przeprowadzenia oględzin. Zarządzenie wykonano w dniu 29 grudnia 2017 r.

19 marca 2018 r. do Sądu wpłynęła opinia uzupełniająca.

Postanowieniem z dnia 30 marca 2018r. przyznano biegłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia zostały wysłane 3 kwietnia 2018 r.

Zarządzeniem 20 marca 2018 r. wyznaczono termin rozprawy na 26 kwietnia 2018 r. Na rozprawie przesłuchano biegłego. Nadto rozprawę odroczono do 12 czerwca 2018 r. celem wykonania zarządzeń wydanych na rozprawie.

Zarządzeniem z 4 maja 2018 r. zobowiązano do wypłaty biegłemu wynagrodzenia. Zarządzenie wykonano 7 maja 2018 r.

Postanowieniem z dnia 18 maja 2018 r. przyznano biegłemu wynagrodzenie. Odpisy postanowienia zostały wysłane 21 maja 2018 r.

Na rozprawie w dniu 12 czerwca 2018r. celem wykonania zobowiązania (zwrócono się do P. (...) o udzielenie w terminie 14 dni informacji w jakiej technologii wykonane są felgi aluminiowe C. (...)) rozprawę odroczono do dnia 20 września 2018 r. Odpowiedź wpłynęła do Sądu 21 czerwca 2018r.

Rozprawę z dnia 20 września 2018r. odroczono do 14 lutego 2019r. celem przesłuchania świadka. Na rozprawie w dniu 14 lutego 2019r. przesłuchano świadka po czym rozprawę odroczono do dnia 19 marca 2019 r.

Rozprawę z dnia 19 marca 2019r., z uwagi na nieobecność sędziego, odroczono do dnia 6 czerwca 2019 r.

Rozprawę z dnia 6 czerwca 2019r., z uwagi na nieobecność sędziego, odroczono do dnia 2 października 2019 r.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 75) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Badanie, czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...); wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., (...); decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 29 maja 2012r., (...), wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...)).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. (...) 3/13, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013r. sygn. akt II S 33/12; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010r. sygn. akt II S 28/10; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 września 2015r., II S 18/15).

Ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12 miesięcy, (porównaj: postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2006 r., I (...) 64/06 i z dnia 24 lipca 2008 r., (...) 20/08 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., (...) 96/05), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy. Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, co niewątpliwie ma miejsce w analizowanej sprawie wszczętej w marcu 2014r., nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, o przewlekłości postępowania nie decyduje ogólny czas trwania postępowania ani też odczucia skarżącego, a jedynie taki przypadek, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jej wyjaśnienia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także charakter sprawy, zachowanie strony, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. (porównaj: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2013r., (...) 9/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. (...) 1/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., (...) 8/12).

Przewlekłość postępowania musi być nadto następstwem okoliczności, które pozostają w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością organu prowadzącego postępowanie. Tym samym, jeżeli zwłoka wynika z zachowania strony, uczestników postępowania lub innych organów, na które organ prowadzący postępowanie nie ma wpływu, a równocześnie podejmuje on skutecznie działania dyscyplinujące i naprawcze, zmierzające do jak najszybszego zakończenia sprawy, to brak jest podstaw do stwierdzenia w takich okolicznościach o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 maja 2013r., I ACa 36/13).

Nie można również pominąć tzw. czynnika ludzkiego. Pomimo, iż sąd ma obowiązek rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki wszystkich wniesionych spraw, nie można całkowicie abstrahować od obciążenia sędziego pracą, jak również pomijać realia funkcjonowania sądów, na które to realia składa się przede wszystkim ilość i rodzajowość rozpoznawanych spraw, ale też charakter podejmowanych przez sądy czynności, za którymi stoją interesy konkretnych podmiotów i które tym samym wymagają analizy, namysłu i rozwagi. (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013r. II S 33/12; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2013r., III S 5/13).

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 75 z późniejszymi zmianami) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Badanie, czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...) LEX nr 1252840; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., (...)LEX nr 1285173; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...) LEX nr 1252838).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. (...) 3/13 LEX nr 1318217, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2017r., (...) 51/17, LEX nr 2428250; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 września 2017r. II S 12/17, KZS 2017/9/72; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 września 2015r., II S 18/15, KZS 2015/9/43, LEX nr 1797142)

Ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12 miesięcy, (porównaj: postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2006 r., I (...) 64/06 LEX nr 360307 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., III SPP 96/05 OSNP 2005/23/384), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy jak również aktualnej treści art. 12 ust. 4 w/w ustawy znowelizowanej art. 6 ustawy z dnia z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016r. poz. 2103). Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, o przewlekłości postępowania nie decyduje ogólny czas trwania postępowania ani też odczucia skarżącego, a jedynie taki przypadek, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne do jej wyjaśnienia, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także charakter sprawy, zachowanie strony, a w szczególności strony, która zarzuca przewlekłość postępowania. (porównaj: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2013r., (...) 9/13 LEX nr 1342903; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. (...) 1/13 LEX nr 1288769; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., (...) 8/12 LEX nr 1171299).

Przewlekłość postępowania musi być nadto następstwem okoliczności, które pozostają w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością organu prowadzącego postępowanie. Tym samym, jeżeli zwłoka wynika z zachowania strony, uczestników postępowania lub innych organów, na które organ prowadzący postępowanie nie ma wpływu, a równocześnie podejmuje on skutecznie działania dyscyplinujące i naprawcze, zmierzające do jak najszybszego zakończenia sprawy, to brak jest podstaw do stwierdzenia w takich okolicznościach o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 maja 2013r., I ACa 36/13 LEX nr 1327563).

Nie można również pominąć tzw. czynnika ludzkiego. Pomimo, iż sąd ma obowiązek rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki wszystkich wniesionych spraw, nie można całkowicie abstrahować od obciążenia sędziego pracą, jak również pomijać realia funkcjonowania sądów, na które to realia składa się przede wszystkim ilość i rodzajowość rozpoznawanych spraw, ale też charakter podejmowanych przez sądy czynności, za którymi stoją interesy konkretnych podmiotów i które tym samym wymagają analizy, namysłu i rozwagi. (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013r. II S 33/12 LEX nr 1246709; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2013r., III S 5/13 LEX nr 1322063).

Przenosząc wskazane powyżej rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy uznać należało, że nie zaistniały podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania sądowego w przedmiotowej sprawie. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało zainicjowane w lutym 2016r., a zatem czas jego trwania znacznie wykracza poza wskazany okres 12 miesięcy. Niemniej jednak, sama ta okoliczność nie może świadczyć o zaistnieniu stanu przewlekłości postępowania sądowego. Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że wpływ na czas trwania postępowania mają strony. Zwrócić należy uwagę, że przygotowanie opinii przez biegłego było wydłużane postawą innych uczestników postępowania (I. K.), z która biegły nie mógł nawiązać kontaktu. Nadto również wnioski dowodowe zgłaszane przez obie strony wpływają na ogólny czas trwania postępowania, przy czym należy podkreślić, że Sąd I instancji reaguje na wszystkie zgłaszane wnioski i przeszkody procesowe niezwykle szybko, od kilku do kilkunastu dni.

Z przytoczonych wyżej względów na mocy art. 12 ust. 1 powołanej ustawy Sąd Okręgowy oddalił skargę jako nie znajdującą usprawiedliwionych podstaw prawnych.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Barbara Braziewicz