Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 listopada 2020 r. w S.

sprawy M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 29 czerwca 2020 r., sygn. akt VI U 25/19

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z 5 grudnia 2018 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił M. C. prawa do emerytury pomostowej, wskazując że przed dniem 1.01.1999 roku ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie udowodnił okresu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat, nadto po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów zatrudnienia od 2 maja 1990 roku do 31 listopada 1993 roku, od 1 września 1995 roku do 31 maja 1998 roku, od 1 czerwca 1998 roku do 30 września 2007 roku oraz od 1 października 2007 roku do 31 grudnia 2007 roku, albowiem pracodawca nie potwierdził, że w ww. okresach ubezpieczony wykonywał prace wymienione w załączniku nr 1 lub 2 ustawy o emeryturach pomostowych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony domagając się jej zmiany przez przyznanie prawa do emerytury pomostowej od 1 listopada 2018 roku, a nadto o zasądzenie na jego rzecz kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Ubezpieczony podał, że pracując w (...) wykonywał pracę jako kierowca samochodu ciężarowego, a także wagowego na wysypisku odpadów komunalnych i kontrolera punktu zlewnego, tj. prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym wymienione w pkt 38 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2020 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

M. C. urodził się w dniu (...). Wniosek o emeryturę pomostową złożył w organie rentowym w dniu 5 listopada 2018 roku. Na dzień złożenia wniosku legitymował się ponad 30 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Po 31 grudnia 2008 roku M. C. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od 2 maja 1990 roku do 31 grudnia 2007 roku ubezpieczony zatrudniony był w (...). W okresie zatrudnienia ubezpieczony wykonywał prace kolejno na stanowiskach: kierowcy od 2 maja 1990 roku do 31 listopada 1993 roku; kontrolera od 1 grudnia 1993 roku do 31 sierpnia 1995 roku; kontrolera ds. punktów zlewnych od 1 września 1995 roku do 31 maja 1998 roku; wagowego od 1 czerwca 1998 roku do 330 września 2007 roku; kierowcy od 1 października 2007 roku do 31 grudnia 2007 roku. Ubezpieczony pracując początkowo na stanowisku kierowcy jeździł samochodem ciężarowym tzw. „śmieciarce” razem z trzema pomocnikami zbierającymi pojemniki, następnie prowadził samochody tzw. „hakowce” które przewoziły pojemniki na odpady o objętości do 7m ³. Pracując na stanowisku kontrolera ds. zlewnych ubezpieczony pracował w punkcie zlewnym przy ul. (...). Wówczas do jego podstawowych obowiązków należał odbiór nieczystości z szambiarki do studzienki zlewnej. Dodatkowo ubezpieczony zajmował się odbiorem odpadów problemowych, w tym tych gabarytowych, a także dbaniem o porządek na terenie punktu zlewnego.

Pracę na stanowisku wagowego ubezpieczony wykonywał na składowisku opadów w K.. W ramach obowiązków pracowniczych ubezpieczony zajmował się wówczas ważeniem i spisywaniem pojazdów oraz kontrolą zgodności deklarowanych przez kierowców śmieci. Pracując od 1 października 2007 roku na stanowisku kierowcy ubezpieczony ponownie prowadził samochód typu hakowiec na wysypisku w S.. Ubezpieczonemu w trakcie zatrudnienia nie wydawano posiłków regeneracyjnych oraz ekwiwalentu. W okresie zatrudnienia ubezpieczony nie był kierowany na badania lekarskie z uwzględnieniem czynników niebezpiecznych lub szkodliwych. Zaświadczenia lekarskie były wydawane na różne okresy: w przypadku stanowisk związanych z kierowaniem pojazdem na 3 lata lub częściej na rok, a w przypadku wagowego do 3 lat. Zakresy obowiązków kierowcy bądź instrukcje BHP zawarte w aktach osobowych ubezpieczonego mają charakter ogólny i nie wspominają o szczególnej ciężkości prac. W przypadku kontrolera punktu zlewnego oraz wagowego zachowana karta z zakresem obowiązków nie wskazuje na szczególną ciężkość pracy. Praca ubezpieczonego na żadnym z zajmowanych stanowisk w okresie zatrudnienia w (...) w S. nie była ciężką pracą fizyczną o wydatku energetycznym powyżej 8400 kJ/8h.

Sąd Okręgowy ocenił, że odwołanie okazało się bezzasadne. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał treść przepisów art. 3, art. 4, art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1924). Wyjaśnił, że możliwość zaliczania do stażu pracy w warunkach szczególnych na potrzeby ustalenia prawa do emerytury pomostowej okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewiduje wyłącznie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych. Jego stosowanie jest jednak ograniczone wyłącznie do tych ubezpieczonych, którzy spełnili jednocześnie warunek wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 roku pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest on natomiast wyłączony w stosunku do osób, które takiej pracy po wskazanej dacie nie wykonywały. W przypadku ubezpieczonych, którzy nie wykazali, że po 31 grudnia 2008 roku wykonywali pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, znajduje zastosowanie art. 49 tejże ustawy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w niniejszej sprawie do rozstrzygnięcia pozostawała jedynie okoliczność, czy charakter prac odwołującego w (...) w okresie od 2 maja 1990 roku do 31 grudnia 2007 roku pozwala na zakwalifikowanie jej jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Na okoliczność charakteru pracy odwołującego w spornym okresie Sąd Okręgowy przesłuchał zawnioskowanych świadków oraz ubezpieczonego, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych. Z zeznań świadka P. S., J. G. i R. T. wynika, że praca ubezpieczanego jako kontrolera punktu zlewnego polegała głównie na sprzątaniu placu, natomiast wykonując obowiązki wagowego C. zajmował się głównie ważeniem samochodów a nadto kontrolą zgodności deklarowanych przez kierowców śmieci.

Sąd pierwszej instancji ocenił, że zeznania świadków korespondują z zeznaniami ubezpieczonego, który podał, że pracując na stanowisku kierowcy początkowo jeździł śmieciarką z trzema pomocnikami, później już sam, prowadząc samochód typu „hakowiec”. Pracując jako kontroler ds. zlewnych zajmował się odbiorem odpadów problemowych ale także odbiorem nieczystości z szambiarki do studzienki zlewnej. Natomiast pracując na stanowisku wagowego na składowisku odpadów w K. zajmował się przede wszystkim ważeniem i spisywaniem pojazdów, a także kontrolą deklarowanych śmieci przez kierowców.

Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadków oraz odwołującego, uznał, że wzajemnie się uzupełniają tworząc logiczną i nie znalazł podstaw, by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadkowie pracowali razem z odwołującym, zatem posiadali wiedzę w przedmiocie charakteru jego pracy w spornym okresie.

Uznając jednak, że sprawa wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy J. B., w celu wypowiedzenia się w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, czy charakter zatrudnienia M. C. w okresie zatrudnienia w (...) pozwala na zakwalifikowanie jej jako ciężkiej pracy fizycznej w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych tj. pracy powodującej w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn powyżej 8 400 kJ.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż z opinii biegłego wynika, że brak jest jakichkolwiek podstaw by uznać, że na jakimkolwiek z zajmowanych przez ubezpieczonego stanowisk w okresie od 1990 roku do 2007 roku jego praca była zorganizowana w ten sposób, aby wypełniała kategorię bardzo ciężkiej pracy fizycznej, a efektywny wydatek energetyczny z pracy był powyżej 8400 kj/8h. Biegły wyjaśnił, że do takich prac należą prace wymagające stałej pracy fizycznej w ciągu całego dnia pracy z wysokim tempem, znaczną liczbą czynności manipulacyjnych o przynajmniej średniej ciężkości, a całe grupy mięśni pracownika muszą w praktyce pozostawać w ciągłym ruchu. Tymczasem praca jaką wykonywał ubezpieczony, tj. częściowo siedząca (np. w wagowni czy na fotelu kierowcy) ograniczała wydatek energetyczny, co w połączeniu ze specyfikacją wykonywanych prac (chodzenie, przenoszenie w ograniczonym zakresie) dała podstawę by nie klasyfikować danej pracy jako pracy o dużym wydatku energetycznym. Charakterystyka zakresu obowiązków i specyfiki pracy, wynikająca nie tylko z zeznań świadków ale przede wszystkim samego ubezpieczonego nie wskazuje na występowanie bardzo ciężkiej pracy fizycznej. Dokumenty zawarte w aktach osobowych ubezpieczonego w żaden sposób nie potwierdzają występowania na zajmowanych przez ubezpieczonego stanowiskach bardzo dużego wysiłku fizycznego. Brak jest w nich skierowań na badania lekarskie określające zakres czynników niebezpiecznych lub szkodliwych. Zaświadczenia wydawane były na różne okresy, co należy uznać za typowe dla stanowisk robotniczych, czy zawodu kierowcy, w żaden sposób nie przesądzając o szczególnych warunkach pracy. Także podpisane zakresy obowiązków kierowcy bądź instrukcje BHP mają charakter ogólny, gdyż nie wspominają o szczególnej ciężkości pracy. W przypadku kontrolera punku zlewnego zachowała się karta z zakresem obowiązków, z której również nie wynika szczególna ciężkość pracy, podobnie zresztą jak na stanowisku wagowego. W całej dokumentacji osobowej brak jest informacji o wydawaniu ubezpieczonemu posiłków regeneracyjnych lub ekwiwalentu, co byłoby obowiązkiem pracodawcy w przypadku bardzo ciężkiej pracy fizycznej.

Dodatkowo, odpowiadając na zarzuty ubezpieczonego biegły odniósł się do informacji spółki (...) w temacie ciężkości prac na niektórych stanowiskach, wskazując, że informacja ta nie wskazuje daty wykonania pomiarów. Informacja ta pozostaje w sprzeczności w z faktem, że w firmie (...) świadczącej analogiczne usługi w S. brak jest aktualnie określenia stanowisk z bardzo ciężką pracą fizyczną. Gdyby one występowały, to w związku z obowiązkiem wykonania oceny ryzyka zawodowego dla każdego stanowiska, pracodawca musiałby taka ocenę zawrzeć, dysponować nią i przedłożyć sądowi. Co więcej, biegły wskazał, iż wieloletnie doświadczenie naukowo-dydaktyczne pozwala mu sugerować, że wartości podane w informacji (...) są wadliwie oszacowane.

Biegły odniósł się także do uzasadnienia wyroku powoływanego przez ubezpieczonego jako zarzut do opinii, wskazując na odmienność wykonywanej pracy w stosunku do pracy wykonywanej przez M. C.. Podkreślił, że w aktach sprawy ubezpieczonego brak jest zeznań odnosząc się do ręcznych prac załadunkowych, które istotnie i znacząco podnoszą wydatek energetyczny i które mogłyby zadecydować o zakwalifikowaniu pracy do pracy bardzo ciężkiej. Kwalifikacja taka wymagałaby jednak uwzględnienie pracy dwóch osób oraz przybliżonej liczby przyczep i objętości śmieci ładowanych przeciętnie w dniu roboczym.

Sąd Okręgowy uznał opinię biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy za rzetelną i miarodajną, szczegółową, rzetelną i logicznie uzasadnianą. Biegły oceniając rzeczywisty charakter pracy ubezpieczonego odniósł się nie tylko do dokumentów osobowych ubezpieczonego, ale wziął również pod uwagę zeznania odwołującego się i przesłuchanych w sprawie świadków, stąd Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstaw by ją kwestionować.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób uznać, aby ubezpieczony będąc zatrudnionym w (...) w S. w okresie od 2 maja 1990 roku do 31 grudnia 2007 roku na stanowiskach kierowcy, kontrolera, kontrolera ds. punktów zlewnych i wagowego wykonywał tak ciężką pracę fizyczną, która powodowałaby w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny powyżej 8400 kJ. Zatem uznać należało, że ubezpieczony nie legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony powyższy wyrok zaskarżył w całości, zarzucając jednocześnie naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i błędne uznanie, iż praca ubezpieczonego na żadnym z zajmowanych w okresie zatrudnienia w (...) w S. stanowisk nie była pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, podczas gdy prace te są wymienione wprost w pkt 38 załącznika nr 1 do przedmiotowej ustawy.

Mając na uwadze podniesione zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie odwołania i przyznanie ubezpieczonemu M. C. prawa do emerytury pomostowej od dnia 1.11.2018 r. oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za I i II instancję według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji ubezpieczony wskazał, że wykonywane przez niego prace są wprost wymienione w załączniku nr 1 do ustawy, to spełniony jest także warunek zawarty w art. 49 pkt 3 ustawy. Ustawodawca nie odwołuje się w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych do treści art. 3 ust. 2 tej ustawy. Tym samym nieuzasadnione były działania Sądu Okręgowego zmierzające do ustalenia w oparciu o opinię biegłego, czy prace ubezpieczonego spełniały warunek opisany w art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy, tzn. czy powodowały w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny powyżej 8400 kJ, zaś sama opinia biegłego nie powinna mieć wpływu na przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej.

Apelujący wskazał także, że biegły w swojej opinii zignorował przedłożone przez ubezpieczonego cztery świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, ale także informację uzyskaną przez Sąd z (...), zgodnie z którą praca na stanowisku kierowca lub kierowca – ładowacz powoduje bardzo duży wysiłek fizyczny, a więc jest to praca w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Po rozważeniu całokształtu okoliczności sprawy Sąd Apelacyjny uznał apelację wnioskodawcy za pozbawioną uzasadnionych podstaw i przez to niezasługującą na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia i ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji i uznaje je za wyczerpujące, stąd nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania po ich przytoczeniu w części historycznej niniejszego uzasadnienia.

W okolicznościach niniejszej sprawy poza sporem było, że wnioskodawca po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych zatem jego uprawnienie do emerytury pomostowej należało ocenić przez pryzmat przesłanek z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. Przedmiotem oceny była praca wnioskodawcy na stanowiskach kierowcy, kontrolera ds. punktów zlewnych oraz wagowego. Chodził więc o ocenę, czy praca ubezpieczonego odpowiadała, wymienionym w pkt 38 Załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, pracom przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Przepisy ustawy o emeryturach pomostowych wskazują, że prace w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 - wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Nie ulega więc wątpliwości, że poszczególne pozycje wykazu prac w warunkach szczególnych wynikały wprost ze związanych z nimi czynników ryzyka wymienionych w art. 3 ust. 1 i 2 ustawy. Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Jednocześnie ustęp 2 tego przepisu wymienia rodzaje prac, z którym związane są powyższe czynniki ryzyka. Ustawodawca do takich prac zaliczył między innymi prace w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi: bardzo ciężkie prace fizyczne - prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej 8400 kJ,

Apelujący twierdził, że ustawodawca nie odwołuje się w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych do treści art. 3 ust. 2 tej ustawy. Tym samym, w jego ocenie, nieuzasadnione były działania Sądu Okręgowego zmierzające do ustalenia w oparciu o opinię biegłego, czy prace ubezpieczonego spełniały warunek opisany w art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy, tzn. czy powodowały w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny powyżej 8400 kJ.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że o ile do ustalenia uprawnień na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych mają znaczenie okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wykonywanej przed 1 stycznia 1999 r. zarówno w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, jak i art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (na co wskazuje art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych), o tyle do ustalenia uprawnień do emerytury pomostowej na podstawie art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych bierze się pod uwagę jedynie okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy. Oznacza to, że przy ustalaniu uprawnień do emerytury pomostowej na tej podstawie prawnej (art. 49) nie mogą być uwzględnione żadne okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które są takimi jedynie w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych już nie. Określenie „okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3”, zawarte w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, oznacza okres pracy wskazany w art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy bez wliczania do niego okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (wyroki Sądu Najwyższego: z 4 września 2012 r., I UK 164/12; z 22 lipca 2013 r., III UK 106/12). Przy ustalaniu okresu uprawniającego do emerytury pomostowej, o którym mowa w art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych, nie uwzględnia się zatem okresów pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to wyraz realizacji ogólniejszej zasady, na której opiera się ustawa o emeryturach pomostowych, zgodnie z którą prawo do tej emerytury przysługuje wyłącznie osobom, które w okresie swojej kariery zawodowej wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze zdefiniowaną w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 21 listopada 2018 r., III AUa 719/18). Jednocześnie zauważania wymaga, że art. 49 pkt 3 ustawy zawiera odesłanie do art. 3 ust. 1 i 3. Natomiast ustęp 2 tego artykułu zawiera wyjaśnienie pojęcia „czynników ryzyka”, o których mowa jest w ustępie poprzedzającym. Tym samym nie jest uprawniona ocena charakteru pracy ubezpieczonego bez uwzględnienia całościowo regulacji zawartej w art. 3, tj. zarówno mając na uwadze ustęp 1 tego artykułu, jak i ustęp 2, które pozostają ze sobą w związku.

Nie można zatem czynić zarzutu Sądowi Okręgowemu, że w celu ustalenia charakteru pracy ubezpieczonego w spornym okresie, zasięgnął opinii biegłego sądowego, z której stanowczo wynika, że brak jest podstaw do uznania, że M. C. wykonywał w spornym okresie bardzo ciężką pracę fizyczną o wydatku energetycznym powyżej 8400 kJ. Z opinii tej wynika, że brak jest podstaw, by uznać, że na jakimkolwiek ze stanowisk zajmowanych przez ubezpieczonego, praca była tak zorganizowana, że wypełniała kategorie bardzo ciężkiej pracy fizycznej. Co więcej, wyraźnie umknęło apelującemu, że biegły w swojej opinii odniósł się zarówno do zeznań świadków, jak również do dokumentacji pracowniczej.

Apelujący podnosił, że biegły w swojej opinii zignorował przedłożone przez ubezpieczonego cztery świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, ale także informację uzyskaną przez Sąd z (...), zgodnie z którą praca na stanowisku kierowca lub kierowca – ładowacz powoduje bardzo duży wysiłek fizyczny, a więc jest to praca w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego zaznaczenia wymaga, że świadectwa pracy, świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz zaświadczenia pracodawców podlegają ocenie sądu jak każdy inny dowód w sprawie i treścią tych dokumentów sąd nie jest związany. Świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz zwykłe świadectwa pracy nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Zatem to, że w świadectwie pracy wpisano prace wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., przywołano wykazy resortowe, czy też wskazano stanowiska zgodnie z załącznikiem do ustawy o emeryturach pomostowych nie oznacza kategorycznego uznania, że pracownik rzeczywiście pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych, jeśli pozostały materiał dowodowy świadczy o okoliczności przeciwnej, co niewątpliwie miało miejsce w analizowanej sprawie.

Wbrew twierdzeniom apelującego, w opinii uzupełniającej biegły sądowy odniósł się wprost do informacji (...). Z analizy tej opinii wynika, że w informacji tej nie wskazano daty wykonania pomiarów. Informacja ta pozostaje także w sprzeczności z faktem, że w firmie (...) świadczącej analogiczne usługi, brak jest aktualnie określenia stanowisk z bardzo ciężką pracą fizyczną. Ponadto, przyjęte wartości należy traktować jako zawyżone, a w przypadkach wartości skrajnych wręcz niedopuszczalne, szczególnie gdy nie ma żadnych przesłanek, by organizować pracę z tak nieracjonalnie wysokim wydatkiem energetycznym.

Apelujący nie przedstawił żadnych merytorycznych zarzutów, które mogłoby skutkować zmianą zaskarżonego wyroku w postulowanym zakresie. Niesłuszny okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Dla postawienia tego zarzutu nie jest wystarczające przekonanie ubezpieczonego, iż skoro zajmowane przez niego stanowiska mogą być zakwalifikowane jako prace wymienione w pkt 38 Załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, to należy przyjąć, iż z całą pewnością były to prace wykonywane w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie potwierdziło, aby na zajmowanych stanowiskach ubezpieczony wykonywał pracę bardzo ciężko fizyczną, a tylko taka pozwoliłaby na uznanie, iż praca wykonywana przez ubezpieczonego na zajmowanych przez niego stanowiskach mogła być zakwalifikowana jako przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym. Apelujący zdaje się całkowicie pomijać, że nie wystarczy, że jedynie nazwa stanowiska odpowiada pracom określonym w pkt 38 Załącznika nr 1. Tylko praca kwalifikowana na tych stanowiskach jako praca bardzo ciężka fizycznie mogłaby zostać uznana za odpowiadającą tej wymienionej w wykazie. Jak natomiast wynika z opinii biegłego sądowego, na stanowiskach zajmowanych przez ubezpieczonego nie była wykonywana praca bardzo ciężka fizycznie.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako niezasadną, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku.

Romana Mrotek Gabriela Horodnicka – Stelmaszczuk Urszula Iwanowska