Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2019r.

Sąd Okręgowy w Łomży Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : Andrzej Kordowski

Protokolant : Ewa Miciura

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2019r. w Łomży

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W. / następcy prawnego (...) Bank S.A. we W.

przeciwko B. S.

o zapłatę

I.  uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 19 marca 2019r. i powództwo oddala;

II.  zasądza od Banku (...) S.A. w W. / następcy prawnego (...) Bank S.A. we W./ na rzecz pozwanej B. S. kwotę 3.000 / trzy tysiące złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od powoda Banku (...) S.A. w W. / następcy prawnego (...) Bank S.A. we W./ kwotę 3.504 / trzy tysiące pięćset cztery/ złote tytułem brakującej opłaty od pozwu.

Sygn. akt I C 518/19

UZASADNIENIE

Powód pierwotny (...) Bank S.A. z siedzibą we W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o zasądzenie od pozwanej B. S. kwoty 130.019,71 zł wraz z odsetkami w wysokości zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie wynoszące na dzień wniesienia pozwu 14,00% w stosunku rocznym z ograniczeniem do odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 117.679,30 zł od dnia 12 marca 2019 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzi pozwem roszczenia z ksiąg bankowych, podpisanego przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 marca 2019 r. wydanym w sprawie I Nc 13/19 Sąd Okręgowy w Łomży orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W zarzutach od nakazu zapłaty strona pozwana, działając przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o uchylenie nakazu zapłaty w całości i o oddalenie powództwa w całości, ewentualnie zobowiązanie pozwanego do spłaty kwoty 130.000 zł w ratach równych po 500 zł miesięcznie, stwierdzenie, że umowa zawarta między stronami jest nieważna z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego oraz wprowadzenia pozwanego w błąd przez powoda w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz wniosła o zwolnienie jej od kosztów sądowych z uwagi na ciężką sytuację majątkową.

Sąd Okręgowy w Łomży ustalił co następuje:

W dniu 31 maja 2016 r. powód pierwotny (...) Bank S.A. z siedzibą we W. zawarł z B. S. umowę pożyczki nr (...). Umowa została zawarta na czas określony od 31 maja 2016 r. do 20 maja 2024 r. W § 1 umowy wskazano, że Bank udziela pożyczkobiorcy na jego wniosek pożyczki w kwocie 155.159,04 PLN na warunkach określonych w umowie pożyczki oraz Regulaminie udzielania pożyczek i kredytów w (...) Banku S.A. § 1 pkt. 3 przedmiotowej umowy stanowił, że zgodnie z dyspozycją pożyczkobiorcy Bank w dniu zawarcia umowy przekaże środki z przyznanej pożyczki w wysokości wskazanej w ust. 6 na rachunek (...). Pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty opłat i prowizji i innych kosztów związanych z udzieleniem pożyczki w wysokości: opłaty przygotowawczej za rozpatrzenie wniosku oraz sporządzenie i zawarcie umowy pożyczki 100 zł, prowizji bankowej od udzielonej pożyczki - 14.950,43 zł, składki ubezpieczeniowej za ubezpieczenie na wypadek czasowej niezdolności do pracy 20.108,61 zł (pobieranej za cały okres kredytowania) – (§ 1 pkt. 4). Wymienione opłaty, prowizje i inne koszty związane z udzieleniem pożyczki zostały pobrane przez Bank jednorazowo z kwoty pożyczki. Stosownie do pkt. 6 § 1 powodowy Bank przekazał pozwanemu kwotę 120.000 zł w terminie w dniu zawarcia umowy pożyczki, zgodnie z dyspozycją pożyczkobiorcy. Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę na dzień zawarcia umowy wynosiła 199.001,48 zł i składała się z całkowitej kwoty pożyczki określonej w wysokości 120.000 zł oraz całkowitego kosztu pożyczki na który składały się opłaty, prowizje i inne koszty związane z udzielaniem pożyczki oraz odsetki umowne w kwocie 43.842,44 zł. Pkt. 8 § 1 ww. umowy określał, że oprocentowanie nominalne pożyczki wynosi 6,50% w stosunku rocznym i jest stałe. Odsetki zaś naliczane są od kapitału pozostającego do spłaty. Oprocentowanie nominalne nie może w stosunku rocznym przekraczać stopy odsetek maksymalnych przewidzianych w art 359 k.c., które w dniu zawarcia umowy pożyczki wynoszą 2-krotność stopy odsetek ustawowych, czyli 10,00 % w stosunku rocznym. W przypadku gdy stopa odsetek maksymalnych będzie niższa niż określone w przedmiotowej umowie pożyczki oprocentowanie nominalne za okres, w którym stopa odsetek maksymalnych będzie niższa iż umowne oprocentowanie nominalne, Bank będzie naliczał odsetki wg obowiązującej w danym dniu stopy odsetek maksymalnych. W przypadku zaś gdy stopa odsetek maksymalnych będzie wyższa od stopy oprocentowania nominalnego określonego w umowie pożyczki, odsetki będą liczone wg oprocentowania nominalnego. Informację o wysokości aktualnie obowiązującej stopy odsetek maksymalnych Bank będzie podawał do wiadomości pożyczkobiorcy w placówkach oraz na stronach internetowych Banku.

W przypadku naliczania odsetek wg stopy odsetek maksymalnych Bank przeliczy harmonogram spłat pożyczki. W wyniku przeliczenia harmonogramu może zostać zmniejszona liczba rat i/lub może zmienić się wysokość ostatniej raty wyrównawczej, natomiast wysokość pozostałych rat pozostaje bez zmian. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pożyczki (...) wynosi 14,89 %.

Stosownie do § 2 umowy pożyczki pozwana zobowiązała się do spłaty pożyczki w 96 ratach, których wysokość wynosiła 2.072,94 zł z wyjątkiem ostatniej raty wyrównawczej, która wynosiła 2.072,18 zł. Raty płatne są do każdego 20-go dnia miesiąca. Pierwsza rata płatna w dniu 20 czerwca 2016 r., a ostatnia rata wyrównawcza do dnia 20 maja 2024 r.

ust. 10 § 2 stanowił, iż w przypadku braku spłaty, w terminach określonych w umowie pożyczki, pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności Bank wezwie pożyczkobiorcę na piśmie do zapłaty zaległych kwot w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W przypadku gdy pożyczkobiorca nie ureguluje zaległości w powyższym terminie, Bank ma prawo rozwiązać umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z harmonogramem spłat pożyczka miała być spłacona w 96 ratach z których pierwsza była płatna w dniu 20 czerwca 2016 r., a ostatnia miała być spłacona 20 maja 2024 r. Do umowy pożyczki dołączona była polisa ubezpieczeniowa, gdzie ubezpieczycielem był (...) S.A. zakład ubezpieczeń w formie spółki akcyjnej.

W związku z niewywiązywaniem się zobowiązania przez pozwaną (...) Bank S.A. skierował do pozwanej pismo zatytułowane wypowiedzenie umowy pożyczki. Z pisma wynika, że zostało nadane 12 września 2018 r. W piśmie wskazano, że w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z umowy pożyczki nr PG/16054223 Euro Bank S.A. na podstawie postanowień umowy pożyczki wypowiada z dniem 18 października 2018 r. z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia, warunki umowy pożyczki i stawia całą należność z tytułu pożyczki w tan natychmiastowej wymagalności. W skład kwoty zadłużenia wchodzą: kapitał 131.773,28 zł, odsetki zaległe 5.658,42 zł, odsetki 132,68 zł, opłaty zaległe 0,00 zł, koszty windykacji 0,00 zł -, co razem stanowi kwotę 137.564,38 zł. Pismo zawierało informację, że wpłata tych środków w okresie 30 dni od daty otrzymania pisma pozwoli na uniknięcie dalszych kosztów związanych z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym. Zaś bezzwłoczna wpłata co najmniej kwoty 10.678,15 z ł spowoduje, że (...) Bank S.A. rozważy możliwość wycofania wypowiedzenia.

Pismem z dnia 14 listopada 2018 r. powodowy Bank poinformował pozwaną, że w związku z nieregulowaniem zadłużenia wynikającego z umowy nr (...) z dnia 31 maja 2016 r., podjął decyzję o dochodzeniu swoich wierzytelności na drodze postępowania sądowego, a następnie egzekucyjnego. Bank wskazał na możliwość uniknięcia negatywnych konsekwencji w/w czynności poprzez dokonanie spłaty całości zadłużenia, które na dzień sporządzenia przedmiotowego pisma wynosiło 124.693,52 zł oraz poinformował, że od kwoty 117.679,30 zł stanowiącej wymagalny kapitał naliczane są dalsze odsetki karne wg zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie. Wezwanie to zostało doręczone skutecznie pozwanej 22 listopada 2018 r. (sprawdzono przez śledzenie przesyłek).

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych (...) Banku Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 12 marca 2019 r. na dzień 12 marca 2019 r. figuruje w nich zadłużenie B. S. z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 31 maja 2016 r. (...) Bankowi S.A. przysługuje wobec ww. dłużnika roszczenie o zapłatę kwoty 130.019,71 zł. Na wymagalne zadłużenie składa się: niespłacony kapitał w kwocie 117.679,30 zł, odsetki umowne naliczone od dnia 13 kwietnia 2018 r. do dnia 18 października 2018 r. w kwocie 5.658,42 zł (które zostały policzone od kwoty kapitału według stałej stopy procentowej w wysokości wskazanej w umowie, z ograniczeniem do odsetek maksymalnych za okres od 13 kwietnia 2018 r. do 18 października 2018 r.), odsetki od należności przeterminowanych od dnia 13 kwietnia 2018 r. do dnia 11 marca 2019 r. w kwocie 6.681,99 zł wraz z dalszymi odsetkami, które obciążają pozwaną od dnia sporządzenia wyciągu z ksiąg bankowych do dnia zapłaty, obliczonymi od kwoty 117.679,30 zł według zmiennej stopy procentowej obowiązującej w Banku, która na dzień sporządzenia wyciągu wynosiła 14,00% .

1 października 2019 r. Bank (...) S.A. wstąpił w prawa dotychczasowego powoda (...) Bank S.A.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: wyciąg z ksiąg bankowych (k. 6), umowę pożyczki (k. 8-10), harmonogram spłat (k. 11-12), polisę ubezpieczeniową (k. 13), umowę cesji praw z umowy ubezpieczenia (k. 14), zgodę współmałżonka na zawarcie umowy kredytu (k. 15), załącznik do wniosku kredytowego i i wniosku kredytowego (k. 17-24), wypowiedzenia umowy (k. 25), przedsądowego wezwania do zapłaty (k. 26), potwierdzenia odbioru (k. 27), pełnomocnictwa (k, 28), odpis KRS (k. 29-32), zawiadomienia o sukcesji uniwersalnej (k. 71).

Sąd Okręgowy w Łomży zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie zauważyć należało, iż postępowanie cywilne jest kontradyktoryjne i zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z zapisem § 2 ust. 10 umowy pożyczki nr (...) w przypadku braku spłaty w terminach określonych w umowie pożyczki, pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności bank wezwie pożyczkobiorcę na piśmie, do zapłaty zaległych kwot w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W przypadku gdy pożyczkobiorca nie ureguluje zaległości w powyższym terminie Bank ma prawo rozwiązać umowę pożyczki z zachowanie 30 dniowego okresu wypowiedzenia.

Zatem wypowiedzenie umowy przez bank mogło nastąpić po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do uregulowania zaległej płatności w terminie nie krótszym niż 14 dni od otrzymania wezwania do zapłaty. Takie sformułowanie przytoczonej regulacji implikuje jednoznaczną konstatację, że wypowiedzenie umowy przez bank wymagało podjęcia dwóch odrębnych czynności, najpierw sporządzenia wezwania do zapłaty zaległej płatności pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie, gdyby wezwanie to nie przyniosło skutku, sporządzenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Nie powinno budzić przy tym wątpliwości, że zarówno wezwanie do zapłaty, jak i oświadczenie o wypowiedzeniu umowy winny zostać skierowane do pozwanej w taki sposób, że po ich wystosowaniu mogła się ona z nimi zapoznać. Wymóg ten wynika bowiem z treści art. 61 § 1 k.c., który to przepis określa chwilę skutecznego złożenia oświadczenia woli składanego innej osobie. Następuje to, jak tylko dotrze ono do tej osoby, w taki sposób, że mogła się z nim zapoznać.

Dodać trzeba, że treść § 2 pkt. 10 umowy pożyczki odpowiada regulacji ustawowej - zgodnie z art. 75c. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.- Prawo bankowe, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych (ust. 1 ).

Bank nie może zatem swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy pożyczkobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą zaciągniętego zobowiązania. Najpierw powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 prawa bankowego oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 k.c.). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. (zob. T. Czech. Obowiązki banku w razie opóźnienia kredytobiorcy ze spłatą kredytu, M.Pr.Bank., 2016/12/66-7).

Z akt przedmiotowej sprawy nie wynika, aby pierwotny wierzyciel tj. (...) Bank S.A. zanim skierował do pozwanej wypowiedzenie umowy pożyczki wezwał ją pisemnie do zapłaty zaległych kwot, zakreślając jej równocześnie stosowne terminy od dnia otrzymania takowego wezwania – pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. Wskazuje na to zarówno treść uzasadnienia pozwu jak również dołączona do akt dokumentacja, a raczej jej brak.

Pierwotny wierzyciel do pozwu dołączył jedynie wypowiedzenie umowy pożyczki nr (...) nadane 12 września 2018 r. - skierowane do B. S. oraz przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 14 listopada 2018 r., a nadane 16 listopada 2018 r. Z akt nie wynika aby pierwotny wierzyciel skierował do pozwanej B. S. wezwanie do zapłaty zaległych kwot (stanowiących co najmniej dwa okresy płatności). Nie wykazał tym samym, aby faktycznie warunki wypowiedzenia umowy zostały spełnione.

W tym stanie rzeczy uznać należy, że powodowy Bank nie wypełnił procedury skutecznego wypowiedzenia umowy przewidzianej w treści umowy łączącej strony. Zatem oświadczenie z dnia 11 września 2018 r. nie wywarło skutku w postaci wypowiedzenia umowy z dnia 31 maja 2016 r. Wobec tego, że powyższa okoliczność należy do materialnoprawnych kwestii, to sąd zobligowany był do jej dostrzeżenia z urzędu.

Tym samym zbędne stało się odnoszenie do pozostałych kwestii podnoszonych przez pozwaną w niniejszej sprawie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd na podstawie art. 496 k.p.c. uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 19 marca 2019 r. i oddalił powództwo.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności strony za wynik procesu. Powód proces przegrał w całości zatem powinien ponieść koszty procesu. Na zasądzoną kwotę składały się wniesiona przez pozwaną opłata od zarzutów od nakazu zapłaty w wysokości 3.000 zł.

Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 (Dz.U.2019.785 t.j.) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. nakazał pobrać od powoda Banku (...) S.A. w (...) następcy prawnego Euro banku S.A. kwotę 3.504 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu.