Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 stycznia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący- Sędzia Radosława Kasikowska

Protokolant – aplikant sądowy M. P.

przy udziale Prokurator Edyty Łukasiewicz z Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 26 stycznia 2021 r.

sprawy z zażalenia obrońcy C. S. podejrzanej o czyny z art. 296 § 1a i inne

na postanowienie Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce z dnia 12 sierpnia 2020 r. o zabezpieczeniu majątkowym (PO I Ds. 19.2018)

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

p o s t a n a w i a:

uwzględnić zażalenie i uchylić zaskarżone postanowienie

UZASADNIENIE

Prokurator Okręgowy w Ostrołęce prowadzi postępowanie PO I Ds. 19.2018 przeciwko C. S. podejrzanej o czyny z art. 296 § 1a k.k. i inne.

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2020 r. Prokurator Okręgowy w Ostrołęce zabezpieczył na mieniu podejrzanej C. S. grożącą podejrzanej:

- karę grzywny w wysokości do 199 stawek dziennych po 200 złotych każda stawka;

- zobowiązanie do pokrycia kosztów sądowych

poprzez obciążenie:

1.  hipoteką przymusową do kwoty 24.500 złotych (dwadzieścia cztery tysiące pięćset złotych) nieruchomości gruntowej zabudowanej o powierzchni 0,0245 ha, oznaczonej nr ewidencyjnym 541, położonej w miejscowości G., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Grajewie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze LM (...), o szacunkowej wartości 24.500zł (dwadzieścia cztery tysiące złotych), stanowiącej współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

2.  hipoteką przymusową do kwoty 30.000zł (trzydzieści tysięcy złotych) nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste i budynku garażu murowanego stanowiącego odrębną nieruchomość, o powierzchni 0,0019ha, oznaczonej nr ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości O., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Ostrołęce prowadzi księgę wieczystą o numerze OS 10/00049009/9, o szacunkowej wartości 30.000zł (trzydzieści tysięcy złotych), stanowiącej współużytkowanie wieczyste gruntu oraz współwłasność budynku na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

3.  hipoteką przymusową do kwoty 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w postaci garażu o powierzchni 3491 m2 oznaczonego numerem 186 w wielostanowiskowym garażu, usytuowanego w budynku wielorodzinnym położonym w W., ul. (...) l, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. VII wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o szacunkowej wartości 25.000zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych), stanowiący współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

4.  hipoteką przymusową do kwoty 20.000zł (dwadzieścia tysięcy złotychl lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w postaci garażu o powierzchni 10424m2, oznaczonego numerem 66 w wielostanowiskowym garażu, usytuowanego w budynku wielorodzinnym położonym w W., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. X Wydział KSiag Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o szacunkowej wartości 20.000zł (dwadzieścia tysięcy złotych), stanowiący współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...).

W dniu 4 sierpnia 2020 r. zażalenie na powyższe postanowienie wniósł obrońca podejrzanej, który zaskarżając je w całości wniósł o jego uchylenie.

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2020 r. Prokurator Okręgowy w Ostrołęce działając na podstawie art. 463 § 1 k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k. uwzględnił w całości zażalenie obrońcy podejrzanej na postanowienie z dnia 24 lipca 2020 r. o zabezpieczeniu majątkowym i uchylił to postanowienie.

Następnie postanowieniem z tego samego dnia tj. 12 sierpnia 2020 r. Prokurator Okręgowy w Ostrołęce zabezpieczył na mieniu podejrzanej C. S. grożącą podejrzanej:

- karę grzywny w wysokości do 199 stawek dziennych po 500 złotych każda stawka;

- zobowiązanie do pokrycia kosztów sądowych

tj. łączną kwotę 99.500 złotych poprzez obciążenie:

1.  hipoteką przymusową na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuraturę Okręgową w Ostrołęce do kwoty 24.500 złotych (dwadzieścia cztery tysiące pięćset złotych) nieruchomość gruntową zabudowaną o powierzchni 0,0245 ha, oznaczonej nr ewidencyjnym 541, położoną w miejscowości G., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Grajewie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze LM (...), o szacunkowej wartości 24.500zł (dwadzieścia cztery tysiące złotych), stanowiącej współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

2.  hipoteką przymusową na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuraturę Okręgową w Ostrołęce do kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) nieruchomość gruntową oddaną w użytkowanie wieczyste i budynku garażu murowanego stanowiącego odrębną nieruchomość, o powierzchni 0,0019ha, oznaczoną nr ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości O., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Ostrołęce prowadzi księgę wieczystą o numerze OS 10/00049009/9, o szacunkowej wartości 30.000zł (trzydzieści tysięcy złotych), stanowiącą współużytkowanie wieczyste gruntu oraz współwłasność budynku na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

3.  hipoteką przymusową na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuraturę Okręgową w Ostrołęce do kwoty 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w postaci garażu o powierzchni 3491 m ² oznaczonego numerem 186 w wielostanowiskowym garażu, usytuowanego w budynku wielorodzinnym położonym w W., ul. (...) l, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. VII wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o szacunkowej wartości 25.000zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych), stanowiący współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...);

4.  hipoteką przymusową na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuraturę Okręgową w Ostrołęce do kwoty 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w postaci garażu o powierzchni 10424m2, oznaczonego numerem 66 w wielostanowiskowym garażu, usytuowanego w budynku wielorodzinnym położonym w W., ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o szacunkowej wartości 20.000zł (dwadzieścia tysięcy złotych), stanowiący współwłasność na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej podejrzanej C. S. i S. S., syna E. i R., PESEL (...).

Na powyższe postanowienie zażalenie w ustawowym terminie wywiódł obrońca podejrzanej C. S. zaskarżając je w całości, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i podniósł następujące zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie:

- art. 465 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 463 § 1 k.p.k. poprzez wydanie przez prokuratora w dniu 12 sierpnia 2020 r. postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym pomimo, że również w dniu 12 sierpnia 2020 r. prokurator uwzględnił w całości zażalenie podejrzanej na zabezpieczenie majątkowe, w którym to zażaleniu sformułowany został wniosek o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu w całości z racji jego niezasadności, a więc wobec niezmienionego stanu faktycznego nie mógł wydać ponownie tego samego dnia takiego samego postanowienia;

- art. 291 § 1 k.p.k. w zw. z art. 292 § 1 k.p.k. i art. 293 § 2 k.p.k. poprzez niezasadne aprioryczne przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie zachodzi obawa czynienia przez podejrzaną zabiegów ukierunkowanych na udaremnienie wykonania ewentualnego orzeczenia w przyszłości, wobec braku jakichkolwiek przesłanego takiego założenia.

W odpowiedzi na zażalenie Prokurator Okręgowy w Ostrołęce wniósł o nieuwzględnienie zażalenia i utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym. W uzasadnieniu Prokurator podniósł, iż zażalenie jest niezasadne gdyż analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż zachodzi uzasadniona obawa, że bez zastosowania wymienionego zabezpieczenia majątkowego wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione. Ponadto Prokurator wskazał, iż wartość nieruchomości objętych hipoteką przymusową nie jest znaczna, a kwota zabezpieczenia majątkowego w wysokości 99.500 zł odpowiada wartości udziałów podejrzanej w tych nieruchomościach. W ocenie Prokuratora powyższe twierdzenia uzasadnia fakt, iż podejrzana nie posiada innego wartościowego majątku, który zbyła na rzecz swojego męża lub dzieci, a obecnie utrzymuje się z emerytury w kwocie ok. 5000 zł. Zdaniem Prokuratora dokonane zabezpieczenie majątkowe nie jest szczególnie uciążliwe dla podejrzanej lub jej rodziny, ponieważ nie pozbawia jej stałego źródła utrzymania.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności dla wyjaśnienia przedpola dalszych rozważań należy podkreślić, iż Sąd odwoławczy rozpoznając przedmiotowe zażalenie ma na względzie całość istotnych okoliczności wynikających z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w świetle których nie ulega wątpliwości, iż stosowanie zabezpieczenia majątkowego na mieniu podejrzanej jest zasadne, a zarzut naruszenia art. 291 § 1 k.p.k. w zw. z art. 292 § 1 k.p.k. i art. 293 § 2 k.p.k. podniesiony przez obrońcę nie zasługuje na uwzględnienie. Jednakże zaskarżone postanowienie nie może zostać utrzymane w mocy wyłącznie i tylko z uwagi na uchybienia natury stricte procesowej, które zaistniały w niniejszej sprawie i miały wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

W ocenie Sądu zarzut naruszenia art. 463 § 1 k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k. jest zasadny. Zgodnie z treścią normy wyrażonej w tych przepisach w toku postępowania przygotowawczego prokurator, może uwzględnić zażalenie wniesione na wydane przez niego postanowienie. Jak trafnie podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie w takim wypadku warunkiem rozpoznania zażalenia przez organ, który wydał zaskarżoną decyzję procesową jest uwzględnienie zażalenia w całości. Uwzględnienie zażalenia w całości oznacza przyjęcie za zasadne wszystkich sformułowanych w nim zarzutów oraz wniosków odwoławczych.

Należy zwrócić uwagę, iż w zażaleniu na uprzednio wydane postanowienie Prokuratora Okręgowego w Ostrołęce z dnia 24 lipca 2020 r. (PO I Ds.19.2018) o zabezpieczeniu majątkowym (k. 4261-4262v) obrońca podejrzanej zaskarżył je w całości podnosząc zarzuty naruszenia art. 291 § 1 k.p.k. w zw. z art. 292 § 1 k.p.k. i art. 293 § 2 k.p.k. m. in. poprzez niezasadne aprioryczne przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie zachodzi obawa czynienia przez podejrzaną zabiegów ukierunkowanych na udaremnienie wykonania ewentualnego orzeczenia w przyszłości, wobec braku jakichkolwiek przesłanek takiego założenia, a więc obrońca kwestionował co do zasady istnienie jakichkolwiek podstaw do zastosowania instytucji zabezpieczenia majątkowego wobec podejrzanej C. S..

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2020 r. Prokurator Okręgowy w Ostrołęce (PO I Ds.19.2018) uwzględnił powyższe zażalenie w całości i również w całości uchylił zaskarżone postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym z dnia 24 lipca 2020 r. poprzez co jednoznacznie dał wyraz temu, iż uznaje za uzasadnione w całości zarzuty podniesione przez obrońcę, a innymi słowy stwierdził, iż w stanie faktycznym istniejącym w sprawie na dzień 12 sierpnia 2020 r. nie istnieją przesłanki do stosowania zabezpieczenia majątkowego na mieniu podejrzanej. Następnie Prokurator Okręgowy tego samego dnia wydał kolejne postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym na mieniu podejrzanej C. S., które to z kolei jest przedmiotem zaskarżenia w zażaleniu rozpoznawanym przez Sąd w niniejszym postępowaniu. W tym miejscu jawi się niekonsekwencja ocen prawnych dokonanych przez organ postępowania przygotowawczego w zakresie możliwości zastosowania instytucji zabezpieczenia majątkowego w tym samym stanie faktycznym. Ponadto podkreślić należy, iż Prokurator nie odniósł się do przedmiotowego zarzutu w odpowiedzi na zażalenie.

Naruszenie art. 463 § 1 k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k., które miało wpływ na treść orzeczenia w niniejszym układzie procesowym polega na uwzględnieniu przez Prokuratora zażalenia obrońcy i uchylenie w całości postanowienia z dnia 24 lipca 2020 r. o zabezpieczeniu majątkowym wobec podejrzanej i orzeczenie w to miejsce zaskarżonym postanowieniem ponownego zabezpieczenia- z pewnymi modyfikacjami lecz w istocie tożsamego- w sytuacji kiedy nie nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych, a skarżący w zażaleniu kwestionował w pierwszej kolejności istnienie podstawy faktycznej zastosowania zabezpieczenia majątkowego, o której mowa w art. 291 § 1 k.p.k. albowiem uwzględnienie zażalenia w trybie art. 463 k.p.k. polegać może, jedynie na jego uwzględnieniu w całości, co oznacza, że organ orzekający w trybie cytowanego unormowania związany jest treścią wniosku (lub wniosków) zawartych w treści środka odwoławczego i nie może orzec inaczej, aniżeli żądał tego jego autor, chyba że orzeka w sposób bardziej dla skarżącego korzystny, niż wynikałoby to z treści wniesionej przez niego skargi ( por. Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 1 kwietnia 2009 r. II AKz 145/09). Autor zażalenia na postanowienie z dnia 24 lipca 2020 r. wnosił o jego uchylenie w całości, a nie o jego zmianę, co w istocie nastąpiło poprzez wydanie postanowienia z dnia 12 sierpnia 2020 r., a w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia w sposób mniej korzystny dla podejrzanej C. S. niż wynikało to z treści skargi wniesionej przez jej obrońcę.

W sytuacji kiedy organ postępowania przygotowawczego nie znajduje podstaw do uwzględnienia zażalenia w całości powinien postąpić stosownie do treści art. 463 § 1 in fine k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k. i przekazać je niezwłocznie wraz z aktami lub niezbędnymi odpisami z akt sprawy, sądowi powołanemu do jego rozpoznania, a następnie wnieść o zmianę zaskarżonego postanowienia w odpowiednim zakresie przez Sąd, który przy poszanowaniu zakazu reformationis in peius może takowej zmiany dokonać na zasadzie art. 438 k.p.k. w zw. z art. 465 § 1 k.p.k. W niniejszej sprawie prokurator postąpił wbrew wyżej wskazanym przepisom wydając ponowne postanowienie z dnia 12 sierpnia 2020 r. o zabezpieczeniu majątkowym. Uzasadnienie konstrukcji względnej dewolutywności leży w dążeniu do przyspieszenia i usprawnienia postępowania w tych sytuacjach, w których jest to możliwe bez szkody dla gwarancji procesowych jego uczestników – zasadą jest rozpoznanie zażalenia przez organ drugiej instancji. Stosowanie przedmiotowej instytucji w taki sposób jak to miało miejsce w niniejszej sprawie w istocie prowadzi do pozbawienia strony prawa do sądowej kontroli decyzji merytorycznych podejmowanych przez organy postępowania przygotowawczego.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.

Z/

1.  odnotować wydanie postanowienia i zakreślić sprawę w wykazie Kp;

2.  odpis postanowienia doręczyć:

-prokuratorowi (jeśli się nie stawi)

-podejrzanej z pouczeniem o niezaskarżalności postanowienia (jeśli się nie stawi na ogłoszenie)

-obrońcy (jeśli się nie stawi na ogłoszenie)

3. zwrócić akta prokuratorskie.

Sędzia Radosława Kasikowska