Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 kwietnia 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, II Wydział Cywilny, Sekcja Egzekucyjna

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Anna Braczkowska

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2020 roku w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w B.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego

w przedmiocie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych

z urzędu – w przedmiocie sprawdzenia wartości przedmiotu sporu

postanawia:

1.  dokonać z urzędu sprawdzenia wartości przedmiotu sporu w sprawie II 1 C 18/20;

2.  wartość przedmiotu sporu ustalić na kwotę 14.793,05 zł (czternaście tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote i 5/100);

3.  oddalić wniosek o zabezpieczenie powództwa;

4.  oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Sygnatura akt II 1 C 18/20

UZASADNIENIE

do postanowienia z dnia 17 kwietnia 2020 roku – pkt 2 i 3

W pozwie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności powódka A. S. – reprezentowana przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie radcy prawnego – wniosła o udzielenie zabezpieczenia jego roszczeniu pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko niej przez komornika sądowego A. W. w sprawie Km 136/20 do czasu prawomocnego zakończenia przedmiotowego postępowania w sprawie. Na uzasadnienie wniosku o zabezpieczenie – w zakresie podniesionego w pozwie zarzutu zapłaty na rzecz pozwanego całej kwoty należności głównej objętej spornym tytułem wykonawczym przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, pełnomocnik powódki wskazał, że zawarła ona z pozwanym porozumienie co do ratalnej spłaty jej zobowiązania wynikającego z tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 14 marca 2013 roku wydanego w sprawie I Nc 1003/13 przez Sąd Rejonowy w Bielsku – Białej, które realizowała od dnia 14 stycznia 2013 roku - do dnia 30 stycznia 2020 roku. Dokonała tym samym spłaty łącznej kwoty 17.700 zł, która zgodnie z zawartym z pozwanym porozumieniem miała zostać zaliczona na kwotę należności głównej objętej nakazem zapłaty. W ocenie powódki kwotę należności głównej objętej spornym nakazem zapłaty uregulowała ona w dniu 29 kwietnia 2019 roku, kolejno spłacając jedynie odsetki ustawowe oraz koszty postępowania. Pełnomocnik powódki podniósł, że powódka otrzymała od pozwanego potwierdzenie uiszczenia na jego rzecz całej kwoty należności głównej w dniu 30 stycznia 2020 roku (wniosek o zabezpieczenie zawarty w pozwie - k. 4).

Wobec faktu, że dalsze żądania pozwu stanowiły jedynie żądania o charakterze ewentualnym, Sąd nie rozważał ich zasadności rozpoznając zgłoszony przez pełnomocnika powódki wniosek o zabezpieczenie. Z urzędu jednak Sąd miał obowiązek wziąć pod uwagę przy rozpoznawaniu tego wniosku fakt (ewentualnego) przedawnienia roszczeń (części) objętych tytułem wykonawczym, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Stosownie do przepisu art. 730 ¹ § 1 k.p.c. strona może żądać udzielenia zabezpieczenia, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w jego udzieleniu.

Definicję legalną interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia zawiera przepis art. 730 ¹ § 2 k.p.c.: istnieje on wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia, oprócz wskazania sposobu zabezpieczenia, powinien zawierać również uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek (art. 736 § 1 k.p.c.). Stosownie do przepisu art. 755 § 1 pkt 3 k.p.c., zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych może polegać na zawieszeniu egzekucji lub innego postępowania zmierzającego do wykonania orzeczenia.

Żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności powódka – poprzez swojego pełnomocnika – oparła na zarzucie zapłaty na rzecz pozwanego całej kwoty należności głównej objętej spornym nakazem zapłaty w wysokości 14.793,05 zł przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 136/20. Okoliczności tej jednak powódka nie uprawdopodobniła, w tym zwłaszcza nie przedstawiła Sądowi treści rzekomego porozumienia zawartego przez nią z pozwanym, z którego miał wynikać fakt wyrażenia przez niego zgody czy też woli – księgowania wszystkich wpłat dokonywanych przez powódkę na jego rzecz na poczet (jedynie) należności głównej. Przy takim stanie faktycznym i w świetle treści dokumentów przedstawionych przez pełnomocnika powódki wraz z pozwem - brak jest możliwości przyjęcia, że kwota należności głównej pozostała do spłaty w sprawie egzekucyjnej Km 136/20 w wysokości 5.240,63 zł nie jest kwotą prawidłową, w tym zwłaszcza w świetle treści art. 451 k.c. ( zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 30). Po drugie, na uzasadnienie takiego stanowiska Sądu wskazać należy również, że pełnomocnik powódki nie załączył do pozwu powoływanego przez niego potwierdzenia przez pozwanego faktu uregulowania przez powódkę na jego rzecz całej kwoty należności głównej objętej spornym nakazem zapłaty.

Po trzecie, pierwsze trzy wpłaty powódki powołane przez nią w treści pozwu (i tym samym wniosku o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego) pochodzą z daty sprzed dnia wydania spornego nakazu zapłaty. Treść art. 840 § 1 pkt. 2 k.p.c., jako podstawa prawna powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, wskazuje natomiast na fakt że jego podstawą mogą być jedynie okoliczności zaistniałe po powstaniu tytułu wykonawczego. W tym zakresie wniosek o zabezpieczenie podlegał oddaleniu nie tylko jako nieuprawdopodobniony, ale również jako niezasadny.

Po czwarte również, wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego w zakresie należności głównej ponad kwotę 5.240,63 zł (objętą treścią zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dnia 20 lutego 2020 roku) – wobec braku wniosku egzekucyjnego wierzyciela w tym zakresie nie mógł okazać się zasadnym.

Mając na uwadze treść art. 117 § 2 k.p.c. Sąd Rejonowy miał obowiązek z urzędu zweryfikowania czy jakaś część należności objętych spornym tytułem wykonawczym nie uległ przedawnieniu. Stan faktyczny sprawy powołany szczegółowo w treści pozwu złożonego przez pełnomocnika powódki i zawartego w nim wniosku o zabezpieczenie nie pozwalał na postawienie takich wniosków. Sąd w tym zakresie miał obowiązek zweryfikowania upływu terminów opisanych w treści art. 125 k.c. W jego ocenie do upływu tych terminów nie doszło, a to z uwagi na fakt realizowania przez powódkę na przestrzeni szeregu lat dobrowolnych regularnych wpłat na poczet zadłużenia objętego (jak sama twierdzi) spornym tytułem wykonawczym. W tytułach realizowanych przez nią wpłat brak jest możliwości ustalenia czy wpłaty dotyczyły kwoty należności głównej, odsetek ustawowych czy tej kosztów postępowania.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie doszło do tzw. uznania niewłaściwego długu przez powódkę. Polega ono na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent (wierzyciel) może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia. W takiej sytuacji dłużnik nie składa oficjalnego oświadczenia o uznaniu zadłużenia. Nie dokonuje żadnego formalnego aktu i niczego nie podpisuje. Jednakże swoimi zachowaniami daje znać wierzycielowi, że akceptuje istnienie długu - zazwyczaj również wysokość tego zadłużenia. Takie nieświadome zachowania mają swoje doniosłe znaczenia i konsekwencje prawne. Jeśli dłużnik uzna dług nieprzedawniony (jak w przedmiotowej sprawie wobec regularnego kontynuowania wpłat na rzecz pozwanego), to konsekwencją tego stanu rzeczy będzie przerwanie biegu terminu przedawnienia, które po jego przerwaniu zacznie bieg na nowo (por.: art. 123 § 1 pkt. 2 k.c.). W takiej sytuacji brak aktywności wierzyciela, w tym w zakresie wystąpienia przez niego z wnioskiem egzekucyjnym na drogę przymusowej egzekucji idzie w niepamięć i termin przedawnienia zaczyna biec od początku.

Już jedynie na marginesie, wskazać należy również na skutki niewłaściwego uznania długu w przypadku długów przedawnionych. W tej sytuacji, takie działanie dłużnika może zostać potraktowane nawet jako zrzeczenie się przedawnienia. Ustalenie tejże okoliczności w przedmiotowej sprawie wykracza jednak poza ramy badania zasadności wniosku o zabezpieczenie powództwa i będzie podlegało weryfikacji Sądu na dalszym etapie postępowania w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, wniosek o zabezpieczenie podlegał oddaleniu w całości.

Wraz z pozwem o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności powódka złożyła również wniosek o zwolnienie jej z kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu. Wniosek ten uzasadniła trudną sytuacją materialną, brakiem oszczędności, koniecznością zakupu leków, odbywaniem rehabilitacji medycznej oraz jej stanem zdrowia (powódka jest inwalidką II grupy).

Opłata od pozwu w przedmiotowej sprawie została ustalona na kwotę 750 zł.

Z oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym wynika, że powódka osiąga stały dochód z dwóch tytułów: wynagrodzenia za pracę w wysokości 1870,42 zł i umowy zlecenia – 237,64 zł. Gospodarstw domowe prowadzi samodzielnie. Powódka wskazała, że jej stałe miesięczne wydatki wynoszą kwotę 1.747,00 zł, w tym 269 zł - czynsz, 58 zł – energia elektryczna, 50 zł - telefon, 500 zł – opał (węgiel), 150 zł – leki, 620 zł – raty kredytów, 100 – rehabilitacja medyczna. Jak powódka wskazała resztę stałych dochodów pozostaje jej na zakup jedzenia i ubrań. wspólne wydatki gospodarstwa domowego wynoszą 2.460 zł, podczas gdy łączny dochód w jego gospodarstwie domowym wynosi miesięcznie 3.250 zł.

Rozpoznając wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych Sąd wziął po uwagę dane podane przez powódkę w oświadcezni8 majątkowym.

Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U. Nr 167, poz. 1398) zwolnienia od kosztów sądowych domagać się może osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które ze względu na trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa ( tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 września 1984 roku, w sprawie II CZ 104/84, opubl. w programie komputerowym LEX nr 8623).

Zdaniem Sądu, sytuacja materialna powódki jest na tyle dobra, że pozwala jej na uiszczenie opłaty od pozwu - z poniżej opisanych powodów. Po pierwsze, powódka posiada stały dochód z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia, na bieżąco pokrywa swoje wydatki, zobowiązania i realizuje potrzeby. Po drugie, wskazać należy że od stycznia 2020 roku (a więc na około miesiąc przed dniem złożenia oświadczenia o stanie rodzinnym przez powódkę) powódka zaprzestała bardzo regularnego przekazywania na rzecz pozwanego stałych kwot po 300 zł miesięcznie, co do których nie wskazała skąd kwoty te pochodziły i w jaki sposób zagospodarowała kwoty przeznaczane do tego momentu na ten cel (czy dalej nimi dysponowała). Obecnie z kwot tych mogłyby zostać pokryte opłaty sądowe. Po trzecie, wskazane przez powódkę w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, zobowiązania i opłaty stałe nie wyprzedzają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Ponadto w zakresie deklarowanych przez powódkę wydatków w zakresie rat kredytowych (brak wskazania, że dotyczą kredytu hipotecznego, co do którego można by przyjąć, że należą do kosztów niezbędnego utrzymania) i opłaty za wykonany w dniu 2 marca 2020 roku zabieg laserowy (k. 19) wskazać należy, że opłaty te nie mają charakteru wydatków niezbędnych dla utrzymania powódki. W zakresie powołanego zabiegu laserowego brak jest wyjaśnienia czy powódka korzystała z zabiegu jednorazowo, czy w ramach serii zabiegów, czy korzystała z niego w wyniku skierowania lekarskiego, z jakich przyczyn zostało ono wystawione i czy w związku z posiadanym stopniem niepełnosprawności, a zwłaszcza – nie wskazała - z jakich przyczyn nie mogła ona skorzystać z rehabilitacji w ramach bezpłatnych zabiegów refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Również w/w wydatki nie wyprzedają jednak obowiązku poniesienia kosztów sądowych. Wskazać należy, że już choćby te kwoty liczone jedynie za jeden miesiąc (100 zł + 410 zł + 210 zł) w globalnej kwocie 720 zł, w znaczącej części (90%) wystarczyłyby na pokrycie opłaty od pozwu należnej w przedmiotowej sprawie. Dodać należy jeszcze, że powódka zadeklarowała w swoim oświadczeniu o stanie rodzinnym wydatki rzędu około 500 zł miesięcznie z tytułu zakupu opału w postaci węgla. Dla każdego przeciętnego obywatela jest powszechnie wiadomym, że obecnie w Polsce mamy miesiące coraz cieplejsze, więc jej wydatki z tego tytułu siłą rzeczy albo zupełnie na okres najbliższych kilku miesięcy odpadną, albo będą w znacznie niższej wysokości. To również pozwoli jej poczynić pewne oszczędności celem uregulowania należnej opłaty od pozwu.

Mając powyższe na uwadze, wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu podlegał oddaleniu jako niezasadny.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia z dnia 17 kwietnia 2020 roku doręczyć pełnomocnikowi powódki – bez uzasadnienia.