Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 8 lutego 2019 r.

Sąd Rejonowy w G. II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia S.R. Piotr Gensikowski

Protokolant: Wioletta Fabińska

w obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej w G. K. N.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11.5.2018 r., 13.7.2018 r., 21.9.2018 r., 8.11.2018 r., 4.12.2018 r., 11.1.2019 r. oraz 8.2.2019 r.

sprawy karnej

J. W.

s. S. i J. z.d. T., ur. (...) w R., zam. (...)-(...) G. ul. (...), PESEL: (...), nie karanego

oskarżonego o to, że:

w dniu 21 sierpnia 2014 roku w G. udzielił pomocy poprzez założenie rachunku bankowego w Banku (...) S.A oraz udostępnił dostęp do kanałów bankowości elektronicznej umożliwiając korzystanie za pośrednictwem internetu nieustalonemu sprawcy, który w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadził A. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 10.947 zł poprzez wprowadzenie w/w w błąd co do zamiaru wywiązania się z zawartej za pośrednictwem portalu internetowego (...).pl umowy kupna-sprzedaży samochodu m-ki F. (...), tj. przestępstwo z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

o r z e k ł :

stosując na podstawie art. 4 § 1 KK przepisy KK w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 r.

1.  Oskarżonego J. W. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tym ustaleniem, że swym zachowaniem stanowiącym ułatwienie popełnienia czynu zabronionego oszustwa działał w zamiarze, aby inna nieustalona osoba dokonała tego czynu zabronionego, tj. występku z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 19 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 k.k., po zastosowaniu art. 37a kk, wymierza mu karę grzywny w wymiarze 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych przy przyjęciu, iż wysokość jednej stawki wynosi 20 zł (dwadzieścia) złotych,

2.  Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego obowiązek naprawienia pozostałej części szkody poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. M. kwoty 3142,30 zł (trzy tysiące sto czterdzieści dwa złotych 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 listopada 2015 r. do dnia zapłaty,

3.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r. pr. K. J. kwotę 1848 zł (tysiąc osiemset czterdzieści osiem złotych) + 23% podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu,

4.  Zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. M. kwotę 472,80 zł (czterysta siedemdziesiąt dwa złotych 80/100) zwrotu poniesionych kosztów procesu,

5.  Zwalnia oskarżonego od obowiązku uiszczenia opłaty, zwalnia oskarżonego od obowiązku uiszczenia wydatków postępowania, którymi obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

J. W. mieszkał w G., nie pracował, utrzymywał się z pomocy z opieki społecznej. W dniu 21 sierpnia 2014 r. gdy przebywał na ulicy podszedł do niego nieznajomy mężczyzna proponując mu 200 zł za zawarcie na swoje nazwisko umowy rachunku bankowego w banku (...). Mężczyzna ten nie powiedział mu po co potrzebny jest mu ten rachunek. Ponieważ J. W. brakowało pieniędzy zgodził się na taką propozycję i poszedł do domu po dowód osobisty. Mężczyźni udali się do placówki banku (...) mieszczącej się w G. przy ul. (...). J. W. zawarł tam na swoje nazwisko umowę o prowadzenie rachunku bankowego o numerze (...) i otrzymał kartę debetową do tego rachunku o nr (...), a także inne dokumenty, w tym takie, które umożliwiały dostęp do kanałów bankowości elektronicznej umożliwiających korzystanie z rachunku za pośrednictwem internetu.

dowód: wyjaśnienia oskarżonego J. W. (k. 197, k. 268v.), zeznania świadka A. L. (k. 130-132)

Dnia 21 kwietnia 2015 r. w systemie informatycznym karta debetowa została zastrzeżona jako zagubiona. W związku z tym do rachunku bankowego została wydana nowa karta debetowa o nr (...).

dowód: zeznania A. L. (k. 130 – 132), dokumentacja bankowa (k. 83-88, k. 418)

W dniu 8 listopada 2015 r. A. M. na portalu OtoMoto.pl zainteresował się ogłoszeniem o sprzedaży samochodu dostawczego F. (...) z uszkodzonym silnikiem. Skontaktował się telefonicznie ze sprzedającym na numer 660 - 083 - 970 podany w ogłoszeniu. Sprzedający przestawił się jako S. P.. A. M. otrzymał od niego fakturę na swój adres e-mali, a następnie w dniu 9 listopada 2015 r. wpłacił na podany mu przez sprzedającego numer rachunku bankowego ( (...)) kwotę 10947 zł i przesłał sprzedającemu na jego prośbę potwierdzenie przelewu. Termin odbioru pojazdu został uzgodniony na 12 listopada 2015 r. A. M. udał się do miejscowości O. pod adres wskazany przez sprzedającego. Na miejscu okazało się, że pod podanym adresem znajduje się bar, który był zamknięty. A. M. próbował skontaktować się telefonicznie ze sprzedającym jednakże bezskutecznie. Zauważył też, że ogłoszenie o sprzedaży pojazdu zostało usunięte z portalu OtoMoto.

dowód: zeznania świadka A. M. (k. 6, k. 269- 269v.), kopia potwierdzenia przelewu (k. 7)

Bank (...) przekazał A. M. kwotę 7.804,70 zł.

dowód: pismo banku (k. 292)

J. W., lat (...), ma wykształcenie podstawowe, nie pracuje, utrzymuje się z pomocy udzielanej z opieki społecznej, z tego tytułu uzyskuje około 300 zł miesięcznie. Jest rozwiedziony, ma dwoje dorosłych dzieci. J. W. nie był uprzednio karany sądownie.

dowód: wyjaśnienia oskarżonego J. W. (k. 196, 268), dane osobo-poznawcze k. 205, zapytanie o karalność (k. 414)

Oskarżony J. W. składając wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym przyznał się do zarzuconego mu czynu i wyjaśnił, że 29 kwietnia 2016 r. udzielił pomocy nieznanemu mężczyźnie zakładając konto bankowe, za co otrzymał kwotę 200 zł. Mężczyzna ten nie powiedział mu po co potrzebny jest mu ten rachunek. Dodał, że zlikwidował już to konto i żałuje tego co się stało, wyraził też chęć dobrowolnego poddania się karze (k. 195-197). W toku postępowania sądowego oskarżony zmienił swe wyjaśnienia w części dotyczącej oceny swego zachowania, kwestionując, iż udzielił pomocy innej osobie w dokonaniu przestępstwa oszustwa (k. 269). Sąd dał wiarę pierwszym chronologicznie wyjaśnieniom oskarżonego, w których, po przedstawieniu mu zarzutu pomocy w przestępstwie oszustwa, nie kwestionował swego sprawstwa i winy. Zdaniem sądu wyjaśnienia złożone przez oskarżonego na rozprawie były niewiarygodne, gdyż były sprzeczne z pierwszymi wyjaśnieniami, w których oskarżony nie kwestionował swej winy i sprawstwa, a nadto sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro wszakże oskarżony, w zamian za uzyskanie określonej sumy pieniędzy, założył rachunek bankowy na polecenie innej osoby, a następnie tej osobie wydał wszystkie dokumenty dotyczące tej umowy, to zdaniem sądu w świetle zasad doświadczenia życiowego należy przyjąć, że – przewidując możliwość popełnienia przy użyciu tych dokumentów przestępstwa – z tą możliwością się godził.

Dla oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego nie miały znaczenia zeznania świadka A. M. (k. 6, k. 269, k. 361v.), który opisał okoliczności wpłaty pieniędzy na rachunek założony na nazwisko oskarżonego, nie mając wiedzy na temat zachowania oskarżonego. Sąd dał wiarę zeznaniom tego świadka, gdyż znajdowały one potwierdzenie w dokumencie w postaci kopii potwierdzenia przelewu, były też bieżne z zeznaniami A. L.. Sąd dał także wiarę zeznaniom świadka A. L. (k. 130-132, k. 269-270, k. 405) albowiem były one logiczne i konsekwentne, a także zgodne z dokumentacją bankową (k. 83-88, k. 418). Sąd dał wiarę dowodom z tych dokumentów, jak również innych zgromadzonym w toku postępowania, uznając je za w pełni wiarygodne i nie znajdując podstaw do kwestionowania ich autentyczności.

Oceniając wyjaśnienia oskarżonego sąd uwzględnił wnioski opinii sądowo – psychiatrycznej biegłych D. A. i S. L. (k. 293) na okoliczność stanu zdrowia psychicznego oskarżonego w chwili popełnienia przez niego zarzuconego mu czynu oraz jego aktualnego stanu zdrowia psychicznego albowiem zostały one wykonane po jednorazowym badaniu oskarżonego przez osoby o odpowiednio wysokich kwalifikacjach zawodowych, jak i dużym doświadczeniu w wykonywaniu funkcji biegłego.

J. W. został oskarżony o to, że w dniu 21 sierpnia 2014 roku w G. udzielił pomocy poprzez założenie rachunku bankowego w Banku (...) S.A oraz udostępnił dostęp do kanałów bankowości elektronicznej umożliwiając korzystanie za pośrednictwem internetu nieustalonemu sprawcy, który w celu osiągniecia korzyści majątkowej doprowadził A. M. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 10.947 zł poprzez wprowadzenie w/w w błąd co do zamiaru wywiązania się z zawartej za pośrednictwem portalu internetowego (...).pl umowy kupna-sprzedaży samochodu m-ki F. (...), tj. przestępstwo z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk

Oceniając zachowanie oskarżonego w świetle przytoczonego zarzutu sąd uznał, że jego sprawstwo i wina w zakresie tego czynu nie budzi wątpliwości. Przestępstwo pomocnictwa w rozumieniu art. 18 § 3 k.k. popełnia ten, kto swoim zachowaniem stanowiącym ułatwienie popełnienia czynu zabronionego działa w zamiarze, aby inna nieustalona osoba dokonała czynu zabronionego. Dla popełnienia tego czynu ustawodawca nie wymaga zatem zamiaru bezpośredniego, lecz wystarczający jest zamiar ewentualny. W tym kontekście warto też zwrócić uwagę na tezy zawarte w uzasadnieniu sądu odwoławczego rozpoznającego uprzednio sprawę. Zdaniem sądu II-giej instancji „ już posiadanie wyobrażenia o elementach czynu pozwalających na stwierdzenie, że jest on bezprawny, bez znajomości szczegółowych okoliczności jego realizacji pozwala na ustalenie, że dana osoba świadomie ułatwiła popełnienie czynu zabronionego innej osobie, a więc, że jej zachowanie wypełniło znamiona odrębnego typu czynu zabronionego, jaki stanowi pomocnictwo, które jest dokonane w momencie podjęcia czynności przez pomocnika” (k. 346). Z taką sytuacją mieliśmy właśnie do czynienia w niniejszej sprawie. Skoro wszakże oskarżony, w zamian za uzyskanie określonej sumy pieniędzy, założył rachunek bankowy na polecenie innej nieustalonej osoby, a następnie tej osobie wydał wszystkie dokumenty dotyczące tej umowy, to zdaniem sądu w świetle zasad doświadczenia życiowego należało przyjąć, że – przewidując możliwość popełnienia przy użyciu tych dokumentów przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 k.k. – z tą możliwością się godził, wyczerpując znamiona czynu z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. Dla dokonanej oceny zachowania oskarżonego nie miało znaczenia to, że nie korzystał z założonego rachunku bankowego, jak również to, że nie otrzymał drugiej karty debetowej (k. 418), za pomocą której doszło do wypłaty z bankomatu pieniędzy (k. 87-88). Czyn oskarżonego został wszakże popełniony w momencie zawarcia umowy rachunku bankowego i następczym przekazaniu dokumentów dotyczących tej umowy innej nieustalonej osobie z zamiarem ewentualnym, że przy wykorzystaniu tego rachunku może dojść do popełnienia przestępstwa oszustwa. Z tych też względów sąd uznał oskarżonego J. W. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego określonego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

Przestępstwo przewidziane w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 19 § 1 k.k. jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 8. Rozważając w tych granicach wymiar kary wobec oskarżonego Sąd uwzględnił następujące okoliczności. Uwzględniając dyrektywę proporcjonalności kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu przestępnego, Sąd na niekorzyść oskarżonego potraktował okoliczności popełnienia czynu. Zachowanie oskarżonego polegało na podpisaniu umowy o rachunek bankowy i przekazaniu dokumentów dotyczących tej umowy innej nieustalonej osobie. Zachowanie oskarżonego było przemyślane, nie było nagłe. Na korzyść oskarżonego sąd potraktował, że inicjatywa w popełnieniu tego czynu należała do innej osoby niż oskarżony. W ramach dyrektywy prewencji indywidualnej na korzyść oskarżonego Sąd potraktował jego uprzednią niekaralność za przestępstwa (k. 414).

Mając na względzie wszystkie powyżej opisane okoliczności Sąd uznał, że – stosując na podstawie art. 4 § 1 k.k. regulacje obecne korzystniejsze dla oskarżonego - należało wymierzyć wobec oskarżonego karę 80 stawek dziennych grzywny po 20 złotych. W ocenie Sądu kara ta z uwagi na jej wysokość zbliżoną do dolnej granicy ustawowego zagrożenia jest adekwatna do stosunkowo niezbyt znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu przestępnego. W ocenie Sądu kara ta nie przekracza stopnia winy oskarżonego, który należy uznać natomiast za dość znaczny. Sąd wymierzając oskarżonemu karę grzywny w tym wymiarze wyszedł z przekonania, że rodzaj tej kary odpowiada dyrektywie prewencji indywidualnej. Zdaniem Sądu poprzednia niekaralność oskarżonego za podobne przestępstwa przemawia za tym, że czyn, który popełnił oskarżony miał charakter wyjątkowy. W świetle tych okoliczności nie ulegało zatem wątpliwości, że dla powstrzymania oskarżonego przed popełnieniem innego lub podobnego przestępstwa za wystarczające należy uznać wymierzenie kary grzywny w orzeczonym wymiarze. W ocenie Sądu kara ta zdaje się wreszcie czynić zadość wskazaniom prewencji ogólnej, a mianowicie uzmysławia ona społeczeństwu, że popełnianie przestępstw spotyka się z reakcją organów wymiaru sprawiedliwości i nie popłaca. Określając wysokość stawki dziennej grzywny sąd uwzględnił niewielkie miesięczne dochody oskarżonego, gdyż jak wynika z dowodów zgromadzonych w aktach sprawy utrzymuje się on z pomocy społecznej (k. 268). Z tych wszystkich względów orzeczono jak w punkcie 1-szym wyroku.

Szkoda poniesiona przez pokrzywdzonego w wyniku działania oskarżonego została naprawiona jedynie w części (k. 292). Za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz także ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak również ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody (art. 422 k.c.). W związku z tym sąd na podstawie art. 46 § 1 k.k. w punkcie 2-gim wyroku orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia pozostałej części szkody poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. M. kwoty 3142,30 zł (trzy tysiące sto czterdzieści dwa złotych 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 listopada 2015 r. do dnia zapłaty.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu J. W. z urzędu orzeczono jak w punkcie 3-cim wyroku na podstawie:

- w zakresie pierwotnego postępowania przed sądem I-szej instancji na podstawie przepisów § 4 ust 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 3, § 20 i § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1805),

- w zakresie postępowania przed sądem odwoławczym na podstawie przepisów §4 ust 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1715),

- w zakresie ponownego postępowania przed sądem I-szej instancji na podstawie przepisów § 4 ust 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 3, § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. poz. 1715).

Na podstawie art. 627 k.p.k. w punkcie 4-tym wyroku sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. M. kwotę 472,80 zł (czterysta siedemdziesiąt dwa złotych 80/100) zwrotu poniesionych wydatków (k. 233-234, k. 257-258).

Sąd w punkcie 5-tym wyroku na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. z 1983 r. Dz. U. Nr 49, poz. 223 ze zm.) w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od obowiązku uiszczenia opłaty oraz wydatków postępowania, którymi obciążył Skarb Państwa. Podejmując takie rozstrzygnięcie Sąd miał na względzie okoliczność, że utrzymuje się z opieki społecznej (k. 268).