Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący sędzia Agata Regulska ( spr)

Sędziowie: Bogusław Tocicki

del. Maciej Skórniak

Protokolant: Anna Turek

przy udziale prokuratora Prokuratury (...) Wiesława Bilskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2019 r.

sprawy S. K.

oskarżonego z art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 4 kwietnia 2019 r. sygn. akt III K 286/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonego,

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 200 zł za postępowanie odwoławcze, w tym 180 zł opłaty.

UZASADNIENIE

S. K. został oskarżony o to, że :

w okresie do 15.02.2017 r. do dnia 9.02.2018 r. w C. działając jako Prezes Zarządu Spółki (...) sp. z o.o. ul. (...) W. przywłaszczył sobie powierzone mu mienie w kwocie 295.218,05 zł z tytułu przedpłat dokonanych na dostawy węgla i nie wydaną maszynę – osadzarkę stanowiącą zabezpieczenie wykonania zawartego zobowiązania, przekazanego umową przewłaszczenia na rzecz (...) Spółka Akcyjna w C., jako zabezpieczenie przedpłat dokonanych na poczet dostaw węgla i nie wydał maszyny – osadzarki, stanowiącej zabezpieczenie wykonania zobowiązania, powodując straty na rzecz pokrzywdzonego (...) Spółka Akcyjna w C. w wysokości 295.218,05 zł, to jest mienie znacznej wartości.

tj. o przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt: III K 286/18:

I.  uznał S. K. za winnego tego, że w okresie od 15 lutego 2017 r. do 9 lutego 2018 r. we W., działając jako Prezes Zarządu Spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., przywłaszczył sobie powierzone mu mienie w postaci osadzarki A. nr (...), przekazanej umową przewłaszczenia na rzecz (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w C., jako zabezpieczenie przedpłat dokonanych na poczet dostaw węgla i nie wydał osadzarki A. nr (...), stanowiącej zabezpieczenie wykonania zobowiązania, powodując straty na rzecz (...) Spółka Akcyjna w C. w wysokości 295.218,05 zł, co stanowiło mienie znacznej wartości, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 284 § 2 k.k. wymierzył mu karę jednego roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie kary pozbawienia wolności na okres próby lat 3;

III.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 zobowiązał oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby;

IV.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, poprzez zapłatę na rzecz (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w C. kwoty 56.841,48 zł;

V.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) Spółka Akcyjna w C. kwotę 1200 zł tytułem zwrotu uzasadnionych wydatków, związanych z ustanowieniem w sprawie jednego pełnomocnika;

VI.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 70 zł, a na podstawie art. 2 ust 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. obciążył opłatą w wysokości 180 zł.

Apelację od tego wyroku wniósł – za pośrednictwem swego obrońcy – oskarżony S. K..

Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie § 1 i 3 umowy przewłaszczenia z dnia 15.02.2017 r. w zw. z § 3 ust. 4 zd. pierwsze umowy kupna-sprzedaży z dnia 15.02.2017 r. przez przyjęcie, że przewłaszczenie nie wygasło i (...) S.A. jest nadal właścicielem maszyny – osadzarki i w konsekwencji nie wydanie jej przez oskarżonego miało charakter przywłaszczenia.

2.  naruszenie art. 284 § 2 k.k. – poprze przyjęcie, że oskarżony zachowywał się jak właściciel i działał celem trwałego włączenia maszyny – osadzarki do swojego majątku.

3.  naruszenie art. 7 k.p.k. – poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o uznanie oskarżonego za niewinnego zarzucanych mu czynów i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów wynagrodzenia obrońcy zgodnie z przepisami.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

W świetle całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności istotnych dla przeprowadzenia oceny poprawności postępowania pierwszoinstancyjnego oraz trafności orzeczenia postępowanie to kończącego, wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się w kolejności do stawianych przez skarżącego zarzutów, w pierwszym rzędzie Sąd Apelacyjny pragnie zwrócić uwagę, iż wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego nie ma błędu w poczynionych przez Sąd ustaleniach dotyczących zawartych umów przewłaszczenia i sprzedaży zawartych pomiędzy (...) sp. zo.o., której prezesem był oskarżony i (...) S.A. Treść pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku sporządzona przez Sąd Okręgowy wskazuje jednoznacznie na to, iż przy ferowaniu rozstrzygnięcia uwzględniono całość okoliczności związanych z przedmiotowym zarzutem, nie pomijając w żadnym wypadku niczego, co mogło mieć wpływ na zagadnienie winy. Sąd Apelacyjny doszedł także do przekonania, iż postępowanie zostało przeprowadzone w pełni poprawnie. Rozważywszy zaś wszechstronnie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego Sąd Okręgowy ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie przekraczając granic wyznaczonych przez treść art. 7 k.p.k.

Dokładna analiza akt sprawy pozwala stwierdzić, iż Sąd I instancji dokonał oceny wszystkich zgromadzonych dowodów, wskazał - dlaczego i w jakim zakresie uznał je za wiarygodne i podkreślił związek relacji zeznań składanych przez poszczególnych świadków z wersją wskazywaną przez oskarżonego, a także dokonał szczegółowej analizy pozostałych dowodów. Zwłaszcza, przeanalizował Sąd Okręgowy treść całej umowy przewłaszczenia zawartej pomiędzy Spółką (...) sp. zo.o. reprezentowaną przez S. K. jako jej prezesa oraz Spółką Akcyjną (...) z C., a także wzajemne relacje pomiędzy nią a umową sprzedaży miału węglowego pomiędzy tymi samymi spółkami z dnia 15.02.2017 roku. Powyższe pozwoliło na poczynienie ustaleń faktycznych wskazujących na dopuszczenie się przez oskarżonego zarzucanego mu czynu przestępnego. Swoje stanowisko w tym zakresie Sąd Okręgowy przekonująco uzasadnił, przedstawiając na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje przekonanie odnośnie wiarygodności tych dowodów.

W pierwszej kolejności skarżący podważa ustalenia Sądu Orzekającego, w zakresie w jakim ten uznał, że umowa przewłaszczenia zawarta 15 lutego 2017r. pomiędzy (...) S.A. z C. a (...) Sp. zo.o z W. dotyczyła zabezpieczenia całej umowy kupna sprzedaży z tego samego dnia, pomiędzy tożsamymi podmiotami. Apelujący wywodzi, że § 1 i 3 umowy przewłaszczenia w zw. z § 3 ust. 4 zd. pierwsze umowy sprzedaży wykluczają przyjęcie, by przewłaszczenie osadzarki stanowiło zabezpieczenie całego zobowiązania, a jedynie pierwszej przedpłaty na kwotę 300.000 złotych. Cytowane przez skarżącego fragmenty umów, gdyby czytać je w takim tylko zakresie jak przedstawił to obrońca, istotnie nie są zbyt precyzyjne. Nie można jednak zapominać o celu, któremu służyła zawarta przez strony umowa przewłaszczenia. Oba dokumenty, zarówno umowa sprzedaży jak i umowa przewłaszczenia, tworzyły jedną całość, a przedmiotowa osadzarka miała stanowić gwarancję dla zrealizowania całej umowy kupna sprzedaży z 15.02.2017 roku pomiędzy (...) S.A. a (...) sp. z o.o. Wynika to zdaniem Sądu Apelacyjnego z odwołania się w § 1 umowy przewłaszczenia do umowy sprzedaży pomiędzy stronami, do określonych tam warunków i terminów. Ponadto, cytowany § 3 ust. 4 umowy sprzedaży skarżący ograniczył zaledwie do pierwszego zdania, mówiącego o pierwszej kwocie przedpłaty. Natomiast zdanie drugie tegoż paragrafu ustępu 4 brzmi „Przedpłata ta będzie sukcesywnie uzupełniana wraz z odbiorem zamówionego towaru zgodnie z ustalonym harmonogramem odbiorów.” Skoro w jednym punkcie strony umowy sprzedaży zawarły zapis o przedpłacie i jej uzupełnieniu, których zabezpieczeniem jest umowa przewłaszczenia, stanowiąca integralną część umowy sprzedaży, to jednoznacznie wskazuje na intencje spółek, które ją zawarły. Umowa przewłaszczenia miała zabezpieczyć umowę sprzedaży w całości. Dla oceny tych dokumentów nie bez znaczenia jest także wartość osadzarki będącej przedmiotem przewłaszczenia, która znacznie, o 200.000 złotych, przewyższała pierwszą przedpłatę, ustaloną na kwotę 300.000 złotych. Wobec tego prawidłowe są ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, iż umowa przewłaszczenia była zabezpieczeniem całej umowy sprzedaży miału węglowego z 15.02.2017 roku pomiędzy spółkami (...), a zatem wygasała z chwilą dokonania całości dostawy węgla przez (...). Skarżący miał rację o tyle, że Sąd I instancji nie przedstawił szeroko argumentów, które doprowadziły go do takiego wniosku, jednak tego typu wady uzasadnienia nie mają wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Kolejny zarzut sformułowany przez obrońcę oskarżonego, odnosi się do naruszenia prawa materialnego, a to art. 284 k.k., bowiem S. K. nie podjął działań prowadzących do włączenia przewłaszczonej maszyny – osadzarki, do własnego majątku. Jednocześnie skarżący nie neguje, że oskarżony nie wydał i zakazał wydawać maszynę spółce (...) lub jej przedstawicielom. Twierdzi jednak, że pomiędzy spółkami były wzajemne rozliczenia finansowe wynikające z nieudanej współpracy gospodarczej. To natomiast, pomimo istnienia po stronie oskarżonego świadomości, co do niewykonania umowy, ponieważ jego zdaniem powody niewykonania umowy leżały po obu jej stronach, pozwalało mu na podjęcie takiej decyzji. Zważyć jednak należy, że do czasu wszczęcia postępowania karnego w niniejszej sprawie, o żadnych wzajemnych rozliczeniach nie było mowy, a spółka kierowana przez S. K. nie podjęła żadnych prób uregulowania sytuacji choćby poprzez skierowanie stosownych pism do pokrzywdzonego, nie mówiąc o innych środkach prawnych. Kwestii wzajemnych rozliczeń nie podnosił też oskarżony, a przedłożona przez niego dokumentacja nie jest przekonująca. Przeprowadzona przez Sąd Okręgowy ocena przedłożonych przez S. K. faktur Vat jest jak najbardziej uprawniona skoro poza nimi oskarżony nie dostarczył jakiegokolwiek dowodu, że towar istotnie został dostarczony. Podobnie jako niewiarygodna jawi się dokumentacja odnośnie wystawionych przez spółkę (...) kar umownych, skoro nie czyniono tego, kiedy spółka (...) rzekomo miała nie odbierać sprzedawanego towaru, ale dopiero w 2018 roku, kiedy to S. K. przedstawiono zarzuty. To natomiast stawia w innym świetle twierdzenia oskarżonego o powodach wydania zakazu przekazania przewłaszczonej osadzarki spółce (...). Podkreślanie natomiast w apelacji, iż oskarżony nie miał de facto realnej możliwości by zrealizować ewentualną wolę wstrzymania wydania maszyny, próbując przerzucić odpowiedzialność za ten fakt bądź na właściciela posesji na której przechowywano osadzarkę, bądź na pokrzywdzoną spółkę jest absolutnie nieuprawnione. Oskarżony wiedział o zamiarze odbioru przewłaszczonej maszyny przez spółkę (...). Kierowana przez niego spółka (...), nie odpowiedziała na wezwanie do zwrotu należności, a w razie niezapłacenia długu, przedmiotu przewłaszczenia. To właśnie S. K. zabronił wydawania osadzarki pracownikom spółki (...), co potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie: , E. B. i M. T., których zeznaniom Sąd Orzekający słusznie dał wiarę. Gdyby nie decyzja podjęta przez oskarżonego o zakazie wydawania maszyny, pokrzywdzony bez problemu odebrałby przedmiot przewłaszczenia. Sąd Okręgowy dostrzegł powyższe fakty i drobiazgowo się do nich odniósł oceniając zebrany materiał dowodowy na podstawie którego ustalił stan faktyczny. Zakazując wydania osadzarki oskarżony postąpił jak jej właściciel. Oceny prawnej jego zachowania nie zmieniają okoliczności podnoszone w apelacji takie jak nie wyzbycie się maszyny i nie przemieszczenie jej. Przez fakt przywłaszczenia nie następuje fizyczna zmiana w sytuacji rzeczy, ale znajduje się ona we władaniu sprawcy. Zmianie uległ stan prawny maszyny, z którą oskarżony postąpił jak właściciel.

Sąd Odwoławczy zważył, że skarżący w złożonym środku odwoławczym zarzucił zaskarżonemu wyrokowi jednoczesne naruszenie przepisów postępowania, polegające na dokonaniu dowolnej i jednostronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz stanowiący jego następstwo błąd w ustaleniach faktycznych, błędnie przedstawiony jako obraza prawa materialnego. Tymczasem, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, w prawidłowo sformułowanym środku odwoławczym nie należy odwoływać się do zarzutów o charakterze mieszanym, w których kolejny wywodzony zarzut stanowi skutek zarzutu pierwotnego. Zasadniczą podstawę odwoławczą winien w rezultacie stanowić zarzut odnoszący się do pierwotnego uchybienia w postaci naruszenia art. 7 k.p.k., albowiem poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktycznie wynikają z dokonanej uprzednio oceny dowodów.

Zdaniem Sądu Odwoławczego w przedmiotowej sprawie, chybiony jest zarzut, podnoszony w środku odwoławczym złożonym przez obrońcę oskarżonego, by Sąd Okręgowy uwzględnił tylko dowody obciążające S. K., a nie uwzględnił dowodów korzystnych dla niego. Wbrew tym twierdzeniom, wnioski ocenne Sądu I instancji wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych na rozprawie (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.). Przejawiło się to w dokładnym sprawdzeniu linii obrony oskarżonego co do zarzuconego mu przestępstwa, a zebrany materiał dowodowy pozwolił Sądowi I instancji ustosunkować się do twierdzeń podnoszonych przez oskarżonego. Wnioski ocenne Sądu wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego zgodnie z dyrektywami prawdy i bezstronności, a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 § 1 k.p.k. Zważyć należy, że dokładna analiza materiału dowodowego pozwala ustalić, iż Sąd Okręgowy szczegółowo uzasadnił w jakim zakresie dał wiarę zeznaniom składanym przez świadków. Ponadto wyraźnie, a nadto szczegółowo wskazał, z jakich względów odmówił wyjaśnieniom oskarżonego przymiotu wiarygodnych w zakresie w jakim manipulował faktami. Oskarżony potwierdzając w części fakty, o których mówili świadkowie w swoich zeznaniach i na co wskazywały zebrane dokumenty, przedstawiał je jednak w zupełnie innym świetle, dokonując korzystnej dla siebie interpretacji zdarzeń. Słusznie Sąd Okręgowy ocenił je jako przyjętą przez oskarżonego linię obrony, zaś za wiarygodne uznał w tym zakresie dowody świadczące o jego winie. Do czego Sąd Odwoławczy odniósł się powyżej w niniejszym uzasadnieniu.

Nie powtarzając, zatem tych wszystkich wywodów i argumentów Sądu I instancji, które legły u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny podkreśla, iż w pełni je popiera i nie znajduje podstaw do przypisania im naruszenia zasad procesowych. W ocenie Sądu Odwoławczego wniesiona apelacja nie zdołała przeciwstawić prawidłowym motywom zaskarżonego wyroku merytorycznie uzasadnionej argumentacji.

Z uwagi na zakres apelacji wskazać trzeba, że brak jest również podstaw do kwestionowania wysokości orzeczonej wobec oskarżonego kary.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wymierzona kara nie nosi cech nadmiernej surowości. Zauważyć należy, że Sąd I instancji w sposób szczegółowy wskazał na okoliczności zarówno obciążające jak i łagodzące, które wziął pod uwagę przy określaniu jej wysokości, takich jak znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, wysokość szkody oraz działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Z drugiej strony uwzględnił uprzednią niekaralność S. K., jego dotychczasowy, nienaganny tryb życia i incydentalny charakter popełnionego przestępstwa wynikający ze złej kondycji finansowej firmy, którą kierował. Wskazał też na zaistnienie przesłanek przemawiających za zastosowaniem kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i nałożenie jednego z obowiązków określonych w art. 72 §1 k.k.
Wobec powyższego, nie sposób uznać, że tak określona względem oskarżonego kara jest niewspółmierna do rodzaju i charakteru dokonanego czynu.

Z tych też względów zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Orzeczenie o zasądzeniu od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa przypadających na niego kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oparto na podstawie art. 636 k.p.k.., uwzględniając aktualną sytuację materialną oskarżonego. Orzeczenie o opłacie wymierzonej oskarżonemu za postępowanie odwoławcze uzasadnione jest treścią art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U z 1983 r. nr 49, poz. 223 z późń. zm.).