Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z wniosku K. K.

z udziałem A. W.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawcy i uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 7 maja 2013r. sygn. akt I Ns 356/12

p o s t a n a w i a:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w punktach III i IV i nadać im następujące brzmienie :

„III. zasądzić od uczestniczki postępowania A. W. na rzecz wnioskodawcy K. K. kwotę 275 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania,

IV. zwrócić uczestniczce A. W. kwotę 50 zł tytułem nadpłaconej zaliczki wpłaconej przez nią na opinie biegłego”

2.  w pozostałym zakresie oddalić obie apelacje,

3.  koszty postępowania apelacyjnego znieść wzajemnie.

II Ca 47/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawca K. K. wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki postępowania A. W..

Sąd Rejonowy w Kaliszu postanowieniem z dnia 7 maja 2013 r. dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawcy K. K. i uczestniczki postępowania A. W. oraz zniósł współwłasność samochodu osobowego marki V. (...) numer rejestracyjny (...) w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy K. K. prawo własności:

1.  niezabudowanej nieruchomości gruntowej, stanowiącej działkę numer (...) o powierzchni 0,1330 ha, położonej w miejscowości P., gmina C., dla której w Sądzie Rejonowym w Kaliszu prowadzona jest księga wieczysta (...),

2.  ruchomości w postaci pralki C., lodówki A., miksera Zelmer, sztućców, kompletu wypoczynkowego G., dywanu 120 x 180 cm, ławy, obrazu, zestawu sypialnego, ekspresu do kawy, laptopa T., pościeli z wełny owczej, kompletu kawowego i kieliszków szklanych, komody, firany, łóżeczka dziecięcego z wyposażeniem, koca, misek ceramicznych, dwóch kompletów pościeli satynowej i ręczników, komplety garnków, kosiarki,

3.  ruchomości w postaci samochodu osobowego marki V. (...), rok produkcji 1999, numer rejestracyjny (...),\

Zasądził od wnioskodawcy K. K. na rzecz uczestniczki postępowania A. W. kwotę 28.564 zł tytułem spłaty, płatną w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności powyższej kwoty oraz orzekł o kosztach postępowania. Rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących ustaleniach:

Wyrokiem z dnia 8 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie sygn. akt I C 1214/09 rozwiązał przez rozwód małżeństwo wnioskodawcy K. K. i uczestniczki postępowania A. W..

Przed zawarciem małżeństwa, to jest w dniu 13 czerwca 2005 r. K. K. nabył od Gminy O. odrębną własność lokalu mieszkalnego numer (...) wraz z udziałem w gruncie i częściach wspólnych budynku położonego przy ul. (...) w O. za cenę 15.355,60 zł.

W dniu 23 stycznia 2008 r. wnioskodawca K. K. sprzedał powyższą nieruchomość, stanowiąca jego majątek osobisty, za cenę 56.000 zł.

Umową sprzedaży z dnia 5 sierpnia 2008 r. wnioskodawca K. K. i uczestniczka A. K. nabyli do majątku objętego ich wspólnością ustawową małżeńską za cenę 31.250 zł prawo własności niezabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,1330 ha, położonej w miejscowości P., gmina C.. Aktualna wartość rynkowa nieruchomości stanowi kwotę 31.250 zł.

Na zakup opis naje wyżej nieruchomości przeznaczona została kwota 31.250 zł pochodząca ze sprzedaży lokalu mieszkalnego numer (...) wraz z udziałem w gruncie i częściach wspólnych budynku położonego przy ul. (...) w O.. Z tych też środków została zakupiona cegła za kwotę 12.000 zł.

W czasie trwania małżeństwa K. K. i A. W. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej stali się właścicielami samochodu osobowego marki V. (...), numer rejestracyjny (...) do ½ części i ojciec uczestniczki postępowania J. G. do ½ części. Następnie przeniósł on swój udział na rzecz A. W..

Poza tym w czasie trwania małżeństwa strony nabyły do majątku wspólnego ruchomości opisane w uzasadnieniu Sądu I instancji o łącznej wartości 7.640 zł.

K. K. w czasie trwania małżeństwa stron posiadał trzy rachunki bankowe w Banku (...). Na rachunku numer (...) od dnia 12 września 2009 r. do dnia 13 stycznia 2010 r. wpłynęły środki pieniężne w postaci comiesięcznego wynagrodzenia za pracę wnioskodawcy oraz jednomiesięcznego zwrotu z tytułu podatku w łącznej wysokości 39.537,77 zł. Wnioskodawca w dniu 14 września 2009 r. cofnął A. W. pełnomocnictwa do dysponowania środkami z tego rachunku.

Wartość majątku wspólnego stron po odliczeniu nakładów wnioskodawcy wyniosła 57.128 zł.

Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia złożyli wnioskodawca i uczestniczka postępowania.

Uczestniczka postępowania zaskarżyła postanowienie w części, tj. w punkcie I1 i punkcie II. Zarzuciła błędne ustalenie, iż nie ma podstaw aby prawo własności wspólnej nieruchomości przyznać jej na wyłączną własność; błędne ustalenie , że kwota 7.240 zł stanowi majątek osobisty wnioskodawcy; błędne ustalenie, że koszty związane z opinią biegłego wyniosły 500 zł i bezpodstawne obciążenie uczestniczki w całości kosztami opinii biegłego.

Wnioskodawca zaskarżył postanowienie w części w zakresie punktu drugiego o ile Sąd zasądził tam ponad kwotę 9.144,66 zł. Zarzucił naruszenie prawa materialnego art. 45 k.r.o. w zw. z art. 31 § 2 pkt. 1 k.r.o. przez niezastosowanie w drodze analogii art. 45 §1 k.r.o. i nieprawidłowe przyjęcie, iż kwota zgromadzona na rachunku bankowym stron w wysokości 39.537 zł według stanu na dzień powstania separacji faktycznej między stronami podlega rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego. Wniósł o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki postępowania jest częściowo zasadna.

Koszt opinii biegłego B. Ł. wyniósł kwotę 450 zł (dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 4 stycznia 2013 r. o przyznaniu wynagrodzenia biegłemu, k- 73 akt). Uczestniczka wpłaciła zaliczkę na biegłego w wysokości 500 zł . Powstał więc nadpłata w wysokości 50 zł i te kwotę Sąd powinien zwrócić uczestniczce. Słusznie uczestniczka również zarzuca, że Sąd Rejonowy niewłaściwie rozliczył koszty procesu. Każda ze stron ma prawo domagania się ustalenia wartości rzeczy za pomocą opinii biegłego. Nie można więc zgodzić się z rozumowaniem Sądu, że to postawa uczestniczki wywołała potrzebę przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego i dlatego na w całości powinna ponieść koszty opracowania tej opinii. W niniejszej sprawie strony powinny ponieść koszty po połowie, zgodnie z dyspozycją art. 520 § 2 k.p.c. Suma kosztów sądowych wyniosła kwotę 1450 zł . Każda ze stron powinna ponieść je w wysokości 725 zł, Uczestniczka powinna wiec zwrócic wnioskodawcy kwotę 275 zł.

W pozostałym zakresie apelacja uczestniczki nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że kwota 7.648,42 zł wchodziła w skład majątku osobistego wnioskodawcy. Sąd Rejonowy wskazał w tym zakresie dowody, na których się oparł, natomiast uczestniczka nie przedstawiła dowodów przeciwnych, które mogłyby wskazywać, że pieniądze te należały do ich majątku wspólnego.

Natomiast apelacja wnioskodawcy jest w całości bezzasadna. W szczególności zupełnie bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji prawa materialnego. W postanowieniu z dnia 4 listopada 1999 r. (II CKN 523/98, Lex nr 737256) Sąd Najwyższy potwierdził, że przedmiotem podziału mogą być jedynie przedmioty majątkowe, które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku małżonków jako objęte ich współuprawnieniem w częściach ułamkowych.

Co jednak w sytuacji, gdy przed zniesieniem wspólności jeden z małżonków, bez zgody drugiego, zbył przedmiot wchodzący w skład majątku wspólnego albo pobrał z konta bankowego pieniądze stanowiące majątek wspólny?

Orzecznictwo i doktryna od początku prezentowały jednolity pogląd w tej kwestii.

W orzeczeniu z dnia 18 sierpnia 1958 r. (1CR 54/58, OSN 1959, nr II, poz. 58 ) Sąd Najwyższy przyjął, że w razie nieuzasadnionego zbycia przedmiotów wspólnych przez jednego z małżonków i tym samym wyrządzenia drugiemu małżonkowi szkody temu ostatniemu należy się odszkodowanie w wysokości wartości połowy zbytego przedmiotu. To stanowisko Sąd Najwyższy potwierdził w postanowieniu z dnia 20 stycznia 1974 r. – III CRN 384/73 oraz w postanowieniu z dnia 4 listopada 1999 r., II CKN 523/98 (por. również Krystyna Skiepko, Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, Warszawa 2013 r., s. 77-78). Sąd Najwyższy odwołując się do art. 684 k.p.c. przyjął, że co prawda skład majątku wspólnego ustala się w zasadzie według stanu w dacie ustania wspólności, ale w wypadkach wyjątkowych , gdy przed ustaniem wspólności jedno z małżonków celowo wyzbywa się przedmiotów należących do majątku wspólnego, albo dysponuje wspólnym pieniędzmi na cele nie związane z potrzebami rodziny, to wartości te podlegają rozliczeniu przy podziale. Wnioskodawca nie wykazał, że pieniądze te wydatkował na zaspokojenie uzasadnionych potrzeb rodzinny. Każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego w czasie trwania wspólności majątkowej. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i znajduje podstawę ogólną w art. 415 k.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 i 386 k.p.c., orzec jak w sentencji.