Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 30 stycznia 2018 r. (...) sp. z o.o. wniosła o: zasądzenie od (...) Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 1.961,85 zł wraz z odsetkami wskazanymi w pozwie oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że dochodzi od pozwanego zapłaty kosztów najmu pojazdu zastępczego, które pozwany, jako ubezpieczyciel OC sprawcy szkody komunikacyjnej powinien zapłacić poszkodowanemu P. W. w ramach odszkodowania.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym 15 lutego 2018 r., sygn. IX GNc 1051/18 referendarz sądowy w tutejszym Sądzie zasądził od pozwanego dochodzoną kwotę wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. (nakaz zapłaty - k. 55)

We wniesionym sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu, zgłaszając wnioski dowodowe. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że poszkodowany naruszył reguły minimalizacji szkody, dokonując wyboru pojazdu zastępczego spoza oferty przedstawionej przez pozwanego. Pozwany podniósł, że nie może on ponosić odpowiedzialności za nieekonomiczne decyzje poszkodowanego. (sprzeciw - k. 65-69)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie oraz ustosunkował się do stanowiska pozwanego, zgłaszając wnioski dowodowe. (odpowiedź na sprzeciw - k. 96-100)

S ąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 kwietnia 2017 r. doszło do incydentu drogowego w wyniku, którego uszkodzeniu uległ pojazd marki N. (...), którego użytkownikiem był P. W.. Sprawca szkody ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu w (...).U. S.A. (okoliczności bezsporne, decyzja o przyznaniu odszkodowania – k. 74)

P. W. zawarł 2 sierpnia 2017 r. umowę najmu pojazdu zastępczego ze spółką (...) sp. z o.o., wynajmując pojazd marki N. (...), stawki dobowe czynszu najmu przyjęte w umowie wyniosły 369 zł netto. Wraz z umową najmu pojazdu zawarto umowę cesji na rzecz (...) sp. z o.o. wierzytelności, które w związku z najmem przysługiwały poszkodowanemu względem ubezpieczyciela sprawcy szkody. (umowa najmu – k. 32, cesja – k. 37)

Najem pojazdu zastępczego trwał 8 dni, koszt łączny najmu wyniósł 2.952 zł. (faktura VAT – k. 36)

Poszkodowany wykorzystywał pojazd zastępczy do codziennych spraw życiowych. (zeznania świadka P. W.)

P. W. otrzymał informację o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego przedstawioną przez ubezpieczyciela sprawcy kolizji drogą elektroniczną 29 kwietnia 2017 r. Decyzję o skorzystaniu z najmu pojazdu zastępczego podjął pod wpływem impulsu, nie dokonując analizy propozycji ubezpieczyciela i nie zwracają się do niego o udostępnienie pojazdu zastępczego. (zeznania świadka P. W., wydruk zrzutu ekranu dokonany przy wysłaniu informacji przez ubezpieczyciela – k. 78).

(...).U. S.A. uznał swoją odpowiedzialność za szkodę związaną z koniecznością najmu pojazdu zastępczego do kwoty 990,15 zł, przyjmując do weryfikacji stawkę dobową czynszu najmu pojazdu do wysokości 141,45 zł brutto (zgodnie z przyjętymi przez siebie cennikami), przy przyjętym zasadnym czasie wynajmu 7 dni. (okoliczność bezsporna, decyzja o przyznaniu odszkodowania – k. 74, cennik stawek przyjętych przez ubezpieczyciela k. 79)

Sąd uznał zgromadzone dokumenty za wiarygodne dowody w sprawie, ich prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Nie budziły wątpliwości co do wiarygodności również zeznania świadka P. W.. Bez znaczenia dla stanu faktycznego sprawy były natomiast dowody zawnioskowane przez pozwanego co do zasad najmu pojazdu zastępczego od ubezpieczyciela sprawcy szkody. Stanowisko Sądu Rejonowego wyjaśnione zostanie szerzej w dalszej części uzasadnienia.

S ąd Rejonowy zważył, co następuje:

Podstawą odpowiedzialności pozwanego stanowi przepisy art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c. w zw. z art. 822 k.c. w zw. z art. 509 § 1 k.c.

Warto podkreślić na wstępie rozważań, że pozwany w realiach niniejszej sprawy nie kwestionował swojej odpowiedzialności za najem pojazdu zastępczego co do zasady.

Pozwany spełnił świadczenie z tytułu szkody wywołanej najmem pojazdu zastępczego przyjmując zasadny okres najmu czas 7 dni. W toku sprawy nie podniósł jednak żadnego zarzutu w tym zakresie, stąd też Sąd uznał za udowodniony okres niezbędnego najmu pojazdu wykazany przez powoda, tj. 8 dni.

Wobec powyższego kwestią sporną pozostającą do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie była wysokość stawek czynszu przyjętych przy najmie pojazdu zastępczego.

Podstawowym kierunkiem oceny prawnej w tym zakresie jest pogląd, że przesłanką przyjęcia stawek najmu pojazdu zastępczego zaproponowanych poszkodowanemu przez ubezpieczyciela sprawcy szkody jest niecelowość i brak ekonomicznego uzasadnienia dla korzystania z innych ofert najmu pojazdu zastępczego (stanowisko to wynikające z uchwały Sądu Najwyższego z dnia z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17 Sąd Rejonowy w pełni podziela). Innymi słowy dopuszczalne jest zawarcie przez poszkodowanego umowy najmu pojazdu zastępczego na wybranych przez niego warunkach, z tym jednak zastrzeżeniem, że odpowiedzialność ubezpieczyciela sprawcy szkody ograniczona będzie w wymiarze finansowym do zaproponowanych poszkodowanemu warunków najmu pojazdu zastępczego chyba, że z okoliczności sprawy będzie wynikało, że wybór innego niż ubezpieczyciel kontrahenta był podyktowany względami natury ekonomicznej lub celowościowej.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że P. W. zapoznał się z warunkami finansowymi likwidacji szkody wynikającej z najmu pojazdu zastępczego. Decyzję w zakresie wyboru podmiotu, od którego najmie pojazd nie poparł jednak analizą, a kierował się „impulsem”. Poszkodowany miał dostatecznie dużo czasu aby rozważyć skorzystanie z możliwość w zakresie najmuj pojazdu zaoferowanych jej przez ubezpieczyciela. Regułą polskiego prawa zobowiązań jest jednak zasada swobody umów (art. 3531 k.c.), która w jednym ze swych aspektów odnosi się również do swobody wyboru kontrahenta (por. M. Safjan [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. t. I. Komentarz. Art. 1–44910, Wyd. 9, Warszawa 2018; komentarz do art. 3531 k.c.). W realiach niniejszej sprawy oznacza to, że poszkodowany miał możliwość swobody w wyborze najemcy pojazdu zastępczego i nie miał obowiązku korzystać z warunków zaproponowanych przez ubezpieczyciela. Informacja skierowana do P. W. nie spełniła, w ocenie Sądu Rejonowego wymogu uznania jej za ofertę w rozumieniu art. 66 § 1 k.c. gdyż, nie zawiera wszystkich istotnych dla konsumenta postanowień umowy. Przypisać jej można jednak walor informacji handlowej, zawierającej dostateczne informacje istotne z punktu widzenia obrotu w zakresie likwidacji szkody związanej z najmem pojazdu zastępczego, które mogły uzmysłowić poszkodowanemu zasady i reguły rządzące likwidacją szkody. Zauważyć należy również, że przepisy regulujące odpowiedzialność posiadacza pojazdu za spowodowanie szkody majątkowej, nie uzależniają uprawnienia do dochodzenia roszczeń od przedłożenia poszkodowanemu jakiejkolwiek oferty w rozumieniu przepisów k.c. Wniosek taki nie wypływa również ze stanowiska przedstawionego w powołanej powyżej uchwale Sądu Najwyższego.

Trafnie podniósł pozwany, że jako ubezpieczyciel może ponosić odpowiedzialność jedynie za normalne skutki majątkowe powstania szkody, a nie można do nich zaliczyć wynajęcia pojazdu zastępczego na zasadach finansowych odbiegających znacząco od tego jakie oferował (nie w znaczeniu kodeksowym) poszkodowanym, w sytuacji, w której dostatecznie poinformował wierzyciela (poszkodowanego) o możliwości likwidacji szkody w sposób dla siebie korzystny (co jest jego uprawnieniem jako dłużnika). Warunki, przedstawione poszkodowanemu co do wysokości wygenerowanych kosztów byłyby korzystniejsze dla zobowiązanego do pokrycia szkody (do czego może on dążyć). Skoro poszkodowany zdecydowała się na wybór oferty droższej, będąc poinformowanym o istnieniu dogodniejszego dla pozwanego sposobu likwidacji szkody, zdaniem Sądu Rejonowego, naruszył on standardy współpracy wierzyciela, co do współdziałania z dłużnikiem w celu likwidacji szkody (do czego był zobowiązany na podstawie art. 354 § 2 k.c.).

Sąd Rejonowy pominął dowody wnioskowane przez powoda w odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty. W ocenie Sądu wnioski te nie odnosiły się do okoliczności istotnych dla sprawy. Powód dążył do wykazania, że nie miał on możliwości spełnić warunków wykazanych w informacji handlowej, względnie do wykazania, że warunki przedstawione przez ubezpieczyciela byłyby na tyle niekorzystne dla poszkodowanego, że nie przyjąłby ich. Stanowisko powoda opiera się zatem na założeniu, że istniałaby więź przyczynowo-skutkowa pomiędzy decyzją poszkodowanego o wyborze innego kontrahenta, a niekorzystnymi warunkami najmu pojazdu, które oferowałby ubezpieczyciel. Przypomnieć należy, zatem w tym miejscu, że przedmiotem dowodzenia w procesie cywilnym, mogą być w świetle art. 227 k.c. jedynie fakty. Istnienie hipotetycznego układu warunków, w których poszkodowany mógł zdecydować lub nie zdecydować o wyborze kontrahenta wymyka się jednak spod reguł dowodzenia. Nie jest możliwe zrekonstruowanie jakie byłyby ewentualne decyzje P. W. gdyby otrzymał on pełną ofertę ubezpieczyciela. Nie sposób bowiem wywieść miernika „rozsądku” i przyjąć śladem powoda, że poszkodowany wybrałby z pewnością ofertę pozwanego bo tak nakazywałoby ogólnie przyjęte doświadczenie życiowe i preferencje wyimaginowanego, statystycznego konsumenta ofert najmu pojazdu zastępczego. Wskazać wypada, że przywilejem poszkodowanego jest wybór oferty nawet obiektywnie dla niego niekorzystnej albowiem jest to konsekwencją prymatu woli stron w prawie cywilnym. Prowadzenie rozważań w tym zakresie kieruje Sąd w stronę hipotetyzowania, którego ostatecznych granic nie sposób zupełnie określić, a którego ostateczny wynik byłby co najmniej wątpliwy. Związku przyczynowo-skutkowego, do wykazania którego dąży powód po prostu nie było.

Bez znaczenia zdaniem Sądu jest również okoliczność czy ubezpieczyciel był w stanie spełnić przedstawione warunki najmu pojazdu zastępczego. Ponownie zauważyć należy, że rozważania w tym względzie mają jedynie walor spekulacji, gdyż pokrzywdzony nawet nie zwrócił się do pozwanego w tym celu. Przyjmują nawet, że podmioty współpracujące z pozwanym nie dysponowałyby pojazdem, który odpowiadałby poszkodowanemu, nie sposób jednoznacznie określić jaki czynności podjąłby pozwany w tej sytuacji, a jakie poszkodowany (w sferze hipotetycznych rozwiązań mieści się co najmniej kilka mniej lub bardziej prawdopodobnych rozstrzygnięć, np. takie, w którym członkowie zarządu pozwanego oddają poszkodowanemu do korzystanie swoje pojazdy służbowe itd.). Nawet hipotetycznie istniejąca pozorność zabezpieczenia pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela (w sensie istnienia odpowiedniego parku pojazdów) nie przesądza o kierunku decyzji poszkodowanego w realiach niniejszej.

W okolicznościach sprawy Sąd Rejonowy nie dopatrzył się jakiejkolwiek okoliczności

uzasadniającej przyjęcie, że ze strony poszkodowanego konieczny był najem pojazdu zastępczego od podmiotu innego niż zaproponowany przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Ponownie wypada podkreślić, że ubezpieczyciel może ponosić odpowiedzialność jedynie za normalne skutki majątkowe powstania szkody.

Podsumowując, biorąc pod uwagę powyższe rozważania żądanie powoda zasługiwało na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części, którą ustalono biorąc pod uwagę: okres najmu pojazdu zastępczego wynikający z umowy, stawkę przyjętą przez ubezpieczyciela oraz kwotę zwróconą dotychczas powodowi przez pozwanego w ramach likwidacji szkody. <8*141,50 zł = 1132 zł; 1132 zł – 990,15 zł = 141,50 zł>.

W zakresie odsetek od dochodzonej należności Sąd Rejonowy przyjął stanowisko wywiedzione przez powoda.

Maj ąc powyższe na uwadze Sąd Rejonowy, na podstawie powołanych przepisów, orzekł jak pkt I wyroku, oddalać żądanie w pozostałym zakresie w pkt. II wyroku.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.), przyjmując, że powód uległ w przeważającej części (ponad 90%), przez co pozwanemu należy się zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości. Na koszty te złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł [§ 2 pkt. 2) rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265)]. (pkt. III wyroku)

O zwrocie niewykorzystanej zaliczki na poczet opinii biegłego Sąd orzekł ma podstawie art. 84 ust. 2 w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 300, ze zm.). (pkt. IV)

SSR Łukasz Grzechnik

Z: odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku dor ęczyć: pełn. powoda oraz pełn. pozwanego.

20.7.2018

SSR Łukasz Grzechnik