Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 10-04-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 10-04-2014 r. w Koninie

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 22-11-2013r. znak: (...)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. K. prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , począwszy od daty złożenia wniosku.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz odwołującego kwotę 60 zł - tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

3.  Stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie istnienia okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie przyznania prawa do emerytury.

Sygn. akt III U 33/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Poznani decyzją z dnia 22 listopada 2013 roku, znak: (...) odmówił R. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił łącznie 26 lat 3 miesiące i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych 25 lat, w tym 13 lat 10 miesięcy i 15 dni okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy nie uwzględnił bowiem odwołującemu jako pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w Zakładach (...) S.A. w K. w okresie od dnia 6 listopada 1974 roku do dnia 30 września 1984 roku / dawniej (...) Przedsiębiorstwo (...) w K. / z uwagi na nie przedłożenie świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególe charakterze , które potwierdziłyby iż w w/w okresie odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył R. K. i wniósł o przyznanie prawa do emerytury, wskazując , że w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od dnia 6 listopada 1974 roku do dnia 30 września 1984 roku w pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji, iż odwołujący nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach co najmniej przez 15 lat.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

R. K. urodził się w dniu (...) roku.

W okresie od dnia 6 listopada 1974 roku do dnia 30 września 1984 roku odwołujący zatrudniony był w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku konserwatora maszyn, taśm i urządzeń na oddziale uboju. Praca polegała na naprawie w/w urządzeń na hali na której był prowadzony ubój zwierząt.

Do głównych obowiązków odwołującego należała bieżąca konserwacja agregatów ich konserwacja oraz naprawa wszystkich urządzeń hydraulicznych, chłodniczych, taśmociągów. Prace te wykonywał odwołujący od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1982 roku. Do pracy został przyjęty na stanowisko ślusarza remontowego , ale od razu został oddelegowany do pracy konserwatora na produkcji.

Zakład pracy wystawił R. K. świadectwo pracy w dniu 1 października 1984 roku nie wystawiając świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach . Pismem z dnia 29 mrca2011 roku zakład pracy

„ (...)„ S.A. w K. udzielił odwołującemu informacji, że praca którą odwołujący wykonywał w okresie zatrudnienia nie zalicza się do prac w szczególnych warunkach zgodnie z Zarządzeniem Ministra Rolnictwa Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku.

W dniu 7 listopada 2013 roku R. K. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że odwołujący legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 26 lat 3 miesiące i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych 25 lat, w tym 13 lat 10 miesięcy i 15 dni okresu pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy uwzględnił odwołującemu jako okres pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w (...) SA Oddział w K. od 1 grudnia 1984 roku do 31 grudnia 1998 roku.

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 listopada 2013 roku organ rentowy odmówił R. K. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt osobowych odwołującego, dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy zgromadzonych w toku postępowania, akt osobowych i aktach organu rentowego oraz w oparciu o zeznania odwołującego oraz świadków: W. B. i K. P..

Świadkowie pracowali razem z odwołującym na tym samym stanowisku – konserwatora i potwierdzili, że R. K. pracował w dziale uboju zwierząt na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń i praca ta polegała na remontach , usuwaniu awarii urządzeń hydraulicznych, chłodniczych , agregatów, taśmociągów. Wszystkie prace wykonywane były w trakcie produkcji, gdzie panowała wysoka temperatura lub duży chłód. Świadek W. B. zeznał , że za okres pracy na stanowisku konserwatora tj. takim na jakim pracował odwołujący otrzymał świadectwo pracy w szczególnych warunkach.

Świadkowie potwierdzili także, że R. K. prace konserwatora wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Również odwołujący w swych zeznaniach zgodnie z zeznaniami zawnioskowanych świadków potwierdził, że praca w okresie od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1982 roku wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konserwatora.

Zdaniem Sąd zeznania świadków i odwołującego zasługują na uwzględnienie, gdyż są spójne, logiczne, rzeczowe i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie pracowali w tym samym zakładzie pracy razem z odwołującym, znali więc charakter i okresy jego pracy.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem sporu było rozważanie, czy odwołującemu R. K. przysługuje prawo do emerytury, a w szczególności ustalenie, czy wykonywała on pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa .

Przepis art. 27 ustawy wymaga co najmniej 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego w przypadku mężczyzn.

Według art. 32 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1, przy czym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 tego przepisu (pracownikom) przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Tym dotychczasowym przepisem jest wspomniane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43). Zgodnie z § 4 rozporządzenia pracownik wykonujący prace na stanowisku wymienionym w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Według § 2 wspomnianego rozporządzenia okresy pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy, zaś okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Przyznanie świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 i 4 powołanego wyżej rozporządzenia przez organ rentowy następuje właśnie na podstawie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w szczególnych warunkach, które jednak jak każdy dokument nieurzędowy w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c. podlega kontroli zarówno co do prawidłowości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 września 2008 roku, III AUa 795/08, LEX nr 478688).

W rozpatrywanej sprawie odwołujący na okoliczność pracy w szczególnych warunkach .

W przedmiotowej sprawie Sąd zobligowany do rozstrzygnięcia wskazanego wyżej przedmiotu sporu przeprowadził więc postępowanie dowodowe, zgodnie z regułami procedury cywilnej na okoliczność charakteru i sposobu wykonywanej przez odwołującą pracy. Należy bowiem raz jeszcze podkreślić, że ograniczenia dowodowe z wspomnianego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku nie dotyczą postępowania przed sądem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UNK 186/97, publ. OSNAP 1998/11/342; LEX nr 32696).

W tym miejscu zaznaczyć ponownie należy, że warunkiem skorzystania z „wcześniejszej emerytury” jest wykazanie okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku oraz osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn (§ 4 w związku z § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że odwołujący R. K. osiągnął wiek emerytalny w dniu (...) roku. Niekwestionowany jest także okres zatrudnienia wynoszący łącznie 26 lata, 3 miesiące i 10 dni na dzień 1 stycznia 1999 roku , w tym okres 13 lat, 10 miesięcy i 15 dni okresu pracy w szczególnych warunkach.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było uprawnienie odwołującego do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na warunki pracy, co oznacza konieczność poczynienia ustaleń dotyczących rodzaju i wymiaru jej zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Decydujące znaczenie w tej kwestii ma stwierdzenie wykonywania obowiązków odpowiadających zakresowi prac na stanowiskach wymienionych w wykazie A i B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999 roku, III RN 25/99, publi. OSNP z 2000 r. nr 12, poz. 453), które to rozporządzenie jest zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Przepisy zarządzenia, które powołane zostały w świadectwie wystawionym odwołującemu są natomiast wyłącznie rozwinięciem zapisów rozporządzenia, w tym wykazu A.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że odwołujący R. K. przez cały okres pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1982 roku pracował w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku konserwatora.

Świadkowie potwierdzili, że odwołujący w okresie pracy w/ w Przedsiębiorstwie wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z zeznaniami tymi w pełni korelują zeznania odwołującego.

Wszystkie opisane wyżej zeznania są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Z tych przyczyn Sąd uznał je za wiarygodne i przydatne dla celów przedmiotowego postępowania.

Dlatego też, zdaniem Sądu odwołujący w okresie pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 6 listopada 1974 roku do 31 grudnia 1982 roku w pracował w szczególnych warunkach pracy wykonując obowiązki odpowiadające zakresowi prac wymienionych w wykazie, A dział XIV , poz. 25 –bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano- montażowe i budowlano remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym. Stanowisko to wymienione jest w części B , Dział XIV – poz. 25, pkt 3 załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 16 Ministerstwa Rolnictwa Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Słuszny jest bowiem pogląd, że o uznaniu konkretnej pracy za pracę w szczególnych warunkach decyduje, czy praca jest wymieniona w § 4-15 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) oraz w wykazach stanowiących załącznik do tego rozporządzenia (wyrok SN z dnia 7 lipca 1999 roku, III RN 25/99, publ. OSNP z 2000 r. nr 12, poz. 453), które to rozporządzenie jest zgodnie z Konstytucją RP źródłem powszechnie obowiązującego prawa.

Odwołujący wiek emerytalny ukończył w dniu (...) roku, posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie 26 lat, 3 miesiące i 10 dni, a ponadto nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało również, że odwołujący wykonywał prace w szczególnych warunkach łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy przez okres 20 lat i 12 dni.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając R. K. prawo do emerytury w obniżonym wieku – począwszy daty złożenia wniosku.

Ponadto zgodnie § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz odwołującego kwotę 60 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Jednocześnie Sąd na zasadzie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uznał, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Ustalenie charakteru pracy odwołującego, nastąpiło na podstawie ustaleń, które nie mogły być brane pod uwagę przez organ rentowy z uwagi na ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed tym organem. Zgodnie bowiem z § 22 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki z dnia 23 listopada 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe, środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę są przede wszystkim dokumenty (świadectwo pracy). Odwołujący za okres pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. nie przedstawił świadectwa pracy w szczególnych warunkach, charakter jego pracy był ustalany na podstawie zeznań świadków oraz odwołującego.

Anna Walczak - Sarnowska

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...).

(...)