Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2018 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przeciwko J. G. o zapłatę, oddalił powództwo i zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz J. G. kwotę 2.952 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła powódka, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego - art. 5 k.c. poprzez jego zastosowanie i uznanie roszczenia o zapłatę na rzecz powoda opłaty zryczałtowanej za nielegalny pobór gazu wynikającej z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego, a tymczasem prawidłowa ocena postępowania pozwanej: brak płatności za dostarczane paliwo gazowe, nieodbieranie korespondencji od sprzedawcy gazu, winno prowadzić do konkluzji, iż takie postępowanie pozwanej nie zasługuje na szczególną ochronę przed sankcjami finansowymi za nielegalny pobór gazu;

2.  naruszenie przepisów postępowania - art. 233 § 1 k.p.c. – polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodu w postaci umowy kompleksowej (...) z dnia 22 listopada 2011 r. zawartej przez pozwaną, poprzez uznanie, iż na jej podstawie powodowa spółka winna była doręczać korespondencję pozwanej na adres zamieszkania, a tymczasem prawidłowa ocena niniejszego dowodu winna prowadzić do konstatacji, iż wolą pozwanej, którą powódka realizowała było doręczanie jej korespondencji na adres podany jako korespondencyjny.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz przyznanie pełnomocnikowi pozwanej kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu przed Sądem II instancji, oświadczając jednocześnie, że wskazane koszty nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki była zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

Tytułem wstępu stwierdzić należy, że w opinii Sądu Okręgowego zaistniała konieczność uzupełnienia stanu faktycznego poprzez wskazanie, iż adres, pod który wysłano dla pozwanej wypowiedzenie umowy, tj. ul. (...) w Ł., został przez pozwaną zadeklarowany w zawartej umowie jako adres do korespondencji. Ponadto zmiany wymaga ustalenie Sądu Rejonowego, iż ojciec pozwanej nie przekazał jej dokumentu wypowiedzenia. W rzeczywistości nie dysponował taką korespondencją, bowiem nie została ona odebrana przez adresata i wróciła do nadawcy jako niepodjęta w terminie. W pozostałym zakresie Sąd odwoławczy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne i czyniąc integralną częścią poniższych rozważań i w konsekwencji nie widzi potrzeby ich dalszego przytaczania.

Z uwagi na fakt, iż powódka sformułowała w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia zarówno normy prawa materialnego, jak i normy prawa procesowego, w pierwszej kolejności należy odnieść się do przypisywanego Sądowi I instancji uchybienia natury procesowej, gdyż wnioski w tym zakresie mogą determinować kierunek dalszych rozważań.

Stawiany przez apelantkę zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest zasadny.

Pozwana zawarła w dniu 21 listopada 2011 roku z (...) S.A. w W. umowę, w której jako adres do korespondencji wskazała ul. (...) w Ł.. Tym samym zadeklarowała, iż pod wskazanym adresem, odmiennym od adresu jej zamieszkania, będzie odbierać kierowaną do niej korespondencję. Wobec takiej deklaracji, powódka kierowała wszelką korespondencję na ul. (...). Powódka nie miała obowiązku powielać korespondencji adresowanej do pozwanej pod wszystkie znane jej adresy, bowiem tylko jeden z nich został wskazany jako korespondencyjny i był wiążący dla powódki. Należy także mieć na względzie, iż zgodnie z § 6 zawartej umowy nr (...), wszelkie zmiany umowy kompleksowej, jej wypowiedzenie lub rozwiązanie wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności, zatem podnoszona przez pozwaną okoliczność, iż powódka mogła kontaktować się z nią telefonicznie lub poprzez wiadomość e-mail jest nietrafna.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia dyspozycji art. 5 k.c. Sąd Okręgowy stwierdza, iż jest on zasadny.

Art. 5 k.c. ma charakter bardzo wyjątkowy, a ponadto istnieje domniemanie, że osoba uprawniona korzysta z prawa podmiotowego w sposób legalny, zasługujący na ochronę prawną. Kwestionujący takie uprawnienie dłużnik obowiązany jest więc wykazać racjonalne przesłanki swojej kontestacji ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 października 2019 r., V ACa 731/18, LEX nr 2763922). W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy uznał, iż żądanie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Argumentując podjętą decyzję, Sąd wskazał, iż pozwana nie posiadała w ogóle wiedzy o fakcie wypowiedzenia umowy, ponieważ zostało ono wysłane na adres posesji, do której był doprowadzony gaz, a nie zostało wysłane na znany powódce adres zamieszkania pozwanej. Pod adresem na ul. (...) zamieszkiwał ojciec powódki, będący osobą w podeszły wieku, mającą problemy z pamięcią. Ponadto Sąd I instancji wskazał, iż powódka niezwłocznie po uzyskaniu informacji o wypowiedzeniu umowy podjęła działania zmierzające do zawarcia nowej umowy na dostawę paliwa gazowego.

Sąd odwoławczy nie podziela wyżej wskazanej argumentacji Sądu Rejonowego. Jak wyżej wskazano, pozwana, pomimo miejsca zamieszkania pod innym adresem, jako adres do korespondencji dobrowolnie wskazała ul. (...). W ten sposób zadeklarowała, iż pod wskazanym adresem będzie odbierać korespondencję. Zatem nieuzasadnionym jest zastosowanie art. 5 k.c. przez Sąd pierwszoinstancyjny w sytuacji, gdy pozwana swoim zaniedbaniem doprowadziła do sytuacji skutkującej wytoczeniem przedmiotowego powództwa. Wbrew ustaleniom Sądu Rejonowego, pozwana nie posiadała wiedzy o wypowiedzeniu umowy nie z powodu nieprzekazania jej dokumentu wypowiedzenia przez ojca, a dlatego, że przez 14 dni nie odebrała kierowanej do niej korespondencji, która następnie została zwrócona nadawcy. Pozwana nie może bronić się argumentem, iż nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, gdyż sama dobrowolnie zadeklarowała, iż będzie tam odbierać korespondencję. Również okoliczność, iż ojciec pozwanej, zamieszkujący na ul. (...), jest osobą starszą, mającą problemy z pamięcią, nie ma wpływu na ocenę zachowania pozwanej. W ocenie Sądu, pozwana, wiedząc o problemach ojca, nie powinna obarczać go odpowiedzialnością za odbieranie za nią korespondencji lub powiadamianie o przesyłkach. W takiej sytuacji pozwana powinna osobiście regularnie kontrolować, jakie przesyłki do niej przychodzą lub podać jako adres do korespondencji adres miejsca, w którym faktycznie przebywa, co nie było niemożliwe, gdyż pozwana miała stałe miejsce zamieszkania. Pozwana, w trakcie trwania umowy, mogła, a nawet była zobowiązana, powiadomić powódkę o zmianie swoich danych. Jeżeli więc nie mogła osobiście odbierać korespondencji pod wskazanym przez siebie adresem korespondencyjnym, zobowiązana była do niezwłocznego pisemnego powiadomienia powódki o zmianie danych do korespondencji zgodnie z § 1 ust. 6 zawartej umowy kompleksowej.

Ponadto podkreślić należy, iż wypowiedzenie umowy nie było sytuacją nagłą ze strony powódki, a następstwem zaległości w opłatach za dostarczany gaz. W momencie, kiedy pozwana przestała wywiązywać się ze swoich zobowiązań, winna liczyć się z możliwością wypowiedzenia jej przez powódkę umowy. Należy mieć na względzie, iż powódka pobierała gaz i nie regulowała za jego zużycie należności nawet po wypowiedzeniu umowy, łącznie przez okres prawie 1,5 roku. Nie wykazywała w tej kwestii żadnego zainteresowania. Tym samym, korzystając z usług powódki - pobierania gazu bez ponoszenia opłat winna liczyć się z negatywnymi konsekwencjami w postaci wypowiedzenia umowy, czy odpowiedzialności finansowej.

Bezzasadne jest również twierdzenie Sądu I instancji, iż pozwana niezwłocznie po uzyskaniu wiedzy o fakcie wypowiedzenia umowy podjęła działania zmierzające do zawarcia z powódką nowej umowy. Jeszcze raz należy podkreślić, iż pozwana, będąc stroną zawartej umowy, korzystała z poboru gazu przez okres prawie 1,5 roku, nie interesując się kwestią zapłaty za wykorzystane paliwo. Ponadto pracownicy powodowej spółki podjęli próbę odjęcia gazomierza na terenie posesji przy ul. (...) w dniu 29 października 2013 roku, natomiast powódka pierwsze kroki w celu zawarcia nowej umowy podjęła dopiero w dniu 17 grudnia 2013 roku. O ile fakt przesłania korespondencji zawierającej wypowiedzenie umowy mógł zostać niezauważony, trudno uznać, iż w momencie próby odjęcia gazomierzy lub bezpośrednio po tym zdarzeniu pozwana nie miała wiedzy o wypowiedzeniu umowy. Tym samym niewiarygodne jest uznanie, iż pozwana podjęła działania niezwłocznie, skoro od tej chwili do podjęcia pierwszych działań upłynął okres 1,5 miesiąca.

Wobec podniesionych wyżej okoliczności w ocenie Sądu Okręgowego zachowanie pozwanej, będące efektem co najmniej niedbalstwa, nie zasługuje na ochronę prawną, zatem zastosowanie w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy art. 5 k.c. było nieuzasadnione.

W tym stanie rzeczy, uzasadniona apelacja powódki skutkowała wydaniem orzeczenia reformatoryjnego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i uwzględnieniem powództwa w całości. Wobec powyższego sąd zasądził od J. G. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 5.496,65 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 25 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Konsekwencją merytorycznej zmiany orzeczenia Sądu I instancji jest zmiana zawartego w nim rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. Skoro ostatecznie to strona pozwana sprawę przegrała, od niej, w oparciu o wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, należało zasądzić na rzecz powódki zwrot kosztów postępowania w kwocie 2692 zł, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2.400 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2018 r. poz. 1800, w brzmieniu poprzednio obowiązującym), opłata od pozwu w kwocie 275 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Z uwagi na zwolnienie pozwanej od ponoszenia kosztów sądowych, Sąd przyznał adwokatowi P. K. wynagrodzenie za udzielenie pozwanej pomocy z urzędu w postępowaniu przed Sądem I instancji w kwocie 2.952 zł, ustalone na podstawie § 8 pkt 4 w zw. z § 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801), obowiązującej w chwili orzekania przez Sąd I instancji, i nakazał wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie I. sentencji swojego wyroku.

Do rozliczenia kosztów postępowania apelacyjnego znajduje zastosowanie ta sama reguła, która rządzi rozliczeniem kosztów procesu poniesionych przed sądem pierwszej instancji. Tym samym pozwana winna zwrócić powódce kwotę 1.175 zł tytułem kosztów postępowania odwoławczego, na co składa się wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) oraz opłata od apelacji w kwocie 275 zł.

W konsekwencji Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie II. sentencji swojego wyroku.

Wobec zwolnienia pozwanej z kosztów sądowych Sąd Okręgowy w punkcie III swojego orzeczenia przyznał adwokatowi P. K. wynagrodzenie za udzielenie pozwanej pomocy z urzędu w postępowaniu przed Sądem II instancji w kwocie 738 zł, ustalone na podstawie § 8 pkt 4 w zw. z § 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 18) i nakazał wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.