Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 128/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 27 listopada 2020 roku w sprawie sygn. akt II K 695/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrazy prawa materialnego tj. art. 212 § 2 kk poprzez jego błędne zastosowanie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim - chciał zniesławić pokrzywdzoną i to zrobił. Jego umyślność wynika nawet z jego własnych wyjaśnień, w których przyznaje, że znał treść postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania i przywołaną w niej opinię biegłego o podrobieniu podpisu pokrzywdzonej na podmienionej fakturze. Zresztą z treści jego wpisu jednoznacznie wynika, że miał o tym wiedzę. Mimo to pomówił pokrzywdzoną, że popełniła przestępstwo polegające na zadekretowaniu podmienionej faktury, sugerując, że nie ma za to postawionych zarzutów prokuratorskich jedynie z uwagi na polityczne wsparcie.

Argument, że wpis oskarżonego miał charakter spontaniczny i był podyktowany emocjami, co maiłoby uniemożliwić przypisanie mu działania w zamiarze bezpośrednim, jest całkowicie bezpodstawny. Po pierwsze, działanie nagłe i emocjonalne nie wyklucza zamiaru bezpośredniego, wszak prawu karnemu materialnemu znana jest konstrukcja „ dolus raptus", czyli zamiaru nagłego. Po drugie, nie sposób mówić o nagłym i spontanicznym działaniu w sytuacji, w której oskarżony miał czas na obejrzenie i przeanalizowanie materiału telewizyjnego, umieszczenie odnośnika do niego na swoim koncie na F. i opatrzenie go rozbudowanym i przemyślanym komentarzem, w którym logicznie odnosi się do całej sytuacji. Zamiar nagły ( dolus raptus, repentinus) występuje, kiedy sprawca działa bez refleksji, bez analizy okoliczności swojego zachowania, ma zwykle miejsce wówczas, gdy sprawca jest zaskoczony, zagrożony okolicznościami zewnętrznymi, np. zachowaniem późniejszej ofiary i nie ma czasu na racjonalną ocenę sytuacji. Jego przeciwieństwem jest zamiar przemyślany ( dolus premeditatus) – sprawca ma czas i możliwości wszechstronnego przemyślenia swojego czynu, w jego psychice dokonuje się więc pełny proces motywacyjny, zakończony decyzją o popełnieniu czynu zabronionego ( por. A. Marek, Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 1997). W analizowanej sytuacji oskarżony miał czas na refleksję i analizę, użyte słowa stanowią ciąg logiczny nie zakłócony emocjami - zdaniem Sądu działał z zamiarem bezpośrednim przemyślanym.

Nie wyłącza takiego zamiaru nadanie wypowiedzi charakteru ironicznego, czy wręcz sarkastycznego, a już na pewno nie dzielenie się ze społeczeństwem swoimi wyrazami frustracji, więc te argumenty apelanta są wręcz niepoważne. Ostrzem ciętej ironii można człowieka zniesławić równie skutecznie co pozbawioną takich elementów wypowiedzią, a użycie grubego sarkazmu może graniczyć wręcz z szyderstwem, co dodatkowo zabarwia negatywnie wpis oskarżonego.

Co do argumentów związanych z brakiem wykazania związku między wpisem oskarżonego, a sposobem oceniania pokrzywdzonej przez społeczeństwo i wpływu tego wpisu na wyniki wyborów, to podnoszenie ich ( zarówno przez profesjonalnego obrońcę jako zarzut obrazy prawa materialnego, jak i przez oskarżonego jako zarzut błędu w ustaleniach faktycznych) świadczy o nieznajomości poglądów doktryny i orzecznictwa związanych z charakterem przestępstwa zniesławienia. Otóż jest to przestępstwo formalne ( bezskutkowe) z abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo. Do przypisania sprawcy wyczerpania jego znamion nie jest potrzebne wykazywanie skutku ( w postaci poniżenia w opinii publicznej lub utraty potrzebnego zaufania do sprawowania danego stanowiska, zawodu lub działalności), tylko wykazanie, że zniesławiająca wypowiedź mogła narazić pokrzywdzonego na taki skutek. Zdaniem Sądu rozpowszechnianie tuż przed wyborami ( w których pokrzywdzona ubiegała się o stanowisko burmistrza ) nieprawdziwej informacji, jakoby pokrzywdzona pod nieobecność swojego przełożonego zadekretowała jakąś podmienioną fakturę, co miało wyczerpywać znamiona jakiegoś przestępstwa, a co nie spotkało się z zarzutami prokuratorskimi tylko dzięki politycznemu wsparciu udzielonemu pokrzywdzonej uniemożliwiającemu takie działanie organom ścigania, zdecydowanie mogło naraić pokrzywdzoną na utratę zaufania potrzebnego dla sprawowania stanowiska burmistrza, o jakie się ubiegała. Tym samym oskarżony wyczerpał znamiona zarzuconego mu przestępstwa niezależnie od tego, czy jego zachowanie miało realny wpływ na stopień zaufania do niej członków lokalnej społeczności, czy nie.

Kończąc omawianie tego ostatniego zarzutu Sąd sygnalizuje, że apelanci wielokrotnie powracali do tej kwestii i w ramach zarzutów proceduralnych (błędnej oceny dowodów poprzez oparcie się w aspekcie wpływu wpisu na społeczeństwo na nieobiektywnych zdaniem obrony świadkach) i w ramach powiązanych z tym zarzutów błędu w ustaleniach faktycznych, jakoby doszło do utraty takiego zaufania. Z powyższego wynika, że zarzuty te są całkowicie bezpodstawne, bo kwestie te nie mają wpływu na przypisanie oskarżonemu zarzuconego mu przestępstwa.

Wniosek

O uniewinnienie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd zasadnie przypisał oskarżonemu wyczerpanie dyspozycji art. 212 § 2 kk, a argumenty apelacji były w tym zakresie chybione, co zostało powyżej omówione.

3.2.

Zarzuty obrazy prawa procesowego ( art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk) na skutek błędnej oceny dowodów poprzez oparcie się na zeznaniach nieobiektywnych świadków ( w szczególności w osobach pokrzywdzonej, A. K., P. Z. i K. K. (1)) i powiązany z tym zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jakoby na skutek wpisu oskarżonego mogło dojść do utraty zaufania wymaganego do objęcia przez pokrzywdzoną stanowisk samorządowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jak już to wyżej omawiano - przypisane oskarżonemu przestępstwo zniesławienia ma charakter bezskutkowy - jest to przestępstwo formalne z abstrakcyjnego narażenia na skutek. Zatem dywagacje związane z wpływem inkryminowanego wpisu na rzeczywiste odczucia ludzi wynikające z kwestionowanych w apelacji zeznań świadków są w tej sprawie mało istotne. Fakty mające zasadnicze znaczenie - a więc umieszczenie omawianego wpisu przez oskarżonego na F., sprzeczność zawartych w tym wpisie informacji ze stanem faktycznym wynikającym z prawomocnej decyzji o umorzeniu postepowania przygotowawczego oraz opinii biegłego ds. badania pisma ręcznego - wynikają również z innych źródeł dowodowych. Natomiast ocena możliwości narażenia pokrzywdzonej na utratę zaufania niezbędnego do sprawowania funkcji wynika z obiektywnej i logicznej oceny owego wpisu dokonanej przez Sąd. Dlatego te zarzuty apelantów, związane z oceną zeznań świadków w osobach pokrzywdzonej, A. K., P. Z. i K. K. (1), w zakresie związanym z odczuwanym przez nich wpływem wpisu oskarżonego na opinie ludzkie, są bezprzedmiotowe.

Wniosek

O uniewinnienie lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wyrok w zakresie przypisania oskarżonemu przestępstwa z art. 212 § 2 kk jest co do zasady słuszny (aczkolwiek wymagał zmiany opisu - będzie to omawiane w dalszej części uzasadnienia).

3.3.

Zarzuty obrazy prawa procesowego ( art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk) na skutek błędnej i nieobiektywnej ( podyktowanej subiektywnymi odczuciami) oceny dowodów, w szczególności wyjaśnień oskarżonego i treści inkryminowanego wpisu oraz powiązany z tym zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jakoby oskarżony pomówił w nim pokrzywdzoną o dokonanie przestępstwa podrobienia faktury dotyczącej wyceny działki i zasugerował możliwość podrabiania przez nią innych faktur.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te są częściowo zasadne. Faktycznie, analiza językowa inkryminowanego wpisu wyklucza, aby oskarżony zasugerował w nim, że pokrzywdzona podrobiła jakąkolwiek fakturę, a już na pewno nie ma w tym wpisie zarzutu, że podrabiała wiele innych faktur. Przecież oskarżony przechodząc do zasadniczej części swojej wypowiedzi stwierdza wprost, że postępowanie w prokuraturze było jego zdaniem o tyle bezprzedmiotowe, bo do żadnego podrabiania faktur ani podpisów nie doszło („.. zostaje umorzone postępowanie rzekomego podrabiania podmienionej faktury i podpisu..."). Zatem oskarżony wprost neguje koncepcję, aby do jakiegokolwiek podrobienia faktury i podpisu doszło ( stąd używa słów "” rzekomego podrabiania"). Dlatego apelanci słusznie podnoszą, że błędnie przypisano oskarżonemu, jakoby pomówił pokrzywdzoną, że „ dokonała ona podrobienia faktury dotyczącej wyceny działki".

Z kolei jeżeli chodzi o zarzut podrabiania innych faktur, to przypisanie oskarżonemu takiego zachowania wnika z niezrozumienia ironicznego charakteru drugiej części jego wpisu. Brzmi on następująco: „..J ednak ten wątek zostaje umorzony, gdyż biegły na podstawie kilku podpisów R. K. stwierdza, że zostały doskonale podrobione przez nieznane osoby. Biegły powinien porównać kilkadziesiąt podpisów tej pani na fakturach i zapewne okazałoby się, że też zostały doskonale podrobione, a w Urzędzie pracował sobowtór obecnej p.o. burmistrza. To zupełna kpina... ". Przecież oskarżony posługuje się tu sarkazmem, którego ostrze skierowane jest nie wobec pokrzywdzonej, tylko wobec biegłego ds. badania pisma ręcznego, a pośrednio wobec prokuratora. Oskarżony uważa, że dekretacja pod podmienioną fakturą wcale nie była podrobiona, tylko umieściła ją tam własnoręcznie pokrzywdzona, a opinia biegłego jest błędna. Aby ją podważyć oskarżony przywołuje stwierdzenie biegłego, że podpis był doskonale podrobiony, a więc wyglądał tak samo jak inne podpisy składane przez pokrzywdzoną - zatem według oskarżonego są to te same podpisy składane przez tą samą osobę. Skoro bowiem urzędnicy nieraz widzieli, jak pokrzywdzona taki sam ( tak samo wyglądający ) podpis składa, to według oskarżonego musiała zrobić to ona, bo w przeciwnym razie należałoby założyć, że do urzędu przychodziła osoba podszywająca się za pokrzywdzoną i do niej łudząco podobna, w dodatku wyśmienicie podrabiająca jej podpisy. Ten wywód opierający się o argumentację ad absurdum miał na celu wykazanie, że zdaniem oskarżonego nie jest możliwe, aby kwestionowany podpis był podrobiony tak, jak nie jest możliwe, aby do pracy zamiast pokrzywdzonej przychodził jej sobowtór. Całe to zdanie nie ma na celu sugerowania czytelnikowi, że pokrzywdzona podrabiała jakieś faktury, tylko dokładnie odwrotnie, próbuje przekonać owego czytelnika, że nie doszło do podrabiania czegokolwiek, a biegły i prokurator badając taki wątek błądzili. Zdanie to jest jednocześnie grubą ironią (wręcz kpiną), ale nie z pokrzywdzonej, tylko właśnie bezpośrednio z biegłego i pośrednio z prokuratora ( czego najlepiej dowodzi użyte jako podsumowanie zdania dotyczącego pracy biegłego sformułowanie „ To zupełna kpina"). Dlatego należało wyeliminować z opisu czynu przypisanego oskarżonemu sformułowanie „ jak również mogła dokonać podrobienia innych faktur", bo niczego takiego oskarżony o pokrzywdzonej w inkryminowanym wpisie nie powiedział.

Powyższe nie oznacza jednak, że cała wypowiedź oskarżonego miała charakter nieszkodliwej ironii i że nie doszło do zniesławienia pokrzywdzonej. Otóż oskarżony ewidentnie pomówił pokrzywdzoną o popełnienie przez nią przestępstwa, za które powinna mieć postawione zarzuty, czego jego zdaniem zdołała dotąd uniknąć jedynie dzięki politycznej protekcji. Przestępstwo to nie miało jednak polegać na „podrobieniu" faktury ani nawet na podpisaniu faktury „podrobionej", tylko na zadekretowaniu podmienionej faktury. Jednocześnie cały kontekst wypowiedzi oraz zawarte w niej sformułowania wyraźnie sugerują, że owe podmienianie faktur miało charakter przestępczy, pokrzywdzona o tym wiedziała i świadomie w tym uczestniczyła dekretując tak podmienioną fakturę, a wszystko to działo się podczas nieobecności oskarżonego (ówczesnego burmistrza) w pracy, co insynuuje cyniczne działanie przestępcze poza plecami oskarżonego. Świadczą o tym następujące słowa następujące po zanegowaniu podrobienia faktury a także podrobienia podpisu pokrzywdzonej - oskarżony tłumaczy czytelnikowi, że przestępstwo miało miejsce, tylko przebiegało inaczej i ubiera to w następujące słowa: „ Faktyczne przestępstwo w tej sprawie mo gło być tylko związane z podmianą faktur przez pracownika i de kretacją tej podmienionej faktury przez byłą Sekretarz Miasta R. K. podczas mojej nieobecności w pracy...Wiadomo, kto politycznie wspiera obecną komisarz ( tj. pokrzywdzoną T. K. - dopisek Sądu ) i dlaczego nie może mieć ona pos tawionych zarzutów ". Połączenie słów „faktyczne przestępstwo" ze słowami o stawianiu zarzutów pokrzywdzonej i powiązanie ich z zadekretowaniem podmienionej faktury przez pokrzywdzoną sugeruje popełnienie przez nią jakiegoś poważnego przestępstwa.

Tymczasem, z ustaleń Sądu wynika, że w Urzędzie Miasta w P. nie doszło do żadnego podrabiania faktur, tylko do pewnej nonszalancji i niedbałości urzędników merytorycznych polegającej na tym, że na fakturze na niewielką kwotę 290 zł netto dokonano błędnego opisu merytorycznego na jej odwrocie poprzez niewłaściwe wskazanie tego wydatku jako bieżącego zamiast inwestycyjnego, więc nie spodobało się księgowej, która wstrzymała wypłatę i zażądała skorygowania opisu faktury, a urzędnik z innego działu zamiast schludnie skreślić nieprawidłowy wpis, opisać omyłkę, wpisać właściwy dział budżetu na pokrycie faktury i przyznać się do błędu wydrukował ponownie tę samą fakturę powtórnie ( tym razem poprawnie) ją merytorycznie opisując. Jednak pierwsza (ta nieprawidłowo opisana) faktura nie została zniszczona i tak w Urzędzie pozostały dwa różne egzemplarze tej samej faktury ( przy czym co ważne, nie doszło do podwójnej wypłaty). W tych okolicznościach, nawet, gdyby oskarżona zadekretowała ten drugi podsunięty jej przez urzędnika w ferworze pracy egzemplarz, to przecież nie doszłoby do „podrabiania" czy „fałszowania" przez nią faktur, a takie zachowanie należałoby traktować co najwyżej jako delikt urzędniczy rodzący odpowiedzialność jedynie dyscyplinarną. Co więcej, nawet gdyby oskarżona zadekretowała taką fakturę nie nieświadomie, w natłoku licznych obowiązków, ale świadomie, jako drugą taką samą z uwagi na błędy występujące w pierwszej, to przecież w tych okolicznościach jej zachowanie, jako nie zmierzające do żadnego oszustwa, wyłudzenia czy fałszerstwa, należałoby potraktować jako subminimalnie szkodliwe społecznie, a zatem nie byłoby to zachowanie przestępcze ( co najwyżej rodziłoby odpowiedzialność dyscyplinarną). Oskarżony o tym doskonale wiedział, bo przecież sam wyjaśniał o takim pochodzeniu dwóch identycznych faktur, tak też zeznawali świadkowie będący urzędnikami merytorycznymi zaangażowanymi w ich powstanie. Ponadto, okazało się, że pokrzywdzona nawet nie zadekretowała tej drugiej, ponownie wydrukowanej faktury, bo jej parafę podrobiono. Jest całkiem możliwe, że któryś z urzędników, który chciał iść na skróty, podpisał się parafką za pokrzywdzoną na odwrotnej stronie faktury zawierającej skorygowany opis merytoryczny, aby nie biegać z tym dokumentem i mieć to z głowy.

Generalnie zdaniem Sądu Okręgowego historia tych dwóch faktur - skoro dotyczy kwoty 290 zł netto, nie jest związana z podwójną wypłatą, a opis merytoryczny na odwrocie dokumentów różnił się jedynie kwestią działu budżetu, z którego miały zostać wypłacone środki na jej pokrycie - została niepotrzebnie rozdmuchana, doczepiona do innej sprawy związanej z zarzutami nieprawidłowości wyceny działki i stanowi przysłowiową „burzę w szklance wody". Ale oskarżony o tym wszystkim doskonale wiedział, wiedział również o umorzeniu postępowania w sprawie podrobienia podpisu pokrzywdzonej i opinii wykluczającej jej autorstwo tego podpisu. Mimo to przedstawił w inkryminowanym wpisie zachowanie oskarżonej jako jakieś poważne przestępstwo wymagające stawiania zarzutów, w tym przypisał jej świadome zadekretowanie podmienionej faktury choć wiedział, że tego nie zrobiła. Zniesławił w ten sposób pokrzywdzoną, albowiem informacja, że osoba ubiegająca się w wyborach o eksponowane stanowisko jest zamieszana w jakąś nazywaną przestępstwem sprawę podpisywania podmienionej faktury za którą powinna mieć zarzuty, u przeciętnego członka społeczeństwa mogła wzbudzić wątpliwości co do uczciwości takiego kandydata i podważyć zaufanie niezbędne do powierzenia mu stanowiska.

Podsumowując - z tych powodów należało zmienić opis czynu przypisanego oskarżonemu, albowiem zniesławił on pokrzywdzoną, ale jedynie przez pomówienie jej, że dokonała dekretacji podmienionej faktury i zasugerowanie, iż było to zachowanie przestępcze zasługujące na postawienie przez prokuratora zarzutów.

Wniosek

O uniewinnienie lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wyrok w zakresie przypisania oskarżonemu przestępstwa z art. 212 § 2 kk jest słuszny, ale należało zmienić opis czynu na skutek częściowego uwzględnienia argumentów apelantów - zostało to powyżej omówione. Dlatego bezzasadny jest wniosek o uniewinnienie, nie było również podstaw do uchylenia wyroku - wystarczyło go zmienić.

3.4.

Podniesiony w uzasadnieniu apelacji obrońcy zarzut rażącej niewspółmierności kary pozbawienia wolności.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Po pierwsze, Sąd Okręgowy znacznie zredukował opis czynu przypisanego oskarżonemu, okazało się bowiem, że Sąd Rejonowy błędnie przypisał mu zniesławienie polegające na pomówieniu pokrzywdzonej o popełnienie wielu przestępstw podrobienia faktur, w rzeczywistości było to zasugerowanie, że pokrzywdzona zadekretowała jedną podmienioną fakturę, przy czym nie pada słowo o tym, aby miała być faktura „podrobiona". Powoduje to mniejszą społeczną szkodliwość czynu i mniejszy stopień winy, a zatem przemawia za złagodzeniem kary.

Po drugie. Sąd Okręgowy nie podziela argumentów zawartych w części 6 uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego ( „Inne zagadnienia"), w której podaje się powody dla zastosowania ultima ratio jakim jest kara pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy podnosi tam, że nie zastosował kar wolnościowych, gdyż oskarżony dopiero rozpoczął działalność gospodarczą, więc nie stać go na niezwłoczne uiszczenie grzywny - ale przecież oskarżony ma zgromadzony pokaźny majątek i taką grzywnę można wyegzekwować, zaś nie ma konieczności uiszczenia jej niezwłocznie. Natomiast co do kary ograniczenia wolności Sąd Rejonowy wskazuje, że „rozkręcając" działalność gospodarczą oskarżony nie będzie miał czasu na wykonywanie pracy społecznej, a w dodatku wykonywanie jej pod nadzorem dawnych podwładnych byłoby dla niego samego sytuacją „kuriozalną i niezręczną”. Otóż Sąd Okręgowy nie uważa, aby „niezręczność" wykonywania pracy społecznej była argumentem za orzeczeniem kary bezwzględnego pozbawienia wolności, a wykonywanie od 20 do 40 godzin pracy w skali miesiąca da się pogodzić z „rozkręcaniem" działalności gospodarczej. Zatem podawane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powody odstąpienia od kar wolnościowych są iluzoryczne.

Po trzecie, Sąd Rejonowy stwierdzając brak jakichkolwiek okoliczności łagodzących, całkowicie pominął fakt wybaczenia oskarżonemu przez pokrzywdzoną - wszak wyraźnie i bez żadnych wątpliwości wydała takie oświadczenie w mowie końcowej ( k. 86). Owszem, dalej wnosiła o skazanie oskarżonego, ale już nie formułowania żądania orzeczenia kary pozbawienia wolności, tylko wnosiła „o sprawiedliwy wyrok" tak, aby oskarżony „zrozumiał to, że nie wolno ludzi obrażać", jednocześnie mu wybaczając.

Po czwarte, fakt naruszenia okresu próby w innej sprawie będzie podstawą orzekania o ewentualnym zarządzeniu wykonania kary pozbawienia wolności w postępowaniu wykonawczym.

Po piąte, kara pozbawienia wolności co prawda zawsze musi być stosowana jako ultima ratio, ale tym bardziej w sprawach o zniesławienie, w których wielu przedstawicieli doktryny prawa karnego od lat kontestuje zasadność kary pozbawienia wolności ( przecież w 2009 roku podjęto legislacyjną próbę depenalizacji zachowania opisanego w art. 212 § 1 kk i wyeliminowania sankcji pozbawienia wolności z art. 212 § 2 kk, ostatecznie w wyniku prac parlamentarnych zachowano penalizację zachowań z art. 212 § 1 kk, ale wyeliminowano za nie sankcję pozbawienia wolności, a za czyn z art. 212 § 2 kk zredukowano zagrożenie pozbawieniem wolności do roku). Jednak nie ustają głosy, aby z daleko posuniętą ostrożnością i jedynie w ostateczności orzekać za takie przestępstwo karę pozbawienia wolności.

Po szóste, już zupełnie wyjątkowo i jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach można orzekać karę bezwzględnego pozbawienia wolności za przestępstwa zniesławienia na tle sporów o charakterze politycznym i związane ze społeczną kontrolą organów władzy. Chodzi o to, aby kara pozbawienia wolności nie stanowiła swoistego knebla dla wolności słowa w tych aspektach życia, które dotyczą wolności obywatelskich pozwalających na zachowanie demokratycznych standardów władzy. Zatem inaczej należy podejść do zniesławienia osoby nie sprawującej funkcji publicznej i nie związanego z życiem publicznym, a inaczej do zniesławienia polityka lub osoby ubiegającej się o stanowisko publiczne, zwłaszcza jeżeli treść pomówienia nie dotyczy sfery życia prywatnego tylko związana jest ze sprawowaniem funkcji publicznej i z działalnością instytucji państwowych lub samorządowych.

W tej sprawie oskarżony zniesławił lokalnego polityka, kandydata na stanowisko burmistrza w wyborach samorządowych, pomawiając go o nieprawidłowości w sprawowaniu funkcji Sekretarza Miasta, a więc funkcji publicznej, pomówienie to nie miało podłoża prywatnego, ściśle związane było z wykonywaniem funkcji publicznych. Ponadto pomówienie to kontestowało rzekomy układ pokrzywdzonej z nieokreśloną władzą ( w domyśle na szczeblu wyższym niż samorządowy), poddawało krytyce stanowisko prokuratury ( sugerując jej podporządkowanie dyrektywom owej nieokreślonej wprost „władzy"). Zatem jedynie w skrajnej ostateczności w takiej sprawie należałoby sięgać po karę pozbawienia wolności, albowiem orzekanie o winie oskarżonego wymaga tu wyważenia między karną odpowiedzialnością za zniesławienie, a konstytucyjnymi uprawnieniami do wolności słowa, społecznej kontroli władzy i krytyki tejże władzy oraz jej organów. Kara pozbawienia wolności w takiej sprawie może wywołać efekt mrożący i zakłócić mechanizmy społecznej kontroli. Sąd nie wyklucza w ogóle możliwości orzekania w tego typu sprawach kar pozbawienia wolności, ale uważa, że powinna to być „ostateczna ostateczność".

W niniejszej sprawie takowa skrajna sytuacja nie zachodziła, wystarczające będzie tu orzeczenie kary 60 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości jednej stawki na 100 zł.

Wniosek

Wniosek o uniewinnienie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Obrońca choć sformułował zarzut rażącej niewspółmierności kary, nie formułował wniosku o jej złagodzenie tylko o uniewinnienie. Tymczasem oskarżonego nie można uniewinnić, gdyż popełnił omawiane przestępstwo, ale ponieważ kara jest zbyt surowa, należało ją złagodzić.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Opis czynu, kara.

Zwięźle o powodach zmiany

Było to obszernie omawiane.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

W związku ze skazaniem na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 628 pkt 1 kpk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej koszty procesu w postaci wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru za udział w rozprawie apelacyjnej obliczonego według stawek minimalnych.

4

W związku ze skazaniem na podstawie art. 10 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę za obie instancje w wysokości 10 procent grzywny.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok skazujący

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok skazujący

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana