Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion-Hajduk

Sędzia Sądu Rejonowego (del.) Miłosz Dubiel

Protokolant Angelika Gwozdek

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2020 r. na rozprawie
sprawy z wniosku A. N.

z udziałem B. N. i Gminy T.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania B. N.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 10 października 2018 r., sygn. akt I Ns 51/16

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie:

a) w punkcie II o tyle, że ustalić nierówne udziały wnioskodawczyni A. N. i uczestnika postępowania B. N. w majątku wspólnym w ten sposób, że udział wnioskodawczyni A. N. wynosi 70 % (siedemdziesiąt procent), zaś udział uczestnika postępowania B. N. 30 % (trzydzieści procent);

b) w punkcie VIII o tyle, że zasądzić od wnioskodawczyni A. N. na rzecz uczestnika postępowania B. N. z tytułu spłaty
oraz rozliczenia wydatków dokonanych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny kwotę 28082,40 zł (dwadzieścia osiem tysięcy osiemdziesiąt dwa złote i czterdzieści groszy) płatną do 31 marca 2020 r.
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku opóźnienia płatności;

2.  oddalić apelację w pozostałej części;

3.  oddalić wniosek wnioskodawczyni A. N. o zasądzenie
na jej rzecz od uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

4.  nakazać pobrać od uczestnika postępowania B. N. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach – z zasądzonej
na jego rzecz od wnioskodawczyni należności z tytułu spłaty oraz rozliczenia wydatków dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny - kwotę 1000zł (tysiąc złotych) z tytułu nieuiszczonej opłaty od apelacji.

SSR (del.) Miłosz Dubiel SSO Leszek Dąbek SSO Magdalena Balion-Hajduk

Sygn. akt III Ca 764/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach w postanowieniu z dnia 10 10 2018r. ustalił że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni A. N. i uczestnika postępowania B. N. wchodzą: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w T.-wskich G. przy ul. (...) o wartości 110 000 zł wraz z wyposaże-niem o wartości 2 030 zł oraz oszczędności finansowe w kwocie 8 237,45 zł. Następnie ustalił że wnioskodawczyni przyczyniła się do jego powstania w 80%, a uczestnika postępowania w 20%. Dokonał podziału majątku wspólnego

i zaliczone w skład majątku wspólnego wskazane składniki majątkowe przyznał na wyłączność wnioskodawczyni. Ustalił, że wnioskodawczyni poczyniła wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci kosztów związa-nych z utrzymaniem lokalu mieszkalnego oraz opłat związanych z najmem garażu w łącznej kwocie 15 995,67 zł. Nakazał uczestnikowi opuszczenie, opróżnienie i wydanie wnioskodawczyni lokalu mieszkalnego oraz ustalił,

że uczestnikowi przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego

i wstrzymał wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia uczestnikowi

przez Gminę T. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika spłatę tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym oraz rozliczenia wydatków dokonanych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego w kwocie 8 057,825 zł, płatną w termi-nie 1 miesiąca od dnia opróżnienia przez niego lokalu mieszkalnego i wydania go wnioskodawczyni orazrozstrzygnął o kosztach postępowania.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach rozstrzygnięcia przywołał regulację art. 43 § 2 k.r.o. i art. 14 Ustawy z dnia 21 06 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie k.c., wskazując, iż wnioskodawczyni wykazała, iż „ w trakcie trwania małżeństwa stron, to głównie ona (…), czyniła nakłady na wspólne gospodarstwo domowe, zajmowała się dziećmi oraz utrzymywała bezrobotnego przez praktycznie cały okres trwania małżeństwa, męża”. Nadto Sąd stwierdził, że uczestnik doprowadził do uszczuplenia majątku rodziny, albowiem wskutek lekkomyślności doprowadził do wielu wyłudzeń i zaciągał zobowiązania, o których nie informował wnioskodawczyni, a co więcej nie doceniał on starań wnioskodawczyni w zakresie jej starań o zatrudnienie męża. Sąd ustalił, że po zawarciu związku małżeńskiego przez strony, w trakcie przebywania wnioskodawczyni na urlopie macierzyńskim, uczestnik pracował w firmie (...) w K., natomiast w późniejszym czasie nie podejmował żadnej pracy oferowanej mu przez PUP, albowiem był on zainteresowany wyłącznie pracą samodzielną. Z uwagi na niewywiązywanie się przez uczestnika z zobowiązań względem własnej rodziny, Sąd Rejonowy uznał, że uczestnik jest osobą nieodpowiedzialną, jednocześnie Sąd zauważył, że strony w trakcie trwania małżeństwa nie uzgadniali podziału obowiązków, jednakże „ wnioskodawczyni nie zgadzała się na bierną postawę męża w poszukiwaniu zatrudnienia, jego braku zaangażowania w życie rodzinne w każdym jego aspekcie”. Sąd Rejonowy zważył, że powodem dla którego uczestnik „ nigdy praktycznie nie pracował i nie przyczyniał się do zaspokojenia potrzeb rodziny jest efektem wyłącznie jego podejścia do życia.”. W ocenie Sądu „ uczestnik nie przedstawił żadnej przekonującej argumentacji która mogłaby stanowić jakiekolwiek usprawiedliwienie jego postawy życiowej, biernej i lekceważącej wobec fundamentalnych obowiązków życia, takich jak utrzymanie siebie, rodziny, opieka nad dziećmi”. Wnioskodawczyni miała „ nigdy (…) nie rezygnować z pracy i starań, aby zapewnić rodzinie godne warunki życia i (…) polepszyć status rodziny”. Sąd nie uwzględnił argumentacji uczestnika, iż zajmował się on dziećmi, albowiem opieka nad dziećmi „ zasadniczo nie wyłącza co do zasady ani obowiązku, a przede wszystkim możliwości podjęcia zatrudnienia.”, nadto ustalił, że „ dzieci stron normalnie się rozwijały, nie wymagały dodatkowej opieki specjalistycznej” oraz, że „ gdy dzieci stron w odpowiednim wieku zaczęły uczęszczać do przedszkola, a później do szkoły, wywodzony przez uczestnik argument sprawowanej opieki nad dziećmi jako przeszkody w podjęciu zatrudnienia stał się całkowicie bezzasadny”. O kosztach orzekł na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Orzeczenie w zaskarżył uczestnik B. N. , który wniósł o „ zmianę postanowienia”.

Zarzucił, że przy ferowaniu postanowienia Sąd Rejonowy nierzetelnie ocenił zgromadzony materiał dowodowy, poprzez przyjęcie spreparowanego dokumentu oraz „ prowadzenie przesłuchań pod konkretną tezę”.

W uzasadnieniu podniósł, że Sąd Rejonowy wydając postanowienie „ oparł się o pomówienia i stereotypy z pominięciem faktów i dowodów” wskazanych przez uczestnika.

Wnioskodawczyni A. N. wniosła o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie na jej rzecz od uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy ustalił zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował wniosek a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, którego ocena jest logiczna oraz mieści się w granicach swobodnej oceny i Sąd odwoławczy ją podziela.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Z wyjątkiem wskazanych poniżej zagadnień dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego w swym zasadniczym zarysie jest prawidłowa, ma oparcie w prawidłowo zastosowanych przepisach prawa wskazanych
w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, nie była kwestionowana w apelacji i Sąd odwoławczy w tej części ocenę prawną Sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje
za własną (orzecz. SN z dn. 26 04 1935r. III C 473/34, ZB. Urz. 1935r. nr 12, poz. 496).

W obecnym stanie sprawy kwestionowane jest wyłącznie orzeczenie Sądu Rejonowego o ustalonych nierównych udziałach uczestników postępowania w majątku wspólnym (w zaskarżonym postanowieniu ustalono, że wnioskodawczyni przyczynił się do powstania majątku wspólnego w 80% a uczestnik postępowania w 20%),

a w konsekwencji tego także orzeczenie o należnej wnioskodawczyni od uczestnika postępowania kwocie z tytułu spłaty i rozliczenia poniesionych przez wnioskodawczynię kosztów związanych z utrzymaniem lokalu mieszkalnego i garażu.

Przy orzekaniu o nierównych udziałach uczestników postępowania umknęło uwadze Sądu Rejonowego, że z materiału sprawy wynika, iż uczestnik postępowania

po utracie stałej pracy zarobkowej, zajął się dbaniem o wspólne gospodarstwo domowe oraz opieką nad małoletnimi wówczas dziećmi stron, co umożliwiało wnioskodawczyni kontynuację kariery zawodowej.

Pomimo unormowania formalnie podziału obowiązków pomiędzy uczestnikami postępowania, w istniejący faktycznie sposób podziału obowiązków był przez wnioskodawczynię akceptowany (przynajmniej dorozumianie) i odpowiadał występującemu w społeczeństwie standardowemu podziałowi obowiązków rodzinnych, kiedy jeden z małżonków zajmuje się gospodarstwem domowym, a drugi w tym czasie koncentruje się na pracy zawodowej.

Z tej przyczyny do czasu ukończenia przez dzieci uczestników postępowania nauki w szkole podstawowej należy przyjąć, że skarżący wywiązując się ze wskazanych powyżej obowiązków domowych w sposób równy z uczestniczką postępowania i w tym samym zakresie przyczyniał się do powstania ich majątku wspólnego.

Z tych powodów w materiale sprawy nie sposób przyjąć za Sądem Rejonowym, iż uczestnik postępowania tylko w 20% przyczynił się do powstania majątku wspólnego i w odniesieniu do całego okresu istnienia wspólności majątkowej uczestników postępowania stopień tego przyczynienia należy określić na 30%, a wnioskodawczyni na 70%, co prowadziło do zmiany zawartego w tej kwestii w zaskarżonym postanowienia orzeczenia przy zastosowaniu regulacji art. 386 § 1 k.p.c. w związku

z art. 13 § 2 k.p.c.

Zmiana ta rzutuje na wielkość zasądzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwoty z tytułu spłaty i rozliczenia poniesionych przez wnioskodawczynię kosztów związanych z utrzymaniem lokalu mieszkalnego i garażu,

która na skutek korekty stopnia przyczynienia się przez uczestników postępowania

do powstania majątku wspólnego oraz uznania, ze uczestnika postępowania obciąża tylko połowa kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego garażu, wynosi 28.082,40zł [(120.267,45zł x 30%) – (15.995,67zł x 50%) = 28.082,40zł (36.080,23zł – 7.997,83zł)], co również w tej części prowadziło do zmiany zaskarżonego postanowienia w oparciu o regulację art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

W pozostałej części apelacja jest bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c.

co z mocy zawartej w ni regulacji prowadziło do jej oddalenia.

Reasumując z podanych powyżej względów orzeczono jak w sentencji zmieniając zaskarżone rozstrzygnięcia w sposób określony w sentencji przy zastosowaniu regulacji art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. a w pozostałym zakresie apelację uczestnika jako bezzasadną oddalono na mocy art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c..

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację

art. 520 § 1 k.p.c., gdyż zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem prawnym w sprawach tzw. "działowych" (a więc także o podział majątku wspólnego)

nie zachodzi przewidziana w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. sprzeczność interesów uczestników postępowania, niezależnie od tego, jaki sposób zniesienia współ-własności czy podziału oni postulują i jakie wnioski składają w tym względzie,

a to wniosek wnioskodawczyni czyniło nieuzasadnionym.

O nieuiszczonej przez skarżącego opłacie od apelacji orzeczono w oparciu regulacje: art. 113 ust. 2 pkt 1 u.o.k.s. w związku z art. 520 § 1 k.p.c. oraz art. 114 u.o.k.s. stosowniedo których Skarbowi Państwa przysługuje prawo zastawu

na zasądzonych od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania świadcze-niach w wysokości 28.082,40zł, a to oznacza, że z chwilą uprawomocnienia

się postanowienia Skarb Państwa może z tych należności prowadzić egzekucję.

SSR (del.) Miłosz Dubiel SSO Leszek Dąbek SSO Magdalena Balion – Hajduk