Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Stępińska (sprawozdawca)

Sędziowie: SSO Zbigniew Zgud

SSO Krystyna Dobrowolska

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2019 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi (...)spółki jawnej w L.

przy udziale Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie, w sprawie do sygn. akt I Nc 6116/18/K

postanawia:
1. stwierdzić przewlekłość postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie w sprawie do sygn. akt I Nc 6116/18/K;

2. przyznać od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy
w Krakowie na rzecz skarżącej (...)spółki jawnej w L. kwotę 2.000,00 zł (dwa tysiące złotych);

3. oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4. nakazać Skarbowi Państwa-Sądowi Rejonowemu dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie zwrócić na rzecz skarżącej kwotę 200,00 zł (sto złotych) uiszczoną tytułem opłaty sądowej od skargi.

5. zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie na rzecz skarżącej (...) spółki jawnej w L. kwotę 257 (dwieście pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego.

SSO Zbigniew Zgud SSO Renata Stępińska SSO Krystyna Dobrowolska

UZASADNIENIE

Skarżąca wniosła o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie,
sygn. akt I Nc 6116/18/K, zalecenia Sądowi niezwłocznego wydania nakazu zapłaty, zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 2.000 zł oraz zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, że w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie nie podjęto żadnej czynności w sprawie, co znalazło potwierdzenie w informacji uzyskanej bezpośrednio od Sądu. Cytując przepis art. 486 k.p.c. zarzuciła, że w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, sąd powinien wyznaczyć rozprawę albo posiedzenie niejawne nie później niż przed upływem 2 miesięcy od wniesienia pozwu. Tymczasem od złożenia pozwu w niniejszej sprawie minęło już
5 miesięcy, a Sąd rozpoznający sprawę wciąż nie podjął żadnych czynności w kierunku wydania orzeczenia. W ocenie skarżącej, tak długa bierność Sądu uzasadnia złożenie skargi, a także przyznanie żądanej kwoty, jako rekompensaty za powyższe. Brak doręczenia tytułu, stanowiącego zabezpieczenie wierzytelności, wyrządza jej niewymierną szkodę, gdyż uniemożliwia podjęcie jakichkolwiek czynności, mających na celu zabezpieczeni roszczeń, a w dalszej kolejności, wyegzekwowanie przysługujących należności.

Swój udział w postępowaniu zgłosił Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie, który wniósł o oddalenie skargi, jako bezzasadnej.

Zwrócił uwagę, że SSR Magdalena Niemiec, której w wyniku losowania przydzielono sprawę I Nc 6116/18/K, od 20 listopada 2018 r. przebywa na urlopie macierzyńskim, którego rozpoczęcie nie było możliwe do przewidzenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

W zakresie rozpoznania skargi w sprawie o sygn. akt I Nc 6116/18/K Sąd Okręgowy na podstawie analizy akt sprawy, ustalił następującą sekwencję czynności procesowych:

- w dniu 4 października 2018 r. do Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie wpłynął pozew o zapłatę (k. 3);

- w dniu 10 października 2018 r. doręczono akta Sędziemu referentowi M. N. (k. 1);

- w dniu 28 lutego 2019 r. przydzielono sprawę do referatu Asesor sądu rejonowego M. K. (k. 14);

- w dniu 20 marca 2019 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (k. 15);

- w dniu 28 marca 2019 r. wpłynęła skarga na naruszenie prawa skarżącej do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, sporządzona w dniu 20 marca 2019 r.;

- w dniu 13 maja 2019 r. odnotowano, że nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym stał się prawomocny z dniem 3 maja 2019 r.

Mając na względzie wskazaną wyżej sekwencję zdarzeń oraz występujące pomiędzy kolejnymi czynnościami sądu odstępy czasu, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że w niniejszej sprawie doszło do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki określiła w art. 2 ust. 1 pojęcie przewlekłości postępowania, stanowiąc, że przewlekłość zachodzi wówczas, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to jest to konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne do rozstrzygnięcia sprawy, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje zatem, że przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. „ Przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki (…). Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 roku, II S 28/10, KZS 2010/11/50). Zwłoka stanowi kwalifikowane, tj. zawinione opóźnienie, stąd nie każde więc przedłużenie czynności postępowania stanowi naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury, który Sąd Okręgowy w pełni podziela, ustalenie „ zaistnienia przewlekłości postępowania nie jest zależne jedynie od upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, a jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami przewidującymi prowadzenie określonych procedur” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11 maja 2005 roku, II S 26/05, Lex nr 151808).

Analiza akt sprawy nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że decydującym uchybieniem Sądu I instancji mającym wpływ na czas trwania przedmiotowego postępowania była zła organizacja w zakresie przydziału sprawy Sędziemu referentowi. Specyfika urlopu macierzyńskiego, przejawiająca się m. in. w wielomiesięcznym czasie jego trwania, wiąże się z koniecznością zapewnienia przez sąd odpowiedniego podziału referatu sędzi referent, rozpoczynającej ten urlop. W niniejszej sprawie, jak wynika z odpowiedzi na skargę, przewodniczący wydziału zaniechał podziału referatu SSR Magdaleny Niemiec, której w wyniku losowania przydzielono sprawę akt I Nc 6116/18/K, ze względu na informację uzyskaną z Ministerstwa Sprawiedliwości o możliwości rozpoczęcia orzekania w I Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie przez dwóch asesorów sądowych, którzy według zapewnień mieli rozpocząć obowiązki w styczniu lub lutym 2019 roku. Ostatecznie nowi asesorzy rozpoczęli orzekanie dopiero 28 lutego 2019 r. Dodatkowo, brak podziału referatu został uzasadniony wysokim obciążeniem pozostałych sędziów w wydziale, sięgającym czasem nawet 500 spraw. W ocenie Sądu Okręgowego, niewątpliwe bardzo duże obciążenie referatu jest pewnym wytłumaczeniem zaniechania podziału referatu i rozpoznania sprawy dopiero po upływie pięciu miesięcy, ale nie zwalnia to z odpowiedzialności za zaistniałe w tej sprawie opóźnienie. Pamiętać należy, że SSR Magdalena Niemiec poszła na urlop macierzyński (...)Deklaracja ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości w zakresie skierowania do orzekania nowych asesorów, nie miała charakteru wiążącego, co do terminu jej realizacji. Przewodniczący wydziału zaniechując podziału referatu z tego powodu, musiał więc liczyć się z ryzykiem opóźnienia w zakresie rozpoczęcia wykonywania obowiązków przez nowych asesorów.

Sąd Okręgowy rozumie zarówno braki kadrowe, z jakimi borykają się sądy niższej instancji oraz ogromną ilość spraw przydzielanych do referatów, ale zauważa, iż strony nie powinny ponosić negatywnych skutków braków kadrowych i braku odpowiedniej organizacji, w zakresie przydziału spraw. Rozwiązanie trudności kadrowych leży w gestii władz Sądu, nie może natomiast prowadzić do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. „ Gdy organy sądu nie są w stanie, w wyniku własnych wewnętrznych działań, zwiększyć obsady kadrowej wydziału, winny inicjować działania wobec Ministra Sprawiedliwości decydującego o ilości etatów sędziowskich w danym sądzie. Trudności organizacyjno-kadrowe nie ekskulpują bowiem sądu od odpowiedzialności za przewlekłość postępowania” (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2012 roku, II S 58/12, KZS 2012/10/103). Oczekiwania stron, odnośnie terminowego rozpoznania spraw mają pokrycie w odpowiednich gwarancjach ustawowych jak i konstytucyjnych.

W orzecznictwie zarówno Europejskiego Trybunały Praw Człowieka, jak również Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, iż obowiązkiem każdego państwa – strony Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest zapewnienie takiej organizacji i funkcjonowania systemu organów wymiaru sprawiedliwości, które umożliwią rzeczywiste i skuteczne korzystanie z gwarantowanego w art. 6 Konwencji prawa do sądu, w tym także prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie (postanowienie SN z dnia 3.06.2005 r., III SPP 109/05, wyroki ETPCz w sprawach: Buchholz przeciwko Niemcom z dn. 6.05.1981, skarga nr 7759/77, Botazzi przeciwko Włochom z dn. 28.07.1999 r., skarga nr 34884/97, Sűβmann przeciwko Niemcom z dn. 16.09.1996 r., skarga nr 20024/92).

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy stwierdził przewlekłość postępowania prowadzonego do sygn. I Nc 6116/18/K, na podstawie art. 12 ust. 2 w/w ustawy.

Kwota 2.000 zł żądana od Skarbu Państwa przez skarżącą jest stawką minimalną i zgodnie z art. 12 ust. 4 w/w ustawy nie podlegała miarkowaniu.

Oddalając żądanie w zakresie zalecenia Sądowi niezwłocznego wydania nakazu zapłaty, Sąd Okręgowy miał na uwadze fakt, iż nakaz zapłaty został wydany w dniu 20 marca 2019 r. i z dniem 3 maja 2019 r. odnotowano jego prawomocność.

Wobec trafności skargi co do zasady, zwrotowi w trybie art. 17 ust. 3 w/w ustawy podlegała opłata w kwocie 200 zł.

Mając na względzie fakt, iż skarżąca uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania, należało na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 8 ust. 2 w/w ustawy, zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz wygrywającej skarżącej kwotę 257 złotych, odpowiadającą wynagrodzeniu pełnomocnika, ustalonego zgodnie z § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) – 240 zł oraz opłacie skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł.

SSO Zbigniew Zgud SSO Renata Stępińska SSO Krystyna Dobrowolska