Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2019r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Krawczyk - Mandrak

Protokolant: Dominika Stanisławiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2019r. w R.

sprawy z powództwa M. P., A. P.

przeciwko E. P., C. P.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego C. P. na rzecz małoletnich powódek M. P. i A. P. alimenty w kwocie po 50 zł (pięćdziesiąt złotych) miesięcznie na rzecz każdej z powódek, łącznie 100 zł (sto złotych), począwszy od 1 kwietnia 2019 roku, płatne z góry, do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletnich powodów K. P.;

2)  zasądza od pozwanej E. P. na rzecz małoletnich powódek M. P. i A. P. alimenty w kwocie po 50 zł (pięćdziesiąt złotych) miesięcznie na rzecz każdej z powódek, łącznie 100 zł (sto złotych), począwszy od 1 kwietnia 2019 roku, płatne z góry, do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletnich powodów K. P.;

3)  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4)  odstępuje od obciążania pozwanych kosztami postępowania;

5)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 i 2 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IV RC 542/18

UZASADNIENIE

Małoletnie powódki M. i A. rodzeństwo P. domagały się zasądzenia alimentów w kwocie po 300 zł miesięcznie na rzecz każdej z nich (łącznie 600 zł) od E. i C. małżonków P. (tj. dziadków ojczystych małoletnich) płatnych do 15-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 12 września 2018 roku (tj. dnia wniesienia pozwu).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwani są dziadkami ojczystymi małoletnich. Ojciec małoletnich jest osobą niepełnosprawną, utrzymuje się z renty. Na rzecz małoletnich płaci alimenty w kwocie po 200 zł na rzecz każdej z córek (łącznie 400 zł). Podniesiono, że pozwany jest na emeryturze i dodatkowo podejmuje prace dorywcze. Natomiast pozwana była aktywna zawodowa, a obecnie przebywa na świadczeniu rehabilitacyjnym. Poza tym pozwana tworzy gry dla dzieci przedszkolnych, które następnie sprzedaje w sieci oraz jest zarządcą domu przy ul. (...), który wynajmuje. Dziadkowie wspólnie prowadzą również firmę (...). Matka małoletnich nie jest w sranie sama ponosić kosztów utrzymania małoletnich. (k. 3-4)

W odpowiedzi na pozew dziadkowie małoletnich wnieśli o oddalenie powództwa w całości.
W uzasadnieniu wskazali, że w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek, które wskazywałyby, że małoletnie pozostają w niedostatku. Nadto podnieśli, że ojciec małoletnich nie uchyla się od swojego obowiązku alimentacyjnego, systematycznie i terminowo płaci zasądzone alimenty. Sytuacja życiowa matki małoletnich pozwala na zaspokojenie ich wszystkich potrzeb. Nadmienili również, że ponoszą koszty wyżywienia małoletnich, ubrań oraz rozrywek w czasie gdy małoletnie zgodnie z postanowieniem regulującym kontakty przebywają u nich. Miesięcznie jest to kwota około 304 zł. Podkreślono, że pozwani nie dysponują możliwościami zarobkowymi i majątkowymi pozwalającymi im na realizację obowiązku alimentacyjnego wobec małoletnich powódek bez uszczerbku dla ich usprawiedliwionych potrzeb. Poza kosztami własnego utrzymania, domu oraz leczenia ponoszą również koszty związane z utrzymaniem niepełnosprawnego syna, który nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać z otrzymywanej renty.(k. 29-32)

Sąd ustalił.

Bezsporne w sprawie są następujące okoliczności:

- Małoletnia A. P. urodzona (...) w R. i małoletnia M. urodzona (...) pochodzą ze związku małżeńskiego K. P. i P. P.,

- małżeństwo rodziców małoletnich zostało rozwiązane przez rozwód mocą wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 20 kwietnia 2015 roku w sprawie sygn. akt II RC 121/13

- wyrokiem z 11 grudnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił wyrok Sąd Rejonowego w Rybniku z 23 stycznia 2018 roku w ten sposób, że zasądził od P. P. na rzecz każdej z małoletnich powódek alimenty w kwocie po 100 zł miesięcznie (łącznie 200 zł)

- dziadkami ojczystymi małoletnich są E. i C. małżonkowie P..

Sporne są natomiast kwestie dotyczące: wysokości uzasadnionych potrzeb małoletnich powódek, możliwości zarobkowe pozwanych, a także czy istnieją przesłanki faktyczne i prawne aby obowiązkiem alimentacyjnym obciążyć dalszych krewnych powódek.

Ojciec małoletnich powódek P. P. jeździ na wózku, jest osobą niepełnosprawną. Utrzymuje się z renty w wysokości 900 zł i zasiłku opiekuńczego. Ma uszkodzony 11 kręg, jest niezdolny do pracy. Regularnie płaci zasądzone na rzecz małoletnich powódek alimenty.

Małoletnie powódki mieszkają wraz z matką i jej partnerem oraz ich wspólnym dzieckiem w mieszkaniu zakupionym przez partnera matki małoletnich powódek na kredyt. Opłaty mieszkaniowe kształtują się następująco: czynsz 950 zł miesięcznie, prąd 150 zł co drugi miesiąc, gaz 30 zł co drugi miesiąc, telefon 30 zł miesięcznie, telewizja z Internetem 30 zł miesięcznie, co daje łącznie kwotę 1110 zł miesięcznie. W przeliczeniu na mieszkańca jest to wydatek rzędu 222 zł.

Małoletnia M. ma 10 lat, a jej młodsza siostra A. ma 8 lat. Są dziećmi ogólnie zdrowymi, nie chorują przewlekle. Miesięczne koszty utrzymania małoletnich powódek kształtują się następująco:

M. A.

wyżywienie 350 zł 350 zł

odzież 50 zł 50 zł

środki czystości 40 zł 40 zł

przybory szkolne 15 zł 15 zł

witaminy 15 zł 15 zł

kieszonkowe 10 zł 10 zł

rozrywki 60 zł 60 zł

rada rodziców 5 zł (60 zł rocznie) 5 zł (60 zł rocznie)

ubezpieczenie ok. 3 zł (32 zł rocznie) ok. 3 zł (32 zł rocznie)

wizyty u lekarzy ok. 12 zł (140 zł rocznie) ok. 12 zł (140 zł rocznie)

obuwie ok. 16 zł (190 zł rocznie) ok. 16 zł (190 zł rocznie)

wydatki mieszkaniowe 222 zł 222 zł

Łącznie: ok. 798 zł ok. 798 zł

Matka małoletnich ma 29 lat, pracuje na stanowisku brygadzista, pracownik linii sortowniczej ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości ok. 2200 zł. Obecnie przebywa na zasiłku macierzyńskim, który wynosi ok. 1700 zł. Poza małoletnimi posiada na utrzymaniu dwumiesięczne dziecko ze związku z P. S.. (...) matki małoletnich powódek pracuje i osiąga wynagrodzenie rzędu 3500-4000 zł. Matka małoletnich otrzymuje świadczenie 500 + młodszą córkę, otrzymała również świadczenie z programu „dobry start” w wysokości 300 zł w związku z rozpoczęciem roku szkolnego.

Dziadkowie ojczyści małoletnich mieszkają wspólnie w domu jednorodzinnym, obciążonym kredytem hipotecznym, którego miesięczna rata wynosi 560 franków (ok. 2200 zł). Miesięczne koszty utrzymania domu wynoszą około 700 zł miesięcznie(w tym woda około 128 zł co dwa miesiące, energia elektryczna 250 zł co dwa miesiące, gaz 50 zł, opał 3000 zł rocznie, podatek 206 zł rocznie, telewizja 35 zł, opłata za odpady 32 zł, Internet 59 zł, telefon 60 zł).

Pozwany C. P. ma obecnie 60lat, choruje na cukrzycę, kolana oraz kręgosłup. Jest na emeryturze, a jego świadczenie emerytalne wynosi ok. 2900 zł netto. Pracuje dorywczo jako podwykonawca T. z miesięcznym wynagrodzeniem rzędu 500 zł. Pozwana E. P. ma 54 lata, utrzymuje się ze świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości 2084 zł z tytułu niezdolności do pracy powyżej 180 dni. Jej głównym schorzeniem jest reumatyzm. W ostatnim czasie przeszła operację tarczycy, po której ma kłopoty z mówieniem. Ma zdiagnozowane guzy niezłośliwe w szyi, piersiach i na zrostach pooperacyjnych, jej nerki źle pracują. Oczekuje na wizytę u nefrologa. Jest pod stałą opieką przychodni reumatologicznej w K., przychodni foniatrycznej w K., Chorób Piersi w W., dermatologicznej, endokrynologicznej i ginekologicznej.

Pozwani małżonkowie dysponując łącznie kwotą około (...). zł miesięcznie, ponoszą własne koszty utrzymanie tj.:

- wyżywienie 400 zł na osobę (łącznie 800 zł),

- odzież 100 zł

- środki czystości i kosmetyki 80 zł

- doraźne naprawy w domu 100 zł

- prasa 20 zł

- paliwo 300 zł

- leki pozwanej 250 zł

- ubezpieczenie na wypadek śmierci 55,90 zł

- ubezpieczenie domu 47 zł

Łączne wydatki pozwanych to około 4652 zł.

Pozwani ponoszą także koszty ubezpieczenia OC samochodu w kwocie 700-800 zł rocznie.

Pozwani ponoszą koszty utrzymania małoletnich w czasie realizowania kontaktów, jest to kwota około 340 zł miesięcznie. Małoletnie na weekendy do dziadków przyjeżdżają bez ubrań, w związku z tym pozwani kupują wnuczką niezbędną odzież i obuwie. Nadto w trakcie wspólnych weekendów, wakacji i ferii organizują małoletnim rozrywki w postaci wjazdów na basen, na lodowisko.

Pozwani pomagają także finansowo ojcu małoletnich powódek. Renta, którą on otrzymuje nie wystarcza na pokrycie wszystkich jego wydatków. W ubiegłym roku miesięcznie przeznaczali na syna kwotę 1100 zł. Do zakupu wózka potrzebnego dla ojca małoletnich dołożyli kwotę 2850 zł.

(dowód: akta IV RC 211/17, informacje o dochodach k. 5-8, 33-37, 42, rachunki k. 12-13, 39-40, 49, 65-82, akt urodzenia k. 15, informacje o stanie zdrowia k. 63, zeznania matki małoletnich powódek k. 94-95, zeznania pozwanej k. 95-96, zeznania pozwanego k. 89v. )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie. Dowody te Sąd uznał za spójne logiczne i wzajemnie się uzupełniające. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył.

Zgodnie z art. 128 k.r.o obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Następnie należy wskazać na treść art. 132 k.r.o., który wskazuje że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Przy tym w myśl art. 133 § 2 k.r.o. żądanie świadczeń alimentacyjnych od pozostałych członków rodziny w tym również dziadków powinno być przede wszystkim uzasadnione niedostatkiem uprawnionego. Jak podkreśla się w orzecznictwie „niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2000 r. I CKN 1187/99). W doktrynie wyrażono pogląd, że potrzeby usprawiedliwione to takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Katalog owych potrzeb jest sprawą indywidualną (tak Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod. red. H. Doleckiego, 2010 r. teza 3 do art. 135). Poprzez usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej nie należy rozumieć wyłącznie zapewnienie podstawowego minimum egzystencjonalnego. W szczególności jeżeli mamy do czynienia z potrzebami małoletniego dziecka, które całkowicie uzależnione jest od możliwości zarobkowych rodziców lub pozostałych krewnych.

Roszczenie strony powodowej w ocenie Sądu jest częściowo uzasadnione. Małoletnie powódki mają kolejno 10 i 8 lat i nie mają możliwości aby samodzielnie się utrzymać. Nie dysponują również majątkiem, który mógłby stanowić ich źródło dochodu. Obowiązek utrzymania zatem w pierwszej kolejności spoczywa na rodzicach małoletnich.(art. 128 k.r.io. w związku z art. 133 § 1 k.r.io. i art. 135 § 1 k.r.io.), a zgodnie z treścią art. 132 k.r.o. w przypadkach uzasadnionych również na dziadkach uprawnionych.

Koszty utrzymania każdej z małoletnich powódek w zakresie ich uzasadnionych potrzeb ustalono na kwotę co najmniej 800 zł miesięcznie. Kwota ta zdaniem Sądu pozwala na zabezpieczenie wszelkich podstawowych potrzeb dziecka oraz w nieznacznym zakresie umożliwi małoletnim zapewnienie rozrywki i wypoczynku. Należy przy tym podkreślić, iż wykazane przez stronę powodową wydatki nie są wyrazem zbytku. Matka małoletnich określając koszty utrzymania córek, nie żądaładla nich drogich zabawek, kosztownych wyjazdów wakacyjnych lub markowej odzieży. Przedstawione koszty utrzymania stanowią zatem wydatki konieczne dla prawidłowego rozwoju dziecka w wieku powódek. Z oczywistych przyczyn matka małoletnich osiągając dochody rzędu 2200 zł miesięcznie, a obecnie przebywając na zasiłku macierzyńskim i ponosząc własne koszty utrzymania, nie jest w stanie całościowo zabezpieczyć potrzeb dzieci. Na marginesie należy także wskazać, iż matka małoletnich swój obowiązek spełnia także poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie córek. Odnosząc się do obowiązku alimentacyjnego ojca małoletnich należy mieć na względzie, iż z uwagi na stan zdrowia jego możliwości zarobkowe są bardzo małe. Otrzymuje on rentę, z której nie jest w stanie ponosić wszystkich kosztów swojego utrzymania, stąd też alimenty zasądzone od niego na rzecz małoletnich córek są na bardzo niskim poziomie, niepozwalającym na zaspokojenie nawet połowy ich uzasadnionych kosztów utrzymania.

Taki stan rzeczy warunkuje tym, iż dalszy obowiązek alimentacyjny powstał wobec dziadków małoletnich powódek.

Pozwani osiągają łącznie dochody w wysokości 5484 zł z czego około 4650 zł przeznaczają na swoje utrzymanie. Pozostała zaś część ich świadczeń przeznaczona jest na pomoc finansową dla ojca małoletnich wobec którego również mają obowiązek alimentacyjny.

Zdaniem Sądu mając na uwadze potrzeby małoletniego, którym nie może sprostać matka małoletniego oraz aktualną sytuację pozwanych, roszczenie strony powodowej należało uznać za zasadne, choć nie w wysokości objętej treścią pozwu. Łączna kwota 600 zł, której domagała się strona powodowa znacząco przewyższa aktualne możliwości zarobkowe pozwanych. Nadto ustalając wysokość alimentów należnych małoletnim powódkom od pozwanych Sąd wziął pod uwagę, że pozwani zabierają małoletnie powódki do siebie na weekendy oraz część wakacji i ferii zimowych i w tym czasie ponoszą również koszty ich utrzymania.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o art. 128 k.r.o. w zw. z art. 132 i 133 k.r.o. koniecznym było ustalenie obowiązku alimentacyjnego zgodnie z pkt. 1 i sentencji uzasadnianego wyroku. Ustalony w niniejszym postępowaniu obowiązek alimentacyjny pozwanych, uwzględnia zarówno ich sytuację materialną, potrzeby, jak również obowiązek alimentacyjny matki. Datę powstania obowiązku alimentacyjnego ustalono w oparciu o początek miesiąca, w którym zostało wydane orzeczenie.

Wyrokowi w części dotyczącej alimentów (punkt 1 i 2 orzeczenia) nadano rygor natychmiastowej wykonalności na zasadzie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. O odsetkach na wypadek opóźnienia orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c.

Sąd mając na względzie obecną sytuację rodzinną, majątkową pozwanych oraz treść art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania ich kosztami postępowania.

SSR Katarzyna Krawczyk - Mandrak