Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku w X Wydziale Karnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Zabłudowska

Protokolant: Anna Wiecheć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Pruszczu Gdańskim B. W.

po rozpoznaniu w dniu 4.07.2017 r. sprawy M. W. , syna J. i T. z domu S., ur. (...) w T.

skazanego prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 13 lipca 2005 r. w sprawie II K 260/05 za czyny z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie II K 372/05 za czyny z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę łączną roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie X K 863/07 za czyn z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

orzeka

I.  na podstawie art. 85§1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. łączy skazanemu M. W. jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone prawomocnymi wyrokami wymienionymi w punktach 1-3 rubrum wyroku i w ich miejsce wymierza skazanemu karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 577 k.p.k. zalicza skazanemu na poczet orzeczonej w punkcie I wyroku kary łącznej pozbawienia wolności okresy pozbawienia wolności w sprawie II K 372/05 od dnia 22.06.2005 r. do dnia 23.06.2005 r. oraz od dnia 26.06.2016 r. do 4.07.2016 r.;

III.  na mocy art. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity Dz. U. z 1983 r. nr 49, poz. 223) nie pobiera od skazanego odrębnej opłaty od wyżej orzeczonej kary łącznej, a na mocy art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia go od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Sygn. akt X K 1026/16

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. W. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.  Sadu Rejonowego w Tczewie z dnia 13 lipca 2005 roku w sprawie II K 260/05 za czyny z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie II K 372/05 za czyny z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę łączną roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie X K 863/07 za czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

/dowody: dane o karalności k. 7-10;

informacjach o pobytach k. 66-69;

odpisy orzeczeń k. 4-5, 39-39v., 40-41v., 42-42v., 43-43v., 44-44v., 45-45v., 46-48, 49, 75-75v., 76-76v./

Zachowanie M. W. w trakcie jego osadzenia w Zakładzie Karnym w Z. nie budzi większych zastrzeżeń. Był trzykrotnie nagradzany regulaminowo nie będąc przy tym karanym. Od początku odbywania kary zabiegał o zatrudnienie, w związku z czym w dniu 30 stycznia 2017 roku jest zatrudniony nieodpłatnie na pawilonie mieszkalnym. Z powierzonych mu obowiązków wywiązuje się dobrze. Wcześniej deklarował uczestnictwo w podkulturze przestępczej, z którego dobrowolnie zrezygnował. Przyjęta opinia o oskarżonym jest umiarkowana.

/dowody: opinia o skazanym k. 66v./

Sąd zważył co następuje:

Na początku swoich rozważań Sąd chce podkreślić, że od dnia 1 lipca 2015 roku ustawodawca gruntownie przebudował model orzekania w przedmiocie wyroku łącznego i kar łącznych, konstruując również przepisy intertemporalne, które wskazują jakie przepisy stosować po dacie 1 lipca 2015 roku w związku z wejściem w życie w dniu 1 lipca 2015 roku przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks Karny oraz niektórych innych. I tak, norma art. 19 ust 1 wyżej wymienionej ustawy stanowi, że przepisów rozdziału IX kodeksu karnego, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. W niniejszej sprawie M. W. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Gdańsk Południe w Gdańsku X Wydziału Karnego z dnia 30 marca 2016 roku w sprawie X K 863/07, przy czym wyrok ten uprawomocnił się w dniu 28 kwietnia 2016 roku. Tym samym prawomocne orzeczenie wobec skazanego zapadło już pod rządami kodeksu karnego po jego nowelizacji stosownie do przepisów z dnia 20 lutego 2015 roku, a w rezultacie w przedmiotowej sprawie zachodziła możliwość orzekania wobec niego co do kary łącznej w oparciu o nowe przepisy rozdziału IX ustawy – Kodeks karny.

Sąd zważył dalej, że treść owego art. 19 ust. 1 w/w ustawy niewątpliwie rodzi pewne trudności interpretacyjne. Dotyczy to w szczególności rozumienia znaczenia zapisu "zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po tym dniu". Sąd, orzekając w przedmiotowej sprawie, rozważał jego dwojaką interpretację. I tak, pierwsza z nich sprowadza się do uznania, iż samo wydanie (lub uprawomocnienie się) wyroku po 1 lipca 2015 roku umożliwia w sprawie o wydanie wyroku łącznego orzekanie w tym przedmiocie na podstawie przepisów rozdziału IX ustawy – Kodeks karny w jej znowelizowanym brzmieniu (tj. obowiązującym po 1 lipca 2016 roku i ze zmianami wprowadzonymi w dniu 15 kwietnia 2016 roku). Ów sposób rozumienia tego zapisu oznaczałby, że samo wydanie po 1 lipca 2015 roku prawomocnego orzeczenia, bez względu na rodzaj wymierzonej w nim kary, otwiera swoistą „furtkę”, pozwalającą na zastosowanie znowelizowanych przepisów art. 85 k.k. i kolejne (chyba, że Sąd uzna, iż korzystniejsze, stosownie do art. 4 § 1 k.k., są przepisy w ich uprzednim brzmieniu, tj. obowiązującym do 30 czerwca 2015 roku). Druga z interpretacji tego zapisu jest w ocenie Sądu następująca: w przypadku wydania wobec skazanego po 1 lipca 2015 roku prawomocnego wyroku (tj. również uprawomocnienia się po tym dniu orzeczenia zapadłego przed tą datą), Sąd, orzekając w sprawie o wydanie wyroku łącznego, obowiązany jest wpierw stwierdzić, czy w oparciu o znowelizowane przepisy rozdziału IX ustawy – Kodeks karny możliwe jest orzeczenie kary łącznej z karami, prawomocnie wymierzonymi skazanemu do 30 czerwca 2015 roku, a dopiero następnie ma możliwość prowadzenia rozważań w oparciu o art. 4 § 1 k.k., czy winno nastąpić orzekanie w oparciu o uprzednio obowiązujące przepisy tego rozdziału czy też przepisy znowelizowane i która z kar łącznych (tj. wydanych w oparciu o tzw. przepisy nowe czy też stare) jest wobec niego korzystniejsza.

W ocenie Sądu, tylko ta druga interpretacja zapisu „zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy” jest prawidłowa i winna być stosowana. Warto przy tym zwrócić uwagę na zapis art. 575 § 1 k.p.k. Sąd miał na uwadze, że stosownie do utrwalonego orzecznictwa, art. 575 § 1 k.p.k. rozumie się w taki sposób, iż „ o potrzebie wydania nowego wyroku łącznego w miejsce dotychczasowego, który wówczas traci moc, nie decyduje fakt ujawnienia się jakiegokolwiek kolejnego skazania tej samej osoby, nieobjętego dotychczasowym wyrokiem łącznym, lecz tylko takiego, który spełnia przesłanki z art. 85 k.k. i w związku z tym nadaje się do połączenia, bądź to ze wszystkimi, bądź co najmniej z jednym ze skazań objętych istniejącym wyrokiem łącznym, co powoduje, że dotychczasowy węzeł prawomocnie połączonych kar ulega rozwiązaniu. Tylko przy braku podstaw do zastosowania art. 575 k.p.k. uprzednie prawomocne zakończenie postępowania o wydanie wyroku łącznego obejmującego kary orzeczone w obu sprawach stanowi negatywną przesłankę procesową w postaci powagi rzeczy osądzonej” (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 10 lipca 2013 roku, sygn. akt II KK 14/13). Zwrócić należy uwagę, iż „wydanie wyroku łącznego” oznacza w przepisie art. 575 § 1 k.p.k. de facto „orzeczenie nowej kary łącznej”, albowiem w przypadku braku podstaw dla orzeczenia nowej kary łącznej wydane orzeczenie nie ma charakteru wyroku łącznego (patrz choćby art. 572 k.p.k.). Ustawodawca nie mówi przy tym o „wszczęciu postępowania o wydanie wyroku łącznego” albo o „orzekaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego”, lecz o „wydaniu wyroku łącznego”. W ocenie Sądu ową interpretację należy, per analogia, stosować również do zapisu art. 19 ust. 1 w/w ustawy nowelizującej. Użycie przez ustawodawcę stwierdzenia „orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem” oznacza zatem, iż ów nowy, prawomocny wyrok wymaga wydania nowego wyroku łącznego i orzeczenia nowej kary łącznej. Warto przy tym zauważyć, że treść art. 575 § 1 k.p.k. ulegała zmianie z dniem 01 lipca 2015 roku w sposób, który potwierdza powyższe konkluzje Sądu – jego uprzednie brzmienie mówiło bowiem o tym, że jeżeli po wydaniu wyroku łącznego zachodziła potrzeba wydania nowego wyroku łącznego, z chwilą jego wydania poprzedni wyrok łączny tracił moc. Oczywistym jest przy tym, iż owa potrzeba wydania nowego wyroku łącznego i wydania nowej kary łącznej musi ujawnić się na tle znowelizowanych przepisów rozdziału IX ustawy – Kodeks karny; jest to szczególnie jasne przy uwzględnieniu cytowanego już art. 575 § 1 k.p.k. (choć ten ostatni ma charakter procesowy). Konkludując, w ocenie Sądu, prawomocne skazanie po 1 lipca 2015 roku (w tym również uprawomocnienie się orzeczenia wydanego przed tą datą) umożliwia stosowanie przy orzekaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego przepisów rozdziału IX ustawy – Kodeks karny w ich znowelizowanym brzmieniu (tj. obowiązującym po 1 lipca 2015 roku) jedynie wówczas, gdy według owych „nowych przepisów” kara wymierzona tym wyrokiem podlega łączeniu z karami prawomocnie wymierzonymi skazanemu wyrokami wydanym przed 30 czerwca 2015 roku (tak też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt II AKz 124/16 z dnia 31.05.2016 roku).

Jak zaznaczona na wstępie w przedmiotowej sprawie wobec skazanego po dniu 01 lipca 2015 roku prawomocne stało się orzeczenie wydane wobec niego w sprawie X K 863/07. Ponadto, kara wymierzona w tej sprawie nie została w całości wykonana i mogła podlegać, zgodnie z art. 85 § 1 i 2 k.k. oraz art. 86 § 1 k.k., łączeniu z karą z prawomocnego orzeczenia wydanego wobec skazanego do 30 czerwca 2015 roku. Niewątpliwie zatem Sąd dysponował możliwością stosowania wobec M. W. przepisów ustawy – kodeks karny, w jego brzmieniu obowiązującym po 1 lipca 2015 roku i zmodyfikowanym przez przepisy ustawy z dnia 11 marca 2016 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw. Sąd badał przy tym, stosownie do art. 4 § 1 k.k., możliwość połączenia kar wymierzonych skazanemu również w oparciu o przepisy ustawy – Kodeks karny w jej brzmieniu obwiązującym do dnia 30 czerwca 2015 roku, uznał jednakże, że nie byłoby to względniejsze. Uwzględniając bowiem treść uprzednio obowiązującego brzmienia art. 85 k.k. istniałaby możliwość połączenia kar orzeczonych wobec skazanego w sprawach II K 260/05, II K 372/05 i X K 863/07. Podobnie rzecz się ma również i na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów, niemniej jednak pamiętać należy, iż w odróżnieniu od aktualnie obowiązującego stanu prawnego łącząc kary orzeczone wyrokami w sprawach II K 260/05 i II K 372/05 Sąd nie brałby pod uwagę wymierzonych tymi orzeczeniami kar łącznych, lecz kary jednostkowe. W konsekwencji zarysowany w oparciu o treść art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu do dnia 30 czerwca 2015 roku maksymalny wymiar kary łącznej byleby znacznie wyższy aniżeli ten określony na bazie znowelizowanych przepisów. Mając na uwadze powyższe, Sąd w oparciu o art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny i niektórych innych ustaw i art. 4 § 1 k.k., orzekał w oparciu o obecnie obowiązuje przepisy rozdziału IX ustawy – Kodeks karny.

Sąd zważył dalej, że postępowanie o wydanie wyroku łącznego ma na celu urzeczywistnienie zasady łączenia jednostkowych kar podlegających łączeniu, a wymierzonych prawomocnymi wyrokami w różnych postępowaniach. Przesłanki dopuszczalności łączenia kar jednostkowych, także w wyroku łącznym, wskazuje art. 85 k.k. Zgodnie z art. 85 § 1 i 2 k.k. w obecnym brzmieniu, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną (§1). Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1.

W niniejszej sprawie przesłanki warunkujące możliwość wydanie wyroku łącznego, w ocenie Sądu, zachodzą zatem w stosunku do następujących wyroków:

- Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 13 lipca 2005 r. w sprawie II K 260/05;

- Sądu Rejonowego w Tczewie z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie II K 372/05;

- Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie X K 863/07.

W tych przypadkach M. W. wymierzono kary pozbawienia wolności, które można ze sobą połączyć.

Nadto, żadna z tych kar w dniu 04 lipca 2017 roku, tj. w dacie wyrokowania, nie została jeszcze w całości wykonana.

Rozważając kwestię wysokości kary łącznej, jaka winna zostać orzeczona względem M. W. w miejsce kar objętych wyżej wymienionymi wyrokami Sąd miał na względzie treść art. 86 § 1 k.k. Z przepisu tego wynika, że Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa (ewentualnie - kar łącznych, podlegających łączeniu, vide art. 86 § 4 k.k.) do ich sumy, nie przekraczając jednak w odniesieniu do kary pozbawienia wolności – 20 lat. Co do zasady zatem, kara łączna pozbawienia wolności w tym wypadku powinna mieścić się w granicach od 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności do 4 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Nadmienić należy, że wymierzając karę łączną, Sąd nie rozważa ponownie kwestii społecznej szkodliwości czynów, za które zostały orzeczone kary jednostkowe, ani też stopnia zawinienia przy popełnieniu wyżej wymienionych czynów. W doktrynie prawa karnego podkreślano dotąd, że przy wymiarze kary łącznej decydujące znaczenie ma wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej (M. Szewczyk, Kara łączna w polskim prawie karnym, Kraków 1981, s. 78). Zastosowanie właściwej zasady łączenia kar (absorpcji, kumulacji, asperacji) w głównej mierze zależy od związku podmiotowego i przedmiotowego pomiędzy zbiegającymi się czynami. W aspekcie przedmiotowym związek realnie zbiegających się przestępstw wyrażają kryteria przedmiotowe poszczególnych przestępstw, tj. bliskość czasowa ich popełnienia (największa, gdy przestępstwa popełniane są równocześnie lub bezpośrednio po sobie), tożsamość osób pokrzywdzonych (największa ścisłość związku zachodzi, gdy kilkoma przestępstwami pokrzywdzono tę samą osobę), rodzaj naruszonego dobra prawnego (im bardziej zbliżone dobra prawne, tym większa przedmiotowa bliskości przestępstw), sposób działania sprawcy. W aspekcie podmiotowym chodzi o motywy bądź pobudki kierujące sprawcą, rodzaj i formę jego zawinienia. Im ściślejszy związek podmiotowy i przedmiotowy pomiędzy zbiegającymi się czynami, tym bardziej zasadne jest zastosowanie zasady absorpcji. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 marca 1981 r. VI KZP 5/81, OSNPG 1981, z. 5, poz. 43 oraz uchwale w składzie 7 sędziów z dnia 25 lutego 2005 roku, I KZP 36/04, OSNKW 2005, Nr 2, poz. 13). Dodany nowelizacją obowiązującą od 1 lipca 2015 roku przepis art. 85a kk wprost wskazuje zaś, że orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Mając na uwadze powyższe względy Sąd doszedł do przekonania, iż wymiar kary łącznej za pozostające w zbiegu przestępstwa w tym wypadku winien zostać ukształtowany na zasadzie asperacii. W tam zakresie znaczenie miał z jednej strony fakt, iż w przeważającej mierze występki, jakich dopuścił się M. W. godziły w to samo dobro prawne – były przestępstwami przeciwko mieniu, a nadto były popełniania w stosunkowo niewielkich odstępach czasu; w drugiej zaś okoliczność, iż skazany dopuszczał się ich na szkodę różnych osób.

Nadto należało mieć na uwadze, jako okoliczności mające przemawiać za zastosowaniem zasady absorpcji, że skazany prezentuje zasadniczo właściwą postawę podczas odbywania kary pozbawienia wolności. Z drugiej strony nie mógł ujść uwadze Sądu fakt, iż przyjęta przez Dyrektora zakładu, w którym przebywa skazany przyjął jedynie umiarkowana opinię o skazanym. W konsekwencji Sąd nie dopatrzył się względem skazanego żadnych szczególnych okoliczności, które przemawiałyby za zastosowaniem przy łączeniu wymierzonych mu kar zasady pełnej absorpcji lub też kumulacji, i dlatego wymierzył mu karę łączną stosując właśnie zasadę asperacji. Z tego też względu Sąd uznał, że wymierzona skazanemu kara łączna 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, będzie karą adekwatną i sprawiedliwą.

W pkt II wyroku Sąd w oparciu o treść art. 577 k.p.k. zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie II K 372/05 od dnia 22 czerwca 2005 roku do dnia 23 czerwca 2005 roku oraz od dnia 26 czerwca 2016 roku do 04 lipca 2016 roku.

Sąd, w dalszej części orzeczenia, na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postepowanie w pozostałym zakresie oraz zdecydował o odrębnym wykonaniu orzeczeń zawartych w wyrokach podlegających połączeniu.

Sąd na podstawie art. 626 § 1 k. p. k. w zw. z art. 624 § 1 k. p. k. zwolnił też skazanego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, które przejmuje na rzecz Skarbu Państwa.

SSR D. zabłudowska