Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2019r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 3 stycznia 2019r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, ze przyznaje A. B. prawo do emerytury, poczynając od dnia 21 grudnia 2018r.

(-) SSO Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 252/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 3 stycznia 2019r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. B. ( B. ) prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż ubezpieczony nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany i przyznania prawa
do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych po uprzednim ustaleniu,
że od 1 września 1977r. do 11 lipca 1991r. w Przedsiębiorstwie (...), a następnie od 12 lipca 1991r. do 31 grudnia 1998r.
w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B., wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę mechanika w kanałach remontowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy dodał, że ubezpieczony nie przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych odnośnie ww. okresów zatrudnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

ubezpieczony A. B. (...) ukończył 60 lat życia.
W dniu 20 grudnia 2018r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Na dzień
1 stycznia 1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Wniosek o przyznanie prawa do emerytury ubezpieczony złożył 20 grudnia 2018r.
i został on rozpoznany decyzją zaskarżoną omówioną na wstępie.

Ubezpieczony od 1 września 1977r. do 11 lipca 1991r. był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...)
w P.. W świadectwie pracy z 11 lipca 1991r. podano, że ubezpieczony zajmował stanowisko mechanika samochodowego.

Przedsiębiorstwo zajmowało się naprawą samochodów ciężarowych. Były
to Centralne (...) na całe województwo (...). Naprawiano w nich samochody ciężarowe marki T., J.,K., S.. Warsztaty mieściły się w P.. Ubezpieczony pracował w nich jako mechanik w kanałach remontowych, stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na hali były dwa kanały. Wszystkie naprawy samochodów ciężarowych musiały być wykonywane w kanałach i stąd poza kanałem ubezpieczony nie wykonywał praktycznie żadnej pracy. Było bardzo dużo pracy, bo części, które były wymieniane bardzo szybko się zużywały i w efekcie samochody na naprawę czekały w kolejce. Ubezpieczony, podobnie jak inni pracownicy wykonujący pracę mechaników w kanałach remontowych, pełnił także funkcję opiekuna uczniów zasadniczej szkoły zawodowej. Wiązała się z tym możliwość realnego podwyższenia wynagrodzenia, bo za opiekę nad uczniami przysługiwał dodatek do pensji. Uczniowie na warsztacie mieli zajęcia praktyczne, a teorię w szkole. Przez część tygodnia odbywali zajęcia w szkole, a drugą część tygodnia byli na warsztacie. W tym czasie było około 4 uczniów, przy czym każdy mechanik miał pod opieką jednego ucznia. Mimo że byli uczniowie, to ubezpieczony i tak cały czas wykonywał dotychczasową pracę w kanale remontowym. Uczniowie spoza kanału oglądali pracę mechaników, w zeszycie wykonywali rysunek techniczny, podawali części, narzędzia, sprzątali na hali, a czasami po zdemontowaniu jakiejś części w kanale dostawali
ją do wyczyszczenia na warsztacie. Od września 1982r. ubezpieczony otrzymywał także dodatek brygadzistowski, przy czym sposób wykonywania przez niego pracy nie uległ zmianie.

Razem z ubezpieczonym pracowali M. M., Z. W., K. S., również na stanowisku mechanika samochodowego w kanałach remontowych.

Prawomocnym wyrokiem z 13 stycznia 2017r. sygn. VIII U 1955/16 Sąd Okręgowy
w Gliwicach przyznał M. M. od 1 września 2016r. prawo do emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po uprzednim zaliczeniu do takiej pracy okresu
od 1 stycznia 1978r. do 30 kwietnia 1997r. zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) jako pracy wymienionej w wykazie A dziale XIV poz.16 – „ praca w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych ”.

Prawomocnym wyrokiem z 18 czerwca 2014r. sygn. VIII U 340/14 Sąd Okręgowy
w Gliwicach przyznał K. S. prawo do emerytury począwszy od 1 listopada 2013r. z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po uprzednim zaliczeniu do takiej pracy okresu zatrudnienia w ww. Przedsiębiorstwie od 1 stycznia 1978r. do 29 lutego 1996r. w charakterze mechanika samochodowego w kanałach remontowych.

W okresie od 12 lipca 1991r. do 31 grudnia 1998r. ubezpieczony był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku mechanika samochodowego.

Przedsiębiorstwo zajmowało się świadczeniem usług komunikacyjnych dla B. i okolic. Ubezpieczony pracował w Zakładzie nr (...) przy ul. (...) w B.. W Zakładzie tym naprawiane były autobusy. Wykonywane tam były wszystkie naprawy mechaniczne. Ubezpieczony pracował jako mechanik w kanałach remontowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Takich kanałów na hali było 11 i były to duże kanały na autobusy typuI., J.. Wszystkie naprawy musiały być wykonywane w kanałach, gdyż wszystkie czynności naprawcze, remontowe robiło się od spodu autobusu. Były to prace przy układzie jezdnym, napędowym, zasilania ( układy paliwowe ), wymiana przekładni, wału napędowego, silników i ich podzespołów, wymiana pompy wodnej, paska klinowego itd. Pracy było bardzo dużo, bo autobusy często się psuły i musiały czekać w kolejce na naprawę. Praca była wykonywana w systemie 3 – zmianowym. Na zmianie było
5 pracowników.

Razem z ubezpieczonym pracowali T. C., na stanowisku mechanika samochodowego ( zatrudnienie od 2 lipca 1991r. do 31 marca 2001r. ), A. P. i J. Ł., który w pewnym okresie był przełożonym ubezpieczonego.

Prawomocnym wyrokiem z 6 maja 2014r. sygn. VIII U 1929/13 Sąd Okręgowy
w G. przyznał A. P. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych po uprzednim zaliczeniu do takiej pracy zatrudnienia ww. w (...) w B. na stanowisku kierowcy pogotowia technicznego w latach 1974 – 1995.

Świadek J. Ł. w (...) w B. był zatrudniony od 1981r. do 2001r.,
w tym w okresie spornym dla ubezpieczonego na stanowisku montera silników spalinowych, mistrza zajezdni, mistrza zmianowego, zastępcy kierownika zajezdni.

/dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonego dotyczących spornych okresów jego zatrudnienia, świadectwa pracy świadka T. C., odpisu wyroku tut. Sądu z 6 maja 2014r. sygn. VIII U 1929/13, świadectwa pracy świadka J. Ł., odpisu wyroku tut. Sądu z 13 stycznia 2017r. sygn. VIII U 1955/16, zeznań świadków T. C., A. P., J. Ł., M. M., K. S., Z. W., zeznań ubezpieczonego/.

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie ubezpieczonego A. B. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z 184 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy – tj. 1 stycznia 1999r. – osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie z art. 184 ust. 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem – pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący
20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi
i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z cytowanych norm prawnych wynika, iż odwołujący nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999r.,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999r.,

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

W świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska tylko rodzaj rzeczywiście powierzonej pracy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z 26 czerwca 2015r. sygn. akt III AUa 168/15 LEX nr 1761793 ).

Ubezpieczony A. B. wiek emerytalny 60 lat ukończył (...),
na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Spornym pozostawało, czy odwołujący na dzień 1 stycznia 1999r. posiada 15 - letni okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwala
na zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od 1 września 1977r. do 11 lipca 1991r. w Przedsiębiorstwie (...) w P. oraz od 12 lipca 1991r. do 31 grudnia 1998r. w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w B.. Ubezpieczony w tym czasie rzeczywiście stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną w wykazie A dziale XIV poz.16 – „ w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych ”. Także w okresach kiedy pełnił funkcję brygadzisty i opiekuna nad uczniami zasadniczej szkoły zawodowej faktycznie wykonywał dotychczasową pracę, gdy powierzenie tej funkcji praktycznie miało na celu podniesienie wynagrodzenia, bo ubezpieczony otrzymywał dodatek do pensji oraz ograniczało się do pokazania uczniom właściwego sposobu wykonywania prac naprawczych na przykładzie konkretnie naprawianych samochodów.

Ustalając powyższe Sąd oparł się na wiarygodnych, bo rzeczowych logicznych, zgodnych ze sobą zeznaniach słuchanych w sprawie świadków, byłych współpracowników ubezpieczonego, zeznaniach ubezpieczonego oraz korespondującej z nimi dokumentacji,
w szczególności zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego. Sąd miał także na uwadze, że świadkom M. M. i K. S. z tytułu wykonywania takiej samej pracy co ubezpieczony prawomocnymi wyrokami tut. Sądu przyznane zostało prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Bez znaczenia pozostaje fakt, że pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Fakt wykonywania takiej pracy został wykazany w postępowaniu sądowym za pomocą innych dowodów. W postępowaniu odwoławczym przed Sądem nie obowiązują bowiem ograniczenia dowodowe jakie występują w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym,
a Sąd może ustalić okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość jak: okresy zatrudnienia - w tym wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, za pomocą wszelkich środków dowodowych, przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984r. III UZP 6/84, uchwała Sądu Najwyższego z 21 września 1984r. III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006r., I UK 179/06, LEX nr 342283).

Po zaliczeniu powyższych okresów spornych do pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. dysponuje wymaganym do przyznania emerytury
15 – letnim okresem takiej pracy. Stąd spełnia wszystkie konieczne warunki do przyznania mu prawa do dochodzonego świadczenia.

W konsekwencji powyższego Sąd w pkt 1 wyroku z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od 21 grudnia 2018r., czyli od dnia następnego po dniu kiedy złożył on wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa , gdyż z tym dniem ubezpieczony spełnił wszystkie konieczne warunki do przyznania emerytury (art.100 ust.1 ustawy emerytalnej ).

(-) SSO Grzegorz Tyrka