Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Dariusz Półtorak

Protokolant:

stażysta Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 405/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 20 stycznia 2020 r., sygn. II K 1311/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

-------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Apelacja prokuratora – zaskarżająca wyrok Sądu I instancji co do czynu z pkt II orzeczenia w części dotyczącej przyjętego opisu czynu, na niekorzyść oskarżonego

- obraza przepisów postępowania, mająca istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 413 § 2 pkt 1 kpk, poprzez niepełne opisanie znamion czynu przypisanego w pkt II zaskarżonego wyroku, poprzez pominięcie sformułowania „umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym”, a także zastąpienie ustawowego zwrotu „powoduje wypadek” nieznanym ustawie określeniem „przyczynił się”;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Opis czynu przypisanego winien być jednoznaczny, niedający możliwości różnych jego interpretacji i winien być zawarty w sentencji wyroku, a nie w jego uzasadnieniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 31.1.2018 r., V KK 286/17, L.). Zmiana opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II zaskarżonego wyroku dokonana przez Sąd Odwoławczy była konieczna, aby wymóg ten został spełniony. Dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu pozostaje kluczowe przez pryzmat realizacji kompletu znamion konkretnego czynu zabronionego, a zatem także przez pryzmat prawidłowości skazania i przyjęcia właściwej kwalifikacji prawnej rodzącej z kolei naturalne konsekwencje w postaci kary określonej w konkretnym przepisie. W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy zmienił opis czynu finalnie przypisanego oskarżonemu w pkt II w zaskarżonym wyroku w stosunku do opisu czynu z aktu oskarżenia. Oskarżyciel publiczny we wniesionej apelacji słusznie zakwestionował prawidłowość tego postępowania, zarzucając obrazę art. 413 § 2 pkt 1 kpk i obrazę art. 7 kpk, która doprowadziła do wysnucia przez Sąd meriti wadliwych wniosków odnośnie związku normatywnego zachowania uczestników zdarzenia z wypadkiem i przyczynienia się do jego spowodowania. Przestępstwo z art. 177 § 1 kk stanowi występek nieumyślny, niemniej jednak naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu może nastąpić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. Sposób naruszenia zasad bezpieczeństwa w poszczególnych opisach czynów z art. 177 § 1 kk winien być zatem zróżnicowany i odpowiadać ustaleniom faktycznym poczynionym przez Sąd w konkretnej sprawie. Skazując oskarżonego za czyn z art. 177 § 1 kk konieczne jest zatem nie tylko wskazanie jakie skutki i obrażenia odniósł pokrzywdzony wypadkiem, ale także określenie sposobu naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym. W przedmiotowej sprawie żadnych wątpliwości nie budził stwierdzony w dniu zdarzenia stan nietrzeźwości oskarżonego 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, wątpliwości nie budziło także znaczne przekroczenie przez niego administracyjnie dopuszczalnej prędkości (130 km/h w stosunku do 50 km/h), zaś wnioski płynące z opinii biegłego odnośnie przyczyn zaistnienia wypadku, jakich biegły upatrywał w powyższych działaniach oskarżonego, nie zostały podważone w toku niniejszego postępowania. Penalizowane przez ustawodawcę w art. 177 § 1 kk zachowanie nie jest „przyczynieniem się” lecz „spowodowaniem wypadku” w wyniku naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych jednoznacznie wynikało, iż gdyby oskarżony stosował się do ograniczenia administracyjnie dopuszczalnej prędkości do zdarzenia pojazdów by w ogóle nie doszło. Brak formułowania przez biegłego wniosków językiem kodeksowym (k. 291, wniosek nr 5 – „przyczyniło się”) nic w tej kwestii nie zmienia, albowiem poczynienie ustaleń faktycznych w sprawie nie należy do kompetencji biegłego, lecz Sądu. Kierując się przedstawionymi wyżej racjami, Sąd Okręgowy zmienił opis czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II wyroku w ten sposób, że uznał go za winnego tego, że w dniu 10 czerwca 2018 r. w miejscowości D. na ul. (...), gm. H., powiat (...), woj. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierując samochodem marki B. o numerze rejestracyjnym (...), jadąc z prędkością około 130 km/h nie dostosował prędkości jazdy do obowiązującego administracyjnie ograniczenia prędkości do 50 km/h, na skutek czego wykonując manewr wyprzedzania jadącego przed nim na wprost samochodu marki F. o nr rej. (...) kierowanego przez M. R. (1), spowodował wypadek drogowy zderzając się z tym pojazdem, którego kierujący zmieniał pas ruchu podczas wyprzedania rowerzysty wskutek czego kierujący F. M. R. (1) doznał obrażeń ciała w postaci: złamania wyrostka kolczystego kręgu TH 10 (odcinek piersiowy kręgosłupa) i pęknięcia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego TH8/TH9 (odcinek piersiowy kręgosłupa), które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni, natomiast pasażer samochodu marki F. o nr rej. (...) R. R. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego prawego i uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej kolana prawnego, które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wskazanie w pkt II wyroku prawidłowo znamion czynu z art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i przyjęcie opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. K. jako winnego, że: w dniu 10 czerwca 2018 roku w miejscowości D., na ul. (...), gmina H., pow. M., woj. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierując samochodem B. o numerze rejestracyjnym (...), jadąc z prędkości a około 130 km/h, nie dostosował prędkości jazdy do obowiązującego administracyjnie ograniczenia prędkości do 50 km/h, na skutek czego wykonując manewr wyprzedzania jadącego za nim na wprost samochodu marki F. o numerze rejestracyjnym (...), kierowanego przez M. R. (1), spowodował wypadek zderzając się z tym pojazdem, którego kierujący, zmieniał pas ruchu, wskutek czego kierujący F. M. R. (2) doznał obrażeń ciała w postaci: złamania wyrostka kolczystego kręgu TH 10 (odcinek piersiowy kręgosłupa), które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7, natomiast pasażer samochodu marki F. o numerze rejestracyjnym (...) R. R. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego prawnego i uszkodzenia łękotki przyśrodkowej kolana prawnego, które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu powodowała, iż Sąd Odwoławczy uwzględnił postulat zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II zaskarżonego wyroku.

Lp.

Zarzut

2.

Apelacja prokuratora – zaskarżająca wyrok Sądu I instancji co do czynu z pkt II orzeczenia w części dotyczącej przyjętego opisu czynu, na niekorzyść oskarżonego

- obraza przepisów postępowania, mająca istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 7 kpk, polegająca na dokonaniu sprzecznej z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy, oceny dowodów, które pociągnęła za sobą przyjęcie wadliwych ustaleń w zakresie okoliczności stanowiących podstawę faktyczną wyroku i wyprowadzenie z nich nieuprawnionego wniosku, który z uczestników ruchu dopuścił się naruszenia zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym pozostającego w tzw. związku normatywnym z wypadkiem, co pociągnęło za sobą błędne ustalenie, że oskarżony bezpośrednio przyczynił się do zaistnienia wypadku, w sytuacji, gdy z opinii biegłego i pozostałego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że oskarżony wypełnił znamiona przestępstwa stypizowanego w art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zasadność obdarzenia przez Sąd Rejonowy przymiotem wiarygodności poszczególnych dowodów, w tym przede wszystkim dowodu z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych, nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego. Wyprowadzenie przez Sąd I instancji wniosków z tejże opinii nie było już jednak logiczne i prawidłowe. Zachowanie przez oskarżonego prędkości bezpiecznej, jak również zachowanie trzeźwości jako kierowcy, powinno być punktem wyjścia do oceny zachowania Ł. K.. Jeżeli nie przestrzegał on przepisów mających eliminować, czy też zasadniczo zmniejszać ryzyko zaistnienia wypadku, winien liczyć się z konsekwencjami jakie jego zachowanie może spowodować. W tym miejscu podkreślić należy, iż biegły w treści opinii wskazał, że oskarżony jadąc z prędkością administracyjnie dopuszczalną, tj. 50 km/h mógłby bezpiecznie kontynuować ruch bez konieczności wdrażania jakichkolwiek manewrów wynikających z obecności na drodze pojazdu m-ki F. (...), którym poruszali się pokrzywdzeni (k. 289). Ten fragment miał, w przekonaniu Sądu Okręgowego, priorytetowe znaczenie dla ustaleń faktycznych, jakie winien uwzględnić Sąd Rejonowy formułując opis czynu przypisanego oskarżonemu w pkt II wyroku. Nakaz jazdy z prędkością administracyjnie dopuszczalną jest zasadą bezpieczeństwa w ruchu lądowym, której przestrzeganie ma uchronić przed niebezpieczeństwem zaistnienia wypadku, a której to naruszenie daje w realiach przedmiotowej sprawy normatywne podstawy do obiektywnego przypisania skutku w postaci wypadku. Nielogiczne było zatem niedostrzeżenie przez Sąd Rejonowy, iż gdyby oskarżony stosował się do nakazu jazdy z prędkością administracyjnie dopuszczalną na danym terenie, to do wypadku w ogóle by nie doszło. Przyjęcie w tej sytuacji przez Sąd Rejonowy jedynie „bezpośredniego przyczynienia się” należy ocenić jako nielogiczne, nieprawidłowe, a ponadto nieodpowiadające dyspozycji art. 177 § 1 kk. Prokurator trafnie wskazał także, iż nie można zapominać o stanie psychofizycznym, w jakim znajdował się oskarżony, będąc w stanie nietrzeźwości z wynikiem 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, co także miało wpływ na podejmowane przez niego manewry, tj. wyprzedzanie w rejonie skrzyżowania i przejścia dla pieszych, niezauważenie rowerzysty, ponad dwukrotnie przekroczoną prędkość. Zgodnym z praktyką orzeczniczą i zasadami doświadczenia życiowego pozostaje, iż stan nietrzeźwości sprzyja brawurze kierowcy i podejmowaniu przez niego nieracjonalnych i niedostosowanych do sytuacji na drodze manewrów i zachowań, obniża także szybkość reakcji i możliwość zapobiegnięcia niebezpiecznym sytuacjom.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wskazanie w pkt II wyroku prawidłowo znamion czynu z art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i przyjęcie opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. K. jako winnego, że: w dniu 10 czerwca 2018 roku w miejscowości D., na ul. (...), gmina H., pow. M., woj. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierując samochodem B. o numerze rejestracyjnym (...), jadąc z prędkości a około 130 km/h, nie dostosował prędkości jazdy do obowiązującego administracyjnie ograniczenia prędkości do 50 km/h, na skutek czego wykonując manewr wyprzedzania jadącego za nim na wprost samochodu marki F. o numerze rejestracyjnym (...), kierowanego przez M. R. (1), spowodował wypadek zderzając się z tym pojazdem, którego kierujący, zmieniał pas ruchu, wskutek czego kierujący F. M. R. (1) doznał obrażeń ciała w postaci: złamania wyrostka kolczystego kręgu TH 10 (odcinek piersiowy kręgosłupa), które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7, natomiast pasażer samochodu marki F. o numerze rejestracyjnym (...) R. R. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego prawnego i uszkodzenia łękotki przyśrodkowej kolana prawnego, które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność obu zarzutów prokuratorskich skutkowała uwzględnieniem jego wniosku odnośnie zmiany opisu czynu z pkt II zaskarżonego wyroku w rozstrzygnięciu reformatorynym.

Lp.

Zarzut

3.

Apelacja obrońcy

- obraza przepisu prawa materialnego, a mianowicie art. 177 § 1 kk, wyrażająca się w uznaniu, że bezpośrednie przyczynienie się do wypadku drogowego stanowi znamię strony przedmiotowej spowodowania wypadku drogowego, o którym stanowi ww. przepis, w sytuacji, gdy są to dwie różne sytuacje faktyczne, a przyczynie się nie jest tożsame ze spowodowaniem wypadku;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Brak w opisie czynu zawartego w części dyspozytywnej wyroku skazującego (art. 413 § 2 pkt 1 kpk) jakiegokolwiek ustawowego znamienia typu czynu zabronionego, z uwagi na stanowcze brzmienie art. 1 § 1 KK i art. 115 § 1 kk, skutkuje niemożnością przypisania odpowiedzialności karnej za ten czyn. Rację ma zatem obrońca, iż „przyczynienie się” nie jest tożsame „ze spowodowaniem wypadku”, co ma doniosłe znaczenie dla treści rozstrzygnięcia w kontekście wyczerpania przez oskarżonego znamion danego przestępstwa. Problematyka tego zagadnienia została już omówiona powyżej, dlatego dublowanie rozważań w kilku miejscach uzasadnienia uznano za niecelowe. Tylko w przypadku, gdy opis czynu nie zawiera określeń, które kompletnie odpowiadają znaczeniowo zwrotom (znamionom) opisującym typ czynu zabronionego, przy braku apelacji na niekorzyść, nie jest możliwe dokonanie przez Sąd ad quem jakiejkolwiek korekty w tym zakresie. W przedmiotowej sprawie środkiem odwoławczym wniesionym na niekorzyść oskarżonego była apelacja prokuratora – Sąd Okręgowy był zatem uprawniony do konwalidowania zaistniałego uchybienia.

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Lp.

Zarzut

4.

Apelacja obrońcy

- obraza przepisów prawa procesowego, mająca wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk, art. 424 § 1 pkt 1 kpk, polegająca na niewzięciu pod uwagę przy ferowaniu wyroku wszystkich ujawnionych w toku przewodu sądowego i mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie okoliczności, oparciu poczynionych ustaleń na dowolnie przeprowadzonej ocenie dowodów oraz wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego, niedostatecznym uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, w tym okoliczności dla oskarżonego ewidentnie korzystnych, rozstrzygnięciu niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść M. K., nienależytej analizie i ocenie poszczególnych dowodów, w szczególności dowodu z m.in. opinii z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych, wyjaśnień oskarżonego, uznaniu za udowodnione faktów niemających wystarczającego oparcia w dowodach i niewskazaniu w sposób należyty dlaczego Sąd nie uznał dowodów przemawiających przeciwko sprawstwu i winie oskarżonego, co doprowadziło do niesłusznego skazania M. K. za przestępstwo określone przepisem art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Poddając zaskarżony wyrok kontroli odwoławczej Sąd Okręgowy nie stwierdził obrazy przepisów procesowych wskazanych przez skarżącego, tj. art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 § 1 kpk. Mnogość wskaznych artykułów nie mogła się przyczynić do wzruszenia zaskarżonego wyroku w postulowanym przez obrońcę zakresie, biorąc pod uwagę niski stopień konkretyzacji zarzucanych uchybień w odniesieni stricte do realiów rozpoznawanej sprawy. Uzasadnienie zarzutu z pkt II apelacji ograniczało się do 6 zdań (k. 364), w których skarżący zaprezentował swoje wątpliwości odnośnie prawidłowości pierwszoinstancyjnej oceny dowodu w postaci opinii biegłego. W przedmiotowej sprawie do czynienia mieliśmy zarówno ze sprawcą nietrzeźwym w rozumieniu at. 115 § 16 kk, jak również ze znacznym przekroczeniem przez niego prędkości administracyjnie dopuszczalnej (130 km/h w stosunku do dozwolonych 50 km/h). Związek przyczyno-skutkowy między powyższymi naruszeniami reguł ostrożności, a zaistnieniem wypadku, jasno wynikał z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków. Znajdował także solidne oparcie w poglądach prezentowanych w doktrynie i orzecznictwie. Wskazanie przez obrońcę, iż w świetle w/w opinii to M. R. (1) zajechał drogę oskarżonemu i to było jedyną przyczyną wypadku drogowego, było nie tylko sprzeczne z treścią dowodu z opinii biegłego, ale nastąpiło również bez uwzględnienia powyższych okoliczności obciążających oskarżonego i wbrew temu co oskarżony ten wyjaśnił oraz do czego się przyznał w toku niniejszego postępowania (k. 68-69).

W apelacji prokuratorskiej słusznie wskazano, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego współodpowiedzialnymi za występek określony w art. 177 § 1 lub § 2 kk mogą być dwaj lub większa liczba współuczestników ruchu (LEX nr 62252). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08 kwietnia 2013 r., sygn. II KK 206/12, w którym orzekł, iż współodpowiedzialni za występek określony w art. 177 § 1 lub § 2 kk (to jest za spowodowanie wypadku drogowego) mogą być dwaj współuczestnicy ruchu, a czasem nawet większa ich liczba. Warunkiem takiej oceny prawnej jest stwierdzenie, w odniesieniu do każdego z tych uczestników z osobna, że w zarzucalny sposób naruszył on, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu, a także, że pomiędzy jego zachowaniem a zaistniałym wypadkiem istnieje powiązanie przyczynowe oraz tego, że istnieje normatywna podstawa do przyjęcia, iż zachowanie uczestnika ruchu powiązane przyczynowo z wypadkiem zasługuje z kryminalno-politycznego punktu widzenia na ukaranie. Ten ostatni wyznacznik odpowiedzialności oceniać należy według kryterium, w myśl którego przypisywalny jest tylko taki skutek, który został przez danego uczestnika ruchu spowodowany w wyniku sprowadzenia przezeń niedozwolonego niebezpieczeństwa (ryzyka) jego powstania albo istotnego zwiększenia ryzyka już istniejącego (a będącego np. wynikiem zachowania innego współuczestnika ruchu) – oczywiście w razie zrealizowania się tego właśnie niebezpieczeństwa (ryzyka) w postaci skutku spełniającego znamiona typu czynu określonego w art. 177 § 1 lub § 2 kk (Biul.PK 2013/4/7-16, OSP 2014/6/63, KZS 2014/6/25, LEX nr 1311397). Powyższe orzeczenia jednoznacznie wskazują na przyjętą w tej kwestii jednolitą i zwartą linię orzeczniczą. Gdyby z postępowania wynikały podstawy do oskarżenia innej osoby, to wówczas może się to odbyć przez wyłączenie materiałów i przeprowadzenia postępowania w stosunku do tej osoby, z zachowaniem jej uprawnień procesowych. Nie przekonał zatem Sądu Okręgowego argument obrońcy odnośnie „przyczynienia się” pokrzywdzonego. W przedmiotowej sprawie kapitalne znaczenie miało prawidłowe i zgodne z art. 7 kpk pierwszoinstancyjne ustalenie, iż między zachowaniem oskarżonego, polegającym na przekroczeniu administracyjnie dozwolonej prędkości i kierowaniem przez oskarżonego pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, a zaistnieniem wypadku istniało powiązanie przyczynowe. Nad zagadnieniem przyczynienia się do wypadku drogowego wskutek przekroczenia dopuszczalnej prędkości pochylił się także Sąd Najwyższy, który postanowieniu z dnia 13 listopada 2008 r., sygn. III KK 202/08 wskazał, iż w razie wypadku, kierowca przekraczający dopuszczalną prędkość ponosi odpowiedzialność tylko wówczas, gdy zostanie ustalony związek przyczynowy między przekroczeniem prędkości, a skutkiem. Przepisy prawa o ruchu drogowym nakazują zachowanie przez kierującego pojazdem prędkości administracyjnie dozwolonej właśnie po to, by mógł on dokonać manewrów obronnych przed ewentualną, zaistniałą na drodze przeszkodą (Legalis Numer 120855).

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Lp.

Zarzut

5.

Apelacja obrońcy

- rażąca surowość, a tym samym niewspółmierność orzeczonych wobec M. K.: kary pozbawienia wolności, kary grzywny, środków karnych zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych oraz nawiązek na rzecz pokrzywdzonych, wyrażającą się w nienależytym uwzględnieniu celów wychowawczych kary oraz stopnia winnym i społecznej szkodliwości czynów, gdy prawidłowa ocena ww. elementów, a w szczególności faktu, że bezpośrednią przyczyną wypadku było nieprawidłowe zachowanie pokrzywdzonego M. R. (1) uzasadniały wymierzenie oskarżonemu kary grzywny, środków karnych oraz nawiązek w łagodniejszym wymiarze, a w przypadku czynu z art. 177 § 1 kk kary wolnościowej;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Już na wstępie podkreślenia wymaga, iż zarzut dotyczący rażącej niewspółmierności kary jest niezasadny chociażby z tego powodu, że obrońca postuluje w nim orzeczenie za czyn z art. 177 § 1 kk kary wolnościowej – a właśnie taka kara została orzeczona przez Sąd Rejonowy (7 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 2 lat tytułem próby). Nie może zatem ulegać wątpliwości, że ustalenie rodzaju naruszonych zasad bezpieczeństwa oraz kwestii, czy do ich naruszenia doszło umyślnie czy nieumyślnie, musi mieć zasadnicze znaczenie z punktu widzenia oceny stopnia zawinienia sprawcy, a w konsekwencji rzutować może na rozstrzygnięcie o karze. W przedmiotowej prawie Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw do złagodzenia rozstrzygnięcia o całości represji karnej orzeczonej w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego. W pkt I zaskarżonego wyroku za czyn z art. 178a § 1 kk orzeczono wobec oskarżonego najłagodniejszą rodzajowo karę grzywny. Liczba stawek (150) przekonuje o uwzględnieniu przez Sąd Rejonowy wszelkich przesłanek i dyrektyw mających wpływ na ich wymiar. Również sama wysokość stawki dziennej (20 zł) pozostaje orzeczona niemal w najniższej, możliwej wysokości (10 zł). Oskarżony jest młodym i zdolnym do wykonywania pracy zarobkowej, samotnym kawalerem, który nie posiada nikogo na swoim utrzymaniu. Przy uwzględnieniu jego dochodów, warunków osobistych i rodzinnych oraz możliwości zarobkowych uiszczenie w/w kary grzywny nie powinno sprawić mu większych trudności. Od 1 stycznia 2020 r. minimalna stawka godzinowa brutto to 17 zł. Naruszając jedną z fundamentalnych zasad ruchu drogowego – zasadę trzeźwości i pełnej zdolności psychomotorycznej do prowadzenia pojazdów mechanicznych nieograniczonej działaniem alkoholu i środków odurzających, oskarżony, popełnił czyn godzący w najwyższą wartość jaką jest życie i zdrowie drugiego człowieka. Rodzaj i charakter naruszonego dobra oraz stopień naruszonych przez sprawcę obowiązków i reguł ostrożności jest w tym przypadku kluczowym. Poważnie obciążało go także to, że znacznie (130 do 50 km/h) przekroczył prędkość administracyjnie dopuszczalną w terenie zabudowanym – jak wynika jednoznacznie z opinii biegłego, gdyby się do niej stosował do wypadku by w ogóle nie doszło. Sąd Rejonowy w kontekście kary wymierzonej oskarżonemu należycie zważył także rozmiary wyrządzonej przez niego szkody, podobnie jak rozmiary szkody grożącej pokrzywdzonym. Pamiętać należało, iż samochodem F. o nr rej. (...) podróżowało 5 osób, w tym 2,5 letnie dziecko. Cele prewencji indywidualnej, podobnie jak cele prewencji generalnej, z uwagi na nagminność tego typu przestępstw i stale zwiększającą się liczbę kierowców wyruszających w podróż po spożyciu alkoholu, przemawiają za orzeczeniem kary powyżej dolnej granicy zagrożenia ustawowego. Czyn oskarżonego wymaga zdecydowanej, a zarazem sprawiedliwej reakcji organów wymiaru sprawiedliwości i w ocenie Sądu Okręgowego, takim rozstrzygnięciem jest kara 7 miesięcy orzeczona wobec oskarżonego w zaskarżonym wyroku. Jednocześnie istniejąca w tej sprawie pozytywna prognoza kryminologiczna odnośnie osoby oskarżonego pozwalała na warunkowe zawieszenie wykonania tej kary na okres 2 lat tytułem próby. Orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej z pkt VI zaskarżonego wyroku w sytuacji skazania za czyn z art. 178a § 1 kk było obligatoryjne i nastąpiło w najniższej, możliwej, określonej w art. 43a § 2 kk wysokości (5.000 zł). Również orzeczenie środków karnych w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w sytuacji skazania za czyn z pkt I i II a/o było obligatoryjne. Rażąco niewspółmiernie surowe nie są także środki karne w postaci zakazu prowadzenia pojazdów z pkt V i VII, oraz orzeczony w wyniku ich połączenia łączny czasookres stosowania tego środka – tj. 5 lat. Zasadność wyeliminowania oskarżonego z grona kierowców na ten czas nie budzi jakichkolwiek wątpliwości i stanowić będzie dla oskarżonego zasłużoną dolegliwość. Konieczną, w ocenie Sądu II instancji, aby wdrożyć go w przestrzeganie porządku prawnego. W pkt XII zaskarżonego wyroku zaliczono oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 10 czerwca 2010 r., co powoduje, iż wobec oskarżonego wykonano już ponad 2/5 czasookresu stosowania tegoż środa karnego. Obrońca nie miał również racji twierdząc, iż nawiązki w wysokości po 10.000 zł z pkt VIII i IX będą stanowiły dla oskarżonego niewspółmierną represję karną. Niewątpliwie obok funkcji stricte kompensacyjnej, zmierzającej do zaspokojenia pokrzywdzonych, w/w nawiązki mają charakter represyjny i wzmacniają penalny charakter kary zasadniczej. Już prosta weryfikacja podstawy prawnej orzeczenia nawiązek – art. 47 § 3 kk czyni bezzasadnym zarzut skarżącego, albowiem w przedmiotowej sprawie ich orzeczenie - w sytuacji skazania za czyn z art. 177 § 1 kk popełniony w stanie nietrzeźwości – również było obligatoryjne i nastąpiło w najniższej, możliwej, określonej w tym przepisie wysokości („co najmniej 10.000 zł).

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygnięcie o winie i karze wymierzonej oskarżonemu w związku z niniejszym skazaniem

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność apelacji obrońcy i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana opisu czynu – w ramach czynu zarzucanego oskarżonemu w pkt II aktu oskarżenia, Sąd Okręgowy zmienił opis czynu przypisanego mu w pkt II wyroku w ten sposób, że uznał go za winnego tego, że w dniu 10 czerwca 2018 r. w miejscowości D. na ul. (...), gm. H., powiat (...), woj. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości 0,60 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierując samochodem marki B. o numerze rejestracyjnym (...), jadąc z prędkością około 130 km/h nie dostosował prędkości jazdy do obowiązującego administracyjnie ograniczenia prędkości do 50 km/h, na skutek czego wykonując manewr wyprzedzania jadącego przed nim na wprost samochodu marki F. o nr rej. (...), kierowanego przez M. R. (1), spowodował wypadek drogowy zderzając się z tym pojazdem, którego kierujący zmieniał pas ruchu podczas wyprzedzania rowerzysty, wskutek czego kierujący F. M. R. (1) doznał obrażeń ciała w postaci: złamania wyrostka kolczystego kręgu TH 10 (odcinek piersiowy kręgosłupa) i pęknięcia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego TH8/TH9 (odcinek piersiowy kręgosłupa), które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7, natomiast pasażer samochodu marki F. o nr rej. (...) R. R. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego prawnego i uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej kolana prawnego, które spowodowały rozstrój zdrowia na okres powyżej dni 7.

Zwięźle o powodach zmiany

Apelacja prokuratora postulująca orzeczoną zmianę była zasadna.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Intencją Sądu Okręgowego było obciążenie oskarżonego całością kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze (opłata za II instancję + wydatki). Jednakże doszło w tym zakresie do oczywistego uchybienia poprzez ustalenie tych kosztów w zbyt niskiej wysokości.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina, kwalifikacja prawna czynu

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina, kwalifikacja prawna czynu i kara

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana