Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 maja 2009 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SA Elżbieta Mieszczańska

Sędziowie: SA Alicja Bochenek

SA Wojciech Kopczyński (spr.)

Protokolant: Dariusz Bryła

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Dariusza Wiory

po rozpoznaniu w sprawie przeciwko S. S. (S.)

podejrzanemu o przestępstwa z art. 258 § 2 k.k. i inne

zażalenia Prokuratora Apelacyjnego w Katowicach

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 27 kwietnia 2009 r., w sprawie o sygn. akt XXI Kop 16/09

w przedmiocie właściwości miejscowej sądu

na podstawie art. 437 §1 k.p.k.

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę

Sądowi Okręgowemu w Katowicach w celu rozpoznania

wniosku o wydanie europejskiego nakazu aresztowania.

UZASADNIENIE

Dnia 9 kwietnia 2009 r. Prokurator Apelacyjny w Katowicach wystąpił do Sądu Okręgowego w Katowicach z wnioskiem o wydanie europejskiego nakazu aresztowania względem S. S..

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2009 r., sygn. akt XXI Kop 16/09, Sąd Okręgowy w Katowicach stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Sąd pierwszej instancji stanął na stanowisku, że zawarty w przepisie art. 607a k.p.k. zwrot: „właściwy miejscowo sąd okręgowy” odwołuje się do reguł ogólnych
z art. 31 k.p.k., a ewentualnie – do kryteriów pomocniczych z art. 32 k.p.k. Ustawodawca regulując instytucję europejskiego nakazu aresztowania nie przewidział bowiem odmiennych, aniżeli ogólne, reguł ustalania właściwości miejscowej sądu. Decydujące znaczenie ma zatem miejsce popełnienia czynu zabronionego, a właściwy do rozpoznania wniosku o wydanie europejskiego nakazu aresztowania jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy. Sąd Okręgowy zdecydowanie odrzucił przy tym stanowisko, iż w wypadku prowadzenia postępowania przygotowawczego właściwy do rozpoznania wniosku o wydanie europejskiego nakazu aresztowania jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze. Zdaniem Sądu Okręgowego, przepis art. 607a k.p.k. w ogóle nie odwołuje się do takiego dodatkowego kryterium.

Zażalenie na to postanowienie złożył Prokurator Apelacyjny w Katowicach, który zarzucił temu orzeczeniu obrazę przepisu art. 607a k.p.k., która miała wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, poprzez uznanie, iż właściwym miejscowo sądem okręgowym do wydania europejskiego nakazu aresztowania jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy – Sąd Okręgowy w Warszawie, podczas gdy z treści cytowanego przepisu taka właściwość nie wynika.

Skarżący wskazał, że w doktrynie i orzecznictwie występuje spór dotyczący sposobu interpretowania przepisu art. 607a k.p.k. Pogląd, iż o właściwości sądu okręgowego na gruncie tego przepisu decyduje miejsce prowadzenia postępowania przygotowawczego, został jednak zaprezentowany w przeszłości w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Na rzecz tego poglądu przemawia zaś przede wszystkim sposób zredagowania podanego przepisu, brak komplikacji związanych
z ewentualnym przekazaniem sprawy innemu sądowi w trybie art. 36 k.p.k.,
art. 37 k.p.k., art. 43 k.p.k. lub art. 11a przepisów wprowadzających Kodeks postępowania karnego, czy wreszcie – usunięcie ewentualnych wątpliwości
mogących powstać na etapie postępowania wykonawczego. Na koniec autor zażalenia podkreślił, że sądem właściwym miejscowo do rozpoznania prowadzonej przeciwko podejrzanemu sprawy nie jest bynajmniej Sąd Okręgowy w Warszawie, lecz Sąd Okręgowy w Częstochowie.

Podnosząc ów zarzut, skarżący postuluje uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Katowicach w celu rozpoznania wniosku o wydanie Europejskiego Nakazu Aresztowania wobec S. S..

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje:

Zażalenie jest zasadne i spowodowało uchylenie zakwestionowanego postanowienia oraz przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Katowicach w celu rozpoznania wniosku o wydanie europejskiego nakazu aresztowania przeciwko S. S..

Właściwość sądu okręgowego do rozstrzygnięcia o wniosku prokuratora
o wydanie europejskiego nakazu aresztowania jest niewątpliwie zagadnieniem skomplikowanym, o czym najlepiej świadczy fakt, iż w doktrynie zdążyły już pojawić się na ten temat dwa sprzeczne z sobą poglądy.

Zgodnie z pierwszym z nich, do wydania europejskiego nakazu aresztowania uprawniony jest z mocy ustawy sąd okręgowy, który w danym wypadku jest właściwy miejscowo. Pogląd ów odwołuje się zatem wprost do wyznaczających tę ostatnią właściwość przepisów ogólnych z art. 31 k.p.k. i art. 32 k.p.k. (tak S. Steinborn [w:]
J. Grajewski, L.K. Paprzycki, S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Zakamycze 2006, tom II, teza 9 do art. 607a).

Drugi pogląd zakłada natomiast, iż europejski nakaz aresztowania wydaje sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze
lub sądowe, albo w którego okręgu zapadł podlegający wykonaniu wyrok (tak
P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2007, teza 5 do art. 607a oraz T. Grzegorczyk [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2005, teza 3 do art. 607a).

Sąd Apelacyjny podziela drugi z przedstawionych poglądów.

Przemawia za nim już samo językowe brzmienie analizowanego przepisu. Ustawodawca wskazuje bowiem na, verba legis, „właściwy miejscowo sąd okręgowy”. Określenie to odwołuje się zatem wyraźnie do miejsca, w którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe albo miejsca, w którym zapadł wyrok. Rozwiązanie to zostało podyktowane najpewniej względami pragmatycznymi. Sądowi Okręgowemu, który w swojej argumentacji odwołuje się po wielokroć do racjonalności ustawodawcy, należy natomiast wskazać, iż gdyby rzeczywiście chodziło w tym wypadku o stosowanie reguł ogólnych, to ustawodawca nie użyłby przecież takiej formuły. Wystarczyłoby samo określenie: „sąd okręgowy”, które wyznacza właściwość funkcjonalną, bez potrzeby dopisywania wcześniej: „właściwy miejscowo”. W takim przypadku byłoby bowiem jasne, że należy zastosować reguły ogólne i przekazać sprawę sądowi okręgowemu, który pozostaje miejscowo właściwy w rozumieniu art. 31 k.p.k. i art. 32 k.p.k.

Warto też zaakcentować słuszną uwagę Sądu Okręgowego, iż w kolejnych przepisach rozdziału 65 k.p.k., a mianowicie w art. 607g k.p.k i art. 607j k.p.k., ustawodawca posługuje się już zwrotem: „sąd właściwy do rozpoznania sprawy”. Nie jest to jednak bynajmniej, jak chce tego sąd pierwszej instancji, swoiste potwierdzenie odwoływania się art. 607a k.p.k. do reguł ogólnych właściwości miejscowej. Wręcz przeciwnie: wiadomo wszak, że zasady prawidłowej techniki legislacyjnej wykluczają używanie dwóch różnych formuł językowych na określenie tej samej kwestii.

Przedstawione przez Sąd Apelacyjny stanowisko pozwala przy tym uniknąć szeregu kuriozalnych konsekwencji, jakie wiązałyby się ze stanowiskiem przyjętym przez Sąd Okręgowy.

Otóż w razie przyjęcia tego stanowiska, przekazanie głównej sprawy na
etapie postępowanie sądowego innemu sądowi w trybie art. 36 k.p.k., art. 37 k.p.k., art. 43 k.pk lub art.11a przepisów wprowadzających kodeks postępowania karnego, spowodowałoby, że do wydania europejskiego nakazu aresztowania i tak właściwym pozostawałby sąd okręgowy określony wedle reguł ogólnych z art. 31 k.p.k. i art.
32 k.p.k. S. Steinborn (zob. Kodeks…, j.w.), który w doktrynie wyraził stanowisko tożsame z tym, które zaprezentował obecnie sąd pierwszej instancji, przyznaje jednak, iż w takim wypadku należałoby odwoływać się do wykładni celowościowej
i powierzyć rozpoznanie o wydanie europejskiego nakazu aresztowania sądowi okręgowemu miejsca prowadzenia postępowania. Rzecz w tym, iż takie postąpienie dyskredytowałoby znaczenie językowe przepisu art. 607a k.p.k. odczytane po myśli tego autora, a także Sądu Okręgowego i podważałoby, podkreślaną przez ten sąd, racjonalność ustawodawcy.

Prezentowana przez Sąd Apelacyjny wykładnia umożliwia też uniknięcie istotnych wątpliwości dotyczących wydania europejskiego nakazu aresztowania na etapie postępowania wykonawczego. Chodziłoby mianowicie o rozstrzygnięcie, czy należałoby wówczas stosować reguły ustalania właściwości miejscowej z Kodeksu postępowania karnego, czy też z Kodeksu wykonawczego.

Na kwestie te Sąd Apelacyjny zwracał już uwagę w przeszłości, a mianowicie w swoim postanowieniu z dnia 11 października 2006 r., II AKz 643/06, Prok.
i Prawo 2007/10/40 (wkładka). Sąd Okręgowy odrzucił wyrażone w tym
orzeczeniu stanowisko, ale uczynił to w formie jednozdaniowego stwierdzenia, bez ustosunkowania się do zasygnalizowanych w tym postanowieniu, dalej idących problemów interpretacyjnych. Obecny skład Sądu Apelacyjnego w pełni podziela tymczasem tamto rozstrzygnięcie i argumentację przedstawioną na jego uzasadnienie, mając na uwadze, że przyjęcie odmiennego stanowiska doprowadziłoby w rezultacie do wniosku o niekonsekwencji ustawodawcy i niespójności uregulowań prawnych. Przeczyłoby zatem, akcentowanej przez Sąd Okręgowy, racjonalności ustawodawcy.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione okoliczności, orzeczono jak
w części dyspozytywnej postanowienia.