Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 08 października 2018roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 08 października 2018 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z wniosku D. S.

z udziałem M. K. (1) i KWW (...)

o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym

p o s t a n a w i a:

1.  wniosek oddalić;

2.  zasądzić od wnioskodawcy D. S. na rzecz każdego z uczestników postępowania: M. K. (1) i KWW (...) kwoty po 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

SSO Joanna Walczuk

Sygn. akt I Ns.127/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawca D. S. (kandydat na radnego Rady Powiatu (...) zgłoszony przez Komitet Wyborczy Wyborców (...)) we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym domagał się:

1.  zakazania uczestnikowi postępowania M. K. (1) rozpowszechniania informacji o rzekomym zastraszaniu dyrektorów, nauczycieli i uczniów (...) szkół,

2.  nakazania usunięcia z Internetu nagrania z wypowiedzią M. K. (1),

3.  nakazania M. K. (1) sprostowania nieprawdziwych informacji o rzekomym zastraszaniu dyrektorów, nauczycieli i uczniów (...) szkół przez wnioskodawcę w formie ogłoszenia opublikowanego na pierwszej stronie Tygodnika (...) Przegląd Powiatowy o wielkości 5 cm w pionie na 10 cm w poziomie, czcionką Times New Roman w rozmiarze 14 o treści:

„M. K. (1), kandydat na radnego Rady Miejskiej w A. oraz Kandydat na Burmistrza Miasta A. z ramienia (...) oświadcza, że rozpowszechnione przez niego informacje o rzekomym zastraszaniu dyrektorów, nauczycieli i uczniów (...) szkół przez kierownika D. S., kandydata do Rady Powiatu (...)
z ramienia (...) są nieprawdziwe”.

4.  nakazania uczestnikowi postępowania M. K. (1) przeproszenia wnioskodawcy poprzez wręczenie mu spisanego własnoręcznie
i podpisanego oświadczenia o następującej treści:

„Przepraszam Pana D. S. za to, że w kampanii wyborczej przed wyborami samorządowymi w 2018 roku rozpowszechniałem nieprawdziwe informacje o rzekomym zastraszaniu dyrektorów, nauczycieli i uczniów (...) szkół przez kierownika D. S.”.

Uczestnik postępowania M. K. (1) kandydat na Burmistrza A. wniósł o oddalenie wniosku, zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych , argumentując, że wypowiedź uczestnika zamieszczona w Internecie odnosi się do sytuacji w szeroko rozumianej oświacie , ma charakter opinii, nie podlega wartościowaniu w kategoriach prawdy i fałszu. Według uczestnika postępowania bez wątpienia w (...) oświacie panuje strach, a więc niepokój wywołany perspektywą likwidacji szkół, malejącą liczba uczniów, brakiem pewności zawodowej, w tym wywołanej obawą przed utratą pracy, obawą przed wyrażaniem krytyki i własnych poglądów. Opinia wyrażona przez uczestnika dotyczyła sytuacji w oświacie, nie osoby wnioskodawcy, mieściła się w granicach dozwolonej krytyki, nie była nieprawdziwa.

Uczestnik postępowania Komitet Wyborczy Wyborców (...) także wnosił o oddalenie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym.

Sąd ustalił, co następuje:

W zarządzonych wyborach samorządowych na dzień 21 października 2018 roku, zgłoszono listę kandydatów na radnych w okręgu wyborczym oznaczoną skrótem nazwy Komitetu Wyborczego Wyborców – (...) o następującym brzmieniu KWW (...), na której to liście został umieszczony jako kandydat na radnego Rady Powiatu w A. D. J. S. (dowód: protokół rejestracji listy kandydatów na radnych – k. 6 – 8 akt sprawy).

W wyborach został także zarejestrowany kandydat na Burmistrza Miasta A. z ramienia Komitetu Wyborczego Wyborców (...) (dowód: informacja ze strony (...) k. 9v akt sprawy).

W trakcie agitacji wyborczej , w Internecie, w formie materiału filmowego (prezentowanego na tle logo wyborczego komitetu) M. K. (1) osobiście zaprezentował następującą wypowiedź:

„ A. oświatą rządzi strach. Strach nauczycieli przed wpływami, przed naciskami dyrektorów, przed naciskami Urzędu Miasta, przed zachowaniami kierownika, czy wreszcie strach uczniów przed zestresowanymi nauczycielami, przed łączeniem klas, przed późno kończącymi się zajęciami” ( dowód: nagranie dołączone do wniosku o wydanie orzeczenia ).

Na rozprawie uczestnicy postępowania przyznali, iż określenie” przed zachowaniami kierownika” dotyczyło wnioskodawcy D. S., który zajmuje stanowisko kierownika Wydziału (...) i (...) Urzędu Miejskiego w A..

M. G. (1)- dyrektor Przedszkola nr (...) z oddziałami Integracyjnymi w A. w dniu 12 lipca 2017r. złożyła do Burmistrza A. pismo informujące o mobbingu, jakiego miał się dopuścić wnioskodawca w 2017r. wobec jej osoby ( pismo M. G. (1) skierowane do burmistrza w dniu 12 lipca 2017r. ).

M. K. (2)- były dyrektor Szkoły Podstawowej nr (...) w A. pozostaje w ostrym konflikcie z wnioskodawcą. Z inicjatywy M. K. (2) toczy się postępowanie administracyjne i postępowania sądowe przed Sądem Rejonowym w Suwałkach IV Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w których była dyrektor domaga się m. in przywrócenia na poprzednie stanowisko pracy ( dowód: zeznania świadka M. K. (2)).

Niektórzy dyrektorzy przedszkoli, nauczyciele, radni negatywnie oceniają zarówno formę spotkań z wnioskodawcą, jak i jakość współpracy z wnioskodawcą w sprawach oświaty. Ich zastrzeżenia budzi także sposób, w jaki wnioskodawca traktuje swoich oponentów podczas spotkań dotyczących spraw oświaty, żywią szereg obaw związanych z przyszłością oświaty ( zeznania świadka M. R., zeznania świadka J. D., M. G. (1), M. G. (2), M. K. (2), T. M., E. P., B. R., M. Ś., F. C.).

Część osób współpracujących z wnioskodawcą pozytywnie ocenia jego działalność w oświacie, jak również pozytywnie ocenia stan (...) oświaty, nie zaobserwowała przy tym żadnych obaw w szeroko rozumianym środowisku oświatowym ( zeznania świadka W. W., zeznania świadka W. C., zeznania świadka A. K., D. J., A. W., oświadczenie dyrektorów placówek oświatowych zamieszczone w dniu 4 października 2018r. w Przeglądzie Powiatowym w A. )

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 15), jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe, materiały wyborcze, a w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

1)zakazu rozpowszechniania takich informacji;

2)przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;

3)nakazania sprostowania takich informacji;

4)nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;

5)nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;

6)nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Podkreślić należy, że art. 111 § 1 kodeksu wyborczego jest przepisem szczególnym, określającym wyjątkowy tryb pozwalający kandydatowi na niezwłoczne powiadomienie wyborców, że rozpowszechnione w ramach kampanii wyborczej informacje nie są prawdziwe i – jako wyjątkowy – nie może być interpretowany rozszerzająco. Wymieniony jednak przepis odnosi się do nieprawdziwych informacji, danych i faktów, które winny odpowiadać rzeczywistemu stanowi faktycznemu.

W orzecznictwie (np. wyrok ETPC z dnia 09 stycznia 2007 r. 51744/99 Kwiecień v. Polska WWW.echr.coe.int i cytowane tam orzeczenia) podkreśla się nadzwyczaj szerokie gwarancje wolności wypowiedzi politycznych przysługujące w toku kampanii wyborczej. ETPC wielokrotnie wskazywał, że wolne wybory i wolność słowa, w tym wolność politycznej debaty, wymagają zapewnienia nieskrępowanego rozpowszechniania informacji i opinii zwłaszcza w okresie przedwyborczym.

W niniejszej sprawie kwestią bezsporną jest, że kwestionowana wypowiedź jest wypowiedzią stanowiącą przejaw agitacji wyborczej, ma charakter publiczny i pozostaje w bezpośrednim związku z wyborami samorządowymi zarządzonymi na dzień 21 października 2018r., gdyż jej celem było promowanie uczestnika postępowania jako kandydata w tych wyborach.

W ocenie Sądu jednak, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie sposób przyznać wnioskodawcy racji co do zasadności jego żądania

Zwrócić bowiem należy uwagę, że treść wypowiedzi uczestnika postępowania M. K. (1) nie tyle wskazuje, że wnioskodawca kogokolwiek zastraszał, czy też wywierał naciski w ramach pełnionej funkcji, lecz zawiera ogólną opinię, iż w (...) oświacie rządzi niepokój m. in przed zachowaniami wnioskodawcy. Zachowania wnioskodawcy nie zostały sprecyzowane, nie zostały określone, stąd też nadużyciem wnioskodawcy są twierdzenia, że tak ogólna wypowiedź nosi cechy wypowiedzi informującej wyborców o aktach zastraszania ze strony wnioskodawcy, dyskredytuje go w oczach wyborców, przypisuje cechy negatywne dyskwalifikujące do pełnienia funkcji publicznych.

Zdaniem Sądu wypowiedź M. K. (1) nie jest przy tym informacją sensu stricte. Nie zawiera bowiem informacji o tym, że dane zdarzenie miało bądź ma miejsce bądź ma miejsce w rzeczywistości. Jest to wypowiedź ocenna, informująca o negatywnych emocjach- stanie obawy, niepokoju- wśród osób pracujących , bądź w jakikolwiek inny sposób związanych z (...) oświatą.

Zdaniem Sądu należy przyjąć szerszą definicję informacji i uznać, że informacją w rozumieniu art. 111KW nie są tylko twierdzenia o faktach, ale także sądy o charakterze ocennym. Gdy istnienie faktów może zostać dowiedzione, w przypadku sądów ocennych należy stwierdzić na gruncie art. 111KW, czy istnieją wystarczające podstawy faktyczne do dokonania takiej oceny. Twierdzenie ocenne, bez istnienia dla niego wystarczających podstaw faktycznych, może zostać bowiem uznane za przesadne, przekraczające dopuszczalne granice, a tym samym nieprawdziwe, stanowiące krytykę nie korzystającą z ochrony prawnej.

M. K. (1) w swojej ogólnej, negatywnej ocenie dotyczącej nastrojów w (...) oświacie, nie przekroczył zdaniem Sądu granic takiej dopuszczalnej krytyki. Wypowiedź mieści się w granicach wolności wypowiedzi i wolności prowadzenia debaty politycznej. W toku postępowania zostało bowiem dowiedzione, że wśród pracowników i osób związanych z (...) oświatą, istnieją obawy : i dotyczące realizacji szeroko zakrojonych reform, i dotyczące miejsc pracy. Wśród pracowników oświaty są osoby oceniające negatywnie sposób komunikacji wnioskodawcy z pracownikami oświaty, odczuwające niepokój przed kontaktami z wnioskodawcą. W zaistniałej sytuacji uczestnik postępowania formułując swoją ocenną wypowiedź, opierał się na określonym materiale faktycznym. Tak skonstruowana wypowiedź mieściła się w ramach retoryki wyborczej, nie naruszała zasad uczciwej konkurencji politycznej, nie zawierała elementów pogardliwych, wyrażających brak szacunku, i wreszcie, co jest najistotniejsze- nie zniekształcała ocen wyborców. Jak już wyżej bowiem wskazano, istnieją bowiem materiały faktyczne na poparcie oceny dokonanej przez uczestnika postępowania - M. K. (1).

Nie jest przy tym rzeczą Sądu stwierdzenie, czy dokonana ocena jest sprawiedliwa, czy też nie . Podobnie, jak rzeczą Sądu nie jest stwierdzenie, czy obawy pracowników oświaty w A., obawy rodziców, uczniów są uzasadnione , czy też nie.

Przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy była bowiem odpowiedź na pytanie: Czy istniały podstawy faktyczne do formułowania przez uczestnika postępowania informacji o charakterze ocennym zawartej w spornej wypowiedzi, a tym samym, czy informacja była prawdziwa? Zeznania licznych świadków przesłuchanych w sprawie, a wyszczególnionych w stanie faktycznym, pozwalają na pozytywną odpowiedź na tak postawione pytanie.

Mając powyższe na względzie, wniosek jako niezasadny podlegał oddaleniu. O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono w pkt 2 postanowienia na podstawie art. 520§3kpc w zw. §8 ust. 1 pkt 3 Rozp. Min. Spraw. w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. ( Dz. U. z 2015r. , poz. 1800 ).

SSO Joanna Walczuk