Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 15 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XVIII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR del. do SO Adrianna Foligowska

Protokolant: sekretarz sądowy Iwona Kucemba

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 października 2018 r. w P. sprawy z powództwa : (...) Banku Spółdzielczego z siedzibą w P.

przeciwko: P. R., M. R. (1), (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

1.Zasądza od pozwanych P. R., M. R. (1), (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz powoda (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. kwotę 215.197,56 zł (dwieście piętnaście tysięcy sto dziewięćdziesiąt siedem złotych i pięćdziesiąt sześć groszy) wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie wynoszącymi dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym, liczonymi od kwoty 196.846,61 zł od dnia 23 marca 2017 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że:

a)  zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałych w zakresie dokonanej zapłaty, przy czym odpowiedzialność P. R. i M. R. (1) jest solidarna,

b)  zasądzona wierzytelność korzysta z pierwszeństwa hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych;

c)  pozwana spółka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. ma prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie swojej odpowiedzialności do odpowiedzialności z tytułu hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych;

2.Zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 25.897 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, z tym zastrzeżeniem, że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia pozostałych w zakresie dokonanej zapłaty, przy czym odpowiedzialność P. R. i M. R. (1) jest solidarna.

3. Przyznaje kuratorowi M. R. (2), ustanowionemu dla pozwanego (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., wynagrodzenie w kwocie 4.320 zł.

SSR del. do SO Adrianna Foligowska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 marca 2017 r. powód (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwani P. R., (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. obowiązani są zapłacić powodowi w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty:

⚫

kwotę 215 197, 56 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie wynoszącymi dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 196.846, 61 zł od dnia 23 marca 2017 r. do dnia zapłaty z zastrzeżeniem, że zapłata przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego w zakresie dokonanej zapłaty (in solidum), przy czym odpowiedzialność pozwanych P. R. i M. R. (1) jest solidarna, a także z zastrzeżeniem, że zasądzona wierzytelność zabezpieczona jest i korzysta z pierwszeństwa hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy
w Ś., IV Wydział Ksiąg Wieczystych, a także z zastrzeżeniem, że pozwana spółka (...) sp. z o.o. ma prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczanie swojej odpowiedzialności do odpowiedzialności z tytułu ww. hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na ww. nieruchomości

⚫

oraz zobowiązani są solidarnie zapłacić powodowi koszty postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

W razie stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym powód wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik podał, że powód udzielił spółce (...) sp. z o.o z siedzibą w L. pożyczki w kwocie 200.000 zł na okres od dnia 22 czerwca 2015 r. do dnia 22 czerwca 2035 r. na podstawie umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 22 czerwca 2015 r. Wskazał, że zabezpieczeniem spłaty ww. pożyczki jest m.in. hipoteka umowna do sumy 600.000 zł ustanowiona na rzecz powoda na zabezpieczenia kapitału pożyczki, odsetek bieżących, odsetek karnych, prowizji, opłat, kosztów windykacji, kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego oraz innych kosztów z tytułu pożyczki na ww. nieruchomości położonej w M. stanowiącej obecnie współwłasność w 1/10 pozwanej spółki oraz w 9/10 pozwanego P. R.. Dodał, że tytułem prawnego zabezpieczenia pożyczki pozwany P. R. oraz M. R. (1) udzielili solidarnego poręczenia za zobowiązania wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 9 czerwca 2017 r. tut. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k.100).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 27 czerwca 2017 r. pozwana M. R. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana podała między innymi, iż nie przypomina sobie, ażeby poręczała za zobowiązania spółki (...) Sp. z o.o. Wskazała, że wypowiedzenie umowy pożyczki w formie oświadczenia z dnia 14 listopada 2016 roku było bezskuteczne. Dodała, że z posiadanych przez nią informacji wynika, ze spółka (...) Sp. z o.o. spłaca zadłużenie z tytułu umowy pożyczki (k.112).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 14 lipca 2017 r. pozwana (...) Sp. z o.o. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że nigdy nie zawierała żadnej umowy z powodem, nigdy nie otrzymała od powódki wezwania do zapłaty i że jest zaskoczona niniejszym pozwem. Nadto podała, że wypowiedzenie umowy pożyczki w formie oświadczenia powoda z dnia 14 listopada 2016 r było bezskuteczne (k.121).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 4 lipca 2017 r. pozwany P. R. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podał między innymi między innymi, iż nie przypomina sobie, ażeby poręczał za zobowiązania spółki (...) Sp. z o.o. Wskazał, że wypowiedzenie umowy pożyczki w formie oświadczenia z dnia 14 listopada 2016 roku było bezskuteczne. Jednocześnie poinformował, że nie jest członkiem Zarządu (...) Sp. z o.o. (k. 131).

Pismem z dnia 7 listopada 2017 r. powód wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) sp. z o.o. w L. (k. 167), jednakże na rozprawie w dniu 12 lutego 2018 r. pełnomocnik powoda cofnęła wniosek o dopozwanie (k. 315).

Na posiedzeniu publikacyjnym w dniu 22 lutego 2018 r. z uwagi na braki w składzie organu uprawnionego do reprezentacji pozwanego (...) Sp. z o.o. sąd zamknięta na rozprawie w dniu 12 lutego 2018 r. rozprawę otworzył na nowo (k.325).

Postanowieniem z dnia 22 maja 2018 r. sąd ustanowił dla pozwanego (...) sp. z o.o. w P. kuratora w osobie radcy pranego M. R. (2) z uwagi na braki w składzie zarządu pozwanego (art. 69 § 1 zdanie drugie k.p.c) (k.375).

W piśmie z dnia 19 czerwca 2018 r. kurator pozwanego (...) sp. z o.o. podał, że nie kwestionuje żądania pozwu oraz wniósł o przyznanie kuratorowi wynagrodzenia za pełnione czynności.

Uzasadniając swoje stanowisko kurator podał, że żądanie pozwu oraz podstawa faktyczna i prawna wskazuje, że roszczenie powoda zostało należycie wyartykułowane i uzasadnione. Kurator wskazał, że po zapoznaniu się z aktami rejestrowymi reprezentowanej spółki stwierdził, iż nie zostały podjęte żadne czynności w celu ustanowienia kuratora spółki w trybie art. 42 k.c. (k.410).

Na dalszym etapie strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 czerwca 2015 r. powód (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. zawarł z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. reprezentowaną przez Prezesa Zarządu - pozwanego P. R. umowę pożyczki o numerze (...), na mocy której powódka udzieliła pożyczkodawcy (ww. spółce) pożyczki na okres od dnia 22 czerwca 2015 r. do dnia 22 czerwca 2035 r. w kwocie 200.000 zł.

W punkcie 4 ust. 1a umowy pożyczki ustalono, że prawnym zabezpieczeniem spłaty umowy jest hipoteka umowna do kwoty 600.000 zł zabezpieczająca kapitał pożyczki, odsetek bieżących (kapitałowych), odsetek karnych (za opóźnienie), prowizji, opłat, kosztów windykacji, kosztów postępowania sądowego, kosztów postępowania egzekucyjnego oraz innych kosztów z tytułu udzielonej pożyczki ustanowiona na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), działka nr (...), o powierzchni 0,0850 ha, dla której Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...), stanowiącej własność pozwanego P. R. na pierwszym miejscu pod względem pierwszeństwa.

Strony umowy pożyczki ustaliły nadto, że zabezpieczeniem powyższej umowy jest również poręczenie cywilne złożone przez pozwanych P. R. i M. R. (1) zabezpieczające wszystkie wierzytelności powoda z tytułu umowy oraz poręczenie wekslowe złożone przez ww. pozwanych (§ 4 ust. 1 pkt d,h umowy).

Stronu umowy ustaliły, że pożyczka jest oprocentowana według zmiennej rocznej stopy oprocentowania pożyczki naliczanej od aktualnego salda zadłużenia w stosunku rocznym. W dniu zawarcia umowy oprocentowanie pożyczki wynosiło 9,90 % w stosunku rocznym (§ 5 ust. 1 umowy). W § 8 strony umowy przewidziały, że w razie opóźnienia pożyczkobiorcy w spłacie pożyczki lub jej raty powód obciążał będzie pożyczkobiorcę kosztami upomnień i windykacji oraz naliczał będzie od niespłaconej kwoty odsetki według rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego. Określono, że roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego jest zmienna i odpowiada maksymalnej wysokości odsetek jakie można pobierać zgodnie z ustawą kodeks cywilny, a która na dzień zawarcia umowy odpowiadała czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, tj. odsetkom maksymalnym, a w przypadku wejścia w życie zmiany kodeksu cywilnego wprowadzającą nową wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, wysokość rocznej stopy oprocentowania zadłużenia od dnia wejścia nowelizacji ustawy odpowiadać będzie sześciokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rączym, tj. odsetkom maksymalnym za opóźnienie.

W § 10 ust. 1 strony umowy uzgodniły, że powód ma prawo wypowiedzieć umowę albo obniżyć kwotę pożyczki w przypadku utraty zdolności kredytowej przez pożyczkobiorcę lub nie dotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków udzielenia pożyczki. Strony ustaliły, że skorzystanie przez powodowy bank z uprawnienia o którym mowa w § 5 ust 3, § 5 ust. 4 lub § 9 ust 2 nie pozbawia powoda prawa do wypowiedzenia umowy z uwagi na niedotrzymanie przez pożyczkobiorcę warunków udzielenia pożyczki. W §10 ust. 3 umowy zastrzeżono, że wypowiedzenie umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, termin wypowiedzenia wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy 7 dni licząc od dnia doręczenia wypowiedzenia drugiej stronie.

Dowód: umowa pożyczki nr (...) z dnia 22 czerwca 2015 r. (k.4-7, 289-292), oświadczenie poręczyciela pozwanej M. R. (1) z dnia 22 czerwca 2015 r. z zał. (k.8-17, 233-294), oświadczenie poręczyciela pozwanego P. R. z dnia 22 czerwca 2015 r. (k.18-19, 295-296)

Wezwaniem z dnia 25 lipca 2016 r. powód wezwał pożyczkobiorcę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. do uregulowania powstałych w związku z nieterminową spłatą przedmiotowej pożyczki zaległości, które na dzień 25 lipca 2016 r. wynosiły 3.804, 30 zł. Powyższe wezwanie zostało również wysłane do wiadomości pozwanych M. R. (1) i P. R. i doręczone im w dniu 29 lipca 2016 r.

Dowód: kserokopia dokumentu „wezwanie” z dnia 25 lipca 2016 r. z dowodem doręczenia (k.23-24), potwierdzenie odbiory przesyłki przez pozwanego P. R. (k.25), potwierdzenie odbioru przesyłki przez pozwaną M. R. (1) (k.26)

W piśmie z dnia 13 września 2016 r. „ostateczne wezwanie do zapłaty” powód w związku z nieterminową spłatą pożyczki po raz ostatni wezwał (...) Sp. z o.o. do uregulowania powstałych z tego tytułu zaległości, które na dzień 13 września 2016 r. wyniosły 5.764,65 zł w terminie 14 dni pod rygorem bezwarunkowego wypowiedzenia przedmiotowej umowy. Powyższe wezwanie zostało również wysłane do wiadomości pozwanych M. R. (1) oraz P. R. i doręczone im w dniu 16 września 2016 roku.

Dowód: kserokopia dokumentu „ostateczne wezwanie do zapłaty” z dnia 13 września 2016 r. z dowodem odbioru (k.27-28), potwierdzenie odbioru przesyłki pozwanego P. R. (k.29), potwierdzenie odbioru przesyłki przez pozwaną M. R. (1) (k.30)

W dniu 14 listopada 2016 r. powód wypowiedział pożyczkobiorcy umowę pożyczki, odbiór wypowiedzenia potwierdził swoim podpisem i pieczęcią (...) sp. z o.o. osobiście P. R.. Informację o wypowiedzeniu doręczono również obojgu poręczycielom, którzy odebrali w dniu 1 grudnia 2016 r. Pismami z dnia 1 lutego 2017 r. skierowanymi do pozwanych C. Bank
S.. z o.o. oraz P. R. powód poinformował, że w związku z wypowiedzeniem przedmiotowej umowy pożyczki z uwagi na brak spłaty rat pożyczki przez pożyczkobiorcę, zabezpieczonej wpisem hipoteki umownej
w kwocie 600.000 zł na ww. nieruchomości położonej w M. stanowiącej aktualnie (tj. na dzień sporządzenia tego pisma) własność w 1/10 pozwanego (...) Sp. z o.o. oraz w 9/10 pozwanego P. R. wypowiada im umowę jako właścicielom ww. udziałów w nieruchomości wierzytelności hipoteczne związane z ww. hipoteką z zachowaniem 30 – dniowego terminu wypowiedzenia licząc od dnia doręczenia wezwania. Powyższe pismo zostało skierowane do pozwanego (...) Sp. z o.o. zostało zwrócone do nadawcy oraz doręczone do pozwanego P. R. w dniu 20 lutego 2017 r.

Dowód: kserokopie pism bezwarunkowe wypowiedzenie umowy z dnia 14 listopada 2016 r. wraz z dowodami doręczeń (k.31) wraz z dowodami potwierdzenia odbioru przesyłki (k.32-34), kserokopie pism „bezwarunkowe wypowiedzenie wierzytelności hipotecznej z dnia 1 lutego 2017 r.” (k.35,37) wraz z dowodami potwierdzenia odbioru przesyłki (k.36,38)

Na dzień wytoczenia pozwu w niniejszej sprawie właścicielem nieruchomości położonej w M., dla której Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze kw (...) obciążonej hipoteką na rzecz powodowego banku są pozwany (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialności w udziale 1/10 oraz pozwany P. R. w udziale 9/10. Pozwana spółka (...) Sp. z o.o. stała się nabywcą udziału we własności tej nieruchomości wskutek zawarcia w dniu 20 września 2016 roku umowy sprzedaży.

Dowód: odpis zwykły księgi wieczystej kw nr (...) (k.20)

Z wyciągu ksiąg (...) Banku Spółdzielczego z siedzibą w P. z dnia 23 marca 2017 r. nr (...) wynika, że pozwany P. R. oraz pozwana M. R. (1) jako poręczyciele solidarni za wszelkie zobowiązania wynikające z umowy przedmiotowej pożyczki nr (...) zawartej w dniu 22 czerwca 2015 r., oraz pozwany (...) Sp. z o.o. w P. jako dłużnik rzeczowy z tytułu wpisu wyżej określonej hipoteki umownej figurują jako dłużnicy powoda. Na wymagalne zadłużenie na rzecz powoda na dzień 23 marca 2017 r. składają się:

⚫

niespłacona pożyczka w kwocie 196.846, 61 zł

⚫

odsetki umowne od pożyczki w łącznej kwocie 17.960,95 zł

⚫

koszty i opłaty w kwocie 390,00 zł

⚫

dalsze odsetki naliczane od dnia 23 marca 2017 r. do dnia zapłaty od salda zadłużenia niespłaconej pożyczki, tj. od kwoty 196.846,61 zł w wysokości według rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, która to stopa jest zmienna i odpowiada maksymalnej wysokości odsetek jakie można pobierać za opóźnienie zgodnie z ustawą kodeks cywilny; na dzień sporządzenia wyciągu wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie została określona w art. 481 ust. 2 ¹ kodeksu cywilnego i była równa dwukrotności stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych i wynosiła 14 % w stosunku rocznym.

Dowód: wyciąg z ksiąg (...) Banku Spółdzielczego z siedzibą w P. nr (...) z dnia 23 marca 2017 r. (k.41)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie wyżej przywołanych dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w aktach sprawy dokumentach. Zgodnie z treścią art. 244 §1 k.p.c. za dokumenty urzędowe należy traktować takie, które sporządzone są w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania i stanowią one dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Na zasadzie art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Pozwani P. R. i M. R. (1) zakwestionowali prawdziwość tych dokumentów podnosząc, że strona powodowa przedłożyła jedynie ich kserokopie. Sąd zwraca jednakże uwagę, że powód do pozwu dołączył kserokopie wszystkich dokumentów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego, nadto złożył oryginał wyciągu z ksiąg bankowych. Dodatkowo w odpowiedzi na powyższe zarzuty w piśmie z dnia 9 stycznia 2018 r. (k.287) przedłożył kserokopie dokumentów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego (umowy pożyczki z dnia 22 czerwca 2015 r. oraz oświadczenia pozwanych jako poręczycieli). W pozostałym zakresie wiarygodność przedłożonych w sprawie kserokopii nie została zakwestionowana przez strony postępowania.

Sąd zwraca przy tym uwagę, że w postępowaniu sądowym wyciągowi z ksiąg rachunkowych powodowego banku nie należy przypisywać waloru dokumentu urzędowego. Niemniej jednak powyższy dokument sąd uznał za wiarygodny materiał dowodowy. W szczególności został on podpisany przez osoby do tego upoważnione.
W tej sytuacji dokumentu tego nie można pozbawiać mocy dowodowej i należy poddać go ocenie, jak każdy inny dokument prywatny. Dane zawarte w tym dokumencie pozostają w zgodzie z pozostałymi dowodami, wobec czego sąd uznał omawiany wyciąg za w pełni wiarygodny. Pozwani M. R. (1) i P. R. wnosili jedynie o oddalenie powództwa nie przedstawiając jakiegokolwiek twierdzenia, ani tym bardziej dowodu, który podważałby prawdziwość danych zawartych w tym dokumencie.

Ustalając stan faktyczny sąd wziął pod uwagę fakt, iż pozwani P. R. i M. R. (1) swoją aktywność w niniejszym postępowaniu ograniczyli jedynie do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym,
w których wnieśli o oddalenie powództwa w całości (pozwana spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. reprezentowana przez kuratora ostatecznie nie kwestionowała powództwa). Pozwani P. R. i M. R. (1) kwestionowali zasadność i wysokość żądanego przez powoda roszczenia, nie przedstawili jednak na tę okoliczność żadnych dowodów, ani racjonalnych twierdzeń, a w myśl art. 210 § 2 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. zobligowani byli do konkretnego, konstruktywnego zaprzeczenia twierdzeniom pozwu. Nadto pozwani nie stawili się na żadną z wyznaczonych w niniejszej sprawie rozpraw, nie dając tym samym sądowi szansy na wysłuchanie ich argumentów. W konsekwencji sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanych z uwagi na ich nieusprawiedliwione niestawiennictwo (k.432). W tej sytuacji uznając dowody przedstawione przez powoda za w pełni wiarygodne, sąd na ich podstawie ustalił stan faktyczny.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne i jako takie podlegało uwzględnieniu.

W niniejszej sprawie powód dochodził zasądzenia od pozwanych kwoty 215.197,56 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie wynoszącymi dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 196.846, 61 zł od dnia 23 marca 2017 r. do dnia zapłaty z zastrzeżeniem, że zasądzona wierzytelność jest i korzysta z pierwszeństwa hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000,00 zł na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych. W odniesieniu do pozwanej spółki (...) Sp. z o.o. powód wniósł o zastrzeżenie, że pozwana spółka ma prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie swojej odpowiedzialności do odpowiedzialności z tytułu ww. hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na ww. nieruchomości.

W niniejszej sprawie sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 9 czerwca 2017 r., w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. Wobec złożenia sprzeciwów przez wszystkich pozwanych, nakaz zapłaty utracił moc w całości w stosunku do nich wszystkich, co obliguje sąd do zbadania zasadności zgłoszonych przez nich zarzutów.

Mając na względzie podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia, jak i zarzuty podniesione w toku niniejszego postępowania przez stronę pozwaną,
w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 720 § 1 k.c. , przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W ujęciu kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową darmą (grzecznościową) i wtedy zbliża się swym charakterem do użyczenia (art. 710 k.c.). Umowa ta może jednak zostać zawarta pod tytułem odpłatnym (jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie) i w tym przypadku świadczenie biorącego pożyczkę polega zwykle na zapłacie odsetek (zob. art. 359 k.c.), ale także odsetek pobieranych w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku, jeśli były one przedmiotem umowy, zezwoleniu na korzystanie z rzeczy, udziale w zysku osiągniętym przez biorącego
w związku z używaniem przedmiotu pożyczki (zob. A. Szpunar, O umowie pożyczki, s. 32; J. Gudowski, w: G. Bieniek, Komentarz do kodeksu cywilnego. Tom II, 2005, s. 349).

Źródłem wszystkich roszczeń powoda w niniejszej sprawie była zawarta ze spółką (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. umowa pożyczki z dnia 22 czerwca 2015 r. o numerze (...), na podstawie której powód udzielił ww. spółce pożyczki w kwocie 200.000 zł. Zabezpieczeniem spłaty tejże pożyczki wraz z roszczeniami ubocznymi (tj. odsetkami, kosztami prowizji, opłat oraz kosztami postępowania sądowego i kosztami postępowania egzekucyjnego) jest między innymi hipoteka umowna do sumy 600.000 zł ustanowiona na rzecz powoda na nieruchomości położonej w M., dla której Sąd Rejonowy w Śremie, Wydział IV Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Drugim zabezpieczeniem spłaty tejże pożyczki było poręczenie cywilne dokonane przez pozwanych P. R. i M. R. (1), którzy dodatkowo zobligowani zostali do złożenia także poręczenia wekslowego.

Odnosząc się do roszczenia powoda wobec pozwanej spółki (...). z. o. P. sąd przyjął, że pozwany jest odpowiedzialny jako dłużnik rzeczowy za zaciągniętą przez ww. spółkę spłatę pożyczki. W pierwszej kolejności wskazać bowiem należy, że reprezentowana przez kuratora pozwana spółka (...) Sp. z o.o. w piśmie z dnia 19 czerwca 2018 r. (k.407) nie zakwestionowała powództwa. Wprawdzie zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, jednak uznanie powództwa w niniejszej sprawie miało charakter szczególny, albowiem dokonane było przez ustanowionego w trybie art. 69 § 1 zd. drugie k.p.c kuratora sądowego. W ocenie sądu oświadczenie kuratora nie stanowiło uznania właściwego, które dokonane musiałoby być wprost, jednak stanowisko kuratora procesowego w świetle dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, wyraźnie wskazuje, że brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania roszczenia powoda.

Istotnym jest również podkreślenie, że zasadność powództwa powoda wobec pozwanej spółki (...). z o.o w P. wynika niezbicie ze zgromadzonego w sprawie wiarygodnego materiału dowodowego. Dokumenty przedłożone przez stronę powodową, w szczególności umowa pożyczki nr (...) z dnia 22 czerwca 2015 r. oraz odpis księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości jednoznacznie potwierdzają odpowiedzialność pozwanej spółki względem powoda wynikającej z ustanowionego w formie zabezpieczenia w postaci hipoteki umownej na nieruchomości położonej w M.. Za bezsprzeczne sąd uznał, że pozwani P. R. oraz Spółka (...) Sp. z o.o. w P. są (na chwile wniesienia pozwu) współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości, co potwierdza załączony do akt sprawy odpis księgi wieczystej o numerze kw (...) (k.20). Powyższa okoliczność nie została również zakwestionowana przez żadnego z pozwanych, a zatem w świetle brzmienia art. 65 ust. 1 i nast. Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1007, ze zmianami) oraz art. 192 pkt 3 k.p.c. odpowiedzialność rzeczowa właścicieli nieruchomości obciążonej jest oczywista, z zastrzeżeniem odpowiedzialności dłużnika rzeczowego (...) sp. z o.o. w P. tylko do odpowiedzialności z obciążonej hipoteką nieruchomości do wysokości sumy hipoteki.

Odnosząc się do roszczenia powoda wobec pozwanych P. R. i M. R. (1) sąd wskazuje, że pozwani dokonali poręczenia cywilnego za spłatę przedmiotowej pożyczki. W myśl art. 876 § 1 k.c. przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Zgodnie z § 2 tegoż przepisu świadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie. W myśl art. 880 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela. Jak wynika z art. 881 k.c. w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel odpowiedzialny jest jak współdłużnik solidarny.

Nie budziła wątpliwości sądu odpowiedzialność pozwanych P. R. i M. R. (1) jako poręczycieli. Powyższe potwierdzają zgromadzone w sprawie dokumenty w postaci : umowy pożyczki z dnia 22 czerwca 2015 r. (k.289-291) oraz złożone przez ww. pozwanych oświadczenia poręczyciela (k.293-296).

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych przez pozwanych w sprzeciwach od nakazu zapłaty sąd wskazuje, że nie zasługiwały one na uwzględnienie. W ocenie sądu wszystkie twierdzenia pozwanych P. R. i M. R. (1) były gołosłowne. Zgodnie z art. 232 zdanie pierwsze k.p.c strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W ocenie sądu pozwani nie wywiązali się jednakże z obowiązku ustanowionego w tymże przepisie.

W pierwszej kolejności pozwana M. R. (1) oraz P. R. zaprzeczyli, ażeby kiedykolwiek poręczyli za spłatę pożyczki przez spółkę (...) Sp. z o.o. Oboje zakwestionowali prawdziwość dokumentu umowy pożyczki oraz ich oświadczeń o poręczeniu umowy pożyczki z dnia 22 czerwca 2015 r. (k.8-19, 112, 132).
W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia 9 stycznia 2018 r. (k.287) pełnomocnik powoda ponownie przedłożył kserokopie tych dokumentów, poświadczone za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego. Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 129 § 3 zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego. W judykaturze przyjmuje się, że tak poświadczony odpis dokumentu może być podstawą orzekania przez sąd. Oczywiście poświadczenie za zgodność z oryginałem dokumentu prywatnego nie powoduje, że sam dokument prywatny zyskał status dokumentu urzędowego. Samo poświadczenie za zgodność odpisu dokumentu ma jedynie charakter dokumentu urzędowego (Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz; red. prof. dr hab. Jacek Gołaczyński, dr hab. Dariusz Szostek; wyd.1; rok 2016). Tym samym ww. dokumenty nie zyskały statusu dokumentów urzędowych. Mając jednakże na względzie, że tak poświadczone dokumenty mogą być podstawą orzekania przez sąd oraz fakt, że pozwani nie podali żadnych konkretnych zarzutów oraz nie przedłożyli żadnych dokumentów, ani w żaden inny sposób nie wykazali inicjatywy dowodowej w sprawie, sąd uznał że złożonym przez stronę powodową dokumentom nie można odmówić wiarygodności. W konsekwencji na ich podstawie sąd uznał, że pozwani poręczyli za spłatę przedmiotowej pożyczki.

Kolejno, zarówno pozwana M. R. (1) i P. R. podnieśli, że wypowiedzenie przez powoda przedmiotowej umowy pożyczki było bezskuteczne, albowiem było dokonane wbrew § 10 tej umowy. Pozwani nie przytoczyli jednakże żadnych argumentów rozwijających oraz uzasadniających ich twierdzenie. Ze zgromadzonego w sprawie wiarygodnego materiału dowodowego w sposób jednoznaczny wynika, że powód pismem z dnia 14 listopada 2016 r. skutecznie wypowiedział pożyczkobiorcy przedmiotową umowę z dnia 22 czerwca 2015 roku, doręczając ją na adres rejestrowy pożyczkobiorcy (k.31-32). O powyższym wypowiedzeniu zostali poinformowani pozwany (...) sp. z o.o. oraz pozwani M. R. (1) i P. R. (k.33-38). Nadto, w ocenie sądu powyższe wypowiedzenie nie zostało wykonane w sposób sprzeczny z postanowieniami umowy pożyczki, ani przepisami kodeksu cywilnego.

Pozwana M. R. (1) w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniosła nadto, że z posiadanych przez nią informacji wynika, że spółka (...) Sp. z o.o. spłaca swoje zadłużenie wynikające z przedmiotowej umowy pożyczki. W tym miejscu sąd wskazuje, że jest to kolejne gołosłowne twierdzenie pozwanej, niepoparte żadnymi dowodami. Nadto powyższe stwierdzenie stoi w sprzeczności z wiarygodnymi dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy, które bezsprzecznie potwierdzają, że powód na skutek niewywiązania się przez (...) Sp. z o.o. ze spłaty udzielonej jej pożyczki, wypowiedział przedmiotową umowę z dnia 22 czerwca 2015 roku.

Odnosząc się z kolei do ostatniego argumentu pozwanych M. R. (1) i P. R., iż dowód z wyciągu ksiąg bankowych nie może stanowić dowodu w postępowaniu cywilnym, sąd jeszcze raz podkreśla, że wprawdzie nie stanowi on dokumentu urzędowego, jednakże dane zawarte w tym dokumencie pozostają w zgodzie z pozostałymi dowodami, wobec czego sąd uznał omawiany wyciąg za w pełni wiarygodny.

Zgodnie z treścią art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Zgodnie jednakże z ust. 1a powołanego wyżej przepisu moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 marca 2011 roku, sygn. akt P 7/09 stwierdził, że art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, w zakresie, w jakim nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Konsekwencją tego jest ustalenie, że przedłożony przez stronę powodową dokument w postaci wyciągu z ksiąg bankowych o numerze (...) z dnia 23 stycznia 2017 r. nie spełnia już wymogów określonych w ust. 1 art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, stanowiąc jedynie prywatny dokument nie mający przymiotu dokumentu urzędowego.

Do wyciągów z ksiąg bankowych przedstawionych jako dowód w postępowaniu cywilnym mają bowiem odpowiednie zastosowanie przepisy art. 244 §1 i art. 252 k.p.c. To zaś oznacza, że aby udowodnić istnienie dochodzonej przez bank wierzytelności i jej wysokość, wystarczy przedłożyć sądowi wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, bez potrzeby wskazywania tytułu, ani okoliczności, w jakich zobowiązanie powstało.

W tym stanie rzeczy uznać należało, że powód w wystarczający sposób wykazał, co składa się na należność główną, która wartość związana jest z odsetkami umownymi, która kwota należy się z tytułu opłat i prowizji oraz wskazania daty początkowej naliczania dalszych odsetek umownych (k.41).

Podkreślić przy tym należy, iż w dacie zawarcia umowy pożyczki (k. 4) oraz w momencie wniesienia pozwu jedynym członkiem zarządu pożyczkobiorcy (...) sp. z o.o. w L. (podpisującym zresztą umowę pożyczki) był nie kto inny, jak pozwany P. R., co niezbicie wynika z KRS pożyczkobiorcy (k. 39), dysponuje zatem największą wiedzą na temat rzeczywistego zadłużenia dłużnika głównego, jednak nie stawił się na żaden z licznych terminów rozpraw, aby wiedzą tą się z sądem podzielić.

Wobec powyższego sąd zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 215.197,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami maksymalnymi za opóźnienie stosunku rocznym liczonymi od kwoty 196.846,61 zł od dnia 23 marca 2017 r. do dnia zapłaty – o czym sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 1a sentencji wyroku sąd na wniosek powoda zastrzegł, że zapłata zasądzonego w punkcie 1 wyroku roszczenia jednego z pozwanych zwalnia pozostałych w zakresie dokonanej zapłaty, przy czym odpowiedzialność P. R. i M. R. (1) jest solidarna. Solidarny charakter odpowiedzialności pozwanych wynika z art. 881 k.c.

W punkcie 1b sentencji wyroku sąd na wniosek powoda zastrzegł, że zasądzona wierzytelność korzysta z pierwszeństwa hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na nieruchomości położonej w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych. Powyższa decyzja sądu znajduje swoje uzasadnienie w dokumentach przedłożonych przez stronę powodową – między innymi w umowie pożyczki z dnia 22 czerwca 2015 r. (k.4) oraz z odpisu zwykłego księgi wieczystej (k.20), które potwierdzają że zasądzona wierzytelność jest zabezpieczona i korzysta z pierwszeństwa hipoteki umownej.

W punkcie 1c sentencji wyroku na wniosek powoda sąd zastrzegł, że pozwana spółka (...) Sp. z o.o. w P. ma prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie swojej odpowiedzialności z tytułu hipoteki umownej ustanowionej do sumy 600.000 zł na nieruchomości położonej
w M. przy ul. (...), zapisanej w księdze wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Śremie, IV Wydział Ksiąg Wieczystych. Zgodnie bowiem z art. 319 k.p.c jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w szczególności z odpisu księgi wieczystej (k.20), pozwana spółka (...) stała się nabywcą udziału przedmiotowej nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży z dnia 20 września 2016 r. i nie jest dłużnikiem osobistym powoda. Z kolei właściciel nieruchomości, który nie jest dłużnikiem osobistym, odpowiada tylko z nieruchomości i choć sam nie zaciągnął długu i na nim spoczywa obowiązek zaspokojenia wierzyciela ( uchwała SN z dnia 2 września 1983 r. III CZP 40/83). Wobec powyższego ograniczenie odpowiedzialności spółki (...) jako dłużnika rzeczowego jest zasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na postawie art. 98 § 1-3 k.p.c. (zasada odpowiedzialności za wynik procesu). Na tej podstawie wobec uznania pozwanych za przegrywających proces sąd obciążył ich kosztami procesu w całości. Z kolei na podstawie art. 105 § 2 k.p.c sąd włożył solidarny obowiązek zwrotu kosztów na pozwanych P. R. i M. R. (1) jako współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy. Na wysokość kosztów sądowych składają się opłata sądowa od pozwu w kwocie 10.760 zł (art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2018 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych), koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10.800 zł [(§ 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r., Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) ], opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty wynagrodzenia przyznanego kuratorowi M. R. (2) ustanowionemu dla pozwanej (...) Sp. z o.o. w kwocie 4.320 zł – o czym sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

W punkcie 3 sentencji wyroku sąd przyznał kuratorowi M. R. (2) ustanowionemu dla pozwanej C. B. S.. zo.o. wynagrodzenie w kwocie 4.320 zł. Wysokość tego wynagrodzenia sąd ustalił na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2018 r. poz. 536) w zw. z § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r., (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) .

SSR Adrianna Foligowska