Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant sekr. sądowy Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2018 r. w Kaliszu

odwołania R. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 30 sierpnia 2018 r. Nr (...)

w sprawie R. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., z dnia 30 sierpnia 2018 r., znak (...), w ten sposób, że zalicza R. P. do ogólnego stażu pracy, przy ustalaniu wysokości emerytury i ustalaniu wysokości kapitału początkowego, okres praktycznej nauki zawodu od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku.

SSO Stanisław Pilarczyk

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., przyznał wnioskodawcy R. P. emeryturę od dnia 10 lipca 2018 roku. Wcześniej, decyzją z dnia 13 sierpnia 2018 roku, organ rentowy wydał decyzję o ustaleniu kapitału początkowego dla wnioskodawcy, w której to decyzji nie uwzględnił przy jego obliczeniu okresu jego nauki zawodu od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku.

Odwołanie od decyzji z dnia 30 sierpnia 2018 roku złożył R. P., domagając się aby przy ustalaniu wysokości jego emerytury uwzględnić okres nauki zawodu od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku. Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie wnioskodawcy wniósł o jego oddalenie, podnosząc, iż w spornym okresie R. P. nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego.

Sąd poczynił następujące ustalenia:

R. P. urodził się (...).

W dniu 26 sierpnia 1969 roku wnioskodawca zawarł umowę o naukę rzemiosła w zawodzie fryzjera z J. P., prowadzącym zakład fryzjerski w miejscowości T. (1). Umowa o naukę rzemiosła fryzjerskiego miała trwać od dnia 1 września 1969 roku, przez okres 30 miesięcy, do dnia 1 marca 1972 roku, umowa ta, za zgodą Izby Rzemieślniczej w P., została przedłużona do dnia 1 czerwca 1972 roku. Umowa powyższa została zarejestrowana w Cechu (...) w T. (2) pod pozycją 186/46/52/69.

Zgodnie z powyższą umową o naukę rzemiosła R. P. otrzymywał wynagrodzenie w I roku nauki zawodu w wysokości 150 zł, w II roku nauki zawodu w wysokości 320 zł, a w III roku nauki w wysokości 480 zł.

(dowód – umowa o naukę rzemiosła – k. 10-11 akt sądowych, pismo Cechu (...) w T. (3) – k. 9 akt sądowych)

W okresie nauki rzemiosła fryzjerskiego R. P., od dnia 1 września 1969 roku do dnia 26 czerwca 1971 roku, uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej (...) dla Pracujących w T. (3), a od dnia 4 stycznia 1971 roku do dnia 13 lutego 1971 roku uczęszczał na 6-tygodniowy kurs dokształcenia zawodowego w zawodzie fryzjerskim

W dniu 20 września 1972 roku R. P. zdał egzamin czeladniczy w zawodzie fryzjer męski.

(dowód – świadectwo ukończenia szkoły zawodowej – k. 19 akt sądowych, zaświadczenie o ukończeniu kursu – k. 20 akt sądowych, świadectwo czeladnicze – k. 21 akt sądowych)

Na zajęcia w szkole zawodowej uczęszczał 2 razy w tygodniu, w godzinach popołudniowych, a w pozostałe dni uczył się zawodu fryzjerskiego u J. P..

(dowód – zeznania R. P. – k. 22-23 akt sądowych, zeznania H. R. – k. 23 akt sądowych, zeznania B. K. – k. 22 akt sądowych)

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest bezsporny i nie budzi żadnych wątpliwości, iż w okresie od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku wnioskodawca miał podpisaną umowę o naukę zawodu.

Kwestią zasadniczą dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było to, czy okres praktycznej nauki zawodu można zaliczyć do okresu składkowego, który ma wpływ na wysokość emerytury.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270 z późniejszymi zmianami), ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, dla kobiet – 60 lat, a dla mężczyzn – 65 lat.

W myśl art. 25 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek zewidencjonowanych na kocie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego, określonego w art. 173-175, oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku, o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Natomiast zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku, o emeryturach i ranch z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383 z późn. zm.), za okresy składkowe uważa się również, przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku, następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne, albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, w tym zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego, na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku.

W myśl zaś art. 173 ust. 1 ustawy, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy, opłacali składki na ubezpieczenie społeczne, lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1.  okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2).

Problematykę praktycznej nauki zawodu regulowały przepisy ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. Nr 45, poz. 226 z późn. zm.) oraz przepisy rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Drobnej Wytwórczości z dnia 30 czerwca 1971 roku w sprawie nauki zawodu w rzemieślniczych zakładach pracy (Dz. U. z 1971 roku Nr 19, poz. 188), a także rozporządzenia Ministra Oświaty z dnia 14 lutego 1959 roku, w sprawie dokształcania oraz kontroli nauki zawodu młodocianych zatrudnionych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 17, poz. 99).

Na ich podstawie rzemieślniczy zakład pracy, przyjmując ucznia na naukę zawodu, zawierał z nim na piśmie umowę o naukę rzemiosła. Istota tego zatrudnienia zakładała łączenie nauki zawodu w trakcie świadczenia pracy zarobkowej na podstawie stosunku pracy, z kontynuowaniem kształcenia teoretycznego w szkole, pozwalającej na nabycie wiedzy w zakresie konkretnego zawodu.

Wymieniona problematyka była już przedmiotem rozstrzygnięcia sądów i niejednokrotnie znalazła potwierdzenie w orzecznictwie.

Wskazuje się w nim, że jeżeli młodociany odbywał praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy, na podstawie umowy zawartej między nim a zakładem pracy, to okres praktycznej nauki zawodu podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do emerytury. W takim bowiem przypadku młodociany podlegał ubezpieczeniom społecznym, a w związku z tym była za niego opłacana składka na te ubezpieczenia. Przy tym istotne rozróżnienie dotyczyło tego, czy nauka zawodu była pobierana przez młodocianego przy jego równoczesnym zatrudnieniu, czy też jako przedmiot praktyczny w programie nauki szkolnej. Stosunek zatrudnienia obejmował bowiem tylko młodocianych przyjętych do pracy w celu nauki zawodu, obowiązanych do dokształcania się w szkole, nie zaś tych, którzy pobierali naukę bez zatrudnienia (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 marca 2009 roku, III AUa 1213/08, OSA 2011/5/57-63, Lex nr 530999, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 marca 2016 roku, III AUa 1000/15, Lex nr 2016282).

Ponadto, jak wskazał Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 7 marca 2017 roku (sygn. akt III UK 84/16), dla uznania okresu zatrudnienia, wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za okres składkowy, w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę faktu opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Powyższe stanowisko koresponduje z orzeczeniem tego Sądu z dnia 5 kwietnia 1995 roku, (sygn. akt II UR 3/95), który stwierdził, że zaliczenie okresów zatrudnienia do uprawnień emerytalnych i rentowych nie jest uzależnione od zgłoszenia osoby zatrudnionej do ubezpieczenia społecznego.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2007 roku (II UK 185/06, OSNP 2008/9-10/143), gdzie podniesiono, iż dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz. U. z 2004 roku Nr 39, poz. 353 ze zm.) za okres składkowy, w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacanie przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne.

Wnioskodawca, w niniejszej sprawie udowodnił fakt nauki rzemiosła na podstawie zawartej umowy, udowodnił fakt uczęszczania do szkoły zawodowej dla pracujących. Konsekwencją nauki zawodu fryzjera przez wnioskodawcę było uzyskanie tytułu czeladniczego w zawodzie fryzjerskim

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Oświaty z dnia 14 lutego 1959 roku, w sprawie dokształcania oraz kontroli nauki zawodu młodocianych, zatrudnionych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 17, poz. 99), warunkiem przyjęcia do szkoły zawodowej dla pracujących młodocianego, podlegającego obowiązkowi dokształcenia, było przedłożenie zaświadczenia zakładu pracy stwierdzającego, że młodociany jest zatrudniony lub będzie zatrudniony w najbliższym czasie. Oznacza to, że w obowiązującym w spornych okresach stanie prawnym, nie można było uczyć się w szkole zawodowej dla pracujących bez jednoczesnego pozostawania w zatrudnieniu (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 stycznia 2014 roku, III AUa 891/13, Lex nr 2287468).

Powyższe rozważania i zgromadzony materiał dowodowy skłoniły Sąd orzekający do przyjęcia, iż wnioskodawca w okresie od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku odbywał praktyczną naukę zawodu na podstawie zawartej umowy o naukę rzemiosła, a także fakt niezgłoszenia wnioskodawcy przez jego pracodawcę do ubezpieczenia społecznego i brak opłacenia stosownej składki, nie może był postawą aby powyższego okresu nie uznać za okres składkowy.

W konsekwencji, w świetle wskazanych norm prawnych, stanowiska judykatury, okres praktycznej nauki zawodu wnioskodawcy, od dnia 1 września 1969 roku do dnia 1 czerwca 1972 roku, jest okresem składkowym i powinien być zaliczony przez organ rentowy do ogólnego stażu pracy przy ustalaniu wysokości emerytury i ustalaniu wysokości kapitału początkowego.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w wyroku.

SSO Stanisław Pilarczyk