Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Koninie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Iwona Złoty – sprawozdawca

Sędziowie: SSO Iwona Przyłębska- Grzybowska

SSO Aleksandra Bolczyk

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 27 lutego 2019 r.

sprawy z wniosku M. G.

przy udziale A. D.

o wykonywanie kontaktów z małoletnim – zagrożenie zapłatą

na skutek skargi wnioskodawcy na przewlekłość postępowania Sądu Rejonowego w Koninie w sprawie sygn. akt (...)

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym
w K. w sprawie o sygn.akt (...) nastąpiła przewlekłość postępowania ,

2.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Koninie

na rzecz wnioskodawcy kwotę 5.000( pięć tysięcy ) złotych,

3.  nakazać Sądowi Rejonowemu w Koninie podjęcie czynności zmierzających do zakończenia postępowania ,

4.  oddalić skargę w pozostałej części,

5.  zwrócić skarżącemu opłatę od skargi w kwocie 200 zł.

A. B. I. Z. I. G.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. G. wniósł o stwierdzenie, że
w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Koninie
w sprawie I. N. (...), wystąpiła przewlekłość postępowania, zlecenie Sądowi prowadzącemu postepowanie odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie oraz zasądzenie na jego rzecz od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie kwoty 20.000 zł.

W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, że w dniu
9 stycznia 2017r. złożył do Sądu Rejonowego w Koninie wniosek, przy czym ani charakter sprawy ani brak faktycznej i prawnej zawiłości w najmniejszym stopniu nie uzasadniają prowadzenia sprawy już ponad dwa lata. Skarżący przewlekłości postępowania upatruje w czynnościach Sądu Rejonowego , który czterokrotnie oddalał jego wnioski o podjęcie zawieszonego postępowania natomiast postanowienie Sądu Okręgowego w Koninie w sprawie sygn.akt (...) w sposób bezsporny wskazało, że czynności te nie były prawidłowe oraz postanowieniu Sądu Rejonowego w Koninie z dnia 11 lipca 2018r. , w którym Sąd postanowił uznać się niewłaściwym miejscowo a postanowienie Sądu Okręgowego w Koninie w sprawie sygn.akt I(...)
w sposób bezsporny wskazało, że decyzja ta nie była prawidłowa.

Skarżący podniósł ,że w związku z bezpodstawną zwłoką
w rozpatrzeniu przedmiotowej sprawy przez Sąd Rejonowy
w K. został pozbawiony przez matkę dziecka już ponad 140 spotkań z córką , którą wcześniej widywał co drugi dzień . Nie widział córki już prawie rok. Matka dziecka poprzez działania Sądu Rejonowego wie ,że nie grożą jej żadne konsekwencje za uniemożliwianie kontaktów z córką .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga wnioskodawcy okazała się uzasadniona.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku
o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 roku, Nr 179, poz. 1843 ze zm.) strona może domagać się stwierdzenia, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, sąd rozpoznający skargę na przewlekłość toczącego się postępowania powinien w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd
w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych
w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Zachowanie zasady rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie powinno oceniać się na podstawie czasu załatwienia sprawy liczonego od momentu wszczęcia postępowania przed sądem na skutek wniosku zainteresowanego podmiotu, aż do momentu ostatecznego zakończenia postępowania. W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ugruntowany jest pogląd, że gwarancjami konwencyjnymi objęte jest całe postępowanie w sprawie, od momentu podjęcia w nim czynności wstępnych, aż do wykonania wydanego w sprawie orzeczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie tak rozumiana przewlekłość postępowania nastąpiła.

Analiza akt sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym
w K. o sygn.(...) wskazuje ,że wniosek M. G. o zagrożenie uczestniczce A. T. (obecnie D.) nakazaniem zapłaty kwoty pieniężnej
w wysokości 600 zł za każde naruszenie obowiązków wynikających z prawomocnej ugody Sądu Rejonowego w Koninie z dnia
1 października 2015r. w przedmiocie kontaktów z córką N. G. wpłynął do Sądu Rejonowego w Koninie w dniu
9 stycznia 2017r.

Zarządzeniem z dnia 13 stycznia 2017r. Przewodniczący wyznaczył termin rozprawy na dzień 23 lutego 2017r.

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2017r. po złożeniu przez uczestniczkę zobowiązania ,że zapewni realizację kontaktów przez wnioskodawcę i podobne sytuacje , jakie miały miejsce
w ostatnim okresie dotyczące zabierania dziecka z przedszkola w dzień widzeń przez wnioskodawcę, nie powtórzą się, uczestnicy złożyli zgodny wniosek o zawieszenie postępowania
i postanowieniem wydanym na rozprawie, Sąd zawiesił postępowanie.

W dniu 2 marca 2017r. wpłynął wniosek wnioskodawcy
o podjęcie postępowania z uzasadnieniem ,że uczestniczka nie wywiązuje się z porozumienia.

W dniu 10 marca 2017r. Przewodniczący pouczył wnioskodawcę o treści art. 181§2 k.p.c. a po odpowiedzi wnioskodawcy
postanowieniem z dnia 24 marca 2017r. odmówił podjęcia zawieszonego postępowania.

Po złożeniu przez wnioskodawcę w dniu 29 maja 2017r. wniosku o podjęcie postępowania , postanowieniem z dnia 29 czerwca 2017r. Sąd podjął postępowanie oraz skierował strony do mediacji .

W dniu 13 listopada 2017r. wpłynął do Sądu Rejonowego protokół z przeprowadzonej mediacji , z którego wynika ,że strony nie osiągnęły porozumienia .

Zarządzeniem z dnia 1 grudnia 2017r. wyznaczono termin posiedzenia mediacyjnego przed Sądem na dzień 7 lutego 2018r. W dniu 31 stycznia 2017r. wpłynęło pismo wnioskodawcy , który powołując się na niewłaściwe zachowania matki dziecka oraz utratę zaufania co do jej osoby wskazał ,że nie widzi żadnych możliwości zawarcia ugody w sprawie.

Na posiedzeniu w dniu 7 lutego 2018r. stawili się obje uczestnicy i po ich wysłuchaniu , Sąd wyznaczył termin rozprawy na dzień 16 lutego 2018r.

Podczas rozprawy w dniu 16 lutego 2018r. Sąd przesłuchał wnioskodawcę i uczestniczkę oraz w charakterze świadka męża uczestniczki S. D. a następnie po przeprowadzeniu dowodów postanowił wszcząć z urzędu sprawę
o zakazanie kontaktów M. G. z jego małoletnią córką N. G.( sygn.akt(...) .

Postanowieniem z dnia 26 marca 2018r. Sąd zawiesił postępowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania
w sprawie sygn.akt (...)

W dniu 26 marca 2018r. wpłynął wniosek wnioskodawcy
o podjęcie postępowania zawieszonego postanowieniem z dnia 16 lutego 2018r.

Kolejny wniosek o podjęcie postępowania został złożony przez wnioskodawcę w dniu 18 maja 2018r. We wniosku wnioskodawca powoływał się na umorzenie postępowania przez Prokuraturę Rejonową w Koninie.

Postanowieniem z dnia 9 lipca 2018r. Sąd Rejonowy
w K. odmówił podjęcia zawieszonego postępowania
a następnie postanowieniem z dnia 11 lipca 2018r postanowił uznać się niewłaściwym i przekazał sprawę do dalszego prowadzenia Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi jako wyłącznie właściwemu miejscowo i rzeczowo .

W dniu 11 lipca 2018r. wnioskodawca złożył wniosek
o udzielenie zabezpieczenia poprzez zagrożenie matce dziecka nakazaniem zapłaty na rzecz ojca dziecka kwoty pieniężnej
w wysokości 400 zł za każde naruszenie obowiązków wynikających z ugody zawartej w dniu 1 października 2015r.

Postanowieniem z dnia 17 lipca 2018r. Sąd Rejonowy
w K. oddalił powyższy wniosek.

Postanowieniem dnia 28 września 2018r. w sprawie sygn.akt (...)Sąd Okręgowy w Koninie oddalając zażalenie wnioskodawcy na powyższe postanowienie podzielił stanowisko Sądu Rejonowego ,że zakres zabezpieczenia o które wnosił wnioskodawca byłby tożsamy w orzeczeniem końcowym, którego wnioskodawca oczekuje .

Natomiast postanowieniem dnia 28 września 2018r. w sprawie sygn.akt I(...) Sąd Okręgowy w Koninie uwzględniając zażalenie wnioskodawcy na postanowienie Sądu Rejonowego
w K. z dnia 11 lipca 2018r. o stwierdzeniu swojej niewłaściwości , uchylił zaskarżone postanowienie.

W dniu 4 października 2018r. wnioskodawca złożył kolejny wniosek o podjęcie postępowania a postanowieniem z dnia 18 października 2018r. Sąd Rejonowy w Koninie oddalił powyższy wniosek.

Na skutek zażalenia wnioskodawcy Sąd Okręgowy w Koninie
w sprawie sygn.akt I(...)zmienił zaskarżone postanowienie i podjął zawieszone postępowanie.

W dniu 9 stycznia 2019r. akta zostały zwrócone do Sądu Rejonowego a w dniu 10 stycznia 2019r. Sąd ten postanowił połączyć niniejsza sprawę ze sprawą o sygn.akt(...) o zakaz kontaktów.

W świetle przedstawionych okoliczności należy przyjąć, że w sprawie, w której wniesiono skargę, wystąpiła przewlekłość postępowania , bo ocenie pod kątem przewlekłości podlega przebieg całego postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie postępowania skarga została wniesiona (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2013 r., (...) (...)

Postępowanie przed Sądem Rejonowym w Koninie - według stanu na dzień złożenia skargi - trwa ponad dwa lata
i do tej pory nie zakończyło się wydaniem prawomocnego rozstrzygnięcia. Tym samym postępowanie, którego skarga dotyczy, nie zakończyło się w "rozsądnym" terminie, jak tego wymaga ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r., której przepisy -
w myśl jej art. 1 ust. 3 - należy stosować zgodnie ze standardami wynikającymi z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.).

Wprawdzie w początkowej fazie postępowanie zostało zawieszone na zgodny wniosek uczestników i możliwe stało się podjęcie postępowania dopiero w czerwcu 2017r. Następnie ujawniły się okoliczności dotyczące ewentualnych, niewłaściwych zachowań wnioskodawcy o podłożu seksualnym
w obecności dziecka, które wymagały wyjaśnienia . Jednak późniejszy przebieg postępowania, zwłaszcza od chwili złożenia w dniu 18 maja 2018r. przez wnioskodawcę wniosku o podjęcie postępowania, wskazuje na opieszałość Sądu w rozpoznawaniu sprawy. Czynności podejmowane przez Sąd od tej daty nie zmierzały do rozstrzygnięcia sprawy lecz do jej przedłużenia. Taki charakter miały orzeczenia o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania z dnia 9 lipca 2018r. i z dnia 18 października 2018r. oraz o uznaniu się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazaniu sprawy innemu sądowi , które zostało uchylone przez Sąd II instancji.

W wyniku uwzględnienia zażalenia wnioskodawcy Sąd Okręgowy w Koninie postanowieniem z dnia 21 grudnia 2018r. zmieniając postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 18 października 2018r. postanowił podjąć zawieszone postępowanie.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd odwoławczy wyraźnie wskazał na brak przesłanek do zawieszenia postępowania
w sprawie o zagrożenie nakazem zapłaty za niewykonywanie kontaktów z dzieckiem, podkreślając wykonawczy charakter postępowania.

Wydanie postanowienia przez Sąd Rejonowy w dniu 10 stycznia 2019r. o połączeniu przedmiotowej sprawy ze sprawą
o sygn.akt(...)powoduje dalsze , nieuzasadnione przedłużanie postępowania.

Ponadto podkreślenia wymaga ,że charakter przedmiotowej sprawy wymagał szczególnie sprawnego przeprowadzenia , gdyż upływ czasu może mieć nieodwracalne konsekwencje dla relacji pomiędzy małoletnią N. a jej ojcem , który z dzieckiem nie mieszka i więzi z córką może budować jedynie poprzez realizowanie ustalonych kontaktów. Okoliczność ta jest tym bardziej pilna w sprawach jak niniejsza, w której wnioskodawca domaga się przymuszenia matki dziecka do realizowania ustalonych prawomocną ugodą kontaktów z dzieckiem , które jak wskazuje w skardze, nie odbywają się prawie od roku.

Przy czym zauważyć należy, że przewlekłość nie została spowodowana w żaden sposób działaniami wnioskodawcy. Składane przez niego w toku postępowania wnioski o podjęcie postępowania zmierzały natomiast do zmobilizowania Sądu do kontynuowania postępowania.

Powyższe wskazuje, iż zostało naruszone prawo strony do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy, co z kolei prowadzi do stwierdzenia przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 cyt. powołanej wyżej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku. Ponieważ w takiej sytuacji obligatoryjne jest zasądzenie określonej sumy pieniężnej
w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł, Sąd po rozważaniu wszystkich okoliczności sprawy zasądził od Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Koninie na rzecz skarżącego kwotę 5.000 zł, oddalając żądanie skargi ponad tą kwotę.

Z przepisu art. 12 ust.4 ustawy wynika , iż wysokość sumy pieniężnej, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Określając zatem wysokość sumy pieniężnej
z tytułu przewlekłości postępowania, Sąd miał na uwadze
z jednej strony czas trwania postępowania ale przede wszystkim jej istotne znaczenie dla skarżącego. Podkreślić bowiem należy, iż kwota ta nie stanowi odszkodowania w rozumieniu prawa cywilnego. Ma ona natomiast wynagrodzić niewymierne szkody związane z niewłaściwym wykonywaniem prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Wynika z tego, że skarga na przewlekłość w toku postępowania ma charakter wstępny i stanowi doraźną interwencję przeciwdziałającą bieżącej (trwającej) przewlekłości postępowania. Jej funkcją jest przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego.

W związku z powyższym Sąd nakazał Sądowi Rejonowemu
w K. podjęcie czynności zmierzających do zakończenia postępowania.

Na podstawie art. 17 ust. 3 cyt. ustawy Sąd nakazał zwrócić skarżącemu opłatę od skargi.

A. B. I. I. P.-G.

Sygn.akt I 1 S 1/19

ZARZĄDZENIE

1)  Odnotować i zakreślić ,

2)  odpis postanowienia doręczyć :

- skarżącemu M. G. ,

- Prezesowi Sądu Rejonowego w Koninie ,,

- P. Sądu Okręgowego w Koninie ,

3) zwrócić skarżącemu opłatę od skargi w kwocie 200 zł ,

4) zwrócić Sądowi Rejonowemu w Koninie akta o sygn. (...)

5) akta odłożyć .

K. , dnia 27 lutego 2019r.