Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2019 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 11 maja 2017 r., znak: (...)

w sprawie: M. P.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę uczniowską

oddala odwołanie.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie art. 180 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 j.t.), odmówił ubezpieczonej M. P. prawa do renty uczniowskiej od 01.04.2017 r. Organ rentowy wskazał, iż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia ubezpieczona nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona. Odwołująca podniosła, że nie zgadza się z ustaleniami poczynionymi przez Komisję Lekarską ZUS i stwierdziła że jej stan zdrowia uzasadnia uznanie jej za całkowicie niezdolną do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczona M. P. była dotychczas uprawniona do renty uczniowskiej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 16-tego roku życia do 31.03.2017 r. Ubezpieczona z zawodu technik odzieżowy, wykonywała pracę asystentki stomatologa w latach 1996-1998, pracowała też w latach 1998-1999 w firmie (...) S.A.

Orzeczeniem z dnia 12.04.2017 r. Lekarz Orzecznik uznał ubezpieczona za do dnia 31.03.2022 r. Komisja Lekarska, po zgłoszeniu zarzutu wadliwości orzeczenia uznała, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

W celu weryfikacji orzeczeń lekarzy ZUS i dokonania oceny stanu zdrowia ubezpieczonej Sąd Powołał dowód z opinii biegłych z zakresu ortopedii i chirurgii urazowej, reumatologii i chorób wewnętrznych oraz neurologii i rehabilitacji medycznej.

Biegli I zespołu po analizie dokumentacji lekarskiej oraz badaniu ubezpieczonej w opinii z dnia 14.09.2017 r. rozpoznali u ubezpieczonej :

-zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe obu stawów biodrowych na podłożu wrodzonej dysplazji

-stan po endoprotezo plastyce obu stawów biodrowych - prawego w 2011 r. i lewego w 2014r.

-zmiany zwyrodnieniowe prawego stawu kolanowego

-zespół bólowy lędźwiowo - krzyżowy

Na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego i materiału lekarskiego znajdującego się w aktach biegli uznali, że ubezpieczona jest częściowo trwale niezdolna do pracy od 01.04.2017r. na stałe. Biegli nie stwierdzili całkowitej niezdolności do pracy.

Po analizie dokumentacji medycznej oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania biegli nie stwierdzili znacznego upośledzenia organizmu co uzasadniałoby orzeczenie trwałej częściowej niezdolności do pracy.

dowód : opinia biegłych k. 44-45

Początkowo ubezpieczona zgodziła się z wnioskami opinii biegłych i wniosła o przyznanie jej renty uczniowskiej na stałe a następnie po pouczeniu przez Sąd iż renta przysługuje jedynie w razie stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczona wniosła o wydanie w sprawie opinii uzupełniającej i wskazanie przez biegłych jakie schorzenia nie powodują całkowitej niezdolności do pracy oraz podania jaką pracę może ubezpieczona wykonywać.

Po zgłoszeniu zastrzeżeń do opinii Sąd dopuścił, na wniosek ubezpieczonej dowód z zeznań lekarza leczącego ubezpieczoną oraz powołał w sprawie II zespół biegłych w składzie ortopeda, neurolog, psycholog, psychiatra i specjalista medycyny pracy.

W zaświadczeniu z dnia 7.09.2017 r. lekarz leczący ubezpieczoną chirurg-ortopeda M. T. (1) stwierdził, że ubezpieczona nie jest zdolna do pracy. I na opinię tego lekarza ubezpieczona powoływała się w toku postępowania. Sąd dopuścił więc dowód z przesłuchania tego świadka na wniosek ubezpieczonej przed skierowaniem sprawy do biegłych.

Zeznając przed Sądem świadek M. T. (1) opisał stan zdrowia ubezpieczonej i przebyte przez nią zabiegi operacyjne oraz wskazał, że ubezpieczona powinna podać się kolejnym operacjom. Zdaniem świadka M. T. (2), który potwierdził, że nie zna kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej, nie może ona wykonywać żadnej pracy fizycznej i w ocenie świadka nie nadaje się do pracy. ( zeznania świadka M. T. (1) -zapis A/V k.101 )./

Po zapoznaniu się z całą dokumentacją lekarską ubezpieczonej, w tym zaświadczeniem wystawionym przez M. T. (1) oraz złożonymi przez niego zeznaniami a także po przeprowadzeniu badania przedmiotowego biegły ortopeda i chirurg urazowy w rozpoznaniu stwierdził u ubezpieczonej chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych, bardziej wyrażoną w prawym kolanie, przebytą endoplastykę obu stawów biodrowych, chorobę zwyrodnieniową stawów kręgosłupa z zespołem bólowym lędźwiowo-krzyżowym, wole guzkowe tarczycy.

Odpowiadając na pytania Sądu biegły wskazał, że aktualny stan zdrowia M. P. spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych - głównie prawego i przebytą endoplastyką bezcementową obu stawów biodrowych z użyciem trzpieni przynasadowych a także choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa odcinka szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego powoduje trwale częściową niezdolność do pracy od dnia 01.04.2017 r Badana nie jest, w ocenie biegłego, całkowicie niezdolna do pracy z powodu schorzeń narządu ruchu.

Biegły podał, że w okresie od 1995 do 2017 r ubezpieczona była leczona operacyjnie osteotomią okołokrętarzową obu stawów biodrowych (1997 i 1999) z następowym usunięciem zespoleń metalowych (2010) jako przygotowanie do endoplastyki, które to zabiegi zostały wykonane w 2011 i 2014 r z powodu choroby zwyrodnieniowej będącej następstw wrodzonego zwichnięcia obu stawów biodrowych (LCC). Wszczepienie endoprotez stawów biodrowych spowodowało zwiększenie zakresu ruchomości stawów biodrowych a tym samym poprawiło sprawność narządu ruchu co dokumentują opisane w badaniu przedmiotowym parametry zakresu ruchu a schorzenia towarzyszące tj choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych i zespoły bólowe kręgosłupa mogą być leczone doraźnie w ramach zwolnień lekarskich.

Zdaniem biegłego, ubezpieczona nie może wykonywać ciężkich prac fizycznych, prac z dłuższymi okresami pozycji stojącej i chodzenia a w pracy siedzącej winna mieć zapewnione okresowe przerwy zgodnie z przepisami, określenie szczegółowego zakresu czynności i rodzajów wykonywanej pracy należy do kompetencji medycyny pracy.

dowód: opinia biegłego z dnia 20.09.2018 r. k.106-107

Pozostali biegli w swojej opinii z dnia 7.03.2019 r. w rozpoznaniu wskazali u ubezpieczonej:

- Chorobę zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego z dyskopatią L4/L5/S1

-Zespół bólowy lędźwiowo - krzyżowy objawowy z okresami zaostrzeń

-Zaburzenia depresyjno - lękowe w trakcie leczenia

-Wtórne zmiany zwyrodnieniowe obu stawów biodrowych na podłożu wrodzonej dysplazji stawów biodrowych wielokrotnie leczone operacyjnie z endoprotezoplastyką obu stawów biodrowych

-Chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych bardziej wyrażona w prawym
We wnioskach opinii biegli stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej pod względem stanu psychicznego i neurologicznego czyni ją trwale częściowo niezdolną do pracy. Przyczyną jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa lędźwiowego z dyskopatią L4/L5/S1, zespół bólowy lędźwiowo - krzyżowy objawowy z okresami zaostrzeń, zaburzenia depresyjno - lękowe w trakcie leczenia. Schorzenia te skutkują u Orzekanej bólami kręgosłupa i stawów z przewlekłym zespołem bólowym lędźwiowo - krzyżowym objawowym, zaburzeniami nastroju i napędu.

Praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i niekorzystny postęp schorzeń. Powyższe schorzenia powodują u Orzekanej istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia.

Przeciwwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. Biegli uznali, że w przypadku Ubezpieczonej zasadniczymi schorzeniami są schorzenia układu kostno - stawowego w postaci wtórnych zmian zwyrodnieniowych obu stawów biodrowych na podłożu wrodzonej dysplazji stawów biodrowych wielokrotnie leczone operacyjnie z endoprotezoplastyką obu stawów biodrowych, choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych bardziej wyrażonej w prawym i ocena Biegłego z dziedziny ortopedii będzie miała decydujące znaczenie co oceny stanu zdrowia i niezdolności do pracy.

dowody: opinia k.106-107, opinia sądowo – lekarska k.118-119

Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dokumentacji zebranej w aktach sądowych oraz w aktach rentowych, zeznań świadka M. T. (1). Zeznaniom świadka Sąd dał wiarę w zakresie dokonanych spostrzeżeń, bowiem świadek ten opisał stan zdrowia ubezpieczonej z własnych obserwacji ale nie dał wiary tym zeznaniom w takim zakresie w jakim świadek stwierdził, że ubezpieczona nie nadaje się do pracy. Świadek zeznał , że nie zna kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej więc nie mógł wiarygodnie ocenić zdolności do pracy ubezpieczonej. Ustaleń faktycznych dotyczących stanu zdrowia odwołującej i jego wpływu na zdolność M. P. do pracy, Sąd dokonał więc przede wszystkim na podstawie opinii biegłych sądowych dwóch zespołów biegłych powołanych w toku postępowania. Biegli sądowi sporządzili opinie po dokonaniu dogłębnej analizy akt sprawy, mając na względzie całą dostępną dokumentację lekarską a nade wszystko po przeprowadzeniu badania przedmiotowego ubezpieczonego. Poczynione wnioski przez biegłych zostały omówione właściwie oraz sformułowane zostały w sposób jasny, precyzyjny, a końcowe stanowisko zostało w sposób logiczny uzasadnione. Zaprezentowane konkluzje są jednoznaczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. Sąd uznał za w pełni miarodajną opinię sądowo – lekarską z dnia 14.09.2017 r. sporządzoną przez I zespół biegłych. Opinia ta jest w pełni zgodna z wnioskami opinii biegłych II zespołu powołanego przez Sąd po zgłoszeniu zastrzeżeń przez ubezpieczoną. Biegli w sposób jasny, czytelny i profesjonalny orzekli w przedmiocie niezdolności ubezpieczonej do pracy. Biegli neurolog , ortopeda, psychiatra, psycholog i specjalista medycyny pracy wskazali jednoznacznie że ubezpieczona jest niezdolna do pracy ale nie całkowicie a jedynie częściowo i Sąd Okręgowy wnioski te w pełni podziela, uznając, że brak merytorycznych podstaw do ich podważenia.

Zdaniem biegłych decydującym dla oceny stopnia niezdolności do pracy ubezpieczonej miała opinia ortopedy. Biegli ortopedzi I i II zespołu jednoznacznie stwierdzili, że ubezpieczona jest trwale częściowo niezdolna do pracy i ustalili przeciwskazania do pracy ciężkiej fizycznie, pracy w pozycji wymuszonej i w złych warunkach atmosferycznych oraz pracy wymagającej pełnej sprawności psychofizycznej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wskazać należy, iż na podstawie art. 180 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2016 r., poz. 887 j.t.), prawo do tzw. renty uczniowskiej (art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin) zachowują osoby, które nabyły uprawnienia do tego świadczenia przed dniem 1 stycznia 1999 r., o ile po tej dacie są w dalszym ciągu całkowicie i nieprzerwanie niezdolne do pracy, choćby ta niezdolność miała charakter okresowy ( vide wyrok SN z dnia 30 sierpnia 2001 r., II UKN 517/00, OSNPUSiSP 2003, nr 10, poz. 259 i wyrok SA w Białymstoku z dnia 21 września 2000 r., III AUa 497/00, OSA 2001, z. 4, poz. 19 wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie , III AU a 488/08 lex nr 1645791 ).

Biegli sądowi w rozpoznali u ubezpieczonej chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych, bardziej wyrażoną w prawym kolanie, przebytą endoplastykę obu stawów biodrowych, chorobę zwyrodnieniową stawów kręgosłupa z zespołem bólowym lędźwiowo-krzyżowym, wole guzkowe tarczycy. Biegli sądowi nie wykluczyli w ogóle możliwości podjęcia pracy przez ubezpieczoną a jedynie skonstatowali, iż praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i niekorzystny postęp schorzeń i dlatego stanowi przeciwskazania do zatrudnienia.

Zaburzenia występujące u odwołującej powodują znaczne ograniczenia, w ocenie Sądu Okręgowego, nie wykluczają w ogóle możliwości pracy ubezpieczonej. Podkreślić trzeba, że ubezpieczona wykonywała w przeszłości faktycznie niezbyt skomplikowaną pracę asystentki stomatologa, więc ustalone przeciwskazania do pracy umożliwiają pracę ubezpieczonej zgodną z praktycznymi kwalifikacjami.

W ocenie Sądu przeprowadzone dowody zasługują na danie im wiary, ponieważ nie są ze sobą sprzeczne, korelują wzajemnie ze sobą oraz tworzą spójną logiczną całość.

Mimo, że ubezpieczona zakwestionowała opinie biegłych, powołując się na zaświadczenie wystawione przez lekarza leczącego M. T. (1) oraz stwierdziła, że opinia biegłych została wydana bez analizy jego zeznań złożonych przed sądem to jedyny wniosek dowodowy zawarty w piśmie ubezpieczonej z dnia 24.04.2019 r. z zastrzeżeniami do opinii sprowadzał się do zażądania od biegłych opinii uzupełniającej o ustosunkowanie się do zeznań M. T. i wystawionego przez niego zaświadczenia. Skoro biegły ortopeda , którego głos w tej sprawie miał decydujące znaczenie wyraźnie wskazał, że zapoznał się z opinią M. T. wniosek ubezpieczonej jako bezzasadny podlegał oddaleniu. Sąd Okręgowy nie znalazł też podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego bowiem dwa zespoły biegłych jednogłośnie orzekły, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy i ubezpieczona oceny tej skutecznie nie podważyła.

Sąd w sprawach dotyczących kwestii niezdolności do pracy dokonuje rozstrzygnięcia opierając się na opiniach biegłych sądowych, tj. osób posiadających medyczne wiadomości specjalne. Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ww. ustawy). Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W niniejszej sprawie kwestią sporną było ustalenie niezdolności do pracy u ubezpieczonej. W związku z tym, iż do ustalenia niezdolności do pracy potrzebne są wiadomości specjalne z zakresu medycyny Sąd wezwał biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii na podstawie art. 278 § 1 k.p.c. Opinia biegłych sądowych w sposób jednoznaczny i rzeczowy wyjaśniły z jakiego powodu ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy.

Opinia biegłych sądowych podlega swobodnej ocenie sądu na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. Sąd, uwzględniając materiał dowodowy zebrany w toku postępowania dokonuje oceny, czy biegły w świetle tego materiału w sposób logiczny przedstawił w opinii tok swojego rozumowania prowadzący do sformułowania niesprzecznych wniosków końcowych. Ponadto, Sąd dokonuje oceny i analizy opinii co do jej fachowości i rzetelności. W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu opinie biegłych zasługują na przyznanie im przymiotu wiarygodności. Podstawą do wydania opinii i wysnucia wniosków były dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach oraz przeprowadzone badanie ubezpieczonego. Wobec tego rzetelność opinii nie budzi żadnych wątpliwości. Należy zauważyć, że opinia została wydana przez specjalistów
z dziedziny medycyny odpowiednich do schorzeń występujących u ubezpieczonego, zatem fachowość również jest bezsporna. Jasne i zupełne stanowisko biegłych sądowych jest przekonywująco uzasadnione. W związku z tym nie było żadnych podstaw dla skutecznego podważenia tych opinii, a w konsekwencji stały się one podstawą rozstrzygnięcia. Nie leży
w kompetencji sądu podważanie ocen medycznych dokonanych przez biegłych, w zakresie ich merytorycznej poprawności. Oznacza to, że sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych, jeżeli ich rzetelność, spójność, kategoryczność i sposób umotywowania stanowiska, nie budzą wątpliwości (wyrok SA w Szczecinie z dn. 21.06.2016 r., III AUa 202/16).

Przy wydawaniu przedmiotowych opinii biegli mieli na uwadze wszystkie niezbędne dane, których istnienie i ocena wynika z treści art. 13 ust. 1 ww. ustawy. Analiza tych danych pozwoliła biegłym sądowym na uznanie ubezpieczonej jedynie za osobę okresowo częściowo niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 wskazanej ustawy. Rodzaj schorzeń i stopień ich zaawansowania występujących u ubezpieczonej w odniesieniu do posiadanych kwalifikacji zawodowych i charakteru ostatnio wykonywanego zatrudnienia sprawia, że w ocenie Sądu jest całkowicie uzasadnione orzeczenie częściowej niezdolności do pracy a nie całkowitej niezdolności do pracy. W sytuacji ubezpieczonej istnieje przeciwwskazanie do ciężkiej pracy fizycznej, dłuższymi okresami w pozycji stojącej i chodzenia. Jednocześnie, stan zdrowia ubezpieczonej nie uzasadniał, zdaniem biegłych twierdzenia, iż utraciła ona zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne oraz zebrany materiał w toku postępowania dowodowego, Sąd uznaje, iż stan zdrowia ubezpieczonej nie czyni ją całkowicie niezdolną do pracy.

Warto zauważyć, iż w myśl art. 286 k.p.c., Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona do sprawy zawiera istotne braki, sprzeczności, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt I UK 447/14). Ubezpieczona takich okoliczności nie udowodniła.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie ubezpieczonej oddalił.

Sędzia Ewa Milczarek