Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym :

Przewodniczący : sędzia SR Katarzyna Rybczyńska

Ławnicy:

Protokolant : Iwona Turska

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2020 roku w Rybniku

sprawy z powództwa małoletniego A. B. reprezentowanego przez matkę T. B. oraz z powództwa T. B.

przeciwko M. B. (1)

o podwyższenie alimentów i o alimenty

1)  Oddala oba powództwa;

2)  Zasądza od T. B. na rzecz pozwanego M. B. (1) 120 zł /sto dwadzieścia złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3)  Nakazuje pobrać od powódki T. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Rejonowy w Rybniku – 375 zł /trzysta siedemdziesiąt pięć/ tytułem połowy opłaty od pozwu, w pozostałej części odstępuje od obciążania powódki kosztami sądowymi;

4)  Odstępuje od obciążania małoletniego powoda kosztami procesu.

Sygnatura akt IV RC 680/18

UZASADNIENIE

Ostatecznie precyzując żądanie pozwu matka małoletniego powoda a zarazem powódka T. B. wniosła o zasądzenie alimentów od pozwanego M. B. (2) na swoją rzecz w kwocie po 1.000 zł miesięcznie oraz o podwyższenie alimentów na rzecz małoletniego powoda A. B. orzeczonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w sprawie III Ca 1609/17, III Ca 1610/17 z kwoty 1.000 zł miesięcznie do kwoty 5.000 zł miesięcznie. Powódka wniosła również o spłatę pieniężną połowy samochodu w kwocie 19.000 zł.

W uzasadnieniu podano, że od czasu ustalenia ostatnich alimentów potrzeby małoletniego znacznie wzrosły. Matka małoletniego powoda podjęła pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W związku z samodzielnym sprawowaniem opieki nad małoletnim zmuszona będzie zatrudnić odpłatną pomoc do opieki nad dzieckiem. Powódka wskazała, że mieszkanie, które zajmuje z małoletnim powodem wymaga remontu. Jednakże zważywszy na jej sytuację finansową nie jest w stanie samodzielnie ponieść kosztów z tym związanych. Powódka odnosząc się do żądania alimentów na swoją rzecz wskazała, że wraz ze zmianą miejsca pracy wzrosły jej koszty utrzymania. Nadto w sprawowaniu opieki nad synem musi korzystać z pomocy babci macierzystej, która za opiekę nad dzieckiem domaga się stosownego wynagrodzenia. Strona powodowa miesięcznie tytułem kosztów utrzymania siebie oraz syna ponosi następujące wydatki: koszty mieszkaniowe ok. 620 zł tj. czynsz wraz z opłatami za prąd, wyżywienie 1.000 zł, odzież, obuwie oraz kosmetyki 650 zł, wyjazdy 600 zł, koszty eksploatacji samochodu 500 zł. (k. 3-9, 215-217)

Pozwany w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa w całości.

Wskazał, że strona powoda nie wykazała by od czasu ustalenia ostatnich alimentów wzrosły potrzeby małoletniego powoda, a powódka znajdowała się w niedostatku. Podniósł, że poza ratą alimentacyjną partycypuje w kosztach utrzymania małoletniego. Realizuje regularnie kontakty z synem, podczas których zbiera syna na wakacje, zapewnia rozrywkę, kupuje zabawki oraz płaci za leki. Wskazał również, że osiąga dochód rzędu 3500-4000 zł, a żądane przez stronę powodową kwoty znacznie przewyższają jego możliwości zarobkowe. (k. 103-104v)

Sąd ustalił:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 3 marca 2015 roku w sprawie o sygnaturze akt. II RC 826/14 rozwiązano małżeństwo stron, przez rozwód z winy obu stron. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim uprawnionym powierzono matce małoletniego, ograniczając władzę rodzicielską ojca do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka jednocześnie poddano władzę rodzicielską obojga rodziców stałemu nadzorowi kuratora. Powyższym wyrokiem kosztami utrzymania małoletniego obciążono obojga rodziców, zasądzając od pozwanego na rzecz małoletniego alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie. Powództwo alimentacyjne matki małoletniego zostało oddalone.

Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku w sprawie sygn. akt IV RC 833/16 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 17 stycznia 2018 roku w sprawie o sygnaturze III Ca 1609/17, III Ca 1610/17 na skutek apelacji obu stron podwyższono alimenty na rzecz małoletniego powoda do kwoty 1.000 zł miesięcznie.

Powództwo T. B. o alimenty zostało oddalone.

W dacie ustalenia poprzednich alimentów małoletni powód miał 5 lat. Kontynuował edukację przedszkolną. Wymagał prowadzenia terapii behawioralnej i integracji sensoryczno-motorycznej. Nadto miał zdiagnozowaną niedoczynność tarczycy. Wszelkie konsultacje medyczne i terapie specjalistyczne odbywały się nieodpłatnie. Powód uczęszczał na zajęcia sportowe i taneczno-rytmiczne. Łączną sumę potrzeb powoda określono na kwotę 1300-1450 zł.

Matka małoletniego powoda a zarazem powódka miała wówczas 30 lat. Posiadała wykształcenie wyższe oraz była studentką 5 roku studiów stacjonarnych na kierunku psychologia ze specjalizacją psychologia kliniczna i osobowości oraz studiów podyplomowych na kierunku psychologia transportu. Była zatrudniona w pracowni psychologicznej w wymiarze ¼ etatu, z wynagrodzeniem miesięcznym ok. 500 zł brutto. Powódka wraz z małoletnim powodem zamieszkiwała w lokalu własnościowym. Z tego tytułu ponosiła opłaty w wysokości ok. 700 zł miesięcznie. W bieżącym utrzymaniu korzystała ze wsparcia finansowego rodziców i brata.

Pozwany w dacie ustalenia ostatnich alimentów miał 36 lat. Zatrudniony był w kopalni, a jego miesięczne wynagrodzenie wynosiło ok. 7.000 zł netto miesięcznie (wynagrodzenie oraz pozostałe dodatki). Z wynagrodzenia pozwanego potrącana była rata pożyczki zakładowej sięgająca kwoty 1100 zł. Zamieszkiwał z rodzicami w domu jednorodzinnym. Koszty mieszkaniowe przedstawiały się następująco: energia elektryczna 90 zł oraz gaz 70 zł co dwa miesiące, woda i kanalizacja ok. 45 zł miesięcznie, podatek od nieruchomości 120 zł kwartalnie, opał ok. 2.700 zł rocznie oraz ubezpieczenie ok. 300 zł rocznie. Pozostałe wydatki pozwanego kształtowały się następująco: wyżywienie 350 zł miesięcznie, paliwo 450 zł miesięcznie, ubezpieczenie samochodu 450 zł rocznie, koszty związane z eksploatacją samochodu ok. 280 zł oraz Internet i telefon 90 zł miesięcznie.

Pozwany spotykał się z synem w co drugi weekend zapewniając mu w tym czasie różne rozrywki. Kupował mu także zabawki. Planował z małoletnim różne wyjazdy oraz ponosił wszelkie koszty utrzymania małoletniego gdy ten przebywał u ojca.

(dowód: wyrok z dnia 17 stycznia 2018 r. k. 296 wraz z uzasadnieniem k. 305-309 akta IV RC 833/16).

Obecnie małoletni powód ma 8 lat, jest uczniem szkoły podstawowej. U małoletniego stwierdzono niedoczynność tarczycy, przyjmuje codziennie K., wizyty są nieodpłatne. Małoletni pozostaje pod kontrolą poradni endokrynologicznej w klinice w Małoletni nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności.

Całokształt miesięcznych wydatków małoletniego kształtuje się następująco:

- wyżywienie: 500 zł (100 zł obiady w szkole + 400 zł pozostałe posiłki w domu),

- wydatki mieszkaniowe: ok. 474 zł (czynsz 630 zł/2 + prąd 100zł/2 + telefon, Internet, dwa telefony 219 zł/2),

- wyprawka do szkoły: 50 zł (600 zł/12 miesięcy),

- odzież i obuwie: 200 zł,

- środki czystości: 100 zł,

-koszty związane z uczęszczaniem do szkoły oraz kieszonkowe: 80 zł (koszt składek szkolnych 264 zł/12 miesięcy, mundurek 48 zł/12 miesięcy, wycieczki i imprezy szkolne 180 zł / 12 miesięcy + 40 zł kieszonkowe),

- fryzjer: 25 zł,

-koszty związane z treningami: ok. 350 zł (strój piłkarski 675 zł/12 miesięcy + wyjazdy na turnieje 95 zł + składki 70 zł + sprzęt 120 zł + badanie lekarskie 70 zł/12 miesięcy),

-wyjazdy: ok. 160 zł (2190 zł/12 miesięcy + wiza ok. 150zł/12 miesięcy),

- leki: ok. 33 zł

Łącznie ok. 2000 zł.

Małoletni w ostatnim czasie zmaga się z problemem kurzajek. Leczony jest farmakologicznie, a koszt leczenia wynosi ok.80-100 zł.

Powódka ma obecnie 32 lata. Pracuje w KWK (...) z miesięcznym wynagrodzeniem ok. 2.800 zł. Otrzymuje również 13-stą pensję, 14-stą pensję, barbórkę oraz deputat węglowy. Z funduszu socjalnego zakładu pracy otrzymała „wczasy pod gruszą”. Powódka otrzymuje również dodatkową premię regulaminową za przekazywanie informacji rodzinom pracowników, którzy ponieśli śmierć w wyniku wypadku na kopalni. Podejmuje również dodatkową pracę w firmie (...) Ośrodek Szkolenia” z wynagrodzeniem ok. 180 netto miesięcznie.

Powódka otrzymuje na rzecz małoletniego świadczenie „500+” oraz otrzymała kwotę 300 zł z programu (...) na zakup wyprawki dla małoletniego.

Całkowity miesięczny koszt wydatków powódki kształtuje się następująco:

- wydatki mieszkaniowe: ok. 474 zł (czynsz 630 zł/2 + prąd 100zł/2 + telefon, Internet, dwa telefony 219 zł/2),

- środki czystości: 100 zł,

- paliwo 450 zł,

-wyjazdy: ok. 160 zł (2190 zł/12 miesięcy + wiza ok. 150zł/12 miesięcy)

- wyżywienie: 600 zł,

- odzież i obuwie: 333 zł.

Łącznie ok.: 2.100 zł.

Matka małoletniego powoda, a zarazem powódka posiada samochód marki T. (...) z 2013 roku, zakupiony jako nowy za kwotę 38000 zł. Pozwany 1 sierpnia 2014 roku przekazał powódce kwotę (...) znajdującą się na ich wspólnej lokacie na poczet zakupu samochodu.

Pozwany ma obecnie 38 lat, niezmiennie od 14 lat pozostaje zatrudniony w tym samym miejscu. Jego miesięczne wynagrodzenie wynosi ok. 4000 zł. Poza wynagrodzeniem otrzymuje również 14-stą pensję, która w 2019 roku wyniosła 5000 zł. Nadto otrzymuje również barbórkę w średniej kwocie ok. 6000 zł.

Pozwany nadal mieszka z rodzicami w domu jednorodzinnym. Partycypuje w kosztach utrzymania gospodarstwa domowego. Poza małoletnim nie ma nikogo na utrzymaniu.

Obecny całkowity koszt utrzymania pozwanego kształtuje się następująco:

- wyżywienie: 600 zł,

- wydatki mieszkaniowe:200 zł (podatek od nieruchomości 120 zł/3/2 + gaz 100 zł co dwa miesiące + wywóz śmieci 27 zł + woda 100 zł)

-środki czystości i kosmetyki: 300 zł,

-odzież i obuwie: ok. 45 zł (500 zł/12 miesięcy),

-koszty eksploatacji samochodu: 600 zł.

- media: 110 zł (telefon 125 zł + Internet 40 zł + telewizja 45 zł),

Łącznie ok. 1850 zł

Zobowiązany utrzymuje stały kontakt z synem, stale uczestniczy w jego wychowaniu. Małoletni spędza u ojca od 10 do 14 dni w miesiącu. W tym czasie pozwany zapewnia małoletniemu powodowi liczne atrakcje i wycieczki. Niejednokrotnie zakupuje odzież dla syna oraz lekarstwa i witaminy. Zabiera małoletniego na wyjazdy wakacyjne, których koszt w całości ponosi sam. W 2018 roku spędził z synem wakacje nad morzem, koszt wakacji to kwota ponad 5000 zł za dwie osoby. W 2019 roku zabrał syna na 6 dni do Z. i poniósł w związku z tym koszt w wysokości ponad 3000 zł.

Obecnie ponad kwotę przekazywaną na utrzymanie małoletniego pozwany dodatkowo poniósł następujące wydatki:

- wyjazdy: ok. 125 zł,

- leki dla syna: 80 zł,

- prezenty dla syna: 190 zł (X., rower, gry, piłki),

- wyjazdy z synem: ok. 350 zł.

Łącznie ok. 645 zł.

Pozwany posiada oszczędności w wysokości 8000 zł. Posiada również samochód osobowy marki a. (...) z 2011 roku zakupiony za kwotę 52000 zł.

(dowód: zeznania pozwanego k. 187 v-188,potwierdzenie przelewu k. 195, k. 212-213v, zaświadczenie o dochodach powódki k. 162, k. 300, zeznania powódki k. 187v-187, k. 106-310, zeznania M. K. k. 265v-297, rachunki i płatności k. 10-76, k. 106-185, k, 195-207, k. 222-294)

Obecny stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie, powyżej opisane. Zgromadzony materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Sąd pominął dowód z paragonów, albowiem potwierdzają one jedynie, że ktoś za daną kwotę zrobił zakupy, natomiast nie sposób ustalić, że są to wydatki poniesione przez strony. Sąd zmiarkował niektóre koszty utrzymania małoletniego powoda m.in. wydatki na odzież i obuwie oraz wyżywienie uznając je za wygórowane. Mając na uwadze doświadczenie życiowe i wysokość wynagrodzenia powódki koszty te zostały zawyżone co najmniej o połowę.

Sąd zważył.

M.-prawną podstawę żądania powódki stanowi przepis art. 60 § 1 krio zgodnie z treścią tego przepisu małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym. Zasądzając alimenty powinno również mieć na uwzględniać możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000 roku, sygn. akt I CKN 872/00 w niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części, a usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa chodzi tu o zmianę istotną w obszarze usprawiedliwionych potrzeb, możliwości zarobkowych lub w na obu tych płaszczyznach.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie, czy powódka pozostaje w niedostatku.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika bezsprzecznie, iż taki stan po stronie powódki nie zachodzi. Powódka pracuje, osiąga dochody pozwalające na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb oraz potrzeb syna. Podejmowanie przez powódkę kolejnych kierunków studiów, w sytuacji gdy posiada się już odpowiednie wykształcenie, nie determinuje powstania stanu niedostatku. Posiada wykształcenie wyższe na różnych kierunkach studiów, dysponuje szerokim doświadczeniem zawodowym, podejmuje prace dodatkowe. Powódka jest w stanie samodzielnie pokryć własne koszty utrzymania. Wskazać ponadto należy, że od czasu wydania ostatniego wyroku oddalającego żądanie powódki o alimenty jej sytuacja uległa znacznemu polepszeniu, nie pogorszeniu; obecnie powódka osiąga dochody i to z dwóch źródeł.

Tym samym na mocy art. 60 § 1 krio i art. 138 krio żądanie powódki podlegało oddaleniu.

Odnośnie żądania małoletniego powoda wskazać należy, że zgodnie z regulacją art. 133 § 1 krio każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Samodzielne utrzymanie oznacza zapewnienie minimum socjalnego zapewniającego zaspokajanie przez dziecko podstawowych potrzeb życiowych (koszty związane z mieszkaniem, wyżywieniem, ubraniem, koszty nauki, dojazdu do szkoły itp.)

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 krio, uzależniając go od z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego .

Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć te, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Będą to zatem nie tyko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu jego zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić.

Należy jednak pamiętać, że górny pułap świadczeń alimentacyjnych będą wyznaczały każdorazowo możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego i to nawet w sytuacji, gdyby nie zaspokoiły one w pełni usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (wyrok Sądu Najwyższego z 20.08.1972 r. III CRN 470/71 Gazeta (...) 1972, nr. 9).

Pojecie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 październik 1969 roku, III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15). Konkludując powyższe, przy ocenie zakres obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę zatem również usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego (wyrok SN z dnia 28 listopada 1975 roku, (...) 330/75, LEX nr 7777).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa chodzi tu o zmianę istotną w obszarze usprawiedliwionych potrzeb, możliwości zarobkowych lub w na obu tych płaszczyznach.

Wydanie poprzedniego rozstrzygnięcia alimentacyjnego nastąpiło prawie 2 lata temu. Koszty utrzymania małoletniego powoda od ostatniego rozstrzygnięcia wzrosły, jednakże wzrost ten nie jest znaczący i nie determinuje konieczności podwyższenia raty alimentacyjnej na rzecz małoletniego od pozwanego. Najistotniejszą zmianą jest rozpoczęcia przez powoda nauki w szkole i związane z tym wydatki. Wskazać jednak należy, że wydatki te wziął pod uwagę sąd odwoławczy podwyższając ratę alimentacyjną do 1.000 zł (uzasadnienie k. - 309). Drugą istotną okolicznością jest wzrost możliwości zarobkowych matki powoda, która ukończyła studia i obecnie pracuje,a ponadto podejmuje również prace dodatkowe. Tym samym nie zachodzą już podstawy do obciążenia pozwanego większością miesięcznych kosztów utrzymania powoda. Trzecia istotna okoliczność to taka, że pozwany spędza z powodem więcej czasu, a zatem czyni również osobiste starania o utrzymanie i wychowanie syna; na wyjazdy wakacyjne pozwany przeznacza niebagatelne kwoty. Małoletni otrzymuje również liczne prezenty od ojca. Pozwany przeznacza również dodatkowe środki na zakup odzieży, obuwia oraz lekarstw i witamin dla małoletniego.

Mając na uwadze powyższe na mocy art. 138 k.r.i.o. w zw. z art. 133 § 1 k.r.i.o. i 135 k.r.i.o. powództwo małoletniego powoda podlegało oddaleniu.

Z uwagi na wynik sprawy, na mocy art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 102 kpc zasądzono od powódki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 375 zł tytułem połowy opłaty od pozwu. Wskazać bowiem należy, że żądanie, które, po raz kolejny, wniosła powódka, jest pozbawione podstaw, bacząc w szczególności na jego pierwotną redakcję zawartą w osobistym pozwie. Zgodnie z zasada odpowiedzialności za wynik procesu zasądzona od powódki na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego – § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

O kosztach sądowych względem małoletniego powoda orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. bacząc na to, ze jest to szczególnie uzasadniony wypadek – powód jest niesamodzielnym dzieckiem, nie ma własnego majątku, ani możliwości zarobkowych, pozwany zaś na bieżąco partycypuje w kosztach utrzymania swojego małoletniego syna.

Rb. 19.02.2020r.

sędzia Sądu Rejonowego

Katarzyna Rybczyńska