Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 marca 2018r.

Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2018r. w Ostrzeszowie

na rozprawie

sprawy z wniosku K. C., Z. C.

z udziałem J. C., B. M., Z. S., B. S. (1), J. S., Z. R., H. S., B. S. (2), M. R., J. G., L. S.

o stwierdzenie zasiedzenia

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  zasądzić solidarnie od wnioskodawców K. C. i Z. C. solidarnie na rzecz uczestników postępowania Z. R. i J. S. kwotę (...),- ( (...) ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

/-/ Małgorzata Wierzba-Golicka

Sygn. akt I Ns 155/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J. C. i Z. C. wnieśli o stwierdzenie, że nabyli z dniem 31 grudnia 2009r. przez zasiedzenie własność nieruchomości położonych w K. oznaczonych jako działki nr (...), o łącznej powierzchni 1,97 ha.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy podali, iż przedmiotowe nieruchomości rodzice wnioskodawcy J. C. i S. C. (1) nabyli w latach sześćdziesiątych od A. S.. Następnie w 1979 roku przekazali nieruchomości wnioskodawcom, którzy od tego momentu władali nimi jak właściciele.

Uczestnicy postępowania – następcy prawni zmarłych J. C. i S. C. (2): J. C., B. M. i B. S. (2) nie zajęli stanowiska w sprawie, a H. S. poparła wniosek.

Uczestnicy postępowania – następcy prawni zmarłego A. S.: B. S. (1), M. R., Z. S., J. S., J. G., H. R. wnieśli o oddalenie wniosku w stosunku do działki nr (...), w pozostałym zakresie pozostawiając wniosek do uznania Sądu, L. S. nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje.

Nieruchomości objęte wnioskiem oznaczone w rejestrze gruntów jako działki położone w K. o nr (...), (...), (...), dla których Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie prowadzi księgę wieczystą (...) o łącznej powierzchni 0,75 ha, stanowiły własność S. C. (2) oraz J. C.. (...) te zakupili oni w latach sześćdziesiątych w drodze nieformalnej umowy od A. S.. Następnie na podstawie aktu własności ziemi z 14 maja 1973r. nabyli własność przedmiotowych nieruchomości. Od przedmiotowych nieruchomości opłacali oni podatki. W 1998 roku S. C. (1) występując jako właścicielka i posiadaczka przedmiotowych nieruchomości w drodze umowy zawartej przed Burmistrzem Miasta i Gminy M. wydzierżawiła je na okres 10 lat. W treści tej umowy oświadczyła, iż gospodarstwa rolnego nie przekazuje na rzecz dzieci, gdyż złożyły one pisemne oświadczenia o rezygnacji z jego przejęcia. J. C. zmarł dnia 1 stycznia 1999r., spadek po nim nabyli w 1/4 S. C. (1) oraz w 3/16 J. C., K. C., H. S. oraz zmarła E. M. ( jej następcami prawnymi są uczestnicy postępowania B. M. i B. S. (2) ). S. C. (1) zmarła w dniu 21 kwietnia 2011r., a spadek po niej odziedziczyli K. C., J. C., H. S. i B. S. (2) w 1/4 części każe z nich.

Dowód: odpis księgi wieczystej (...), dowody wpłaty koperty k. 548-550, zeznania uczestnika B. S. (1) e-protokół rozprawy z dnia 28 marca 2018r. - 02:29:23-02:34:21, płyta CD k. 560, postanowienie k. 38 akt VI Ns 711/13, postanowienie k. 24 akt I Ns 449/09.

Nieruchomość objęta wnioskiem oznaczona w rejestrze gruntów jako działka o nr (...), położona w K., dla której Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie prowadzi księgę wieczystą (...) o powierzchni 1,22 ha, stanowiła własność A. S.. A. S. nabył ją na podstawie aktu własności ziemi z dnia 30 maja 1973r.. A. S. zmarł w 1999 roku Spadek po nim nabyli Z. S., B. S. (1), J. S., Z. R., M. R. oraz L. S., która nabyty w drodze dziedziczenia udział w prawie własności nieruchomości darowała J. G..

Dowód: odpis księgi wieczystej (...), zaświadczenie k. 551, zeznania uczestniczki postępowania Z. R. e-protokół rozprawy z dnia 28 marca 2018r. - 02:21:35-02:29:23 płyta CD k. 560, zeznania uczestnika postępowania J. G. e-protokół rozprawy z dnia 28 marca 2018r. - 02:15:40-02:21:35 płyta CD k. 560.

W 2010 roku Z. S., B. S. (1), J. S., Z. R. i M. R. ogrodzili działkę nr (...) oraz ją wydzierżawili.

Okoliczność niesporna

Powyższy stan faktyczny, który był częściowo niesporny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów oraz przesłuchania uczestników postępowania B. S. (1), J. G. oraz Z. R..

Sąd uznał za nieudowodnione twierdzenia wnioskodawców, iż przejęli oni od J. C. i S. C. (2) w 1979 roku i władali jak właściciele nieruchomością oznaczoną jako działki (...). Poza zeznaniami wnioskodawcy, który w toku przesłuchania wskazywał jako datę przejęcia rok 1975, brak jest jednak na tę okoliczność jakichkolwiek dowodów. Okoliczności tej nie potwierdzają zeznania powołanych przez wnioskodawcę świadków, gdyż w swoich zeznaniach ograniczali się do stwierdzeń, iż nieruchomości te należały do rodziców wnioskodawcy, a wnioskodawca też na tej ziemi pracował. Nie byli jednak w stanie wskazać, kto faktycznie występował jako właściciel przedmiotowych nieruchomości. Szereg zgromadzonych w sprawie dowodów podważa natomiast twierdzenia wnioskodawcy. Z przedłożonych przez wnioskodawcę dowodów wpłaty podatku od nieruchomości, wynika bowiem, że do 1994 roku podatek od nieruchomości opłacał J. C.. Ponadto w 1998 roku S. C. (1) zawierając przed Burmistrzem Miasta i Gminy M. umowę dzierżawy nieruchomości występowała jako jej właścicielka i posiadaczka, dodatkowo wskazując, że jej dzieci zrezygnowały z przejęcie gospodarstwa rolnego. Sam wnioskodawca zeznając przed tutejszym Sądem w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po J. C. wskazywał, iż w chwili śmierci był on właścicielem nieruchomości rolnej o powierzchni 0,75 ha ( k. 23v akt I Ns 449/09 ). W związku z powyższym Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom wnioskodawcy w zakresie przejęcia przez niego wyżej wymienionej nieruchomości i twierdzenia wnioskodawców w tym zakresie uznał za nieudowodnione.

Sąd uznał również za nieudowodnione twierdzenie wnioskodawców, co do nabycia przez J. C. i S. C. działki nr (...). Działka ta miała zostać nabyta w latach sześćdziesiątych od A. S.. Na wstępie należy wskazać, że wnioskodawcy nie przedłożyli umów wskazywanych we wniosku jako dowody nabycia tejże nieruchomości. A. S. na podstawie aktu własności ziemi z dnia 30 maja 1973r. uzyskał prawo własności przedmiotowej nieruchomości, czego nie mógłby uczynić, gdyby przedmiotową nieruchomość uprzednio chociażby nieformalną umową sprzedał. Znamienna jest w tej sytuacji okoliczność, iż rodzice wnioskodawcy uregulowali stan prawny pozostałych nieformalnie zakupionych od A. S. nieruchomości występując w 1973 roku o wydanie aktu własności ziemi. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, iż gdyby rzeczywiście nabyli również tę działkę, to wystąpiliby o wydanie aktu własności ziemi także w stosunku do niej. Ponadto do przedłożonych nakazów płatniczych wnioskodawcy załączyli wystawione w 1978 roku zaświadczenie Naczelnika Miasta i Gminy M. dotyczące składek S. C. (2) na Fundusz Emerytalny (...), z którego wynika, że w 1978 roku była ona właścicielką nieruchomości o powierzchni 0,75 ha oraz dzierżawiła 1,59 ha ( koperta k. 548 ). Uwzględniwszy powierzchnię działki (...) ( 1,23 ha ), uznać należy, iż z dokumentu tego wynika, że w 1978 roku S. C. (1) mogła być jedynie dzierżawcą przedmiotowej działki, a nie jej właścicielką. W świetle powyższych okoliczności przedłożone nakazy płatnicze wystawione na A. S., gdzie jako płatnik figuruje J. C. ( koperta k. 548 ) oraz zeznania świadków, którzy wskazywali, że nieruchomość tę od lat siedemdziesiątych uprawiał wnioskodawca z małżonką oraz rodzicami uznać należy za niewystarczające dla stwierdzenia, iż zakupili oni w drodze nieformalnej umowy przedmiotową nieruchomość, gdyż podejmowane przez nich czynności mogły wynikać na przykład z dzierżawy nieruchomości. W związku z powyższym twierdzenia wnioskodawców we wskazanym zakresie uznano za nieudowodnione.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 172 kc przesłankami nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie są:

⚫

samoistne posiadanie nieruchomości przez osobę niebędącą jej właścicielem,

⚫

upływ czasu dwudziestu lub trzydziestu lat.

Przesłanką niezbędną do nabycia prawa własności rzeczy jest posiadanie samoistne. Z art. 336 kc wynika, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności ( vide: m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000r. w sprawie V CKN 164/00 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2002r. w sprawie III CKN 891/00 ).

Stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus ) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus ) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi ). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini ( posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel" ). Praktycznie zaś wypada kierować się - przy ustalaniu charakteru posiadania - manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza ( por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Warszawa 1972, s. 770; J.St. Piątowski (w:) System..., s. 323; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks..., s. 436 ). Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi.

Gdy chodzi o upływ czasu jako przesłankę zasiedzenia, to art. 172 kc przewiduje dla nieruchomości dwudziestoletni i trzydziestoletni termin zasiedzenia, przy czym wymagany upływ czasu uzależniony jest od istnienia dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie. Z dobrą wiara mamy do czynienia gdy zasiadujący znajduje się w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że przysługuje mu prawo własności, jednakże jeśli do nabycia prawa własności dochodzi w drodze nieformalnej umowy, bez dochowania wymaganych czynności notarialnych, przyjmuje się, że pozostaje on w złej wierze ( zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991r. w sprawie III CZP 108/9, Legalis 27543 ).

Zgodnie z art. 176 § 1 kc jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż w zakresie działek nr (...) wnioskodawcy nie wykazali, że w przeciągu ostatnich 30 lat, bo taki termin znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, to oni, a nie właściciele tych nieruchomości J. C. i S. C. (1) władali nimi jak właściciele. Wnioskodawcy w żaden sposób, nie wykazali, ażeby zamanifestowali wobec otoczenia, iż to oni są właścicielami nieruchomości. Należy podkreślić, że z przedłożonych w sprawie dowodów wynika, że to J. i S. C. (1) do 1994 roku opłacali podatki od nieruchomości, występowali przed organami władzy publicznej jako właściciele, a nawet wnioskodawca w toku postępowania spadkowego wskazywał swojego ojca J. C. jako właściciela przedmiotowych nieruchomości. Sama li tylko okoliczność, że wnioskodawcy pracowali na wymienionych nieruchomościach nie może stanowić podstawy do uznania, że ich zachowanie skutkowało rozpoczęciem biegu terminu zasiedzenia. Mając powyższe na względzie Sąd uznał, iż wnioskodawcy nie wykazali, że doszło do spełnienia ustawowych przesłanek zasiedzenia nieruchomości oznaczonych jako działki nr (...), dlatego ich wniosek w tym zakresie podlegał oddaleniu.

W stosunku do działki nr (...), której właścicielem był A. S., wnioskodawcy mogliby doliczyć czas posiadania poprzedników, którymi zgodnie z wnioskiem mieli być J. i S. C. (1). Wnioskodawcy winni jednak udowodnić, iż przed 2010 rokiem, to jest utratą posiadania przedmiotowej nieruchomości na rzecz spadkobierców A. S., przez okres 30 lat oni wraz z ich poprzednikami władali jak właściciele przedmiotową nieruchomością. W ocenie Sądu wnioskodawcy nie wykazali, że J. C. i S. C. (1) nabyli w drodze nieformalnej umowy nieruchomość oznaczoną jako działka nr (...) w latach sześćdziesiątych, ustalono natomiast, że A. S. nabył własność przedmiotowej nieruchomości na podstawie aktu własności ziemi z 1973 roku. Ponadto jak wynika z dokumentu urzędowego sporządzonego w 1978 roku S. C. (1) była właścicielką jedynie gruntu o powierzchni 0,75 ha, a pozostałe uprawiane nieruchomości dzierżawiła. W takiej sytuacji pomimo zeznań świadków, iż wnioskodawca wraz z żoną i rodzicami pracowali na przedmiotowej nieruchomości nie sposób ustalić, od kiedy ewentualnie rozpoczęli władanie nieruchomością jak właściciele. Mając na względzie, iż to wnioskodawcy winni wykazać spełnienie przesłanek zasiedzenia, chociażby przedkładając wymienione we wniosku umowy kupna sprzedaży, a zadaniu temu nie sprostali, to ich wniosek także w tym zakresie podlegał oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 3 kpc uznając, iż sprawa miała charakter sporny, a wnioskodawcy jako strona przegrywająca zobowiązani są do zwrotu na rzecz uczestników postępowania Z. R. i J. S. poniesionych przez nich kosztów procesu w kwocie (...),- złotych, na którą składają się: opłata skarbowa w kwocie (...),- złotych od złożenia dokumentu stwierdzającego pełnomocnictwo oraz kwota (...),- złotych stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

/-/ Małgorzata Wierzba-Golicka