Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Kinga Miotk-Załuska

Protokolant st. sekr. sądowy Grażyna Łukasiak

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w Toruniu

sprawy z powództwa:

M. S. (1)

przeciwko:

M. S. (2)

o:

ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia z dniem 1.03.2018r. rozdzielność majątkową małżeńską między powódką M. S. (1) z domu W. i pozwanym M. S. (2), którzy zawarli związek małżeński w dniu 15.06.2002r.w N. zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w G. - D. pod numerem (...),

II.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu.

III RC 665/18

UZASADNIENIE

Powódka M. S. (1) pozwem z 28 sierpnia 2018 r. wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej między powódką M. S. (1) a pozwanym M. S. (2) z datą wsteczną od 1 marca 2018 r.

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 1 marca 2018 r. pozwany wyprowadził się ze wspólnie zajmowanego z żoną domu i od tego czasu między małżonkami istnieje separacja faktyczna, która uniemożliwia im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Małżeństwo nie układa się dobrze. Powódka wniosła o orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy męża, z uwagi na jego naganne zachowania, które miały miejsce w trakcie trwania małżeństwa stron. Wydarzeniem, które najbardziej zaważyło na losach małżeństwa stron była śmierć małoletniej córki stron A. S., która zmarła w czerwcu 2009 roku w wyniku obrażeń doznanych podczas wypadku komunikacyjnego, spowodowanego przez pozwanego. Depresja powódki i alkoholizm pozwanego stały się min. źródłem przemocy w małżeństwie. W dniu 3 lutego 2017 roku pozwany pobił powódkę i groził pozbawieniem jej życia, wprowadzono „niebieską kartę”, a powódka złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez pozwanego.

Wyprowadzka pozwanego związana była z prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Toruniu postępowaniem karnym prowadzonym pod sygn. akt VIII K 786/17, gdzie M. S. (2) jest oskarżonym o popełnienie przestępstwa znęcania się nad powódką z art. 207 k.k, i zastosowaniem w związku z tą sprawą środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji połączonego z zakazem zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość nie mniejszą niż 50 metrów i zakazem kontaktowania się w jakikolwiek sposób z pokrzywdzoną bez wyraźnej jej zgody oraz nakazem opuszczenia lokalu na okres 3 miesięcy tj. do 30 maja 2018 roku. Postanowienie to było następnie kilkakrotnie przedłużane.

Powódka wskazała, że od 1 marca 2018 roku pozwany nie mieszka z rodziną, wyprowadził się do nowej partnerki J. L., z którą zamieszkuje w T., przy ulicy (...). Na rzecz nowej partnerki inwestuje nie tylko uczucia, ale i czas, i dobra stanowiące wspólny majątek stron, min. wynagrodzenie za pracę, oszczędności oraz samochód. Pomimo prób ugodowego porozumienia się odnośnie kwestii majątkowych pozwany nie wykazuje woli współpracy z powódką.

Jednocześnie wskazała, iż jedynym wspólnym majątkiem stron jest dom położony w O. przy ul. (...), w którym mieszka powódka z córką, a do którego pozwany nie ma dostępu. Świadczy to jej zdaniem o braku możliwości wspólnego zarządzania majątkiem.

Ponadto stwierdziła, że dalsze utrzymywanie wspólności ustawowej poważnie zagraża i narusza jej interes majątkowy. Oświadczyła również, iż powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli żadnego z małżonków i nie przeciwstawia się dobru małoletniego dziecka stron.

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał żądanie pozwu co do zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wytoczenia powództwa.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew oświadczył, iż od momentu wyprowadzki nie zbył żadnego składnika ze majątku wspólnego. Przyznał jednocześnie, iż strony pozostają w separacji faktycznej od 1 marca 2018 r., jednak jego zdaniem nie jest to powód do zniesienia wspólności majątkowej z tą datą, albowiem strony rozmawiają w sprawach związanych z córką a także prowadzą rozmowy dotyczące sprzedaży wspólnego domu stron w O., w którym obecnie zamieszkuje powódka wraz z córką stron A.. Wskazał, że w dniu 9 marca 2018 roku strony zawarły umowę darowizny, gdzie zgodnie oświadczyły, że nieruchomość położona w miejscowości M. winna wejść do majątku osobistego pozwanego, co stanowi dowód, że strony potrafiły się porozumieć nie tylko w kwestii zarządu majątkiem wspólnym, ale także co do podjęcia decyzji w sprawie czynności przekraczających zwykły zarząd. Dodał, że nieprawdziwe jest twierdzenie, że powódka została zmuszona do zawarcia umowy darowizny, a do dnia dzisiejszego nie uchyliła się od skutków rzekomej wady oświadczenia woli, brak więc podstaw do uznania, że od 1 marca 2018 roku istnieje brak współdziałania stron w zarządzie majątkiem wspólnym. Pozwany przyznał, ze powódka złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, jednakże pozostaje w nadziei, że zostanie uniewinniony od zarzutu znęcania się nad powódką, ponadto nadal obowiązuje zasada domniemania niewinności pozwanego w postepowaniu karnym, skoro pozwany nie został skazany prawomocnym wyrokiem za znęcanie.

Na rozprawie w dniu 22 października 2018 r. strony pozostały przy swoich stanowiskach.

Na rozprawie w dniu 11 lutego 2019 r. powódka podtrzymała pozew i wniosła o orzeczenie rozdzielności z datą wsteczną od 1 marca 2018 roku, zaś pełnomocnik pozwanego –od 1 lipca 2018 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

M. S. (1) i M. S. (2) zawarli związek małżeński w dniu 15 czerwca 2002 r. Przed zawarciem związku małżeńskiego ani w jego trakcie nie zawierali żadnych umów majątkowych małżeńskich. W dniu (...) r. stronom urodziła się córka A. M., a w dniu (...) roku A. Ł., która zginęła tragicznie w wypadku komunikacyjnym w dniu 18 czerwca 2009 r. Pozwany prowadził wówczas samochód.

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

przesłuchanie powódki – k. 66-67,

przesłuchanie pozwanego – k.78-79.,

odpis zupełny aktu małżeństwa – k. 8/

Małżeństwo od tego czasu nie układało się dobrze. Od lutego 2017 roku strony objęte były procedurą „Niebieskiej Karty”, a powódka powiadomiła organy ścigania o znęcaniu się nad nią przez męża.

Pozwany M. S. (2) wyprowadził się ze wspólnego domu stron w dniu 1 marca 2018 roku.

Wyprowadzka pozwanego związana była z prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Toruniu postępowaniem karnym prowadzonym pod sygn. akt VIII K 786/17, gdzie M. S. (2) jest oskarżonym o popełnienie przestępstwa znęcania się nad powódką z art. 207 k.k, i zastosowaniem w związku z tą sprawą środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji połączonego z zakazem zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość nie mniejszą niż 50 metrów i zakazem kontaktowania się w jakikolwiek sposób z pokrzywdzoną bez wyraźnej jej zgody oraz nakazem opuszczenia lokalu na okres 3 miesięcy tj. do 30 maja 2018 roku. Postanowienie to było następnie kilkakrotnie przedłużane.

W skład majątku wspólnego wchodzi prawo do nieruchomości –domu mieszkalnego położonego przy ulicy (...) w O., obciążone kredytem hipotecznym. Małżonkowie zaciągnęli kredyt na budowę domu w 2012 roku na 25 lat na kwotę 100 000 zł, pozostało do spłaty 82 000 złotych, miesięczna rata wynosi 400 zł, za 3 lata będzie wynosiła 600 złotych. W 2017 roku i na początku 2018 roku powódka spłacała raty. Od tego czasu pozwany przekazuje pieniądze, z których powódka spłaca kredyt.

W sprawie o rozwód powódka wniosła o zaspokojenie potrzeb rodziny i zasądzono kwotę 1060 złotych.

Powódka posiada również kredyt zaciągnięty na zakup samochodu w kwocie 80 zł miesięcznie, zaciągnięty był 2 lata temu, spłata kończy się w listopadzie 2019 roku. Innych wspólnych kredytów nie posiadają.

Strony posiadają dwa samochody, marki O., z którego korzysta powódka i marki (...), z którego korzysta pozwany oraz motocykl.

Kiedy pozwany przebywał w Norwegii w 2017 roku z samochodu korzystała jego znajoma J. L., mimo, że powódka prosiła zarówno męża jak i ją o zwrot samochodu podając, że jej samochód jest awaryjny, ma problem z akumulatorem i nie może odwieźć córki do szkoły. J. L. napisała do powódki smsa, że przekazała pozwanemu kwotę 5000 złotych na bilety i odkupiła auto pod zastaw.

W grudniu 2017 roku powódka, za zgodą pozwanego sprzedała przyczepkę, połowę pieniędzy pochodzących ze sprzedaży przeznaczyła na poczet zaległości.

Strony prowadziły sporadyczne smsowe rozmowy na temat podziału majątku wspólnego, głównie motoru i sprzedaży domu. Poza stwierdzeniem pozwanego, że trzeba sprzedać dom do wiążących rozmów nie doszło.

W dniu 9 marca 2017r. strony zawarły notarialną umowę darowizny, na podstawie której powódka zrzekła się prawa do nieruchomości gruntowej, położonej w M.. Powódka będzie dążyła do uchylenia skutków prawnych oświadczenia woli.

/dowód: przesłuchanie powódki – k. 66-67,

przesłuchanie pozwanego – k. 78-79.,

zeznania świadka J. L.– k..65v-66,

akt notarialny dot. darowizny – k. 17-18,

odpis księgi wieczystej nr (...), k. 21-30;

smsy od J. L., k. 31 akt

postanowienie o zastosowaniu środków zapobiegawczych, k.10-16/

W lipcu 2018 roku M. S. (2) złożył w Sądzie Okręgowym w Toruniu pozew przeciwko M. S. (1) o rozwiązanie ich związku małżeńskiego /sygn. akt IC 1400/18/. M. S. (1) wniosła o rozwiązanie małżeństwa z winy męża. W dniu 14 sierpnia 2018 roku wydano w tej sprawie postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia zaspokajania przez pozwanego potrzeb rodziny.

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

przesłuchanie powódki – k. 66-67,

przesłuchanie pozwanego – k. 78-79../

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z przesłuchania stron i z zeznań świadka oraz z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci dokumentów, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. Strony również nie kwestionowały ich wiarygodności i autentyczności.

Zgodnie z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

Sąd co do zasady dał wiarę zeznaniom świadka J. L., albowiem jej zeznania były rzeczowe, spójne i logiczne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd miał jednak na uwadze, że świadek jest szczególnie związana z jedną ze stron i z jej perspektywy postrzegała rzeczywistość, prezentowała jej punkt widzenia w sprawie. Sąd nie miał jednak podstaw, aby nie nadać zeznaniom świadka waloru wiarygodności co do okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy – mając jednak na uwadze emocjonalne podejście do sprawy. Kwestia ich ewentualnego związku w ocenie Sądu nie była przedmiotem tej sprawy.

Sąd uznał również zeznania stron co do zasady za wiarygodne. Zeznania te były logiczne, rzeczowe i wewnętrznie spójne. Wiele okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a zatem dotyczących pozostawania w faktycznej separacji oraz braku wspólnego gospodarowania i podejmowania decyzji finansowych, było przy tym bezspornych między stronami.

W zasadzie jedyną różnicę stanowiła subiektywna ocena pewnych faktów, strony interpretowały je z własnego punktu widzenia. Dotyczyło to przede wszystkim twierdzeń pozwanego, iż w obecnej sytuacji nie zachodzą podstawy do orzeczenia rozdzielności majątkowej z datą 1 marca 2018 roku, a z datą 1 lipca 2018 roku. Sąd nie dał jednak wiary pozwanemu w tym zakresie, z uwagi na fakt, iż zebrany materiał dowodowy doprowadził do zupełnie odmiennych wniosków.

Sąd miał na uwadze, że strony starały się w sposób jak najbardziej dla siebie korzystny przedstawić okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Strony zawarły związek małżeński dnia 15 czerwca 2002 roku. W myśl art. 31 § 1 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Nie ulega wątpliwości, że między stronami od dnia 15 czerwca 2002r. istniała wspólność ustawowa, której strony nie ograniczyły ani nie wyłączyły w drodze umowy zawartej przed czy w czasie trwania małżeństwa.

Bezspornym jest również, że w dniu 1 marca 2018 r. pozwany wyprowadził się ze wspólnego miejsca zamieszkania stron –niejako przymusowo i od tego dnia strony mieszkały osobno.

Stosownie do art. 52 § 1 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Art. 52 § 2 kro stanowi natomiast, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Z zeznań stron oraz świadka wynika, że od dnia 1 marca 2018 r. powódka i pozwany żyli w faktycznej separacji. W tym dniu pozwany wyprowadził się, a powódka pozostała wraz z córką we wspólnym domu stron. W sprawie zostało również ustalone, że strony od czasu rozstania prowadziły oddzielne gospodarstwa domowe. Samodzielnie dysponowały swoim wynagrodzeniem, nie konsultując ze sobą żadnych wydatków. Nie uzgadniały ze sobą żadnych ważnych decyzji finansowych, /wspólna decyzja o sprzedaży przyczepki była podjęta w grudniu 2017 roku, podobnie decyzja o dokonanej darowiźnie nieruchomości, która miała miejsce w marcu 2017 roku/, nie zaciągały wspólnie kredytów ani innych zobowiązań. Pomiędzy stronami nie było żadnego porozumienia w kwestii gospodarowania pieniędzmi i majątkiem. Strony kontaktowały się wyłącznie w sprawach dziecka. Nie ulega zatem wątpliwości, że zarówno powódka, jak i pozwany od chwili zamieszkania osobno żyli na własny rachunek. W ocenie Sądu strony od momentu rozstania nie współdziałały w zarządzie majątkiem wspólnym. Oprócz spraw związanych z dzieckiem oraz paru smsów dotyczących ewentualnej sprzedaży motoru i domu, w ogóle się ze sobą nie kontaktowały. Związane to było również z prowadzonym postępowaniem karnym przeciwko pozwanemu i zastosowaniem określonych środków zapobiegawczych.

Przesłanką zastosowania art. 52 § 1 kro może być trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinnoprawnych między małżonkami i co za tym idzie powstania trwałego stanu separacji faktycznej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2005 r. w sprawie III CK 112/04).

Należy zauważyć, iż w świetle art. 52 § 2 kro już sam fakt życia w rozłączeniu może uzasadniać orzeczenie przez sąd rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Niewątpliwie fakt ten miał miejsce w przedmiotowej sprawie. Należy przy tym podkreślić, iż wymieniony przepis nie wymaga jednoczesnego spełnienia obu warunków, tj. zaistnienia wyjątkowych wypadków i życia w rozłączeniu, tylko używa sformułowania „w szczególności”. Życie w rozłączeniu jest zatem jedyną szczególną przesłanką wskazaną przez samego ustawodawcę, która uzasadnia ustanowienie rozdzielności między małżonkami z datą wsteczną.

Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z wcześniejszą datą, nawet poprzedzającą dzień wytoczenia powództwa, nie budzi zastrzeżeń właściwie tylko wtedy, gdy powodem zniesienia jest separacja faktyczna małżonków. Według utrwalonego, tak w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądowym poglądu, ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest bowiem separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. W sprawie o roszczenie określone w art. 52 kro decydujące znaczenie mają zatem kwestie czysto majątkowe i możliwość porozumienia małżonków w sprawach związanych z zarządem ich majątkiem. (por.: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28.10.1997 r. w sprawie I CKN 238/97, z dnia 13.05.1997 r. w sprawie III CKN 51/97, z dnia 13.01.2000 r. w sprawie II CKN 1070/98, z dnia 29.03.2000 r. w sprawie I CKN 542/98, z dnia 20.06.2000 r. w sprawie III CKN 287/00, z dnia 12.09.2000 r. w sprawie III CKN 373/99, z dnia 7.12.2000 r. w sprawie II CKN 401/00, z dnia 8.05.2003 r. w sprawie II CKN 78/01, z dnia 4.06.2004 r. w sprawie III CK 126/03, z dnia 4.11.2004 r. w sprawie V CK 215/04, z dnia 11.12.2008 r. w sprawie II CSK 371/08).

W ocenie Sądu z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Bezspornym bowiem jest, że strony od 1 marca 2018 r. nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie zamieszkują wspólnie, a zatem żyją w rozłączeniu, nie łączą ich więzi uczuciowe, ustało pożycie między nimi. Żaden z małżonków nie starał się o powrót do wspólnego pożycia. Każda ze stron samodzielnie, nie informując drugiego małżonka, dysponuje własnymi dochodami. Prowadzą już osobne życie. Małżonkowie praktycznie utracili możność wspólnego zarządu majątkiem. Fakt natomiast złożenia pozwu rozwodowego przez pozwanego /sygn. akt IC 1400/18 przed Sądem Okręgowym w Toruniu/ ostatecznie wskazuje, że nie zamierzają oni dalej tworzyć wspólnej rodziny. Nie bez znaczenia jest fakt, iż pozwany jest oskarżonym w sprawie o znęcanie się nad powódką.

Powyższy stan faktyczny zdaniem Sądu pozwala na przyjęcie, że w sprawie zaistniały ważne powody do ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Sąd ustalił zatem składniki majątku nabytego przez strony w trakcie trwania małżeństwa, okoliczności wyprowadzenia się pozwanego ze wspólnie zajmowanego domu, okoliczności powstania faktycznej separacji, prowadzenia przez strony oddzielnych gospodarstw domowych, dysponowania własnymi dochodami, zawisłość sprawy o rozwód.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 52 § 2 kro, Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji Sąd na mocy art. 100 kpc zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.