Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim w Wydziale I Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący SSR Mariusz Kubiczek

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kleszczewska

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2020 roku w Tomaszowie Maz.

przy udziale -----------------------------------------

na rozprawie

sprawy z powództwa- M. P.

przeciwko- (...) S.A. w W.,

o zadośćuczynienie

orzeka;

1/ zasadza od pozwanego A. (...) Towarzystwa (...)
i (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. P. kwotę 15.000,00zł (piętnaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 7 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

2/ oddala powództwo w pozostałej części,

3/ znosi wzajemnie koszty postepowania pomiędzy stronami

4/ nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa /Sądu Rejonowego/ kwotę 898,00zł (osiemset dziewięćdziesiąt osiem złotych) tytułem częściowego zwrotu kosztów sądowych w postaci nieuiszczonej części opłaty od pozwu oraz poniesionych w sprawie wydatków,

5/ odstępuje od obciążenia powódki M. P. zwrotem kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa /Sądu Rejonowego/ od oddalonej części powództwa.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26 października 2017 roku, powodowie – J. K., M. P. i H. W.- reprezentowane przez adwokata, domagały się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. zadośćuczynienia w związku z tragiczną śmiercią brata D. P., m.in. M. P. w wysokości 50.000,00 złotych /której wysokość uwzględnia 40% stopień przyczynienia się poszkodowanego do zaistniałej szkody/ z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu /k-6 do k-7/.

Rozpoznanie żądania powódki M. P. przekazano do rozpoznania tutejszemu sądowi jako właściwemu miejscowo /k-46, k-77/.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W., zastąpiony przez radcę prawnego, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz strony pozwanej od powódki zwrotu kosztów procesu. Wniósł również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków oraz biegłego lekarza – specjalisty w dziedzinie medycznej rekonstrukcji wypadków komunikacyjnych na okoliczność przebiegu i przyczyn wypadku z dnia 29 czerwca 2015 roku, przyczynienia się D. P. do powstania szkody.

Podniósł zarzut przyczynienia się zmarłego D. P. do zaistnienia szkody, określając jego stopień na co najmniej 90 % /k-58, k-59, k-62 i następne - odpowiedź na pozew/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny;

W dniu 29 czerwca 2015 roku około godziny 5,5o w miejscowości D., gmina B. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego kierujący samochodem osobowym marki O., nr rej. (...) Ł. S. zjechał na prawe pobocze i uderzył w rosnące przy drodze drzewo. W wyniku poniesionych obrażeń ciała kierujący jak i pasażerowie pojazdu – D. P., K. M., S. S., D. D. ponieśli śmierć, natomiast pasażerka A. D. doznała ogólnych potłuczeń ciała.

Jedynie kierujący pojazdem i pasażer siedzący z przodu pojazdu mieli zapięte pasy. Pasażerowie siedzący na tylnym siedzeniu nie mieli zapiętych pasów. Pojazd poruszał się z prędkością 101 km/h (tuż przed zderzeniem z drzewem). Siła uderzenia wyrzuciła dwóch pasażerów z wnętrza pojazdu. .

Prędkość samochodu O. (...) przed wypadkiem była prędkością niedozwoloną, przekraczającą wartość dozwoloną o około 11 km/h. Pojazd ten był wyposażony na kołach osi przedniej w opony różnych producentów, o różnych wymiarach oraz o różnej rzeźbie bieżników i nadmiernie zużytych bieżnikach, co powodowało niesprawność układu jezdnego samochodu.

Kierujący pojazdem O. (...) Ł. S. znajdował się w stanie nietrzeźwości oraz pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu /amfetamina/. D. P. znajdował się w stanie nietrzeźwości oraz pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu /m.in. amfetamina/ oraz substancji psychotropowych.

Śledztwo o przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. zostało umorzone przez Prokuraturę w B. – wobec śmierci sprawcy. Postanowienie wydane zostało w dniu 11 września 2015 roku.

/dowód; postanowienie o umorzeniu k-279 do k- 282, badanie materiału biologicznego k-253, opinia sądowo lekarska k-254 do k-259, badanie krwi na zawartość środków k-260, opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego k-261 do k-271, k-276 do k-278, zeznania świadka A. D. k-117 odwrót do k-118 (00;45;08 do 00;57;00)/.

Pojazd, którym kierował sprawca wypadku posiadał ważne ubezpieczenia obowiązkowego OC w pozwanym Towarzystwie.

/okoliczność bezsporna miedzy stronami/.

D. P. /urodzony w (...) roku/ zamieszkiwał ze swoją matka w miejscowości B., okolice Ł.. Był najmłodszy z rodzeństwa. Siostra M. P. w 2004 roku założyła własną rodzinę i zamieszkała w T. Siostra J. K. wyszła za mąż w roku 2010 i zamieszkała z mężem w R.. Rodzeństwo utrzymywało ze sobą stały kontakt, odwiedzali się, dzwonili do siebie, wysyłali sms-y. Uczestniczyli w uroczystościach rodzinnych i świętach.

Relacje łączące powódkę z jej tragicznie zmarłym bratem odpowiadały w swej istocie stosunkowi bliskości jak pomiędzy członkami rodziny.

Rozmiar doznanych cierpień psychicznych przez powódkę polegał na tym, że przez około 6 miesięcy miała ona problemy w koncentracji uwagi, trudności ze snem, tęsknota – utrudniały jej codzienne funkcjonowanie. Przez około 2 tygodnie przejawiała powódka objawy silnej reakcji na stres, miała trudności w oddychaniu, problemy z radzeniem sobie w codziennych sytuacjach. Nie korzystała z pomocy psychologa ani psychiatry. Przez 2 tygodnie przebywała na zwolnieniu lekarskim, przyjmowała leki uspakajające. Czas trwania żałoby po śmierci brata trwał około 12 miesięcy i nie przekroczył jednego roku. Skutkiem śmierci D. P. dla stanu zdrowia psychicznego powódki była krótkotrwała, silna reakcja na stres o umiarkowanym nasileniu. Trwała około dwóch tygodni. Pogorszenie stanu psychicznego trwało około 6 miesięcy.

Rodzeństwo, jak i rodzinę łączyła silna więź emocjonalna.

/dowód; zeznania świadków-P. K. k-117 (00;10;08 do ), A. P. k-117 odwrót ( do 00;45;08), J. K. k-173 odwrót do k-174, opinia biegłego A. S. k-137 do k-140, opinia uzupełniająca k-188 do k- 189/.

Pismem z dnia 8 grudnia 2015 roku firma prawnicza reprezentująca powódki wystąpiła do pozwanego, domagając się przyznania zadośćuczynienia na rzecz każdej z nich. Powódce M. P. odmówiono wypłaty świadczenia.

/okoliczność bezsporna/.

Sąd zważył, co następuje;

Stan faktyczny sprawy ustalony został przez Sąd w oparciu o powołane dokumenty, a w szczególności dowody przeprowadzone w postepowaniu przygotowawczym prowadzonym pod nadzorem Prokuratury w B. w sprawie Ds. 1180/15 w postaci opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej oraz opinii sądowo lekarskiej i wyników badan toksykologicznych. Przeprowadzone postepowanie przygotowawcze dało odpowiedź co do przebiegu wypadku drogowego jego przyczyn oraz skutków. Bez wątpienia kierujący pojazdem oraz pasażerowie, którzy ponieśli śmierć znajdowali się w stanie nietrzeźwości oraz pod wpływem innych środków. Brat powódki nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. W związku przyczynowym z zaistniałym wypadkiem pozostawały dwa elementy; prędkość pojazdu oraz niesprawność układu jezdnego spowodowana nieprawidłową kompletacją opon.

W tych okolicznościach nie uwzględnił Sąd wniosku strony pozwanej co do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego ds. rekonstrukcji wypadków drogowych oraz lekarza specjalisty w dziedzinie medycznej rekonstrukcji wypadków komunikacyjnych na okoliczność przyczyn i przebiegu wypadku, a w szczególności przyczynienia się D. P. do powstania szkody poprzez podróżowanie bez zapiętych pasów bezpieczeństwa /k-75/. Okoliczności zawarte w tezach dowodowych zostały już w sposób wystarczający wyjaśnione w postępowaniu karnym. Dalsze ustalanie przy pomocy metod naukowych /poprzez opinie biegłych/ czy i w jakim stopniu zmarły pasażer pojazdu przyczynił się do powstania szkody poprzez niezapięcie pasów bezpieczeństwa oraz spożywanie alkoholu i innych środków przed podróżą w ocenie Sądu mija się z celem. To Sąd w aspekcie całokształtu okoliczności musi i powinien ocenić czy i w jakim stopniu poszkodowany przyczynił się do powstania zwiększenia szkody.

Dowód z zeznań świadków – wskazanych w części pierwszej uzasadnienia, wskazują w sposób nie budzący wątpliwości Sądu, że dowody te pozostają ze sobą w zgodności tworząc logiczną całość. Dlatego też Sąd dał wiarę tym zeznaniom. Z zeznań tych wynika w sposób jednoznaczny, że powódkę, jako siostrę łączyła z bratem silna więź rodzinna – emocjonalna, a nagła i tragiczna śmierć brata D. P. spowodowała u niej stan traumatycznego przeżycia.

Wniosek taki znajduje potwierdzenie w przeprowadzonym dowodzie z opinii biegłej psycholog /m.in. k-189/.

Stosownie do treści przepisu art. 446 § 4 k.c. sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Do kręgu najbliższych członków rodziny zaliczyć niewątpliwie należy rodziców i dzieci zmarłego ale również inne osoby pozostające w stosunkach rodzinnych /a więc dalszych zstępnych i wstępnych, macochę lub ojczyma, jak również dziecko pozostające pod piecza rodziny zastępczej.

/porusza – Kodeks cywilny. Komentarz pod red. Edwarda Gniewka, Wyd. Beck 2010 rok, Wydanie 4- Legalis/.

W świetle okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy powódkę – siostrę zmarłego zaliczyć należy do najbliższych członków rodziny i to nie tylko z racji więzów krwi ale przede wszystkim z racji utrzymywanych więzi i relacji rodzinnych. W judykaturze bowiem przyjmuje się, że brak jest podstaw, aby pojęcie rodziny ograniczać do małżonka, wstępnych, zstępnych i powinowatych. Pojęcie to należy ujmować szerzej. Trafnie zauważa się, że rodzina jest podstawową grupą społeczną.

/porusza- wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 grudnia 2014 roku, I ACa 638)14- Lex/.

Podobnie uważa też doktryna -, uprawnionymi do żądania kompensaty na podstawie art. 446 § 3 i 4 k.c. są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Jest to węższy krąg podmiotów niż osoby bliskie, bo ograniczony do członków rodziny, której jednak nie należy definiować wyłącznie za pomocą kryterium relacji małżeńskich i pokrewieństwa. Należy więc sądzić, że obejmuje małżonka i dzieci zmarłego, innych krewnych, powinowatych, ale także osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent, jego dziecko), jeżeli zmarły utrzymywał z nimi stosunki rodzinne, pozostając faktycznie w szczególnej bliskości powodowanej bardzo silną więzią uczuciową.

/porusza Adam Olejniczak- Komentarz do art. 446 k.c. Lex/.

Powołany przepis art. 446 § 4 wszedł w życie z dniem 3 sierpnia 2008 roku i jest nowością normatywną, która począwszy od daty jego obowiązywania daje sądom możliwość przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, które jest wszakże rodzajowo i normatywnie odmiennym świadczeniem niż renta i stosowne odszkodowanie. W wyroku z dnia 28 października 2009 roku Sąd Najwyższy uznał, że roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., które zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej, jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia o przyznanie stosownego odszkodowania z art. 446 § 3 k.c., które wymaga wskazania szkody majątkowej polegającej na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł wskutek wynikłego z czynu niedozwolonego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

/wyrok w sprawie PK 97/09 – opublikowany- L./.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd doszedł do przekonania, że powódka spełnia przesłanki przewidziane w art. 446 § 4 k.c. do przyznania jej odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia. Poza wcześniej wspomnianym statusem najbliższego członka rodziny, powódka wykazała również, iż na skutek śmierci brata doznała uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek ten wykazuje i potwierdza całokształt materiału dowodowego. Potwierdza bardzo silną więź emocjonalną powódki z bratem.

Dlatego też Sąd, uwzględniając powództwo, przyjął iż żądanie zadośćuczynienia w żądanej kwocie jest nadmiernie wygórowane. Kwotą rozsądną i zarazem maksymalną może być kwota 30.000,00 złotych

Wśród czynników wpływających na rozmiar szkody niemajątkowej - a tym samym na wysokość zadośćuczynienia - wymienia się m.in. rodzaj i intensywność więzi łączącej osobę domagającą się przyznania zadośćuczynienia z bezpośrednio poszkodowanym, dramatyzm doznań członków rodziny zmarłego, poczucie osamotnienia i pustki, wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, wystąpienie zaburzeń zdrowotnych (np. nerwicy, depresji), zmiany w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny, stopień dostosowania się krewnych zmarłego do nowej rzeczywistości, zdolność zaakceptowania zaistniałego stanu rzeczy /porusza wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, I ACa 1522)14- Lex nr 1680001/.

Uwzględnił Sąd zgłoszony przez stronę pozwaną /k-62/ zarzutu przyczynienia się ofiary wypadku do zaistniałego zdarzenia. Okoliczność ta, to przede wszystkim jazda samochodem bez zapiętych pasów bezpieczeństwa, ale przede wszystkim spożywanie alkoholu i innych środków z uczestnikami podróży /tu być może z kierującym pojazdem/. Sąd uznał jednak, że stopień przyczynienia się zmarłego D. P. na poziomie 50 %, to stopień adekwatny.

Dlatego też stosując dyspozycję z przepisu art. 362 k.c. przyznaną wysokość zadośćuczynienia zmniejszył powódce o 50 % /30.000,00 złotych x 50% = 15.000,00 złotych/,zasądzając na jej rzecz od pozwanego kwotę 15.000,00 złotych.

Odsetki od zasądzonych kwot przyjął od daty wskazanej w uzasadnieniu pozwu, tj. od dnia 7 stycznia 2016 roku /k-10/. Za podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach przyjęto przepis art. 817 § 1 k.c.

W pozostałej części powództwo zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. przyjmując zasadę wzajemnego ich zniesienia.

O kosztach sądowych orzeczona na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych /Dz. U. nr 167, poz. 1389 z późniejszymi zmianami/. Na koszty te składają się opłata sądowa od pozwu i wydatki związane z wydaniem opinii biegłego /2.993,46 złotych/. Ponieważ powódka została w całości zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w stosunku do niej zastosował Sąd ust.4 art. 113. W stosunku do pozwanego na podstawie art. 113 ust. 1 powołanej ustawy nakazał ściągnięcie kosztów sądowych w części, a mianowicie w części w której powództwo uwzględnił / 2.993,46 zł x 30 % = 898,00 zł/.