Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 21 lipca 2015 r. (data nadania przesyłki w urzędzie pocztowym) D. P. wniósł przeciwko P. Z. o zapłatę kwoty 5.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za pobicie. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 2.780,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia sprawy przez Policję do tutejszego Sądu do dnia zapłaty, tytułem naprawienia szkody w majątku powoda wynikłej z działania pozwanego. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości analogicznej jak w przypadku ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika, wskazując, że jest radcą prawnym. (pozew, k.2-5, pismo, k. 30-31)

Uzasadniając pozew, powód podał, iż pozwany pobił go pałką policyjną - co zostało ustalone prawomocnym wyrokiem wydanym w sprawie karnej IV K 142/08. Pobicie wywołało u powoda rozstrój zdrowia i bardzo silne negatywne przeżycia psychiczne. Powód wskazał, że w związku ze zdarzeniem towarzyszyły mu trauma i emocje przez cały czas trwania procesu karnego od 2008 r., a negatywne przeżycia trwale wywarły ślad w psychice powoda, powód odczuwa wielką niesprawiedliwość i czuje się pokrzywdzony.

Uzasadniając z kolei roszczenie o zapłatę kwoty 2.780,00 zł, powód podał, że na tę kwotę składają się koszty 8-krotnego stawiennictwa na rozprawy w sądzie karnym (300 zł x 8 = 2700 zł, koszt obdukcji lekarskiej w wysokości 80,00 zł oraz koszt zryczałtowanego wpisu od rozpatrzenia sprawy karnej w wysokości 300,00 zł.

Do zamknięcia rozprawy pozwany P. Z. nie zajął stanowiska w sprawie – ani ustnie ani na piśmie, nie wnosił też o przeprowadzenie rozprawy w swej nieobecności.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W nocy z 22 na 23 września 2007 r. D. P. wracając z dyskoteki do domu, wysiał z autobusu przy Rondzie (...) w W. i chcąc sobie skrócić drogę do miejsca zamieszkania postanowił przejść przez teren przylegający do dawnego S. X-lecia, przy czym nie zauważył tablic ostrzegawczych zabraniających wchodzenia na teren. Gdy powód przechodził przez ów teren, w pewnym momencie P. Z. zaszedł mu drogę, uniemożliwiając przejście poza ochraniany teren. Między wymienionymi doszło do dyskusji. D. P. poprosił oskarżonego o wezwanie Policji, co spotkało się z ignorancją. Jednocześnie pozwany P. Z. chwycił powoda za rękaw, a następnie, kiedy ten zmierzał w kierunku wyjścia poza ochraniany teren, uderzył go w plecy pałką policyjną, którą przy sobie posiadał. W wyniku uderzenia powód doznał rozstroju zdrowia na okres poniżej 7 dni. Obrażenie będące wynikiem uderzenia miało charakter zasinienia po stronie przyśrodkowej łopatki prawej, spowodowanego uszkodzeniem podskórnych naczyń krwionośnych w miejscu uderzenia. ( uzasadnienie wyroku w sprawie IV K 142/08, k. 436-444 akt IV K 142/08)

Zdarzenie wywołało nadto u powoda bardzo silne negatywne przeżycia psychiczne, które trwają do chwili obecnej. Powód w związku ze zdarzeniem odczuwa wielką niesprawiedliwość i pokrzywdzenie. (twierdzenia powoda niezaprzeczone przez pozwanego)

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w W. IV Wydział Karny z dnia 2 sierpnia 2013 r. orzeczono, iż P. Z. dopuścił się zarzucanych mu czynów (m.in. wskazanego wyżej uszkodzenia ciała powoda) i na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 67 § 1 k.k. postępowanie warunkowo umorzył na okres 2 lat tytułem próby. Na podstawie art. 67 § 3 k.k. Sąd zobowiązał P. Z. do częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz D. P. kwoty 200,00 zł w terminie 1 miesiąca od uprawomocnienia się wyroku. W punkcie III powództwo cywilne pozostawiono bez rozpoznania. Z kolei w pkt IV wyroku Sąd zwrócił powodowi uiszczone zryczałtowane wydatki w całości w kwocie 300,00 zł, a w pkt V zasądził od P. Z. na rzecz D. P. kwotę 432 zł plus podatek VAT tytułem poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 1.608,12 zł tytułem uzasadnionych wydatków strony.

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy uchylił wyrok sądu I instancji i postępowanie umorzył wobec przedawnienia karalności czynu. Nadto kosztami procesu w sprawie obciążył D. P.. W uzasadnieniu postanowienia o kosztach podano, że wprawdzie w wyjątkowych wypadkach w razie umorzenia postępowania sąd może orzec, że koszty procesu w sprawach z oskarżenia prywatnego ponosi w całości lub w części oskarżony lub Skarb Państwa, jednak w przedmiotowej Sąd nie dopatrzył się przesłanek do takiego rozstrzygnięcia. Wskazano, że oskarżyciel prywaty (D. P.) jest radcą prawnym i nie musiał korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, a nadto jego sytuacja materialna jest znacznie lepsza niż oskarżonego będącego pracownikiem ochrony. Dodatkowo Sąd podniósł, że obie strony zamieszkują poza W. i w związku z tym ich stawiennictwo w sądzie wiązało się z pewnymi kosztami.

(wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w W. w sprawie IV K 142/08, k. 427-428 akt sprawy karnej, wyrok Sądu Okręgowego Warszawa P. w W., k. 500 i uzasadnienie do tego wyroku, k. 502-510 akt IV K 142/08, świadectwo lekarskie – kserokopia, k. 6 akt niniejszej sprawy, karta informacyjna, k.7 akt niniejszej sprawy)

Do dnia zamknięcia rozprawy pozwany nie zapłacił powodowi należności dochodzonych pozwem. (okoliczność niezaprzeczona)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie twierdzeń powoda zawartych w pozwie (art. 339 § 2 k.p.c.), a także na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy karnej toczącej się pod sygn. akt IV K 142/08, a kserokopie których to dokumentów powód złożył do akt niniejszej sprawy. Dokumenty te mają charakter dokumentów urzędowych (jak dwa wyroki karne z uzasadnieniami) jak i prywatnych (np. zaświadczenie lekarskie czy karta informacyjna leczenia szpitalnego).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie kwoty 5.080,00 zł, natomiast w pozostałej części podlegało oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że z uwagi na niestawiennictwo pozwanego na rozprawie i to, że pozwany nie zajął żadnego merytorycznego stanowiska w sprawie, Sąd wydał wyrok zaoczny, przyjmując zasadniczo za prawdziwe twierdzenia powoda zawarte w pozwie, a w szczególności co do winy pozwanego i krzywdy powoda. Jednocześnie w zakresie, w jakim powód powoływał się na ustalenia sądu karnego co do dopuszczenia się przez pozwanego pobicia powoda, Sąd poddał twierdzenia powoda weryfikacji z materiałem dowodowym w postaci wyroków karnych – sądu pierwszej i drugiej instancji w sprawie IV K 142/08 (odpowiednio VI Ka 1459/13), na które powoływał się sam powód.

Roszczenie powoda znajduje oparcie w art. 444 § 1 k.c. oraz art. 445 § 1 zd. 1 k.c. Zgodnie z treścią pierwszego z powołanych przepisów, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Stosownie zaś do art. 445 § 1 zd. 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym (tj. art. 444 k.c.), sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie jest zatem należne m.in. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Przyjmując za prawdziwe twierdzenia powoda jak i mając na uwadze materiał dowodowy w postaci wyroków sądów karnych oraz zaświadczenia lekarskiego i karty informacyjnej z izby przyjęć, nie ulegało wątpliwości, że powód w wyniku działania pozwanego, i to zawinionego, doznał uszkodzenia ciała. Wprawdzie pozwany nie został prawomocnie skazany – a tylko taki wyrok wiąże Sąd w postępowaniu cywilnym (art. 11 k.p.c.), jednak w świetle twierdzeń powoda i wyroków karnych wraz z uzasadnieniami, zaistnienie zdarzenia z dnia 22 na 23 września 2007 r. i uszkodzenie ciała powoda przez pozwanego nie budzi żadnych wątpliwości. Nie budzi też wątpliwości, że w wyniku zdarzenia powód doznał krzywdy, której pozwany winien zadośćuczynić.

Przyjmuje się powszechnie, że szkodą niemajątkową (krzywdą) jest naruszenie integralności ciała oraz zakłócenie funkcjonowania organizmu polegające m.in. na odczuwaniu bólu fizycznego i cierpienia psychicznego oraz innych dolegliwości, które są z tym związane. Powszechnie utrwalone jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych stanowisko, że przy ustalaniu rozmiaru cierpień powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, odniesione jednak do indywidualnych okoliczności danego wypadku. Oceniając rozmiar doznanej przez poszkodowanego krzywdy, trzeba brać pod rozwagę całokształt okoliczności, w tym: rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych, ich nasilenie i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, rodzaj wykonywanej pracy, szansę na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową oraz inne czynniki podobnej natury. Szkoda niemajątkowa przejawia się w postaci odczuwanego przez poszkodowanego bólu i cierpienia, stresu, dyskomfortu lub innych ujemnych przeżyć psychicznych. Nie jest przy tym wymagane, aby uszczerbek miał charakter trwały.

Zarówno w orzecznictwie, jak i w nauce prawa cywilnego przyjmuje się, że zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną, przyznana suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent szkody niemajątkowej. Powinna ona wynagrodzić doznane cierpienia fizyczne i psychiczne, aby w ten sposób przynajmniej częściowo została przywrócona równowaga zachwiana na skutek popełnienia czynu niedozwolonego. Powinna wynagrodzić poszkodowanemu doznane przez niego cierpienia fizyczne i psychiczne i ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć. Warto w tym miejscu przywołać fragment uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 r. (sygn. akt II CR 94/85 - LEX nr 8713), w którym wsakzano, że "pojęcie sumy odpowiedniej użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane przez kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa".

Kierując się wyżej wskazanymi kryteriami ustalenia wysokości odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia Sąd uznał, że dochodzona kwota 5.000,00 zł jest właściwą rekompensatą cierpień i krzywdy powoda. Dochodzona kwota tytułem zadośćuczynienia jest proporcjonalna do poniesionych cierpień fizycznych i psychicznych. Trzeba podkreślić, że uderzenie powoda przez pozwanego nie było spowodowane żadną zaczepką z jego strony. Powód wracał do domu i w czasie tego powrotu został zatrzymany przez pozwanego
i uderzony w plecy pałką policyjną. Zaznaczenia wymaga, że pozwany uderzył powoda pałką, gdy ten zmierzał w kierunku wyjścia, chcąc opuścić ochraniany przez pozwanego teren. Zdarzenie z pewnością było przeżyciem traumatycznym i istotnie, jak podaje, mogło wywrzeć trwały ślad na jego psychice.

W ocenie Sądu nie zasługiwała natomiast na uwzględnienie kwota 2.700,00 zł, dochodzona tytułem poniesionych przez powoda kosztów postępowania karnego w sprawie IV K 142/08 z tytułu 8-krotnego stawiennictwa na rozprawach oraz kwota 300,00 zł z tytułu zryczałtowanego wpisu w sprawie karnej. O kosztach tych bowiem rozstrzygnął już sąd karny – Sąd Okręgowy Warszawa P. w W. w sprawie IV Ka 1459/13. Sąd ten uchylając wyrok Sądu I instancji i umarzając postępowanie obciążył w/w kosztami postępowania D. P.. Przedmiotowe orzeczenie sądu karnego jest prawomocne, a wniosek powoda o zasądzenie od pozwanego wskazanych kosztów w istocie zmierza do obejścia prawomocnego postanowienia o kosztach postępowania wydanego w postępowaniu karnym, co jest niedopuszczalne.

Sąd zasądził natomiast od pozwanego na rzecz powoda – oprócz sumy 5000,00 zł – kwotę 80,00 zł z tytułu poniesionych przez powoda kosztów obdukcji lekarskiej, jako że o kosztach tych nie rozstrzygnięto prawomocnie – wyrok Sądu Rejonowego wydany w sprawie IV K 142/08, który o tych kosztach stanowił został uchylony, a Sąd Okręgowy kosztów tych orzeczeniem swym nie objął, a bynajmniej nie wynika to z uzasadnienia orzeczenia. Nadto koszt ten był ściśle związany z niniejszym postępowaniem i służył jako dowód obrażeń powoda poniesionych w wyniku zdarzenia.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. W myśl § 1 przywołanego przepisu jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd orzekł o odsetkach zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze, że powód już w trakcie procesu karnego wzywał pozwanego do zapłaty dochodzonych w niniejszym postępowaniu kwot.

W tym stanie Sąd orzekł jak w pkt I i II sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Powód dochodził kwoty 7.780,00 zł, natomiast powództwo zostało uwzględnione w 65,30%. Na koszty postępowania poniesione przez powoda złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 389 zł oraz koszty podróży – 668,64 zł (800 km x 0,8358 zł), co daje łącznie sumę 1057,64 zł. 65,30 % tej kwoty daje stanowi natomiast kwotę 690,63 zł, zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda w punkcie III orzeczenia. Co do kosztów noclegu, Sąd uznał, iż nie były to koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powód dojechał na rozprawę samochodem osobowym, dlatego nie było konieczności nocowania w W. dzień przed rozprawą, skoro rozprawę wyznaczono na godz. 11:30. Niezależnie od powyższego, powód do czasu zamknięcia rozprawy nie złożył do akt żadnego dowodu poniesionych kosztów noclegu.

W pkt IV sentencji Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c., nadając wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie, w jakim powództwo zostało uwzględnione.

SSR Danuta Stempińska

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć powodowi;

3.  przedstawić za 30 dni lub wcześniej z apelacją, ew. zażaleniem, wraz z e.p.o.

Dnia 18/07/2016 r.