Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 331/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrazy prawa materialnego - art. 12 § 1 kk, ewentualnie art 91 kk przez ich niezastosowanie i niezakwalifikowanie czynów opisanych w punktach i do LXXIV, jako "przestępstwa ciągłego" lub ciągu przestępstw w sytuacji gdy miały miejsce w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru lub co najmniej w wykorzystaniu takiej samej sposobności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut okazał się zasadny w zakresie niezastosowania przez sąd rejonowy art. 91 § 1 kk i orzeczenia kar jednostkowych i łącznej, zamiast przyjęcia koncepcji ciągu przestępstw i orzeczenia łącznie jednej kary za wszystkie czyny, o co wnosił w mowie końcowej oskarżyciel publiczny. Z ciągiem przestępstw mamy do czynienia jeżeli sprawca w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności popełnia dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy, chociażby nieprawomocny wyrok co do któregokolwiek z nich. Z niekwestionowanych ustaleń faktycznych w sprawie wynikało, że oskarżona J. P. (1) dopuściła się 74 czynów w okresie od 2 stycznia 2018 r. do 28 czerwca 2018 r., odstępy między przestępstwami wynosiły od kilku do kilkunastu dni (co wyczerpuje znamię "krótkości"), kwalifikacja każdego z czynów była taka sama (art. 286 § 1 kk w zw z art. 65 § 1 kk). Ustalony sposób działania oskarżonej polegający na wystawianiu internetowych ogłoszeń na platformie (...) artykułów do sprzedaży bez zamiaru przeniesienia ich posiadania na osoby pokrzywdzone, z których każda działając pod wpływem błędu dokonywała zapłaty całości bądź części ceny za oferowany towar, należy ocenić jako działanie z wykorzystaniem takiej samej sposobności. Rację miał więc obrońca, a także prokurator, iż w sprawie zostały spełnione przesłanki zastosowania art. 91 § 1 kk. Natomiast ustalenia faktyczne nie dawały podstaw, aby przyjąć, że oskarżona działała w warunkach czynu ciągłego z art. 12 § 1 kk, który wymaga działania z góry powziętym zamiarem, przez co należy rozumieć odgórne założenie sprawcy, iż będzie popełniał określone czyny przeciwko określonym pokrzywdzonym w ustalonym w ramach przemyśleń czasie i miejscu; sprawca musi więc wyobrazić sobie wszystkie czyny, jakie zamierza popełniać, tak ogólnie, jak i szczegółowo każdy z osobna i ten zamiar "na raty" realizować. W przypadku oskarżonej, bazując na jej wyjaśnieniach, można mówić co najwyżej o ogólnym zamiarze popełniania oszustw internetowych, bez uszczegółowienia, że w danym miejscu i czasie będzie wyłudzała konkretne kwoty od ustalonych osób, bez założenia ile ten proceder będzie trwał, jaką kwotę uzyska z serii wyłudzeń. Jak przyjęto w orzecznictwie nie spełnia kryterium czynu ciągłego sytuacja, w której poszczególne zachowania sprawcy nie są ujęte jednym, z góry powziętym zamiarem, lecz zostały zrealizowane z identycznym zamiarem, takim samym w odniesieniu do każdego z nich, lecz nieistniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego kolejnego zachowania (por. orzeczenie SN z 17 grudnia 2014 r. II K 325/14, opubl. w Legalis).

Wniosek

O zmianę kwalifikacji czynów określonych w punktach od I do LXXIV i przyjęcie, że stanowią czyn ciągły oraz zmianę kwalifikacji czynów określonych w punkcie XLV "na wykroczenia".

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy jest o tyle zasadny o ile zmierza do przyjęcia koncepcji działania przez oskarżoną ciągiem przestępstw, co jednak wbrew sugestii apelującego ma wpływ na podstawę prawną skazania, nie zaś na "kwalifikację prawną" przypisanych J. P. (1) czynów, które sąd rejonowy za prokuratorem prawidłowo ocenił, jako wyczerpujące znamiona przestępstw z art. 286 § 1 kk. Co do drugiego wniosku autor apelacji nie napisał, co miał na myśli domagając się zmiany kwalifikacji czynu z punktu XLV aktu oskarżenia "na wykroczenie". Czyn z art. 286 § 1 kk nie należy do kategorii przepołowionych tak jak np. kradzież z art. 278 § 1 kk, przywłaszczenie mienia z art. 284 § 1 kk lub zniszczenie mienia z art. 288 § 1 kk, więc kwestia wartości wyłudzenia nie może mieć wpływu na ustalenie czy mieliśmy do czynienia z przestępstwem czy wykroczeniem. Innymi słowy oszustwo jest zawsze przestępstwem, niezależnie od tego, ile sprawca wyłudził. W art. 121 § 2 kw ustawodawca stypizował wykroczenie szalbierstwa, ale polega ono na wyłudzenia napoju, pożywienia w zakładzie żywienia zbiorowego, przejazd środkiem lokomocji w zakładzie niedysponującym karami pieniężnymi określonymi w taryfie, wstęp na imprezę artystyczną, rozrywkową, sportową, działanie automatu lub inne podobne świadczenie o którym wie, że jest płatne, lecz ustalenia faktyczne niekwestionowane w apelacji przez obrońcę nie wskazują, żeby takie sytuacje miały w odniesieniu do J. P. (1) miejsce.

3.2.

Rażącej surowości orzeczonych kar i środków karnych za czyny opisane w punktach od I do LXXIV

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest częściowo zasadny w odniesieniu do kary wymierzonej oskarżonej łącznie za ciąg przestępstw. Mimo wielości popełnionych czynów, uczynienia sobie z nich stałego źródła dochodu, nie można przy wymiarze kary, zapominać o globalnej wartości wyłudzonych przez oskarżoną kwot, która jest wyznacznikiem stopnia społecznej szkodliwości kary, a mamy przecież do czynienia z czynami przeciwko mieniu. Z obliczeń sądu rejonowego wynikało, iż kwota wyłudzona przez J. P. (1) zamyka się sumą 26.191,50 złotych, co jest zbliżone do wartości przeciętnego kredytu konsumpcyjnego, jaki stanowi przedmiot wyłudzenia. Uznając to za punkt odniesienia sąd okręgowy stoi na stanowisku, że kary wymierzone za tego rodzaju wyłudzenia są niższe, aniżeli ta, którą łącznie orzekł sąd rejonowy. Wyłudzone od pokrzywdzonych kwoty były niewielkie od kilkudziesięciu do kilkuset złotych nie stanowiąc znacznego uszczerbku w ich majątku, co obniżało stopień pokrzywdzenia, który jest tym większy, im większa kwota będąca przedmiotem wyłudzenia. Okoliczności te w połączeniu z uprzednią niekaralnością oskarżonej, przyznaniem się do winy nakazywały uznać orzeczoną wobec niej karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, jako rażąco surową i wymierzyć w jej miejsce łącznie karę 2 lat pozbawienia wolności, jako adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości. Sąd odwoławczy uznał za nieuzasadnioną ocenę sądu rejonowego, jakoby sam fakt dopuszczenia się oszustwa internetowego przesądzał o znacznej społecznej szkodliwości, zwłaszcza że na jej poparcie nie przedstawiono żadnych argumentów. Sposób działania oskarżonej, jak i drugiego oskarżonego był banalnie prosty (wystawianie ogłoszeń o sprzedaży towarów za atrakcyjną cenę i wykorzystywanie łatwowierności internautów wierzących w "znakomite okazje"), zaś sama okoliczność czynienia tego z użyciem sieci informatycznej nie nadawał mu profesjonalności czy wyrafinowania. W żadnym wypadku nie można też zgodzić się z sądem rejonowym, że wpływ na rozmiar społecznej szkodliwości czynów J. P. (1) miała ich nagminność tego rodzaju czynów, gdyż okoliczność ta nie została umieszczona w katalogu elementów branych w tym przypadku pod uwagę z art. 115 § 2 kk (por. orz SN z 20 września 2002 r. Wa 50/02, OSNKW 2003/1-2/9). Natomiast pozostałe nagromadzone okoliczności obciążające występujące liczbie mnogiej prawidłowo wychwycone przez sąd rejonowy wykluczały możliwość ukształtowania kary za ciąg przestępstw zbliżonej jeszcze bardziej do dolnej granicy ustawowego zagrożenia czynu z art. 286 § 1 kk czyli 6 miesięcy pozbawienia wolności. Byłoby to sprzeczne z wolą ustawodawcy, który obligatoryjnie nakazał przekraczać tą granicę w przypadku przyjęcia działania w warunkach z art. 65 § 1 kk poprzez orzeczenie kary powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia. Dodać należy, że karze ukształtowanej przez sąd odwoławczy w rozmiarze 2 lat pozbawienia wolności jest i tak bliżej do dolnej granicy ustawowego zagrożenia (7 miesięcy pozbawienia wolności), niż do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę (14 lat).

Wniosek

O orzeczenie w stosunku do oskarżonej kary łącznej w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Omówiono wyżej.

3.3.

Rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej 3 lat pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu P. K. (1) z zastosowaniem asperacji, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności dotyczących wymiaru kary uzasadnia połączenie kar przy zastosowaniu zasady absorpcji przy ferowaniu kary łącznej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na tożsame okoliczności popełnienia czynów przypisanych oskarżonemu P. K. (1) w punkcie A 1. zaskarżonego wyroku, a zarzucanych mu w punktach LXXV do XCIII, to jest działanie wielokrotne w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności, zanim zapadł pierwszy, chociażby nieprawomocny wyrok co do któregokolwiek z nich, co w przypadku oskarżonej J. P. (1) (omówiono to w rubryce 3.1) z urzędu na podstawie art 440 kpk wychodząc poza zarzuty apelacyjne obrońcy zmieniono wyrok w stosunku do tegoż oskarżonego przyjmując działanie ciągiem przestępstw, co wiązało się z koniecznością uchylenia orzeczeń o karach jednostkowych i karze łącznej. Orzekając o karze za ciąg przestępstw sąd odwoławczy rozważał zarzut rażącej niewspółmierności kary łącznej 3 lat pozbawienia wolności, która na etapie odwoławczym została zastąpiona nową karą orzeczoną łącznie z wykorzystaniem art. 91 § 1 kk. Zarzut ten jest częściowo zasadny z tych samych względów, które rzutowały na obniżenie kary wobec J. P. (1). Z tym, że w ramach wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, należało, zdaniem sądu odwoławczego różnicować sytuację obu oskarżonych, która wykluczała możliwość ich takiego samego potraktowania przy orzekaniu kary, jeśli się zważy na ilość czynów popełnionych przez J. P. (1) (74), a P. K. (1) (19), okres działania J. P. (1) ( 6 miesięcy) a P. K. (2) (1 miesiąc) oraz wyraźnie różne kwoty wyłudzeń (26.191,50 złotych a 9045 złotych). Nie ulega kwestii, że nagromadzenie ilościowe i jakościowe okoliczności obciążających było dużo większe odnośnie J. P. (1), niż P. K. (1), co wykluczało orzeczenie wobec niego takiej samej ilościowo kary, jak w przypadku drugiej oskarżonej. Sąd odwoławczy musiał jednak uwzględnić na niekorzyść oskarżonego dodatkowo jego uzależnienie od alkoholu i narkotyków. Z nałogami tymi oskarżony, bez obiektywnych ku temu przeszkód, nie podjął żadnej walki i nie zrobił nic, aby zmienić swoje życie. Dlatego też orzeczono wobec niego karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Wniosek

O zastosowanie zasady absorpcji przy orzekaniu kary łącznej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zastosowanie zasady pochłaniania, uwzględniając przyjęcie ciągu przestępstw, potraktowano jako domaganie się orzeczenia wobec oskarżonego łącznie kary z wykorzystaniem art. 91 § 1 kk w dolnej granicy ustawowego zagrożenia za czyn z art. 286 § 1 kk w zw z art. 65 § 1 kk czemu sprzeciwiały się te same okoliczności, co w przypadku oskarżonej J. P. (1) omówione w rubryce 3.2. Oskarżony faktycznie dopuścił się mniejszej ilości czynów, niż oskarżona, ale ich liczbę (19) i tak należy ocenić jako stosunkowo znaczną, wykluczającą wymierzenie kary 7 miesięcy pozbawienia wolności, którą sąd odwoławczy rezerwuje dla przypadków co najwyżej kilkukrotnych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o odpowiedzialności karnej, zaliczeniach, wydatkach.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W tych zakresach wyrok nie był kwestionowany, a z urzędu dostrzeżono podstaw do korekt.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Uchylono kary jednostkowe i łączną oraz rozstrzygnięcia o opłacie. Orzeczono kary za ciągi przestępstw łągodząc je w stosunku do kar łącznych wymierzonych w I instancji.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono w rubrykach 3.1-3.3

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.

Na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016 poz. 1714) zasądzono na rzecz adwokatów T. R. (obrońca P. K.) i M. P. (obrońca J. P.) wynagrodzenie w wysokości 420 złotych, powiększone o VAT z tytułu pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. W przypadku adwokata M. P., zgodnie ze złożonym wnioskiem, uwzględniając koszty dojazdu do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. orzeczono ich zwrot na jego rzecz od Skarbu Państwa.

2.

Na podstawie art. 2 ust 3 w zw z art. 10 ust 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych ( Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) wymierzono oskarżonym opłaty za II instancje. Na podstawie art. 634 kpk w zw z art. 624 § 1 kpk późn. zm.) sąd zwolnił oskarżonych od obowiązku uiszczenia wydatków, uwzględniając ich trudną sytuację majątkową związaną z pobytami w zakładach karnych.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej J. P. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

skazanie, kara

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego P. K. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara łączna

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana