Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 576/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 10 maja 2019 r. sygn. akt II K 227/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

R. W.

sfałszowanie umowy darowizny

Wyjaśnienia oskarżonego

k.365 odwrót

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

Wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony twierdził że umowa darowizny ciągnika rolniczego U. o nr rej (...) ( k.136 ) nie została przez niego podpisana, jego podpis widniejący obok podpisu jego matki został podrobiony. Oskarżony powoływał się na swój ówczesny stan zdrowia ( złamany bark po upadku z drabiny ), udzielenie pełnomocnictwa matce do dysponowania majątkiem, oraz rzekome sporządzenie umowy przez matkę o której on nic nie wiedział. Tym samym oskarżony zaprzeczył aby wyżej wymieniony ciągnik darował matce. Jednocześnie oskarżony twierdził, że przedmiotowy ciągnik rolniczy w 2012 r. sprzedał bliżej nieokreślonemu mężczyźnie z woj. (...). Te wyjaśnienia oskarżonego są niewiarygodne, gdy porówna się treść umowy darowizny ( k.136 ) i umowy kupna – sprzedaży ( k.301 ) przedmiotowego ciągnika. Umowa kupna – sprzedaży zawarta została w 2014 r., jako sprzedająca figurowała matka oskarżonego J. W., zaś umowa darowizny ciągnika pomiędzy wyżej wymienioną a oskarżonym zawarta została w 2013 r. Układa się to w logiczną całość świadczącą, że oskarżony ze znanych sobie powodów darował matce ciągnik w 2013 r., a w następnym roku sprzedała go ona mężczyźnie widniejącemu na umowie. Oskarżony nieprawdziwie wyjaśniał, że ciągnik sprzedał w 2012 r., tym samym jako niewiarygodne ocenić należało także jego wyjaśnienia, że nie podpisał umowy darowizny z 2013 r., że jego podpis został sfałszowany.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. obrazy przepisów prawa materialnego art.1 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. poprzez przyjęcie iż zarzucony oskarżonemu czyn stanowił przestępstwo mimo iż złożenie przez dłużnika wykazu majątku zgodnie z art. 913 § 1 k.p.c. w okresie do 31 grudnia 2018 r. nie było zagrożone odpowiedzialnością karną za złożenie fałszywego oświadczenia oraz nie istniał obowiązek pouczania dłużnika przez sąd o odpowiedzialności karnej podania nieprawdy przed odebraniem wykazu majątku;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

2.obrazy przepisów postępowania tj. art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez złamanie zasad iż osoba niewinna nie może ponosić odpowiedzialności karnej oraz iż podstawą wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne, oraz art.5 § 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

ad.1

W wykazie majątku sporządzonym przez R. W. na podstawie art. 913 k.p.c. złożonym do akt I Co 2/16 Sądu Rejonowego w Lubaniu znajduje się rubryka A5 w której oskarżony miał obowiązek wpisać czy w ostatnich 5 latach przed dniem złożenia wykazu dokonywał rozporządzeń istotnymi przedmiotami swojego majątku a zwłaszcza czy nieodpłatnie przekazywał prawa do nieruchomości a jeżeli tak to m.in. kiedy dokonano tych czynności i co stanowiło ich przedmiot ( k. 30 akt I Co 2/16 Sądu Rejonowego w Lubaniu ). Nie ulega wątpliwości, że w miejscu tym oskarżony powinien ujawnić fakt przekazania na rzecz matki ciągnika U. o numerze rejestracyjnym (...) umową darowizny z 2013 r. ( rubryka ta dotyczy także ruchomości skoro zawarte jest w niej słowo „zwłaszcza” ), czego nie uczynił. Zasadnie skarżący obrońca jednakże wskazuje, że art. 913 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w 2016 r. choć zawierał rotę przyrzeczenia składaną wraz z wykazem majątku, nie zawierał rygoru odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia ani tym samym nie nakładał na sąd obowiązku pouczania dłużnika o takiej odpowiedzialności. Dopiero w wyniku nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 2018 r. która weszła w życie w dniu 1.01.2019 r. dodano do art. 913 k.p.c. § 1 prim zawierający taki rygor i nakładający na sąd obowiązek pouczenia o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Oskarżonemu R. W. postawiono jednak nie zarzut złożenia fałszywego oświadczenia w rozumieniu art. 233 § 6 k.k. lecz zarzut złożenia fałszywych zeznań na rozprawie przed sądem w dniu 16.03.2016 r. w wyżej wymienionej sprawie cywilnej I Co 2/16 Sądu Rejonowego w Lubaniu. Rozprawa ta była nagrywana, nagranie zawierające ścieżkę dźwiękową zostało odtworzone oraz spisane zarówno w opinii biegłego z zakresu badań fonoskopijnych z KWP we W. ( k.157 – 174 ), jak i przez sporządzającego protokół oględzin ( k.125 – 127 ). Odmiennie niż Sąd I instancji Sąd Okręgowy nie dostrzega aby oskarżony R. W. na tej rozprawie złożył fałszywe zeznania o treści wskazanej w zarzucie aktu oskarżenia tj. aby zeznał, że złożony przez niego wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny zatajając zbycie w drodze darowizny na rzecz matki wyżej wymienionego ciągnika rolniczego U. o numerze rejestracyjnym (...). Z nagrania wynika że po złożeniu przez niego pisemnego wykazu majątku sąd odebrał od niego dane osobowe, pouczył o odpowiedzialności karnej z art. 233 k.k. a następnie odebrał rotę przyrzeczenia z art. 913 k.p.c. Składając przyrzeczenie oskarżony powtarzał za sędzią – przewodniczącym składu orzekającego jego treść w której zawarte jest sformułowanie, że złożony wykaz majątku jest „prawdziwy i zupełny”. Następnie sędzia stwierdził, że oskarżony został pouczony o odpowiedzialności karnej z art. 233 k.k. oraz że złożył przyrzeczenie stosownie do treści art. 913 k.p.c. zawierające sformułowanie, że wykaz jest prawdziwy i zupełny oraz zapytał R. W. czy ma coś do dodania, na co oskarżony odpowiedział że nie ( k.171, k.126 odwrót ). W toku dalszego przesłuchania R. W. odpowiadając na pytania swojego adwokata oraz sądu w żadnym miejscu nie zeznawał na temat zbycia na rzecz matki w drodze darowizny ciągnika U., nie zaprzeczał powyższemu ( bo też nikt go o to nie pytał ), choć mówił m.in. o sprzedaży jednej nieruchomości, zaprzeczał wystawianiu na sprzedaż maszyn rolniczych na portalach internetowych, zaprzeczał także aby w chwili składania zeznań posiadał jakieś maszyny rolnicze, w tym ciągnik U. ( k.126 odwrót – 127, k. 171 – 174 ).

Na kanwie niniejszej sprawy pojawia się pytanie czy zeznaniem nieprawdy lub zatajeniem prawdy w rozumieniu art. 233 § 1 k.k. jest samo powtórzenie roty przyrzeczenia przewidzianej w przepisie prawa, jeżeli w przepisie tym nie ma rygoru odpowiedzialności karnej. Zdaniem Sądu Okręgowego w wyżej wymienionym składzie nie sposób w takiej sytuacji mówić o złożeniu fałszywych zeznań w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu kodeksu karnego, przyrzeczenie samo w sobie nie jest wszak składaniem zeznania, które następuje po odebraniu przyrzeczenia. W realiach niniejszej sprawy przypisanie oskarżonemu przestępstwa z art. 233 § 1 k.k. byłoby ponadto nieuprawnionym obejściem art. 913 k.p.c. i art. 233 § 6 k.k., gdyż z jakiegoś powodu ustawodawca w 2016 r. nie przewidywał rygoru odpowiedzialności karnej za złożenie nieprawdziwego wykazu majątku w trybie wyżej wymienionego przepisu k.p.c. Oskarżony R. W. być może w trakcie zeznań na rozprawie w dniu 16.03.2016 r. mówił nieprawdę, np. gdy zaprzeczał że wystawiał na sprzedaż inne maszyny rolnicze na portalach internetowych, tego jednak nie zarzucono mu w zarzucie aktu oskarżenia. Obecnie, na etapie postępowania odwoławczego, przy braku apelacji na niekorzyść oskarżonego niedopuszczalna była zmiana opisu czynu na niekorzyść oskarżonego.

ad.2

Zarzut obrazy przepisów postępowania wskazanych w apelacji jest zasadny, gdy zważy się na całą argumentację powołaną w punkcie ad 1. Skoro oskarżony nie wyczerpał znamion zarzucanego mu przestępstwa z art. 233 § 1 k.k., nie złożył bowiem fałszywych zeznań, a przynajmniej w tym zakresie pozostają niedające się usunąć wątpliwości, nie powinien ponosić odpowiedzialności karnej za to przestępstwo.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie R. W. od popełnienia zarzucanego mu czynu

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Konsekwencją uznania za uzasadnione zarzutów apelacji było uznanie za zasadne wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie R. W. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Rozstrzygnięcie z pkt I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku uznające winę R. W. odnośnie zarzucanego mu czynu oraz z pkt II i pkt III odnośnie kosztów ustanowienia pełnomocnika domniemanego „oskarżyciela posiłkowego” i kosztów sądowych.

Zwięźle o powodach zmiany

Zarzuty apelacji okazały się zasadne w związku z czym Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego R. W. od popełnienia zarzucanego mu czynu. Konsekwencją powyższego jest utrata aktualności rozstrzygnięć z pkt II i III wyroku związanych immanentnie z wyrokiem skazującym. Co się tyczy kosztów sądowych Sąd Okręgowy orzekł, że odnośnie całej sprawy ponosi je Skarb Państwa. Co się tyczy kosztów ustanowienia pełnomocnika domniemanego „oskarżyciela posiłkowego” Sąd Okręgowy zauważa, że aczkolwiek firma (...) złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, to nie złożyła oświadczenia o zamiarze działania w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego ( art. 54 § 1 k.p.k. ), w związku z czym podmiot ten nie działał w sprawie jako strona – oskarżyciel posiłkowy. Zdaniem Sądu Okręgowego wątpliwe jest nawet czy w niniejszej sprawie dotyczącej przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości z art. 233 § k.k. firma powyższa była pokrzywdzonym w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II i III

Na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. Sąd Okręgowy orzekł , że koszty sądowe w sprawie ponosi Skarb Państwa. Na tej samej podstawie prawnej tj. art. 632 pkt 2 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego R. W. kwotę 840 zł. tytułem udziału obrońcy z wyboru w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Sprawstwo i wina oskarżonego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana