Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 3 listopada 2016 roku Nr (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję,

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 837 zł (osiemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmE 84/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 listopada 2016 r., o nr (...), na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 5 i ust. 5 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w związku z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (dalej: ustawa o biopaliwach) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (dalej: PE), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy – (...) SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ (...), z siedzibą w W., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł,

1.  że Przedsiębiorca naruszył art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w ten sposób, iż nie zapewnił w 2013 r. minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedanych lub zbytych w innej formie lub zużytych przez niego na potrzeby własne,

2.  za działania opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 2.265,00 zł (decyzja - k. 4-10v).

Odwołanie od powyższej decyzji, datowane na dzień 2 grudnia 2016 r., wniósł przedsiębiorca (...) Sp. z o.o. (dalej zamiennie jako „przedsiębiorca”), zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o:

1)  uchylenie w całości zaskarżonej decyzji na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 kpc oraz

2)  zasądzenie od Prezesa URE na rzecz spółki kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

- art. 23 ust. 1 w zw. Z art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy o biopaliwach ciekłych w brzmieniu obowiązującym w 2013 r. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zaliczeniu na poczet realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego podlega partia paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, będąca przedmiotem pierwszej sprzedaży, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, że spółka naruszyła obowiązek wyrażony w art. 23 ust. 1 ustawy o biopaliwach ciekłych i niesłusznego nałożenia na nią kary pieniężnej

- art. 33 ust. 1 pkt 5 ustawy o biopaliwach ciekłych, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż istniały podstawy do obciążenia przedsiębiorcy karą pieniężną ( odwołanie - k. 12-20).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 8 maja 2017 r. po dokonaniu ponownej analizy akt sprawy oraz zarzutów zawartych w odwołaniu, Prezes URE stwierdził brak podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji, podtrzymał zawarte w niej stanowisko i wniósł o oddalenie odwołania ( odpowiedź na odwołanie - k. 35-37v).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 13 marca 2012 r. (znak (...), ze zm.) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., koncesji na obrót paliwami ciekłymi. W związku z przywozem i sprzedażą paliw płynnych powód posiada status podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych ( odwołanie - k. 14, odpowiedź na odwołanie – k. 36).

W 2013 roku Przedsiębiorca nabył od (...) sp. z o.o. 2,65 ton estru stanowiącego samoistne paliwo (B100), który następnie powód zbył na rzecz spółki (...) sp. z o.o. SKA. Powód w 2013 roku importował, a następnie wprowadził do obrotu na terenie kraju olej napędowy niezawierający dodatku biokomponentów w ilości 20,6 ton. Łączna ilość paliwa sprzedanego przez powodową spółkę w 2013 roku wyniosła 23,25 ton, z czego ponad 10% stanowiły biopaliwa ciekłe. (faktury VAT, noty obciążeniowe i dokumenty WZ - k. 5-39 akt adm.).

W dniu 13 lutego 2014 r. przedsiębiorca przedstawił Prezesowi URE „ Sprawozdanie podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy za rok 2013”. Ze sprawozdania tego wynika, że w 2013 r. - w ramach realizacji ww. celu – przedsiębiorca dokonał sprzedaży lub zbycia w innej formie paliwa ciekłego – 20,60 ton oleju napędowego mogącego zawierać do 7% objętościowo biokomponentu (estru metylowego) oraz 2,65 ton estru stanowiącego samoistne paliwo. Zadeklarowana przez przedsiębiorcę wysokość zrealizowanego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedanych lub zbytych w innej formie na terytorium RP, względnie zużytych przez przedsiębiorcę na potrzeby własne, miała wynieść 10,16%, według wartości opałowej ( Sprawozdanie podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy w zakresie realizacji tego celu za rok 2013 - k. 40-45 akt adm.).

Pismem z dnia 11 sierpnia 2014 r. Prezes URE wezwał przedsiębiorcę do przedstawienia informacji i dokumentów dotyczących prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, które zostały przez przedsiębiorcę sprzedane lub zbyte w innej formie na terytorium RP lub zużyte na potrzeby własne w 2013 roku (wezwanie z dnia 11 sierpnia 2014 r. – k. 47).

Przepis art. 23 ustawy o biopaliwach stanowi, że podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) a zatem podmiot, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 25 tej ustawy, jest obowiązany zapewnić w danym roku co najmniej minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych, zbywanych przez niego w innej formie, względnie zużywanych na potrzeby własne. W ocenie Prezesa URE zaliczeniu na poczet realizacji NCW podlega partia paliw ciekłych i biopaliw, będąca przedmiotem pierwszej sprzedaży. Zdaniem Prezesa URE pierwszej sprzedaży przez przedsiębiorcę na terytorium RP w 2013 roku podlegało jedynie ok. 20,6 ton oleju napędowego niezawierającego dodatku biokomponentu. W związku z powyższym Prezes URE uznał, iż osiągnięty przez powoda w 2013 roku udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ww. ogólnej ilości paliwa ciekłego – oleju napędowego sprzedanego lub zbytego w innej formie na terytorium RP wyniósł 0%. Tymczasem Narodowy Cel Wskaźnikowy na rok 2013 ustalono w wysokości 7,10%. Wobec powyższego Prezes URE wszczął postępowanie w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (zawiadomienie nr (...) z dnia 18 kwietnia 2016 r. - k. 1-2v akt adm.).

Pismem z dnia 16 czerwca 2016 r. Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. ( zawiadomienie nr (...) - k. 74).

Powyżej opisany stan faktyczny został ustalony przez Sąd w oparciu o ww. dowody, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie przedsiębiorcy jest zasadne, co prowadziło do uchylenia skarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach, podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy jest obowiązany zapewnić w danym roku co najmniej minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych, zbywanych w innej formie przez przedsiębiorcę lub zużywanych przez niego na potrzeby własne. Ust. 2 stanowi, że minimalny udział, o którym mowa powyżej, liczony jest według wartości opałowej poszczególnych biokomponentów.

Niewykonanie obowiązku, o jakim mowa w art. 23 ust 1 ustawy o biokomponentach, przez podmiot do tego zobowiązany, stanowi delikt administracyjny zagrożony karą pieniężną przewidzianą w art. 33 ust 1 pkt 5 ustawy o biokomponentach. W myśl tego przepisu karze pieniężnej podlega ten, kto będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, nie zapewnił w danym roku minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedanych lub zbytych w innej formie przez ten podmiot lub zużytych przez niego na potrzeby własne.

Z definicji ustawowych zawartych w art. 2 ustawy o biokomponentach wynika, że:

– Narodowy Cel Wskaźnikowy to minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony według wartości opałowej;

– podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy to przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który sprzedaje lub zbywa je w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużywa na potrzeby własne.

Zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2013 roku w sprawie Narodowych Celów Wskaźnikowych na lata 2013 - 2018 (Dz. U. z 2013r., poz. 918) Narodowy Cel Wskaźnikowy na rok 2013 ustalony został w wysokości 7,10%.

Przedmiotem sporu między stronami było to, czy Narodowy Cel Wskaźnikowy został przez przedsiębiorcę wykonany, czy też nie. Niewątpliwie powód nabył ilość biokomponentów, których wartość opałowa w stosunku do ogólnej ilości paliw ciekłych sprzedanych odpowiada wielkości określonej w rozporządzeniu, która stanowi minimalny procent biokomponentów. Jednakże zdaniem Urzędu nabyciem tym przedsiębiorca nie zrealizował Narodowy Cel Wskaźnikowy. Organ wywodzi to twierdzenie z treści art. 23 ust 1 ustawy o biokomponentach, wskazując, że realizacja Celu nie może polegać na nabyciu, odpowiedniej wprawdzie ilości biokomponentów w stosunku do całkowitej ilości sprzedawanego paliwa, od przedsiębiorcy, który ten sam wolumen biokomponentów zaliczył do realizacji własnego NCW.

Jednakże okoliczności sprawy nie pozwalają na przyjęcie, że biokomponenty nabyte przez powoda służyły innemu przedsiębiorcy, a przede wszystkim zbywcy – (...) sp. z o.o. we W. realizacji jego obowiązku realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego. Prezes URE oparł się w tej kwestii jedynie na hipotezie, która nie została poparta żadnymi dowodami. Zgodzić się przy tym należy z powodem, że przepisy ustawy nie wskazują, i, jak podniósł już Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w uzasadnieniu wyroku z dnia 31 października 2018 roku wydanego w sprawie XVII AmE 176/16, nie można tego wywieść także w drodze wykładni systemowej, językowej i celowościowej, że tylko pierwotne nabycie biokomponentów może stanowić o zrealizowaniu obowiązku. Można sobie bowiem z łatwością wyobrazić sytuację, że pierwotny nabywca jest pośrednikiem w obrocie biokomponentami i oprócz nabycie biokomponentów w ilości realizującej jego osobisty obowiązek wynikający z realizacji NCW na poziomie minimalnym, nabywa on taką ilość biokomponentów ponad jego minimalny obowiązek, że dokonuje zbycia tej nadwyżki na rzecz innego przedsiębiorcy, także zobowiązanego do realizacji NCW. W ten sposób, zdaniem Sądu, każdy z przedsiębiorców mógłby zaliczyć do realizacji swojego obowiązku odpowiednią część biokomponentów będących przedmiotem obrotu. Żaden przepis ustawy takiego wyłączenia nie zawiera, natomiast ustawodawca nie przewidział w polskim ustawodawstwie tzw. wykładni autentycznej, tzn. dokonywanej przez organ stanowiący prawo, co do jego właściwego rozumienia.

Wskazać także należy, że Prezes URE nie dowiódł, że biokomponenty, które powód zaliczył do realizacji własnego obowiązku, zostały już wcześniej „skonsumowane” przez zbywcę biokomponentów na realizację jego obowiązku. Co więcej (...) sp. z o.o. przedłożyła oświadczenie, że sprzedała na rzecz powoda wyprodukowany biokomponent w celu realizacji przez niego Narodowego Celu Wskaźnikowego. Ciężaru dowodu, że biokomponent był już zaliczony na NCW spoczywa na organie, który w toku postępowania administracyjnego powinien ustalić wszystkie okoliczności niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy. Wynika to z nałożonego w art. 77 § 1 kpa obowiązku wyczerpującego zebrania materiału dowodowego, co zdaniem Sądu obliguje organ do wyjaśnienia istotnych dla sprawy kwestii. Rolą organu jest dążenie do prawdy obiektywnej (art. 7 kpa). Niewątpliwie w tym zakresie na organie administracji w postępowaniu administracyjnym ciąży obowiązek większej aktywności niż ta jaka spoczywa na sądzie w postępowaniu cywilnym. Prezes Urzędu nie sprostał temu obowiązkowi i nie wyjaśnił w sposób nie budzący wątpliwości istotnej dla wydania decyzji kwestii, jaką jest okoliczność czy przedsiębiorca, od którego powód nabył biokomponenty a więc (...) Sp. z o.o. we W., zaliczył te same biokomponenty do realizacji własnego obowiązku związanego z NCW.

W tym stanie rzeczy, Sąd doszedł do przekonania, że w świetle dotychczas poczynionych przez organ ustaleń faktycznych nie jest możliwe nałożenia na powoda kary pieniężnej, o jakiej mowa w art. 33 ust 1 pkt 5 ustawy o biokomponentach, skoro nie zostało dowiedzione, że powód nie może zaliczyć nabytych biokomponentów do realizacji NCW.

Mając na uwadze powyższe, Sąd nie znajdując w ustalonym stanie faktycznym podstawy do nałożenia na powoda kary pieniężnej, o jakiej mowa w art. 33 ust 1 pkt 5 ustawy o biokomponentach, uchylił zaskarżoną decyzję jako wydaną bez podstawy prawnej, stosownie do treści art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda jako strony wygrywającej proces w całości, wszystkie poniesione przez niego koszty postępowania, na które składała się opłata sądowa i koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

SSO Dariusz Dąbrowski