Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: Sędzia Anna Zawadka (spr.)

Sędziowie: Ludmiła Tułaczko

Izabela Kościarz - Depta

Protokolant: protokolant sądowy-stażysta Maciej Martinek

przy udziale prokuratora Artura Oniszczuka

po rozpoznaniu dnia 6 września 2019 r. w Warszawie

sprawy M. W., syna J. i B., ur. (...) w K.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 3 grudnia 2018 r. sygn. akt III K 312/18

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; na podstawie art. 105 § 1 k.p.k. prostuje oczywiste omyłki pisarskie w ten sposób, że w pkt 3 komparycji wyroku w miejsce daty postanowienia „30 czerwca 2005r.” wpisuje „31 sierpnia 2005r.”, w pkt 5 komparycji wyroku w miejsce sygnatury akt „II K 1258/01” wpisuje „ II K 1257/01”, w pkt 12 komparycji wyroku w 9 wersie od dołu w miejsce kary „1 roku i 7 miesięcy pozbawienia wolności” wpisuje „7 miesięcy pozbawienia wolności”, w pkt 13 komparycji wyroku w miejsce kwalifikacji prawnej „art. 286 § 2 k.k.” wpisuje „art. 286 § 1 k.k.”; zasądza od Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi -Południe w Warszawie na rzecz adw. R. C. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT; zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków postępowania odwoławczego, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

sędzia Anna Zawadka sędzia Ludmiła Tułaczko sędzia Izabela Kościarz - Depta

Sygn. akt : VI Ka 721/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Południe w Warszawie z dnia 3 grudnia 2018 roku w sprawie III K 312/18 M. W. połączono kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego wyrokami opisanymi w pkt. 13 (Sygn. akt II K 524/14) i 14 (Sygn. akt IV K 9/17) wyroku łącznego i wymierzono mu karę łączną w wymiarze 2 lat i 8 miesięcy. W zakresie połączenia kar orzeczonych wyrokami opisanymi w pkt 1 -12 wyroku postępowanie zostało umorzone na podstawie art. 572 k.p.k. i art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca skazanego zaskarżając wyrok w całości na korzyść skazanego i zarzucając mu:

1.naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 86 § 1 k.k. poprzez zastosowanie zasady częściowej absorpcji gdy zdaniem obrońcy skazanego, całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego przemawia za zastosowaniem zasady pełnej absorpcji;

2. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zachowanie skazanego w Zakładzie Karnym należy określić jako wyłącznie „dość poprawne” pomimo, iż na dzień wydania niniejszego wyroku Sąd dysponował aktualnymi opiniami o skazanym, z których wynika, iż jego zachowanie należy określić jako bardzo dobre;

3. rażącą niewspółmierność kary łącznej, polegającą na wymierzeniu skazanemu M. W. kary łącznej pozbawienia wolności 2 lat i 6 miesięcy pomimo, iż obecnie zachowanie skazanego w Zakładzie Karnym pozwala na uznanie, iż w przypadku skazanego postęp w dziedzinie resocjalizacji jest znaczny i daje on rękojmię, iż po opuszczeniu Zakładu Karnego nie popełni on więcej czynów przestępnych.

Skarżący wniósł o zmianę wyroku i orzeczenie wobec skazanego kary łącznej pozbawienia wolności o łagodniejszym wymiarze na zasadzie pełnej absorpcji ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy skazanego okazała się niezasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie.

Poprzedzając zasadniczą część rozważań stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy dokonał prawidłowej oceny w zakresie warunków formalnych koniecznych do wydania wyroku łącznego w oparciu o art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 i 2 kk, słusznie wskazując, iż na mocy art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku, w odniesieniu do skazanego winy być stosowane przepisy w brzmieniu po nowelizacji Kodeksu Karnego i Kodeksu Postępowania Karnego, jaka nastąpiła z dniem 01 lipca 2015 roku, albowiem takie rozwiązanie jest dla skazanego bardziej korzystne niż stosowanie przepisów sprzed nowelizacji.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do wydania wyroku łącznego i połączenia kar wymierzonych skazanemu M. W. wyrokami opisanymi w pkt. 13 i 14 komparycji zaskarżonego wyroku. Słusznie również Sąd I instancji uznał, iż w pozostałym zakresie brak było podstaw do wydania wyroku łącznego, zasadnie więc Sąd meriti postępowanie w tym zakresie umorzył.

Ustaleń w zakresie identyfikacji realnego zbiegu przestępstw przypisanych wyrokami jednostkowymi które zapadły w stosunku do skazanego M. W. nie kwestionuje zresztą sam skarżący. Stanowisko apelacji koncentruje się natomiast na zakwestionowaniu wymiaru orzeczonej kary łącznej. Kara ta, w ocenie obrońcy skazanego, jest zbyt surowa, albowiem winna zostać ukształtowana przy zastosowaniu zasady absorpcji, a nie przyjętej przez Sąd zasady asperacji.

Przechodząc do badania zasadności pierwszego z zarzutów apelacji wskazać należy, iż zgodnie z art. 86 § 1 k.k., mającym podstawowe znacznie dla regulacji problematyki wymiaru kary łącznej, dolną granicę kary łącznej wyznacza zawsze najwyższa z kar wymierzonych za jedno z pozostających w zbiegu przestępstw, a górną granicę kary łącznej tworzą dwa kryteria: suma kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa oraz wskazany wyraźnie w ustawie maksymalny wymiar kar poszczególnego rodzaju.

W niniejszej sprawie, w zakresie orzeczenia zawartego w pkt. I dyspozytywnej części zaskarżonego wyroku, było więc dopuszczalne wymierzenie skazanemu kary łącznej pozbawienia wolności w granicach od 2 lat i 6 miesięcy do 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Rejonowy uznał w tym zakresie, iż sprawiedliwą karą dla skazanego M. W. będzie kara 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Odwoławczego kara łączna pozbawienia wolności w takiej wysokości nie jest karą zbyt surową.

Jak podkreśla się w orzecznictwie „kara łączna to szczególna kara wymierzana niejako "na nowo" i jako taka stanowić musi syntetyczną całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny i jako taka nie może i nie powinna być postrzegana jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości - pozostających w realnym zbiegu – przestępstw” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 lutego 2014 r., sygn. akt II AKa 511/13). Jakkolwiek, zgodnie z art. 86 § 1 k.k., przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania. Kara łączna, jako swoiste podsumowanie działalności przestępnej sprawcy musi być postrzegana jako instytucja gwarantująca racjonalność karania w stosunku do sprawcy wielu przestępstw. Popełnienie przez sprawcę dwóch lub więcej przestępstw jest elementem prognostycznym, przemawiającym za wymierzeniem kary łącznej surowszej od wynikającej z zastosowania absorpcji. Zważyć należy, iż „wymiar kary łącznej opiera się na stopniu związku podmiotowo-przedmiotowego pomiędzy poszczególnymi przestępstwami. Związek przedmiotowy wynika z tożsamości pokrzywdzonych, ilości i rodzaju naruszonych dóbr prawnych, sposobu działania sprawcy, bliskości czasowej poszczególnych przestępstw. W związku podmiotowym chodzi o pobudki jakimi kierował się sprawca, podobieństwo rodzajów winy, zamiarów” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 października 2013 r., sygn. akt II AKa 157/13).

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, wszystkie przytoczone powyższej poglądy na istotę kary łącznej zostały przez Sąd I instancji wzięte pod uwagę podczas ustalania wymiaru orzeczonej w pkt. I zaskarżonego wyroku kary łącznej pozbawienia wolności. Czyny za które M. W. został skazany wyrokami z pkt. 13 i 14 komparycji zaskarżonego wyroku, to występki: z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w maju 2012r. , z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w dniach 27-30 kwietnia 2012r., z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w kwietniu 2012r. oraz z art. 270 § 1 k.k. popełniony w dniu 27 listopada 2008r.

Analizując okoliczności popełnienia wskazanych czynów przyznać rację Sądowi I instancji, który dopatrzył się bliskiego związku przedmiotowo-podmiotowego pomiędzy poszczególnymi z wymienionych czynów z uwagi na pobudki jakimi kierował się sprawca, rodzaj naruszonych dóbr prawnych i sposób działania sprawcy, aczkolwiek zachodzi odległy odstęp czasowy poszczególnych przestępstw. Czyny te zostały skierowane przeciwko temu samemu dobru prawnemu tj. mieniu i ochronie wiarygodności dokumentów, ale nie zostały popełnione w bezpośredniej bliskości czasowej. Czyny zostały popełnione w odstępie 3 lat i 5 miesięcy, który niewątpliwie jest odległym odstępem czasowym. Warto również spojrzeć na sprawę przez pryzmat całości działalności przestępnej skazanego, który popełniał przestępstwa regularnie, na przestrzeni 3 lat i 5 miesięcy, a przed popełnieniem kolejnych przestępstw nie ustrzegły go wydawane w stosunku do niego kolejne wyroki skazujące. Wskazana okoliczność umacnia Sąd Odwoławczy w przekonaniu, iż skazany wykazał rażąco lekceważący stosunek do obowiązujących norm prawnych.

Wbrew twierdzeniom obrońcy skazanego, przy ustalaniu wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności, Sąd meriti nie pominął również okoliczności świadczących na korzyść skazanego. Za odstąpieniem od zastosowania w sprawie zasady kumulacji, przemawiają w zasadzie jedynie bliska więź podmiotowo-przedmiotowa pomiędzy poszczególnymi czynami, które zostały popełnione z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej oraz przeciwko wiarygodności dokumentów, czyli zachodzi tożsamość motywacji. Wbrew zarzutom skarżącego za przyjęciem zasady absorpcji nie przemawia wzgląd na prewencję indywidualną, czy prognoza penitencjarna i społeczno –kryminologiczna. Skazany odbywał wcześniej karę w dwóch zakładach karnych tj. AŚ W. S. , ZK G. i ZK Ż. gdzie jego zachowanie oceniono jako przeciętne , zmienne , a następnie jako pozytwne. W trakcie odbywania kary skazany był zarówno nagradzany za sumienne wykonywanie prac porządkowych w oddziale mieszkalnym oraz za sumienne wywiązywanie się z obowiązków wynikających z nieodpłatnego zatrudnienia, jak i karany dyscyplinarnie. Następnie postawa i zachowanie skazanego uległy stabilizacji i poprawie. Skazany był zatrudniony społecznie , a następnie odpłatnie, karę pozbawienia wolności odbywał s systemie programowanego oddziaływania. Ukończył kilka programów resocjalizacyjnych z zakresu kształtowania umiejętności społecznych i poznawczych o tematyce ekologicznej, a także w zakresie przeciwdziałania przemocy i agresji. Z upływem czasu nabrał także krytycznego stosunku do popełnionych przestępstw.

Z aktualnej opinii z ZK K. z dnia 01.08.2019r. wynika, że zachowanie skazanego obecnie należy ocenić jako poprawne. Skazany nie deklaruje przynależności do podkultury przestępczej. Aktualnie nie jest zatrudniony w izolacji więziennej ale deklaruje chęć podjęcia odpłatnego zatrudnienia. Relacje ze współosadzonymi układa zgodnie i bezkonfliktowo. Wobec przełożonych prezentuje postawę regulaminową.

Płynące z trzech kolejnych opinii wnioski co do osoby skazanego, zostały wzięte przez Sąd I instancji pod rozwagę, a także wpłynęły na decyzję o zastosowaniu w sprawie zasady asperacji. Okoliczność, iż zachowanie skazanego w warunkach izolacji oceniane zostało jako zmienne i przeciętne, a następnie uległo poprawie i jest pozytywne, nie może stanowić, pomimo postulatu skarżącego, przesłanki dla przyjęcia pozytywnej prognozy społeczno-kryminologicznej i zastosowania w sprawie zasady absorpcji. Słuszność ma Sąd I instancji, wskazujący, iż fakt tożsamości podejmowanych przez skazanego zachowań przestępczych świadczy o utrwalonej tendencji do wchodzenia w konflikt z prawem i znacznym stopniu demoralizacji skazanego. Nawet regulaminowe zachowanie podczas odbywania kary i dążenie do poprawy zachowania oraz deklarowana przez skazanego chęć pracy nad sobą, nie niweluje demoralizacji okazywanej na wolności, ani nie stanowi przeciwwagi dla ciężaru popełnionych przestępstw. Warto w tym miejscu powołać się na podnoszony w orzecznictwie pogląd, iż „zachowanie skazanego w czasie wymierzania kary łącznej może mieć znaczenie dla wymiaru kary, ale okoliczności tej nie można nadawać nadmiernego znaczenia, przeważającego słuszność kary wynikającą ze stopnia związku zbiegających się przestępstw, bo ma ono jedynie funkcję subsydiarną” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 września 2013 r., sygn. akt II AKa 142/13). Zasadę pełnej absorpcji stosuje się w wymiarze kary łącznej zupełnie wyjątkowo, gdy związek podmiotowo-przedmiotowy zbiegających się przestępstw jest tak ścisły, że upodabnia je do jednego przestępstwa, jak w przypadku pomijalnego zbiegu przestępstw lub ciągu przestępstw, a taka sytuacja w tej sprawie nie miała miejsca.

Odnośnie więc zarzutu nieuwzględnienia przez Sąd I instancji istotnych w sprawie okoliczności tj. warunków osobistych skazanego, postawy skazanego, dążenia do poprawy zachowania, celów zapobiegawczych i wychowawczych kary, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a także nieuwzględnienia przez sąd w należyty sposób i we właściwym stopniu prognozy społeczno-kryminologicznej, zachowania skazanego po popełnieniu przestępstw i zachowania skazanego po wydaniu wyroków, w tym także okoliczności pozytywnych i świadczących o pracy nad sobą skazanego, należy uznać te zarzuty za chybione.

Deklaracja zmiany zachowania przez skazanego nie jest okolicznością decydującą odnośnie wymiaru kary łącznej i nie mieści się bezpośrednio w zasadach i regułach wymierzania kary łącznej wynikających z art. 53 § 1 k.k. oraz wyprowadzanych z art. 86 § 1 k.k. związków podmiotowo-przedmiotowych między zbiegającymi się przestępstwami. Jedynie pośrednio postawę skazanego i umiarkowanie krytyczny stosunek do popełnionych przestępstw można lokować w dyrektywie prewencji indywidualnej (por. postanowienie SN z 20-03-2013r. III KK 397/12). W przypadku skazanego trudno jednak prognozować na ile fakt dążenia do poprawy zachowania wpłynie na rzeczywiste zachowanie skazanego w przyszłości na wolności zwłaszcza, że zachowanie skazanego jest zmienne.

W tej kwestii tutejszy Sąd przychyla się do stanowiska Sądu Rejonowego, iż biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób życia skazanego nie sposób było przyjąć skrajnie pozytywnej prognozy kryminologicznej. W chwili obecnej trudno ocenić na ile wytrwale skazany deklaruje zmianę swojej postawy i czy będzie przestrzegał porządku prawnego w przyszłości. Kara łączna orzeczona według zasady pełnej absorpcji stanowiłaby zbyt daleko idące dobrodziejstwo dla skazanego.

Z powyższych względów Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do złagodzenia kary łącznej pozbawienia wolności , która została wymierzona na zasadzie asperacji.

Rozstrzygnięcie to jest wyważone i należycie uwzględnia wszelkie okoliczności, rzutujące na wymiar kary, czemu Sąd dał wyraz w pisemnych motywach orzeczenia.

Rozstrzygnięcie o zwolnieniu skazanego od kosztów postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy wydał w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k. Wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu przyznano na podstawie norm przepisanych.

W związku z powyższymi okoliczności, orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

sędzia Izabela Kościarz-Depta sędzia Anna Zawadka sędzia Ludmiła Tułaczko