Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2019 r. w Warszawie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 1 czerwca 2018 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. S. prawo do rekompensaty.

UZASADNIENIE

M. S. w dniu 3 lipca 2018 r. złożył odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga
w W. od decyzji w/w organu rentowego z dnia 1 czerwca 2018 r., znak: (...)Odwołujący zaskarżył decyzję w części odmawiającej mu prawa do rekompensaty za wykonywanie pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony wniósł
o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Kombinacie Budowlanym z siedzibą w L. od dnia 1 października 1982 r. do dnia
31 marca 1994 r. oraz w T. – I. z siedzibą w N. od dnia 25 lipca 1994 r. do dnia 31 grudnia 2000 r. Odwołujący wskazał,
że do dnia 31 grudnia 1994 r. pracował na stanowisku betoniarza, zaś od dnia 1 stycznia
1995 r. jako mistrz budowlany. Ubezpieczony podniósł, że wykonywał pracę ciężką fizycznie w hałasie przekraczającym ustalone normy ( k. 3-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 17 sierpnia 2018 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy wskazał, że z akt sprawy wynika, iż odwołujący nie spełnia warunków do przyznania rekompensaty, ponieważ nie udowodnił on 15 lat pracy
w szczególnych warunkach ( k. 5 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zakład Produkcji (...) z siedzibą w L. (następnie (...) Kombinat Budowlany i Przedsiębiorstwo Budownictwa (...)) zawarł
z odwołującym umowę o pracę w dniu 10 listopada 1976 r. na stanowisku robotnika budowlanego w pełnym wymiarze czasu pracy ( k. 59 a. e.).

(...) Kombinat Budowlany pismem z dnia 11 lipca 1983 r. powierzył odwołującemu z dniem 1 lipca 1983 r. obowiązki na stanowisku pracy betoniarza. Następnie pismem z dnia 13 lutego 1984 r. ubezpieczonemu powierzono obowiązki brygadzisty począwszy od dnia 1 marca 1984 r. ( k. 63-65 a. e. i k. 39 a. o.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 marca 1994 r. odwołujący był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w okresie od dnia 10 listopada 1976 r. do dnia 31 marca 1994 r. na stanowiskach robotnika budowlanego i betoniarza ( k. 11 a. e.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 grudnia 1994 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) S.A. Zakład (...) z siedzibą w N. w okresie od dnia 25 lipca 1994 r.
do dnia 31 grudnia 1994 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zbrojarza-betoniarza. Jednocześnie w wystawionym świadectwie przez T. – I. Sp.
z o.o. z siedzibą w N. wskazano, że stanowisko pracy zajmowane przez ubezpieczonego jest wymienione w wykazie C, dziale III, pkt 2 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1983 r.
( k. 37-39 a. e. i k. 1 a. o.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 grudnia 2000 r. odwołujący był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w N. w okresie od dnia 1 stycznia 1995 r. do dnia 31 grudnia 2000 r. w pełnym wymiarze czasu pracy
|na stanowisku mistrza budowlanego. Wskazano również, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na w/w stanowisku, które jest wymienione w wykazie B, dziale III, pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. ( k. 41 a. e.).

Odwołujący został zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)
w 1976 r. na stanowisku robotnika budowlanego. Do jego obowiązków należało wyprodukowanie elementów betonowych. Ubezpieczony tworzył ściany szczytowe
i zewnętrzne. Odwołujący oczyszczał formę stalową, a następnie układał witromozaikę
za pomocą kleju na papierze i wkładał zbrojenie do formy. Ubezpieczony przywiązywał haki montażowe i transportowe do zbrojenia oraz osadzał kołki do elementów montażowych. Potem następowało zalewanie betonem, jeżeli forma, do której wchodziło 4-5 metrów sześciennych betonu, była przygotowana. (...) był tworzony na hali i wlewany do formy dzięki ośmiu wibratorom powodujących dobre ułożenie. Odwołujący pracował przy każdym etapie produkowania elementów betonowych w sześcioosobowej brygadzie. W hali panował hałas. Praca odbywała się na trzy zmiany w akordzie przez cały rok. Ubezpieczony wykonywał tą samą pracę. Odwołujący będąc zatrudnionym na stanowisku robotnika budowlanego mógł korzystać dłużej z odzieży roboczej niż na stanowisku betoniarza. Ubezpieczony będąc brygadzistą również wykonywał te same obowiązki ( zeznania odwołującego, k. 38-39 a. s.).

M. S. w dniu 28 marca 2018 r. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. o przyznanie prawa do emerytury. Po rozpoznaniu wniosku organ rentowy wydał decyzję z dnia 25 kwietnia 2018 r., znak: (...), zgodnie z którą przyznał odwołującemu zaliczkę na poczet przysługującej emerytury
( k. 1 i 49 a. e.).

Odwołujący w dniu 9 maja 2018 r. złożył wniosek do organu rentowego o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zaskarżoną decyzją z dnia 1 czerwca 2018 r., znak: (...) ponownie przyznał odwołującemu zaliczkę na poczet emerytury oraz odmówił prawa do rekompensaty. Organ rentowy wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w rozumieniu przepisów art. 32 i 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nie ma ustalonego prawa do emerytury
z jakiegokolwiek tytułu, w tym z tytułu pracy w szczególnych warunkach albo do emerytury pomostowej. Organ rentowy stwierdził, że odmowa prawa do rekompensaty wynika z braku udowodnienia przez odwołującego 15 lat pracy w szczególnych warunkach ( k. 93 i 119 a. e.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych i osobowych oraz w oparciu
o zeznania odwołującego. Treść wynikająca z dokumentów była wiarygodnym dowodem
w sprawie i nie była kwestionowana przez strony procesu. Na podstawie akt osobowych ustalono na jakich stanowiskach pracy był zatrudniony ubezpieczony w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...). W ocenie Sądu zeznania odwołującego
w zakresie, w jakim ustalono stan faktyczny, korelują z dokumentami zebranymi w sprawie
i są w pełni wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddziału w W. z dnia 1 czerwca 2018 r., znak: (...) jest zasadne
i podlega uwzględnieniu.

W ocenie Sądu spór pomiędzy stronami dotyczył ustalenia, czy odwołujący legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, który uprawniałby do przyznania mu prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Pozostałe kwestie związane ze spełnieniem przesłanek do otrzymania rekompensaty nie były sporne
i nie budziły wątpliwości pomiędzy stronami procesu.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 664 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą pomostową’’, rekompensata
to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.), zwanej dalej ,,ustawą emerytalną’’, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, przy czym wiek emerytalny powyższej kategorii pracowników, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których pracownikom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, o których mowa w powołanym art. 184 ustawy emerytalnej, nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) zwanego dalej ,,rozporządzeniem’’. Jednakże nabycie uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik ma obowiązek wykonywać ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy w świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia.

Odwołujący był zatrudniony w (...) Kombinacie Budowlanym z siedzibą
w L. od dnia 10 listopada 1976 r. do dnia 31 marca 1994 r. oraz w T. – I. z siedzibą w N. od dnia 25 lipca 1994 r. do dnia
31 grudnia 2000 r. W toku postępowania sądowego zgromadzono akta osobowe z pierwszego okresu pracy ubezpieczonego. Zgodnie z ich zapisami odwołujący zajmował stanowiska pracy: robotnika budowlanego od dnia 10 listopada 1976 r., betoniarza od dnia 1 lipca 1983 r. oraz brygadzisty od dnia 1 marca 1984 r. W ocenie Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe dało podstawę do uznania, że odwołujący pracował w (...) Kombinacie Budowlanym w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej. Należy wskazać, że praca ubezpieczonego została zakwalifikowana w wykazie A będącym załącznikiem do rozporządzenia w dziale V pod pozycją 4 jako praca wykonywana
w warunkach szczególnych. Zgodnie z w/w punktem, do prac w warunkach szczególnych rozporządzenie zaliczało min. prace zbrojarskie i betoniarskie. Zdaniem Sądu takie prace wykonywał ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia w (...) Kombinacie Budowlanym. Odwołujący od 1976 r. produkował elementy betonowe na hali, gdzie panował hałas. Ubezpieczony wykonywał pracę na każdy etapie produkcji w pełnym wymiarze czasu wciągu całego roku. Sąd zważył, że pomimo zmian stanowiskowych, M. S. faktycznie realizował te same obowiązki. W myśl poglądów wypracowanych przez orzecznictwo nie można przyjąć, że istotny dla stwierdzenia wykonywania pracy
w szczególnych warunkach jest wyłącznie rodzaj tej pracy, bowiem biorąc pod uwagę treść art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości psychofizycznej dla zdrowia ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, należy przede wszystkim stwierdzić (ustalić i ocenić), czy konkretne stanowisko narażone jest
na ekspozycję na czynniki szkodliwe w różnym stopniu w zależności od tego, w którym dziale - branży jest umiejscowione. Jeżeli bowiem uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika właśnie z jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej w innym dziale gospodarki. Natomiast w sytuacji, gdy stopień szkodliwości czy uciążliwości danego rodzaju pracy nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, w której jest ona wykonywana, brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia została przyporządkowana do innego działu ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia
18 października 2017 r., sygn. akt III AUa 106/17). Nie można przyjąć, że istotny dla stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest wyłącznie rodzaj tej pracy, a bez znaczenia pozostaje okoliczność zatrudnienia pracownika w określonym sektorze gospodarki. Biorąc pod uwagę treść art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości psychofizycznej dla zdrowia ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, należy przede wszystkim stwierdzić, czy konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w różnym stopniu
w zależności od tego, w którym dziale przemysłu (gospodarki) jest umiejscowione. Jeżeli bowiem uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika właśnie z jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej
w innym dziale gospodarki. Natomiast w sytuacji, gdy stopień szkodliwości lub uciążliwości danego rodzaju pracy nie wykazuje żadnych różnic w zależności od branży, w której jest ona wykonywana, brak jest podstaw do zanegowania świadczenia jej w warunkach szczególnych tylko dlatego, że w załączniku do rozporządzenia została przyporządkowana do innego działu przemysłu (gospodarki). Jeżeli bowiem pracownik w ramach swoich obowiązków stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach, to zróżnicowanie tych stanowisk pracy musiałoby być uznane za naruszające zasadę równości w zakresie uprawnień do ubezpieczenia społecznego pracowników wykonujących taką samą pracę ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2018 r., sygn. akt II UK 107/17).

Odwołujący wykonywał na hali jednakową pracę jako robotnik budowlany, betoniarz
i brygadzista. Rodzaj stanowiska pracy nie miał znaczenia w kontekście przyznania prawa do rekompensaty. Ubezpieczony tworzył ściany szczytowe i zewnętrzne, oczyszczając formę stalową, układając witromozaikę za pomocą kleju na papierze i wkładając zbrojenie do formy. Ubezpieczony ponadto przywiązywał haki montażowe i transportowe do zbrojenia, osadzał kołki do elementów montażowych oraz zalewał beton do przygotowanej formy. (...) zalewany był tzw. układaczem betonu. Przynależność konkretnego rodzaju pracy (stanowiska pracy) do odpowiedniej branży, w ramach której został on wymieniony w wykazie, powinna decydować o uznaniu takiej pracy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach. Taki sposób traktowania wykazów prac w szczególnych warunkach nie ma (i nie może mieć) bezwzględnego charakteru. Może zdarzyć się, że konkretny rodzaj pracy, realizowany
w ramach gałęzi przemysłu, dla której wykaz nie przewiduje uznania jej za pracę
w szczególnych warunkach, jest wykonywany w warunkach analogicznych do tych, które panują w branży, w której jest on wymieniony w wykazie, to znaczy jest narażony
na ekspozycję takich samych czynników szkodliwych oraz w takim samym stopniu, jak
w przypadku branży, w ramach której jest on uznawany za pracę w szczególnych warunkach ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt III AUa 503/16).

Sąd zważył, że cały okres zatrudnienia odwołującego w (...) Kombinacie Budowlanym z siedzibą w L. od dnia 10 listopada 1976 do dnia 31 marca 1994 r. należało uznać za pracę w warunkach szczególnych. W konsekwencji ubezpieczony legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. W związku z tym spełnił on przesłankę, od której ustawodawca uzależnił przyznanie prawa wnioskodawcy do rekompensaty. Z uwagi na powyższe Sąd nie analizował, czy ubezpieczony w drugim spornym okresie zatrudnienia w T. – I. z siedzibą w N. również pracował w warunkach szczególnych, gdyż zaliczenie pierwszego okresu skutkowało uwzględnieniem roszczenia.

Sąd na podstawie art. 477 § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

MK