Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla W. M.w W. II W. C.

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Arkadiusz Szczepanik

Protokolant: Aleksandra Pytka

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2016 r. w W. na rozprawie

sprawy z powództwa J. M.

przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego w W. - S.

o zapłatę

1)  oddala powództwo;

2)  nie obciąża powoda kosztami procesu, przejmując nieuiszczone koszty sądowe na rachunek Skarbu Państwa.

SSR Arkadiusz Szczepanik

Sygn. akt II C 1992/15

UZASADNIENIE

Powód J. M. pozwem wniesionym dnia 29 czerwca 2015 r. (data złożenia pisma w administracji Zakładu Karnego w G.) domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego W. - S. kwoty 50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wydania orzeczenia do dnia zapłaty. W pozwie powód zaznaczył, że chce przeznaczenia 20% tej kwoty na cele charytatywne, to jest na rzecz Fundacji (...). Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

Powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. – S.. Powód podniósł, że od kwietnia 2013 r. w związku z remontem lotniska w M. oraz remontem lotniska im. F. C. w W. nad tym aresztem był wzmożony ruch powietrzny. Powód podał, że samoloty przelatywały na niskim pułapie, bezpośrednio nad pawilonami mieszkalnymi, tworząc niewyobrażalny huk i hałas. Powód podkreślił, że samoloty latające ciągle między godz. 4:30 a 24:00, a czasami dłużej, powodowały huk i hałas, co wywoływało bóle głowy, brak koncentracji, niewyspanie i stres. Powód podkreślił, że każda jednostka winna zapewniać osadzonemu wszelkie prawa określone w kodeksie karnym wykonawczym, w tym prawo do 8 godzin wypoczynku i ciszy w porze nocnej, zgodnie z art. 112 k.k.w. Zdaniem powoda, pozwany odpowiada za niezapewnienie ciszy nocnej osadzonym oraz 8 godzin wypoczynku w porze nocnej, zgodnie z art. 112 k.k.w. w związku z umiejscowieniem Aresztu Śledczego W. - S. w pobliżu lotniska im. F. C. w W.. W ocenie powoda już w momencie budowy tego aresztu było wiadomo, że nad nim przebiega korytarz powietrzny, przez co nie będzie możliwe zapewnienie osadzonym prawa określonego w art. 112 k.k.w. Powód zaznaczył, że w okresie objętym pozwem (kwiecień – sierpień), gdy ruch lotniczy jest tak natężony, areszt nie powinien w ogóle funkcjonować, a osadzeni winni być przetransportowani do innej jednostki. Powód oświadczył, że został osadzony w Areszcie Śledczym W. – S., nie mając na to żadnego wpływu. Podniósł, że spowodowało to bezpośrednio szkodę wyrządzoną mu przez pozwanego. Wyjaśnił, że została mu wyrządzona szkoda niematerialna. Jako podstawę prawną roszczenia pozwany wskazał art. 77 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 24 i art. 448 k.c. (pozew k. 1-2)

Pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Aresztu Śledczego W. - S. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany oświadczył, że powód przebywał w Areszcie Śledczym W. - S. od dnia 28 września 2011r. do dnia 22 sierpnia 2013r. oraz od dnia 6 maja 2015r. do dnia 22 czerwca 2015r. Pozwany ocenił powództwo za oczywiście bezzasadne. W pierwszej kolejności pozwany podniósł, że powód nie powołał jakichkolwiek dowodów na poparcie swoich twierdzeń, mimo obowiązku z art. 6 k.c. Pozwany zwrócił uwagę, że powód dochodzi roszczeń niezwiązanych z jakimikolwiek działaniami pozwanego. Pozwany zapewnił, że nie miał wpływu na funkcjonowanie lotniska im F. C. w W. ani na trasy przelotu samolotów startujących i lądujących na lotnisku. Zdaniem pozwanego, powództwo nie jest zasadne w świetle art. 24 k.c., skoro dobro osobiste powoda nie zostało zagrożone ani naruszone działaniem pozwanego. (odpowiedź na pozew k. 20-21)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. M. ma 27 lat. Jest on osobą pozbawioną wolności od 18 lutego 2011 r. Koniec wymierzonej mu kary pozbawienia wolności przypada na dzień 12 grudnia 2021 r. Od 28 września 2011 r. do 22 sierpnia 2013 r. oraz od 6 maja 2015 r. do 22 czerwca 2015 r. był on osadzony w Areszcie Śledczym W. - S. w W.. (dowód: zaświadczenie – k. 9; okoliczności bezsporne)

Areszt Śledczy W. - S. jest położony w pobliżu L. im. F. C. w W.. (okoliczność bezsporna)

Od kwietnia do sierpnia 2013 r. na L. im. F. C. w W. był prowadzony remont jednego z pasów startowych, przez co wzmożony był ruch lotniczy korzystający z innego pasu startowego. W tym okresie na terenie Aresztu Śledczego W. - S. słyszalny więc większy hałas związany z ruchem lotniczym niż zwykle. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny był bezsporny. W szczególności poza sporem pozostawał okres osadzenia powoda w Areszcie Śledczym W. - S. w W.. Powód nie wnosił o przesłuchanie go w toku postępowania (k. 37).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w jakimkolwiek zakresie.

W niniejszej sprawie powód dochodził od pozwanego kwoty 50.000 zł tytułem naprawienia szkody niemajątkowej. Powód żądał więc zadośćuczynienia za krzywdę (szkodę niemajątkową). Powód twierdził, że poniósł szkodę niemajątkową wskutek swego osadzenia w Areszcie Śledczym W. – S., w którym nie zapewniono ciszy nocnej oraz prawa do 8 godzin wypoczynku w nocy, w szczególności między kwietniem a sierpniem 2013 r. Powód wskazał, że w 2013 r. (od kwietnia do sierpnia) przez wzmożony ruch lotniczy w związku z remontem pasa startowego na lotnisku im. F. C. w W. w Areszcie Śledczym W. – S. nie zapewniono ciszy nocnej oraz prawa do 8 godzin wypoczynku w nocy. Powód uważał, że to pozwany jest odpowiedzialny za wyrządzoną mu krzywdę (szkodę niemajątkową) i jest zobowiązany do naprawienia tej szkody.

Ochronie przewidzianej w art. 23 i art. 24 k.c. podlegają takie dobra jak godność, prawo do prywatności, zdrowie. Na zasadach określonych w art. 24 k.c. i art. 448 k.c. można żądać zadośćuczynienia od osoby, która dopuściła się naruszenia dóbr osobistych. Z art. 24 § 1 k.c. wynika, że przesłankami ochrony dóbr osobistych są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia, przy czym pierwsze dwie przesłanki musi wykazać dochodzący ochrony, zaś pozwany może bronić się, że nie działał bezprawnie.

Na gruncie niniejszej sprawy powód nie wykazał, aby w ogóle doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Powód nie udowodnił też, aby to pozwany dopuścił się naruszenia jego dóbr osobistych.

Dokonując oceny, czy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych powoda, należało zastosować kryteria obiektywne, uwzględniające odczucia ogółu i powszechnie przyjmowane normy postępowania. O dokonaniu naruszenia dobra osobistego decyduje bowiem obiektywna ocena konkretnych okoliczności, nie zaś subiektywne odczucie osoby zainteresowanej. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału nie sposób uznać, aby postępowanie pozwanego naruszało jakiekolwiek dobra osobiste powoda, w szczególności jego godność, prawo do prywatności czy zdrowie. Nie zostało wykazane, aby w Areszcie Śledczym W. – S. dopuszczano się wobec powoda zachowań (działania lub zaniechania) bezprawnych bądź takich, które, oceniając obiektywnie, byłyby nieakceptowane i nieuzasadnione, które, naruszałyby dobra osobiste powoda.

Rozkład ciężaru dowodu kształtuje się według ogólnych reguł dowodzenia wynikających z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten formułuje podstawową regułę rozkładu ciężaru dowodu w sporze cywilnoprawnym, wskazując przede wszystkim, kogo obciążają skutki niepowodzenia procesu dowodzenia (tak zwany ciężar dowodu w znaczeniu materialnoprawnym). W świetle wynikającej z tego przepisu reguły za prawdziwe mogą być w procesie cywilnym przyjęte jedynie te fakty, które zostały udowodnione przez stronę obciążoną ciężarem ich dowodzenia, zaś pominięte powinny zostać te fakty, które przez stronę obciążoną obowiązkiem dowodzenia nie zostały w sposób należyty wykazane. Nie budzi przy tym wątpliwości, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy to stronę powodową obciążał obowiązek wykazania istnienia roszczenia materialnoprawnego stanowiącego podstawę dochodzonego w tej sprawie żądania zapłaty.

Materialnoprawną zasadę rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) uzupełniają reguły procesowe (w szczególności art. 3 § 1 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c.) nakazujące stronom przejawiać aktywność w celu wykazania wszystkich istotnych okoliczności i faktów, z których wywodzą skutki prawne, w szczególności wskazywać dowody. Obowiązek przedstawiania dowodów odnosi się zarówno do przesłanek dotyczących samej zasadności dochodzonego roszczenia, jak i jego wysokości. Niedochowanie powyższych obowiązków skutkuje ryzykiem przegrania procesu przez stronę, którą obciążał ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wobec powyższego to na stronie powodowej z mocy art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. ciążył obowiązek udowodnienia zasadności oraz wysokości roszczenia. Z tego obowiązku powód nie wywiązał się. Powód nie wykazał faktu naruszenia dobra osobistego, postępowania pozwanego, które zagrażałoby lub naruszyłoby dobra osobiste powoda, nadto powód nie wykazał doznania krzywdy, rozmiaru krzywdy.

Zaznaczyć trzeba, że Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7 poz. 76 ).

Z ciążącego na nim obowiązku dowodzenia powód nie wywiązał się. Nie powołał jakichkolwiek dowodów na poparcie swych twierdzeń, nie składał też żadnych wniosków dowodowych. Nie wnosił o przesłuchanie jego osoby na rozprawie, choć o takiej możliwości był pouczany (k. 31). Jako nieudowodnione powództwo podlegało więc oddaleniu.

Odnosząc się do twierdzeń pozwu, podkreślić należy, że nie wynika z nich, aby powództwo było uzasadnione w świetle art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c. W takich okolicznościach, o których mowa w pozwie, nie można uznać, aby pozwany ponosił na gruncie art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c. odpowiedzialność wobec powoda za naruszenie jego dóbr osobistych. Z twierdzeń pozwu nie wynika, by pozwany dopuścił się naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego powoda. W szczególności nie można przyjąć, że to pozwany jest odpowiedzialny za wzmożony ruch lotniczy w 2013 r. oraz za większy hałas związany z tym ruchem między kwietniem a sierpniem 2013 r. Powód zresztą nie wykazał, aby to on konkretnie doznał jakiejkolwiek krzywdy w związku z przedmiotowym hałasem, jakichkolwiek dolegliwości. Powód ogólnie wypowiadał się (nie odnosząc tego do swojej osoby), że huk i hałas wynikający z ruchu lotniczego wywoływał bóle głowy, brak koncentracji, niewyspanie i stres. Nie sposób też zarzucić pozwanemu naruszenia art. 112 § 1 k.k.w. w związku z twierdzeniami zawartymi w pozwie. Z twierdzeń pozwu nie wynika, aby pozwany nie zapewnił powodowi niezbędnego dla zdrowia wypoczynku, w szczególności prawa do co najmniej 8-godzinnego czasu przeznaczonego na sen w ciągu doby.

Mając na uwadze całokształt ustalonego stanu faktycznego, uznać należało, że warunki osadzenia powoda w Areszcie Śledczym W. – S. w okresie objętym żądaniem pozwu były zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami Kodeksu karnego wykonawczego i przepisami wykonawczymi do tego kodeksu. Postępowaniu Skarbu Państwa w tym zakresie nie można zarzucić ani tego, że było ono bezprawne, ani tego, że naruszało jakiekolwiek dobra osobiste powoda, w tym godność, prawo do prywatności czy zdrowie. W czasie osadzenia powoda nie były naruszane jego uprawnienia. Nie przebywał on w gorszych warunkach niż inni osadzeni. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby warunki, w jakich powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S., wywołały u niego poważne cierpienia lub spowodowały pogorszenie się jego stanu zdrowia. Warunki osadzenia powoda w okresie objętym żądaniem były takie, jakie w danej sytuacji mogła optymalnie zapewnić administracja danej jednostki. Sąd nie dopatrzył się żadnych działań świadczących o świadomej represji czy dyskryminacji wobec powoda ze strony pozwanego. W świetle zebranego w sprawie materiału stwierdzić trzeba, że warunki, w jakich powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S., nie były niegodziwe, niehumanitarne. Nie wystąpiły przejawy poniżającego traktowania jego osoby.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 20 grudnia 2010 r., IV CSK 449/10 (niepubl.), o naruszeniu dobra osobistego w postaci uchybienia godności osadzonego w zakładzie karnym nie można mówić w przypadku pewnych uciążliwości lub niedogodności związanych z samym pobytem w takim zakładzie, polegających na przykład na niższym od oczekiwanego standardzie celi czy urządzeń sanitarnych, bowiem dla wielu ludzi nieodbywających kary pozbawienia wolności warunki mieszkaniowe bywają często równie trudne (na przykład z powodu hałasu związanego z ruchem lotniczym).

Z uwagi na fakt, że powód nie udowodnił zgłoszonego w pozwie roszczenia o zadośćuczynienie, wobec tego powództwo w całości podlegało oddaleniu. Z tych przyczyn, mając na uwadze treść art. 24 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c., Sąd oddalił powództwo w całości.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu, biorąc pod uwagę przede wszystkim względy natury podmiotowej związane z jego sytuacją finansową i życiową. Powód przegrał proces, w związku z czym zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu ciążył na nim obowiązek poniesienia kosztów procesu, w tym obowiązek zwrotu kosztów procesu poniesionych przez pozwanego. Sąd jednak wziął pod uwagę szczególnie trudną sytuację materialną i życiową powoda, który obecnie odbywa karę pozbawienia wolności, nie jest zatrudniony, nie ma też żadnego majątku, dochodów, nadto obciążają go alimenty na rzecz małoletniej O. A. (por. oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania - k. 7-8). Nie negując zatem wychowawczej funkcji rozliczenia kosztów procesu, należało również uwzględnić szczególną sytuację osobistą i majątkową powoda. W konsekwencji stwierdzić trzeba, że zasadnym było odstąpienie od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć powodowi z pouczeniem o apelacji.