Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Michalska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2019 r. w Warszawie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 28 listopada 2017 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje H. K. rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach od
1 listopada 2017.

Sygn. akt VII U 166/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił ubezpieczonemu H. K. przyznania prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych z uwagi na to, że nie udowodnił on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach do dnia 31 grudnia 2008 r. Organ rentowy wskazał, że prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów art. 32 i 33 ustawy emerytalnej, a nie ma ustalonego prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jak też nie ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej. Organ rentowy podkreślił przy tym, że na podstawie przedłożonych dokumentów uznał za udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 12 lat, 1 miesiąca i 17 dni (decyzja z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...), k. 35 tom II a.r.).

Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...) wniósł ubezpieczony H. K. , domagając się zmiany w/w decyzji poprzez przyznanie na jego rzecz prawa do emerytury z uwzględnieniem rekompensaty w związku z pracą w szczególnych warunkach. Podniósł, że w okresie od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. był zatrudniony w Zakładach (...) z siedzibą w K. na stanowisku kierowcy - mechanika. Ubezpieczony wyjaśnił, że jego praca polegała na kierowaniu autobusem o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 oraz samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony. Wszystkie wskazane powyżej obowiązki wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazał, że w chwili obecnej nie może przedłożyć świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ponieważ zakład pracy został zlikwidowany. W konkluzji odwołania, ubezpieczony wniósł więc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia (odwołanie z dnia 24 września 2018 r. k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., podnosząc argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu organ rentowy dodatkowo wskazał, że zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący, co najmniej 15 lat. Stosownie zaś do treści art. 2 pkt. 5 powołanej ustawy, rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Organ rentowy zaznaczył, że odwołujący H. K. nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. w Zakładach (...) w K.. Ponadto wskazał, że uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych następujące okresy zatrudnienia odwołującego: od dnia 16 czerwca 1969 r. do dnia 19 czerwca 1970 r. w Zakładach (...), od dnia 29 listopada 1977 r. do dnia 31 maja 1980 r. w Miejskich Zakładach (...) oraz od dnia 15 maja 2000 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. w firmie (...) M. M., tj. łącznie 12 lat, 1 miesiąc i 17 dni. Dodał także, że stosownie zaś do treści art. 116 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Na tej podstawie, organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonego świadczenia (odpowiedź na odwołanie z dnia 2 lutego 2018 r. k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony H. K., ur. w dniu (...), w dniu 21 czerwca 1969 r. ukończył (...) Szkołę Zawodową przy Zespole Szkół Zawodowych (...) w W. w zawodzie formierz-odlewnik. W okresie od dnia 2 listopada 1971 r. do dnia 31 lipca 1977 r. ubezpieczony był zatrudniony w Usługowym Zakładzie (...) w W. na stanowisku montera-elektryka. Następnie w okresie od dnia 1 sierpnia 1977 r. do dnia 31 maja 1980 r. ubezpieczony świadczył pracę na rzecz Miejskich Zakładów (...) Sp. z o.o. w W. na stanowisku kierowcy autobusu. W okresie powyższego zatrudnienia ubezpieczony pobrał następujące wynagrodzenie: za 1977 r. – 15.032,00 zł, za 1978 r. – 91.444,00 zł, za 1979 r. – 112.802,00 zł i za 1980 r. – 45.979,00 zł. Z kolei w okresie od dnia 16 sierpnia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1980 r. ubezpieczony ponownie był zatrudniony w Usługowym Zakładzie (...) w W. na stanowisku pomocnika elektromontera (świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej z dnia 21 czerwca 1969 r. k. 3, legitymacja ubezpieczeniowa k. 4, świadectwo pracy z dnia 11 sierpnia 1977 r. k. 5, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 6, świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1980 r. k. 7 tom I a.r.).

W dniu 26 stycznia 1981 r. H. K. złożył podanie o pracę w Zakładach (...) z siedzibą w K.. Powyższe Przedsiębiorstwo zajmowało się produkcją urządzeń nadawczych telewizyjnych i radiowych oraz aparatów dla telefonii i telegrafii przewodowej, z wyjątkiem działalności usługowej. Ponadto prowadziło działalność usługową w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji nadajników telewizyjnych i radiowych. Podpisując w dniu 2 lutego 1981 r. umowę o pracę na czas określony, wynoszący trzy miesiące, tj. do dnia 2 maja 1981 r. z ww. zakładem pracy, reprezentowanym przez mgr inż. Dyrektora W. G., odwołującemu zostało powierzone stanowisko pracy mechanika-kierowcy w D. Zbytu i (...). Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano dzień 2 lutego 1981 r., natomiast jako wymiar czasu pracy 46 godzin tygodniowo. Wynagrodzenie odwołującego zostało ustalone według VIII kategorii zaszeregowania ze stawką godzinową w wysokości 23,50 zł za godzinę pracy plus premia ustalona zgodnie z regulaminem premiowania. Po upływie okresu, na jaki została zawarta powyższa umowa, w dniu 3 maja 1981 r. strony zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony, w której wskazały na tożsame warunki zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku mechanika-kierowcy (umowa o pracę z dnia 2 lutego 1981 r. k. 69, umowa o pracę z dnia 3 maja 1981 r. k. 70, wniosek z dnia 26 stycznia 1981 r. k. 72, życiorys k. 73, zgoda z dnia 4 maja 1981 r. k. 74 a.s.).

W związku z wprowadzeniem w dniu 19 października 1984 r. w powyższym zakładzie pracy nowych zasad wynagradzania pracowników w oparciu o uchwalony Zakładowy (...) Wynagradzania, z dniem 1 października 1984 r. odwołujący został zatrudniony na stanowisku kierowcy-mechanika z uposażeniem, odpowiadającym X grupie zaszeregowania, tj. w kwocie 73,00 zł/godz. plus premia uznaniowa w wysokości do 20%, dodatek za staż pracy zgodnie z nabytymi uprawnieniami oraz dodatek za pracę na II zmianie – 10% oraz w porze nocnej – 30%. Pismem z dnia 8 listopada 1985 r. Zastępca Dyrektora w/w zakładu pracy wyraził zgodę na podjęcie przez odwołującego dodatkowej pracy w wymiarze ½ etatu poza godzinami pracy w tym zakładzie w terminie do dnia 31 grudnia 1985 r. W piśmie tym wskazano również, że powyższe zatrudnienie nie może kolidować z obowiązującym czasem pracy na zajmowanym stanowisku pracy. Z dniem 1 stycznia 1986 r. w/w zakład pracy przyznał odwołującemu uposażenie według X grupy zaszeregowania, tj. w kwocie 83,00 zł/ godz., natomiast z dniem wynagrodzenie odwołującego zostało ustalone według X grupy zaszeregowania ze stawką w wysokości 102,00 zł za godzinę pracy. Wynagrodzenie odwołującego było podwyższane na mocy kolejnych angaży z dnia 27 stycznia 1988 r. i z dnia 20 kwietnia 1988 r. W dniu 7 października 1988 r. w/w zakład pracy ponownie wprowadził nowe zasady wynagradzania na podstawie Protokołu Dodatkowego Nr: 4 do Porozumienia w sprawie Zakładowego Systemu Wynagradzania. Na jego podstawie odwołujący otrzymał wynagrodzenie według X grupy zaszeregowania w wysokości 216,00 zł za godzinę pracy. Na mocy angażu z dnia 1 czerwca 1989 r., wynagrodzenie odwołującego zostało ustalone według X kategorii zaszeregowania ze stawką godzinową w wysokości 397,00 zł za godzinę pracy (angaże z dnia 22 lutego 1983 r. k. 76, z dnia 1 sierpnia 1982 r. k. 77, z dnia 17 lutego 1984 r. k. 80, zawiadomienie o nowych warunkach wynagradzania z dnia 19 października 1984 r. k. 84, angaże z dnia 25 marca 1986 r. k. 89, z dnia 19 marca 1987 r. k. 90, z dnia 27 stycznia 1988 r. k. 93, z dnia 20 kwietnia 1988 r. k. 94, zawiadomienie o nowych warunkach wynagradzania z dnia 7 października 1988 r. k. 96, angaże z dnia 10 marca 1989 r. k. 97, z dnia 2 maja 1989 r. k. 98 i z dnia 13 czerwca 1989 r. k. 99, karty wynagrodzeń k. 111-116 a.s.).

Przez cały okres zatrudnienia w Zakładach (...) z siedzibą w K. na stanowisku mechanika-kierowcy w D. Zbytu i (...) tj. od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. do zadań odwołującego należało kierowanie pojazdami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusami o liczbie miejsc siedzących powyżej 15. Początkowo odwołujący obsługiwał dźwig, tj. żuraw samojezdny, który był zamontowany na samochodzie marki S. typu 66. Powyższy zakład pracy zatrudniał trzech bądź czterech kierowców do obsługi tego rodzaju pojazdów ciężarowych, przy czym odwołujący zajmował się wyłącznie kierowaniem w/w pojazdami, natomiast sporadycznie tylko wykonywał czynności przy naprawach tego sprzętu, albowiem zadania te były w większości realizowane przez innego pracownika, A. M.. Oprócz obowiązków kierowcy żurawi samojezdnych, ubezpieczony wykonywał także pracę kierowcy autobusu marki J., zajmując się rozwożeniem pracowników do zakładu pracy na tzw. zmiany, a także zawożeniem ich na wycieczki. Odwołujący woził pracowników do pracy i z pracy, a w okresie wakacyjnym zawoził pracowników do ośrodków wypoczynkowych, natomiast ich dzieci woził na kolonie. Czasami zostawał w pracy dłużej, żeby zawieźć pracowników na drugą zmianę. Wówczas kończył pracę w godzinach 17:00-18:00. Pracę odwołujący rozpoczynał o godz. 5:00, aby przywieźć pracowników na pierwszą zmianę na godzinę 6.00. Potem wykonywał drugi kurs, żeby dowieźć pracowników umysłowych na godzinę 7:00 do pracy. Była to ta sama trasa, która wynosiła ok. 15 km. Dowóz pracowników kończył o godz. 7:00 rano, po czym przystępował do wykonywania innych czynności zgodnie z grafikiem ustalonym przez kierownika D.. Czynności te polegały na tym, że odwołujący jeździł w zaopatrzeniu, przewożąc materiały budowlane, za pomocą pojazdów takich marek jak A., Ż., czy N.. Miejsca docelowe, do których ubezpieczony był delegowany celem wykonania określonego przewozu, były ustalane przez w/w zakład pracy i znajdowały się na terenie całego kraju. Polegało to na tym, że ubezpieczony przyjeżdżał do punktu załadunku, a następnie ładował towar do samochodu zgodnie ze zleceniem na fakturze, do którego najczęściej zaliczana była centrala oraz podzespoły do zamontowania centrali. Towar ten następnie był układany w pojeździe, według kolejności trasy i dostarczany do punktu docelowego. Po przyjeździe do konkretnego miejsca towar ten był rozładowywany, a następnie kierowca przyjmował ewentualny zwrot i wyruszał w trasę powrotną. Trasy te odwołujący pokonywał zazwyczaj samodzielnie, czasami tylko towarzyszył mu drugi kierowca w charakterze tzw. zmiennika. Zdarzały się również sytuacje, że odwołujący jeździł dźwigiem na tzw. rampę do W. celem zdejmowania blachy z wagonu pociągu. Na miejscu odwołujący musiał przekładać blachy w zależności od tego, jaki materiał w danym momencie był potrzebny do produkcji. Czynności te odwołujący wykonywał przez 4-5 godzin dziennie w zależności od potrzeb, natomiast pozostały czas pracy wykorzystywał na kierowanie autobusem bądź udawał się w trasę pojazdem marki A. po odbiór zaopatrzenia. Czynności te mógł wykonywać maksymalnie do godziny 14:00, żeby później zawieść ludzi do domu, wykonując znowu dwa kółka. Drugie kółko odwołujący robił po południu, żeby odwieźć pracowników umysłowych do domu w godzinach 15:00-16:00. Z uwagi na fakt, że zakład pracy miał podpisaną umowę ze Szkołą Podstawową w K., to w sezonie letnim odwołujący woził dzieci na kolonie do takich miejscowości jak K. bądź W., a także zawoził je i odbierał z poszczególnych turnusów. Odwołujący wyjeżdżał z grupą dzieci o godzinie 7:00 rano, gdyż kierował się zasadą, aby nie kierować autobusem w nocy. Powrót miał miejsce w godzinach 20:00-21:00, co o tej porze roku odbywało się o zmroku. Z kolei pracowników woził co dwa tygodnie do Zakładowego Ośrodka (...) zlokalizowanego w D.. W czasie pomiędzy wożeniem pracowników odwołujący opiekował się swoim samochodem, musiał zadbać o to, żeby samochód był sprawny i czysty, jeździł do warsztatu i pilnował przeglądów. Dokonywał także przeglądów obsługiwanego sprzętu ciężkiego, w tym przede wszystkim dźwigów pod kątem uszkodzenia lin. Naprawami mechanicznymi w/w pojazdów ubezpieczony zajmował się wyłącznie sporadycznie w ramach tzw. hobby i pasji, którą rozwijał od najmłodszych lat. Wszystkie opisane powyżej czynności, odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zazwyczaj przez 12 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu. W soboty odwołujący kończył pracę w godzinach 13:00-14:00. Wtedy już tylko rano przywoził pracowników do pracy, gdyż nie wszystkie zmiany pracowały, a potem jeździł po zaopatrzenie, czy też załatwiał inne sprawy zlecone mu przez kierownictwo. Po godzinach pracy odwołujący wykonywał zadania powierzone mu przez drugiego pracodawcę, tj. firmę (...), gdzie był zatrudniony w wymiarze ½ etatu i w tym czasie obsługiwał ciężki sprzęt budowlany. Powyższe zatrudnienie nie kolidowało jednak z zatrudnieniem odwołującego w Zakładach (...) w K. i było wykonywane poza godzinami pracy odwołującego w głównym zakładzie pracy. W dniu 12 marca 1990 r. ubezpieczony złożył podanie o rozwiązanie z nim umowy o pracę zawartej w dniu 2 lutego 1981 r., na co pracodawca wyraził zgodę. Powyższy stosunek pracy został rozwiązany z dniem 31 marca 1990 r. na zasadzie porozumienia stron (zeznania świadka A. M. k. 42-43, zeznania świadka W. N. k. 43, zeznania świadka M. Z. k. 43v, pismo z dnia 12 marca 1990 r. k. 102, zeznania odwołującego k. 137-138v a.s.).

Powyższy pracodawca, tj. Zakłady (...) z siedzibą w K. wystawił odwołującemu w dniu 30 marca 1990 r. świadectwo pracy, w którym zaświadczył, że H. K. był zatrudniony w w/wym. zakładzie pracy w okresie od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. na stanowisku kierowcy – mechanika za wynagrodzeniem zasadniczym określonym według X kategorii zaszeregowania w wysokości 2.870,00 zł plus dodatek stażowy w wysokości 12% oraz nagroda jubileuszowa, a także zniżka w opłatach za RTV. Powyższe świadectwo pracy nie zostało opatrzone adnotacją na temat wykonywania przez ubezpieczonego w okresie w/w zatrudnienia pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (świadectwo pracy z dnia 30 marca 1990 r., k. 109 a.s.)

W okresach od dnia 1 kwietnia 1990 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. i od dnia 1 sierpnia 1992 r. do dnia 9 listopada 1994 r. ubezpieczony H. K. prowadził własną pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie studniarstwa oraz handlu artykułami przemysłowymi z siedzibą przy ul. (...) w W.. Z kolei w okresie od dnia 15 maja 2000 r. do dnia 26 czerwca 2017 r. był zatrudniony w firmie (...) M. M. z siedzibą w W., gdzie wykonywał pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. W stosunku do wskazanego okresu zatrudnienia, w/w pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych (wnioski o potwierdzenie ubezpieczenia społecznego k. 40-41, k. 42-44 tom I a.r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 25 października 2017 r. - – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie II akt organu rentowego).

W dniu 14 maja 2017 r. ubezpieczony H. K. złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do emerytury. W rozpoznaniu powyższego wniosku, decyzją z dnia 25 maja 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 1 maja 2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Jednocześnie zaznaczył, że emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę. Organ rentowy, ustalając wysokość świadczenia emerytalnego w systemie zdefiniowanej składki, przyjął kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 89.936,66 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 637.613,62 zł oraz średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 206,40 miesięcy. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w przepisie art. 26 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wyniosła do wypłaty 3.329,53 zł brutto. Kolejną decyzją z dnia 9 października 2017 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył świadczenie emerytalne odwołującego i ustalił je na kwotę 3.334,05 zł (wniosek z dnia 4 maja 2017 r., decyzja z dnia 25 maja 2017 r., znak: (...)decyzja z dnia 9 października 2017 r., znak: (...) – nienumerowana dokumentacja zgromadzona w tomie I akt organu rentowego).

W dniu 16 listopada 2017 r. H. K. złożył w organie rentowym wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem prawa do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych. Decyzją z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W., działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił ubezpieczonemu H. K. przyznania prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych z uwagi na to, że nie udowodnił on co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach do dnia 31 grudnia 2008 r. Organ rentowy wskazał, że prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów art. 32 i 33 ustawy emerytalnej, a nie ma ustalonego prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jak też nie ma ustalonego prawa do emerytury pomostowej. Organ rentowy podkreślił przy tym, że na podstawie przedłożonych dokumentów uznał za udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 12 lat, 1 miesiąca i 17 dni (wniosek z dnia 16 listopada 2017 r. k. 31 decyzja z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...) k. 35 tom II a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 28 listopada 2017 r., ubezpieczony H. K. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 24 września 2018 r. k. 3-5 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych odwołującego, a także na podstawie wiarygodnych zeznań H. K. (k. 137-138v a.s.). Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony sporu kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Zeznania odwołującego H. K. (k. 137-138v a.s.), Sąd Okręgowy ocenił, jako wiarygodne, albowiem odwołujący w sposób logiczny wyjaśnił na czym polegała jego praca w Zakładach (...) z siedzibą w K. w okresie od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r.

Ponadto Sąd Okręgowy za podstawę ustaleń faktycznych przyjął wiarygodne zeznania świadków: A. M. (k. 42-43 a.s.), W. N. (k. 43 a.s.) i M. Z. (k. 43v a.s.), który przez wiele lat pracowali w tym samym zakładzie pracy, w którym zatrudniony był H. K. i potwierdzili wynikające z akt osobowych okoliczności pracy odwołującego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy-mechanika. Zeznania w/w świadków były szczególnie istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdyż świadkowi byli współpracownikami odwołującego w tym samym zakładzie pracy, a zatem posiadali najbardziej miarodajną wiedzę w przedmiocie charakteru jego pracy w spornym okresie czasu. Świadkowie zatrudnieni w Zakładach (...) z siedzibą w K. zgodnie wskazali, że odwołujący oprócz obowiązków kierowcy żurawi samojezdnych, zamontowanych na samochodach S. typu 66, wykonywał także pracę kierowcy autobusu marki J., zajmując się rozwożeniem pracowników do zakładu pracy na tzw. zmiany, a także zawożeniem ich na wycieczki, wczasy pod gruszą, a ich dzieci na kolonie. Ponadto jeździł w zaopatrzeniu, przewożąc materiały budowlane, za pomocą pojazdów takich marek jak A., Ż., czy N.. Wszystkie opisane powyżej czynności, odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zazwyczaj przez 12 godzin dziennie przez 6 dni w tygodniu. Zdaniem Sądu z uwagi na spójność zeznań ubezpieczonego, świadków i dokumentów, nie było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie H. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 28 listopada 2017 r., znak: (...)jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1924), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 2).

Celem w/w rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty stanowi jedynie nabycie prawa do wcześniejszej emerytury, natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 grudnia 2015 r., III AUa 717/15). Przepisy art. 2 pkt. 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwa zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: nienabycie prawa do emerytury pomostowej i osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego, co najmniej 15 lat. Przesłanka negatywna zawarta została w art. 21 ust. 2 ustawy pomostowej, tj. nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, obliczonej wg formuły zdefiniowanego świadczenia. W świetle powyższego rekompensata przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli, co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nie uznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95).

Sąd Okręgowy poczynił ustalenia faktyczne w rozpatrywanej sprawie w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w Zakładach (...) z siedzibą w K. od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. Z treści dokumentów zawartych w aktach rentowych i osobowych odwołującego, jak również z jego zeznań i zeznań świadków wynika, że w okresie od dnia 2 lutego 1981 r. do dnia 31 marca 1990 r. wykonywał on pracę na stanowisku kierowcy-mechanika. Początkowo odwołujący obsługiwał dźwig, tj. żuraw samojezdny, który był zamontowany na samochodzie marki S. typu 66.Oprócz obowiązków kierowcy żurawi samojezdnych, ubezpieczony wykonywał także pracę kierowcy autobusu marki J., zajmując się rozwożeniem pracowników do zakładu pracy na tzw. zmiany, a także zawożeniem ich na wycieczki. Odwołujący woził pracowników do pracy i z pracy, a w okresie wakacyjnym zawoził pracowników do ośrodków wypoczynkowych, natomiast ich dzieci woził na kolonie. W czasie pomiędzy wożeniem pracowników odwołujący zajmował się zaopatrzeniem, przewożąc materiały budowlane, za pomocą pojazdów takich marek jak A., Ż., czy N.. Przez cały okres w/w zatrudnienia, ubezpieczony obsługiwał te same pojazdy, tj. żurawie samojezdne, autobus marki J., a następnie Autosan i pojazdy takich marek jak A., Ż. i N.. Praca ta ze względu na charakter czynności wykonywanych przez odwołującego H. K. została wymieniona w Wykazie A, Dziale VIII - „W transporcie i łączności”, pod poz. 2 prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym miejscu podkreślić należy, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10 oraz z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10). W takich właśnie warunkach pracował odwołujący. Kierował on bowiem ciężkim sprzętem budowlanym, tj. dźwigiem za pomocą, którym często jeździł do W. na tzw. rampę i zdejmował blachę z wagonów pociągowych. Ponadto kierował on autobusem marki J. o liczbie miejsc powyżej 15, wożąc nim pracowników na dwie zmiany, a także na wczasy, a dzieci na kolonie do ośrodków wypoczynkowych. Ponadto zajmował się zaopatrzeniem i w tym celu odbywał podróże po całym kraju, przewożąc materiały budowlane, za pomocą pojazdów takich marek jak A., Ż., czy N.. Miejsca docelowe, do których ubezpieczony był delegowany celem wykonania określonego przewozu, były ustalane przez w/w zakładu pracy i znajdowały się na terenie całego kraju. Polegało to na tym, że ubezpieczony przyjeżdżał do punktu załadunku, a następnie ładował towar do samochodu zgodnie ze zleceniem na fakturze, do którego najczęściej zaliczana była centrala oraz podzespoły do zamontowania centrali. Towar ten następnie był układany w pojeździe, według kolejności trasy i dostarczany do punktu docelowego. Po przyjeździe do konkretnego miejsca towar ten był rozładowywany, a następnie kierowca przyjmował ewentualny zwrot i wyruszał w trasę powrotną. Co istotne także, odwołujący sporadycznie tylko wykonywał czynności przy naprawach w/w pojazdów, albowiem zadania te były realizowane przez innego pracownika, A. M.. Na tej podstawie, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że praca wykonywana przez odwołującego w spornym okresie czasu jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII pod. poz. 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 188/13).

Bez znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy pozostaje fakt, że ubezpieczony nie przedłożył w organie rentowym za okres pracy w Zakładach (...) w K., świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez pracodawcę, nie stanowi bowiem dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów, a przede wszystkim za pomocą dokumentów zgromadzonych w jego aktach osobowych oraz zeznań świadków. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują ograniczenia dowodowe, jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia, w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06). Należy przy tym wskazać, że świadkowie A. M., W. N. i M. Z. stanowili wiarygodne osobowe źródła dowodowe, ponieważ pracowali w wymienionym zakładzie pracy w okresach pokrywających się z okresem zatrudnienia ubezpieczonego. Ponadto w sposób kompletny i zbieżny opisywali zakres obowiązków H. K., precyzując, że wykonywał on takie same prace, w takich samych warunkach przez cały okres spornego zatrudnienia.

W konsekwencji takiego stanowiska, Sąd Okręgowy stwierdził, że ubezpieczony H. K. spełnia wszystkie niezbędne przesłanki do nabycia prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu H. K. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 listopada 2017 r., o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

M.St.